Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "History of philosophy" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Norwid a pozytywistyczna koncepcja dziejów (Henry Thomas Buckle)
    Norwid and the Positivist Conception of History (Henry Thomas Buckle)
    Autorzy:
    van Nieukerken, Arent
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16729441.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    pozytywizm
    historiozofia
    Buckle
    Positivist
    philosophy of history
    Opis:
    The worldview of Cyprian Norwid developed in conscious opposition towards European Positivism (Scientism). However, his critical stance did not exclude the possibility of a dialogue. Norwid, due to his being an exile and longtime resident of Paris, the nineteenth century capital of European civilization, acquired a broad knowledge of this new intellectual current. He closely watched the development of Positivist science (particularly in the field of history), and he took account of its discoveries. This is borne out by a letter of Norwid with a (possibly distorted) quotation from the first volume of History of Civilization in England. This monumental work had been written by Henry Thomas Buckle, one of the main representatives (together with Hyppolite Taine and Ernest Renan) of the Positivist philosophy of history. More profound analysis shows that a critical reception of Buckle's philosophy of history left its mark on several later texts of Norwid (e.g. the short stories Stigma and The Secret of Lord Singelworth). Norwid's reception of the Positivist philosophy of history seems to be quite original, because he actually adopted some of its tenets and attempted to incorporate them into a context that revealed their roots in the evangelic Salvation History. Thus, Norwid admitted the epistemological relevance of some Positivist ideas about the nature and structure of history.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2011, 29; 33-55
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tomistyczne ujęcie genezy państwa u Feliksa Konecznego
    The Thomism formulation of origin of the Felix Koneczny’s state
    Autorzy:
    Nowik, Andrzej Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1810810.pdf
    Data publikacji:
    2019-12-12
    Wydawca:
    Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach
    Tematy:
    tomizm,
    cywilizacja
    historiozofia
    filozofia polityczna
    teoria państwa
    Thomism
    civilization
    philosophy of history
    political philosophy
    theory of the state
    Opis:
    W artykule przedstawiono teorię genezy państwa w ujęciu polskiego myśliciela Feliksa Konecznego. Teorię tę można zaliczyć do ujęć tomistycznych z powodu filozoficznej podstawy jego metodologii historii, w oparciu o którą dokonywał badań w zakresie dziejów różnych społeczności, w tym również w zakresie genezy państwa. Koneczny na etapie tworzenia syntezy historycznej widzi szczególną potrzebę odwołania się do filozofii, do filozoficznej koncepcji człowieka, jego poznania i decyzji, opowiada się jednoznacznie za koncepcją tomistyczną. Według Feliksa Konecznego rodzina jako pierwsza i najprostsza społeczność, wprost wywodząca się z natury człowieka, ze związku mężczyzny i kobiety, z ich dzieci, z relacji małżeńskiej i rodzicielskiej, rozradza się w ród, wspólnotę rodową. Społeczeństwem nazywa Koneczny daną społeczność wtedy, gdy nastąpi jej zróżnicowanie pod kątem zawodowym, a narodem nazywa społeczność dopiero wtedy, gdy jej cele staną się wyższe niż sprawy bytowe, co ma być możliwe tylko w cywilizacji łacińskiej. Państwo może powstać już we wczesnej fazie rozwoju społeczności, w oparciu o wspólnotę rodową. Przedstawiając państwo od strony struktury Koneczny stwierdza, że o państwie można mówić tam, gdzie jest administracja, która umożliwia pośrednie sprawowanie władzy.
    The theory of origin of the state in formulation of Polish thinker Felix Koneczny was introduced in this article. This theory can be number to the Thomism formulations because of the philosophical basis of his methodology of history in support about which he made many researches in range of histories of different communities and the origin of the state, too. The Koneczny on the stage of creating the historical synthesis sees the need of appealing to philosophy, to human philosophical conception, the meeting and decision, and declares the Thomism conception. According to Felix Koneczny the family as first and the simplest community, taking out with man’s nature, with woman and man’s relationship directly, with their children, with marital and parental relations, multiplies in the ancestry, the ancestral community. Koneczny calls the given society the community when its differentiation under the professional angle happens, and he calls the community with the nation then, when her aims stand up higher than vital matters, which only has to be possible in Latin civilization. The state can come into being already in early phase of development of their community in support of the ancestral community. Showing the state from side of structure Koneczny affirms that about the state we can tell there where the administration which makes possible indirect holding the power exists.
    Źródło:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne; 2012, 9, 9; 203-209
    1730-0274
    Pojawia się w:
    DOCTRINA. Studia Społeczno-Polityczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cykliczny i linearny obraz dziejów w historiozofii XX wieku na podstawie myśli Oswalda Spenglera i Francisa Fukuyamy
    A Cyclical and Linear Picture of History in the Historiosophy of the 20th Century Based on the Ideas of Oswald Spegler and Francis Fukuyama
    Autorzy:
    Tomasiewicz, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28762583.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    filozofia dziejów
    historiozofia
    linearność
    cykliczność
    kultura
    philosophy of history
    historiosophy
    linearity
    cyclicality
    culture
    Opis:
    W niniejszym artykule zaprezentowane zostały dwa modele historiozoficzne, obecne w filozofii dziejów XX wieku. Pierwszy, zakładający cykliczność dziejów, ukazany został na podstawie dzieła Oswalda Spenglera Zmierz Zachodu. Drugi z kolei, linearny, stanowił założenie filozofii dziejów zawartej w Końcu historii i Ostatnim człowieku Francisa Fukuyamy. W tym kontekście poruszone zostały kwestie postępu i regresu, nieodwracalności procesu historycznego oraz determinizmu dziejowego. W podsumowaniu autor zwraca uwagę na to, w jaki sposób wybór określonej koncepcji dziejów: linearnej lub cyklicznej, koresponduje z krytyką bądź afirmacją zastanego porządku społeczno-politycznego. Jednocześnie zostaje postawione pytanie o znaczenie pojęcia „kultury”, jako charakterystycznego dla historiozofii XX wieku podmiotu dziejów.
    This article presents two historiosophical models present in the philosophy of history in 20th century. The first one, assuming the cyclical nature of history, was presented on the basis of Oswald Spengler’s The Decline of the West. The second, linear, was the foundation of the philosophy of history contained in The End of History and the Last Man by Francis Fukuyama. In this context, issues of progress and regression, the irreversibility of the historical process as well as historical determinism were raised. In the summary, the Author draws attention to the way in which the choice of a specific concept of history: linear or cyclical, corresponds with the criticism or affirmation of the existing socio-political order. At the same time, the question is raised concerning the meaning of the term “culture” as the subject of history characteristic of the historiosophy of the twentieth century.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2021, 58, 2; 107-126
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od gminowładztwa do monarchizmu? Późne poglądy Henryka Schmitta
    From the Rule of Commons to Monarchisms? Henryk Schmitts Late Views
    Autorzy:
    Kijek, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1944817.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Henryk Schmitt
    historiografia romantyzmu
    konfederacja barska – historiografia
    metodologia
    historiozofia
    historiography of Romantism
    Bar Confederation – historiography
    methodology
    philosophy of history
    Opis:
    Up till now Henryk Schmitt has been presented in the literature of the subject as a historian with rather stable views. The aim of the present article is to show the character of the shift in the emphasis in Schmitt's historiography that happened at the second stage of his historiographic work, especially after 1868. Introduction of a different criterion for evaluating history was a sign of the change in the way he approached the past. Apart from the ideas he borrowed from Joachim Lelewel an additional criterion appeared: that of common good, which opened the possibility of different assessments of the past than before. It was at that time that Schmitt noticed the insufficiency of the republican conception and he broadened his point of view by introducing a superior criterion of common good. From this perspective he perceived as positive the aspirations of such magnates as Adam Krasiński or the Czartoryskis, and even King Stanisław August Poniatowski, whom he had sharply criticized before. This perspective allowed the supporter of republicanism to abandon criticizing the projects directed towards monarchy. In the late period of Schmitt's work also his views about methodology changed. He had opted for the factual model of historiography, but towards the end of his life considering historical events from the point of view of the very events, going beyond the description that signified searching for some idea or some individuality under the surface; making the nation the subjects of a historian's study, were an expression of a historian's participation in the discourse of the Romantic view of history.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2009, 57, 2; 111-119
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Палімпсести sacrum в історичній прозі Уладзіміра Караткевіча
    Palimpsests of the Sacred in Wladzimir Karatkevich’ Historical Prose
    Palimpsesty Sacrum w prozie historycznej Władzimira Karatkiewicza
    Autorzy:
    Nabytowycz, Ihor
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933428.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    U. Karatkiewicz
    sacrum
    historiozofia
    historyczna proza
    Białoruś
    Wladzimir Karatkevich
    the sacred
    philosophy of history
    historical prose
    Byelorus
    Opis:
    W artykule przedstawiono funkcjonowanie kategorii sacrum w prozie historycznej Władimira Korotkiewicza Uładzimira Karatkiewicza. Autor dochodzi do wniosku, że w historycznych powieściach białoruskiego pisarza najczęściej w tekście uwidacznia się akurat ta pierwotna podstawa, substrat, na którym buduje się artystyczny świat Korotkiewicza – Biblia i światopogląd człowieka religijnego, przepuszczone i przefiltrowane przez pryzmat racjonalizmu. Sacrum zaczyna tu nabywać cech profanum – i odwrotnie. Ta dualna struktura zaczyna przejawiać symptomy homogeniczności, staje się podobną do taśmy Möbiusa. Historyczna proza Władimira Korotkiewicza niesie w sobie potężny ładunek energii sakralnej. W jego utworach przedstawiono zarówno racjonalne, jak i irracjonalne (w rozumieniu Rudolfa Otto) składniki sacrum, które znajdują odzwierciedlenie i artystyczną realizację na różnych płaszczyznach artystycznego tekstu – od leksyko-semantycznego do obrazowo-symbolicznego.
    In the article there is showed an attempt to represent  functioning of the category sacrum in historical prose of Volodymyr Karatkevych. In these works of Byelorussian writer mostly the original base appears through the topic, artistic world of Karatkevich is build upon it- The Bible and life illuminating of religious man, filtered by prism of rationalism. Sacrum begins to obtain the signs of profanum and vice versa. This double structure acquire the signs of homogeneity, becomes similar to line of Mebius. Historic prose of Voldymyr Karatkevich bears in itself powerful fund of sacred energy. In his works are showed rational and irrational ingredients of the sacred (in understanding of Rudolf Otto), which find expression and artistic realization in different dimensions of fiction - from lexical-semantic to graphic-symbolical
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 7; 139-171
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wat - Rosja - Miłosz
    Wat – Russia – Miłosz
    Autorzy:
    Kopeć, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179326.pdf
    Data publikacji:
    2012-12-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Russia
    People’s Republic of Poland
    communism
    philosophy of history
    historical necessity
    messianism
    Rosja
    PRL
    komunizm
    historiozofia
    konieczność dziejowa
    mesjanizm
    Opis:
    Autor omawia rolę, jaką w niefikcjonalnej twórczości Aleksandra Wata i Czesława Miłosza pełni Rosja. Najdobitniejszym przykładem tych zainteresowań jest Mój wiek, a także inne utwory. Sposoby widzenia Rosji są w przypadku tych pisarzy uwarunkowane ich pochodzeniem, co podkreśla Miłosz. Wat patrzy na Rosję jako wierzący w komunizm syn narodu żydowskiego, Miłosz jako lewicujący potomek szlacheckiej rodziny. Po wojnie Rosja w twórczości Wata kojarzona jest przede wszystkim z totalitaryzmem, a Polska przez krótki czas traktowana jako miejsce, w którym życie po Holokauście jest możliwe. Miłosz w powojennej eseistyce rozpatruje ZSRR jako rezultat dziejowej konieczności, a uczestnikami prowadzonego przez niego „sporu” o Rosję są Stanisław Brzozowski i Fiodor Dostojewski. Pisarz, w przeciwieństwie do Wata ma świadomość, że te polsko-polskie dyskusje nikogo na Zachodzie nie interesują.
    The author discusses the role which Russia played in the non-fictional output of Aleksander Wat and Czesław Miłosz. The most eminent example of such an interest is the book “My century” but also other texts. As far as the these authors’ different outlooks on Russia are concerned, they are determined by their origins, which is also emphasized by Miłosz. Aleksander Wat looks at Russia as a son of the Jewish nation who believes in communism. Miłosz looks at Russia as a leftist descendent of a noble family. For Wat, after the second world war Russia is associated first of all with totalitarianism and Poland is for him – for a short period of time – a place where life after Holocaust is possible. Miłosz in his post-war essays regards the USSR as an effect of historical necessity. The participants of a “struggle” for Russia are for him Stanisław Brzozowski and Fyodor Dostoyevsky. Miłosz, in opposition to Wat, is aware that such Polish-Polish discussions are not interesting for anybody in the West. 
    Źródło:
    Porównania; 2012, 10; 71-86
    1733-165X
    Pojawia się w:
    Porównania
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historiozoficzna interpretacja rewolucji październikowej w myśli społeczno-politycznej Slavoja Žižka
    Historiosophic Interpretation of the October Revolution in Slavoj Žižek’s Social and Political Thought
    Autorzy:
    Drelich, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2235033.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    myśl społeczno-polityczna
    historiozofia
    Slavoj Žižek
    filozofia dziejów
    heglizm
    social and political thought
    historiosophy
    philosophy of history
    Hegelianism
    Opis:
    Artykuł prezentuje interpretację rewolucji październikowej w pismach społeczno-politycznych Slavoja Žižka. Myśliciel ten analizuje wydarzenia rewolucji 1917 r. w kontekście historiozoficznym. W rozważaniach posługuje się on pojęciami z zakresu filozofii dziejów Hegla oraz Marksa. Interpretacja Žižka przedstawiona została w pięciu krokach, w których zobrazowano najważniejsze elementy koncepcji.
    The article presents the interpretation of the October Revolution made by Slavoj Žižek in his social and political writings. The thinker interprets the events of the 1917 revolution in a historiosophical context. He uses some concepts of the philosophy of history of Hegel and Marx in his deliberations. The Žižek’s interpretation is presented in five steps, which illustrate the most important elements of this concept. The article is based on the content analysis of Žižek’s main texts that include the most important considerations about the Bolshevik revolution.
    Źródło:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej; 2022, 57, 2; 127-144
    2353-6403
    1230-5057
    Pojawia się w:
    Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uciśnieni, historia i społeczna zmiana. Historiozofia w filozofii wychowania P. Freirego: pojęcie historii jako możliwości
    Autorzy:
    Stańczyk, Piotr Bogusław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2139125.pdf
    Data publikacji:
    2018-10-25
    Wydawca:
    Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej
    Tematy:
    historia jako możliwość
    pedagogika emancypacyjna
    Paulo Freire
    historiozofia
    ideologia
    pedagogika krytyczna
    history as possibility
    emancipatory education
    philosophy of history
    ideology
    critical pedagogy
    Opis:
    Głównym zadaniem tego artykułu jest rekonstrukcja pojęcia „historii jako możliwości”, jako integralnej części Freirowskiej filozofii edukacji. Pedagogia emancypacyjna – w swym pragmatycznym odczytaniu – zmaga się z użytecznością teorii dla zmiany społecznej. Freire poddawał krytyce pojęcie historii jako czegoś nieuniknionego, ale obecnie Freiryści podkreślają, że historia jest „oswojona” za sprawą pojęcia „końca historii”. W dalszej części przedstawiony jest przykład zmiany społecznej, która dokonuje się podczas podstawowej alfabetyzacji na São Tomé, a podstawowe pytanie dotyczy możliwości oferowanych przez podręcznik do alfabetyzacji A Luta Continua. Pytanie wraca, ale ma już za swój przedmiot możliwości oferowane przez system edukacyjny w warunkach post-politycznego populizmu.   The Oppressed, History and Social Change. Philosophy of History in P. Freire's Philosophy of Education: Category of History as Possibility Abstract: The main purpose of this article is to reconstruct Paulo Freire's notion of 'history as a possibility' as a integral part of his philosophy of education. Pedagogy of emancipation–in its pragmatic interpretation–deals with the question of usefullnes of theory for social change. Freire criticized conceptions of history as something inevitable but nowadays followers of Friere highlight that history is “domesticated” by “the end of history” conception. The article presents example of social change in São Tomé during Friere's action for basic literacy and the main question is what kind of possibilities are content of adult notebook of basic literacy A Luta Continua. Question of possibility backs in the end but has for its subject possibilities of education in conditions of post-political populism.
    Źródło:
    Forum Oświatowe; 2018, 30, 1(59); 53-72
    0867-0323
    2450-3452
    Pojawia się w:
    Forum Oświatowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Filozofia zrównoważonego rozwoju : preliminaria
    Philosophy of Sustainable Development : Preliminaries
    Autorzy:
    Gawor, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/371132.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
    Tematy:
    idea zrównoważonego rozwoju
    filozofia oświecenia
    filozofia założenia
    metafizyka
    epistemologia
    antropologia filozoficzna
    historiozofia
    wartości
    sustainable development idea
    philosophy of enlightenment
    philosophical assumptions
    metaphysics
    epistemology
    philosophical anthropology
    philosophy of history
    values
    Opis:
    Artykuł jest próbą przedstawienia zasadniczych filozoficznych tez, które implicite lub explicite znajdują się u podstaw idei zrównoważonego rozwoju. Obok zasygnalizowanych założeń metafizycznych, epistemologicznych, historiozoficznych oraz antropologicznych, uwaga szczególnie została zwrócona na aksjologiczną podbudowę zrównoważonego rozwoju. W zakończeniu omawiana koncepcja została ukazana jako współczesna wersja oświeceniowej optymistycznej filozofii społecznej.
    The article is an attempt to present principal philosophical theses which implicite or explicite are the basis of sustainable development idea. Among assumptions concerning metaphysics, epistemology, philosophy of history and anthropology, also axiological foundation of sustainable development is highlighted. In the final part discussed idea is presented as modern version of Enlightenment's optimistic social philosophy.
    Źródło:
    Problemy Ekorozwoju; 2010, 5, 2; 69-76
    1895-6912
    Pojawia się w:
    Problemy Ekorozwoju
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historyczne i filozoficzne aspekty badań na stwardnieniem rozsianym
    Historical and Philosophical Bearings in the Study of Multiple Sclerosis
    Autorzy:
    Początek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/530760.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Historii Filozofii i Medycyny
    Tematy:
    stwardnienie rozsiane
    kontekst kulturowy
    epistemologia
    historiozofia
    metodologia badań
    niemożność poznawcza
    multiple sclerosis
    cultural context
    epistemology
    philosophy of history
    methodology of study
    investigative impossibility
    Opis:
    Stwardnienie rozsiane jest zapalno-zwyrodnieniowym procesem chorobowym Centralnego Układu Nerwowego. Występuje głównie wśród ludzi młodych i na całym świecie, dotyka obecnie 2,5 miliona osób. 45 tysięcy spośród nich mieszka w Polsce. Chociaż pierwszy opis symptomatologii pochodzi z XIV wieku, a dotyczy przypadku świętej Ludwiny z Schiedam, choroba przez stulecia wymykała się gruntownemu poznaniu. Pogłębiać się ono zaczęło dopiero w połowie wieku XIX. Zapewne nie bez związku z ujawnieniem tzw. dryftu genetycznego, skutkującego manifestacją specyficznej geografii i epidemiologii zachorowań. Do tego przyczyniły się osiągnięcia demografii i statystyki. Istotny był też ogromny postęp przyrodniczych nauk podstawowych oraz kliniki medycznej, w zakresie zarówno diagnostyki jak i terapii. Umożliwiły one Jean-Martin Charcotowi (w 1868 r.), kliniczne i anatomopatologiczne wyodrębnienie stwardnienia rozsianego jako osobnej jednostki chorobowej. Od tego czasu odsłonięto wiele mechanizmów patogenetycznych, ujawniono liczne czynniki sprzyjające rozwojowi choroby, wykorzystano zwierzęce modele eksperymentalne, podjęto niezliczoną ilość prób leczenia. Stwardnienie rozsiane pozostaje jednak wciąż poważnym wyzwaniem poznawczym i problemem społecznym. Nie wyjaśniono bowiem jednoznacznie etiologii i nie znaleziono sposobu trwałego wyleczenia. Istotą problemu społecznego jest fakt zachorowań w młodym wieku, długotrwałość leczenia i związane z tym koszty. Celem niniejszej pracy jest próba innego, bardziej otwartego spojrzenia na problem. Zamiast wyłącznie medycznej proponuje się perspektywę bardziej humanistyczną, a ściślej historiozoficzną (kulturową). Autor świadomie wybiera drogę pewnej demedykalizacji, lokując zagadnienie na pograniczu różnych dyscyplin. Poprzez poszerzenie i urozmaicenie aparatu badawczego można uzyskać bonusy, niebędące sumą prostego dodania metod właściwych poszczególnym dziedzinom. Jednocześnie za równie uprawnione uznać należy poszukiwanie innych punktów odniesienia. Osadzonych na przykład w antropologii medycznej, posługującej się metodami jakościowymi i ujęciem bardziej indywidualnym, stojącej pod tym względem w sprzeczności z biomedycyną, która operuje metodami ilościowymi [1]. Taki wieloaspektowy ogląd pozostaje w korelacji z żywym we współczesnej historiografii, tzw. kontekstem kulturowym i jego analizą. Pozostaje w zbieżności z pracami utrzymanymi w konwencji Nowej Historii Kultury i ikonologii. Odkrywają one charakterystyczne dla poszczególnych epok, światopoglądowe znaczenia symboli [2]. Znaczenia zmieniające się na przestrzeni dziejów, które siłą rzeczy musiały wpłynąć na percepcję naukową i społeczną omawianej choroby. Dziś mamy przecież zupełnie inną niż kiedyś wizję ciała. Inną – większą, rolę norm i inne pojęcie normatywności. Inną funkcję „konstytucji”, jako pomostu opisującego relacje między świadomością a ciałem, odmienną wreszcie definicję choroby. Historię sm można także traktować jako przykład kulturowej niemożności i wykładnik domniemanego kryzysu kreatywności. Zwracając uwagę na niebywałą niejednorodność i zróżnicowanie przypadków, może należałoby potraktować sm nie jako jednostkę chorobową, ale raczej jako alternatywny (ewolucyjny?) wariant rozwojowy? W badaniach natrafiano na anomalie, fakty, których obowiązujące teorie nie potrafiły wyjaśnić. Stawały się one tzw. termitami nauki, czyli zjawiskami podważającymi zasadność tych teorii. Tezom dotyczącym zagadkowej choroby, które wyłoniły się jako rezultat eksperymentów, medycznej spekulacji i społecznej kontemplacji, należałoby może przeciwstawić zupełnie nowe, inaczej sformułowane, antytezy. Filozofia i historia medycyny mogą się tu okazać przydatne, z założenia odgrywając rolę krytyczno-porządkującą. W pracy zwrócono uwagę na metodologię badań, jako pochodną zmieniających się doktryn epistemologicznych oraz metodykę zastosowania ich wyników. Na podstawie dostępnego piśmiennictwa zarysowano przebieg badań nad sm, zmiany w jego leczeniu oraz ich odbicie w historiografii medycznej. Są tu pozycje o charakterze biograficznym, biograficzno-literackim oraz oczywiście pragmatycznym. Dygresyjnie zasugerowano, że ogólny plan studiów nad poszczególnymi chorobami i zespołami chorobowymi bywa daleki od optymalnego wykorzystania dorobku historiografii. Kontekst kulturowy to określenie szerokie. Obejmuje zarówno pierwiastek spekulatywny, bliższy naukom społecznym, jak i eksperymentalny – praktyczny, właściwy naukom przyrodniczym. Kontekst ten jest wyraźny już u Hipokratesa, Demokryta i Celsusa (Trójnóg Glaukiasa), obecny w prądach bardziej współczesnych, zwłaszcza w naturalizmie materialistycznym Oświecenia, reprezentowanych w poglądach Giovanniego Battisty Morgagniego, Jiriego Prohaski i Xaviera Bichata. Sięga aż po teorię faktu naukowego Ludwika Flecka i logikę odkrycia naukowego Karla Poppera. Znajduje swoje odzwierciedlenie w filozofii nauk przyrodniczych Carla G. Hempela i jego krytyce tzw. automatyzmów poznawczych. Być może w dalszej konfrontacji tez (wykorzystującej także retrospekcję historyczną), z hermeneutycznym zbiorem antytez, powstanie w końcu wartościowa, twórcza synteza, która odpowiadając na pytanie o istotę sm, zaowocuje skutecznym narzędziem jego eradykacji. W przesłankach zgromadzonej dotychczas wiedzy (tzw. konstruktu pojęciowego) i dających się wyobrazić przyszłych badaniach nad stwardnieniem rozsianym, tkwi naturalny potencjał innowacji. Obserwując jak dynamicznie wzrastają możliwości technologiczne, można zakładać, że łatwiej będzie o weryfikację powstających hipotez i postulatów. Także z pomocą medycyny translacyjnej (i ważnej biostatystyki), czyli jednych z podstawowych narzędzi EBM (Evidence Base Medicine), medycyny opartej na faktach. To może być prawdziwa siła napędowa rozwoju kliniki układu nerwowego, ale także innych dziedzin medycyny. Wybitny znawca tematu, profesor Krzysztof Selmaj zdaje się to potwierdzać, zauważając, że: „Bezsprzecznie największe osiągnięcia w neurologii obserwujemy obecnie właśnie w zakresie diagnostyki i terapii stwardnienia rozsianego”.
    There are two basic pathogenic mechanisms in the course of the mysterious disease: inflammatory and degenerative. About 2,5 million people on the world, and about 45 thousand in Poland are stricken with this sickness. Many of them young, can’t expect rapid recovery. Individual, personal dramas influence common perception. Although the first description of multiple sclerosis dates from XIV century and is associated with Saint Ludvina of Schiedam, serious research started in the XIX century. Jean-Martin Charcot was the first who separated the disease as a distinct entity and made its comprehensive analysis. Despite of the great and multiform progress in all medical sciences we don’t know, how to cure this ailment effectively. Mankind succeed in many dangerous epidemics, but still has difficulty to solve the problem of multiple sclerosis. Both: with reference to reasons and decisive treatment. Although professor Krzysztof Selmaj, the leading Polish scientist in this branch of knowledge, is arguing, that the most important accomplishments in neurology is connected exactly with ms studies. We can appreciate these studies as the main and promising direction in solving other difficult problems in neurology, like: Parkinson Disease and Alzheimer Dementia. But multiple sclerosis is not only a medical problem. It is also an important cultural phenomenon, and of course the global challenge. Probably a more discerning, interdisciplinary attitude and work would be useful and creative. It would help to solve some serious problems. This work present the historical and philosophical (methodical) review of ms research. Maybe the humanities, and their vistas will achieve another, additional inspiration in our struggle with the disease.
    Źródło:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny; 2018, 81; 24-36
    0860-1844
    Pojawia się w:
    Archiwum Historii i Filozofii Medycyny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwidowski wariant tematu słowiańskiego na romantycznym tle
    Norwid’s variant of the Slavonic theme against a Romantic background
    Autorzy:
    Halkiewicz-Sojak, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/16729475.pdf
    Data publikacji:
    2020-05-05
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Słowiańszczyzna
    słowianofilstwo
    literatura polska XIX wieku
    historiozofia
    relacja Polska – Rosja
    Cyprian Norwid
    wolność
    Slavism
    Slavophilia
    Polish literature of the 19th century
    philosophy of history
    freedom
    the Poland-Russia relation
    Opis:
    The Slavonic theme was one of the important motifs in the reflection present in the Polish literature of the 19th century. It appeared in literary works, in journalism, and in literary criticism – taken up in several contexts: historiosophical, esthetic and political ones. Questions and controversies connected with it were formulated as early as the beginning of Romanticism in Kazimierz Brodziński’s and Zorian Dołęga Chodakowski’s treatises, and the Paris lectures on Slavic literature delivered by Adam Mickiewicz (1840-1844) were the most complete development of the subject. The motif can be found in works of every Polish writer belonging to the Romantic epoch. The present article both outlines the whole panorama and points to particular aspects of the Polish thought about Slavism and attempts to give an answer to the question about what position Norwid’s reflection has against this background, as in his works Slavic motifs with different intensity are present from the end of the 1840s to the last years of his life (the poem The Slav written in 1882). It points to both similarities to Brodziński’s, Mickiewicz’s, and Krasiński’s thought, and to an original character of Norwid’s reflection resulting first of all from the ever present in Norwid’s works tendency to confront Slavism with the Christian universalism. The values from the perspective of which Norwid takes up the subject are: freedom and hope understood not only in the political meaning, but also in the existential and religious sense. Such a view allowed the poet to avoid Slavophil tones and to maintain distrust of Pan-Slavism as a political doctrine. Analyses of Norwid’s works listed in the chronological order reveal the evolution of the poet’s ideological position: from hopes of a philosopher of history to doubts of an ironist. They also emphasized a multitude of aspects of this subject that are connected with the variety of ways to talk about it. Slavic motifs appear in dramatic mysteries (Wanda, Krakus) and in poems (e.g. The Song of Our Land, Chopin’s Piano, The Slav), in poetic treatises (Bondage, About Freedom of Speech), in discussions and letters.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2013, 31; 17-39
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Strona Słowackiego? − Norwid wobec tradycji wieszczów
    On the Side of Słowacki? Norwid’s Attitude to the Tradition of the Bards
    Autorzy:
    Halkiewicz-Sojak, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013974.pdf
    Data publikacji:
    2020-04-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    Cyprian Norwid
    odczyty O Juliuszu Słowackim
    Anhelli
    Adam Mickiewicz
    Zygmunt Krasiński
    romantyczne koncepcje poezji i poety
    prawda i kłamstwo w poezji romantycznej
    historiozofia
    lectures O Juliuszu Słowackim [About Juliusz Słowacki]
    romantic concepts of poet and poetry
    truth and lies in polish romantic poetry
    philosophy of history
    Opis:
    Tematem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy i dlaczego spośród wzorów postaw romantycznych poetów Norwid wybrał wariant Juliusza Słowackiego. Dlaczego Mickiewiczowi i Krasińskiemu zarzucił historiozoficzne kłamstwo, a u Słowackiego odnalazł prawdę? Takie opinie zostały sformułowane w Norwidowskich odczytach O Juliuszu Słowackim, przede wszystkim w zawartej tam interpretacji Anhellego. Semantyczna analiza fragmentów lekcji o Słowackim pozwoliła wskazać w konkluzji estetyczne, egzystencjalne i historiozoficzne powody takiego wyboru.
    The subject of the article is an attempt to answer the question whether and why Cyprian Norwid chose Juliusz Słowacki’s variant from among the attitudes of Romantic poets. Why did he accuse Mickiewicz and Krasiński of a historiosophical lie, while finding the truth in Słowacki’s work? Such opinions were formulated in Norwid’s series of lectures titled “O Juliuszu Słowackim” [“About Juliusz Słowacki”], especially in his interpretation of Anhelli [Anhelli] included there. Semantic analysis of fragments of the lectures about Słowacki allow us to indicate in conclusion the aesthetic, existential, and historiosophical reasons for such a choice.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2020, 10 (13); 213-224
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies