- Tytuł:
-
Nagromadzenia leksemów współfunkcyjnych jako element stylu XVI-wiecznej prozy pamiętnikarskiej (na materiale diariusza Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła)
The collection of co-functional lexemes as an element of the 16th-century style of the diarist prose (based on the diary of Mikołaj Krzysztof Radziwiłł) - Autorzy:
- Zarębski, Rafał
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/594082.pdf
- Data publikacji:
- 2015
- Wydawca:
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe
- Tematy:
-
stylistyka
synonim
pamiętnik
historia języka
stylistics
synonym
diary
history of language - Opis:
-
W artykule zwrócono uwagę na jedną z ważniejszych cech stylowych dawnej prozy pamiętnikarskiej,
jaką jest występowanie ciągów synonimicznych. Kryterium genetyczne pozwoliło wyodrębnić
szeregi złożone z: 1) jednostki leksykalnej pochodzenia obcego (łacińskiego, włoskiego,
orientalnego itd.) i rodzimego, np. bonaccia – ucichnienie wiatru; 2) dwóch leksemów rodzimych,
np. odnoga morska – jezioro; 3) leksemu rodzimego i obcego, np. grosz – majdyn oraz 4) dwóch
leksemów obcych, np. caurus – magistro. Typ pierwszy tworzą zazwyczaj wyrazy równoznaczne,
natomiast leksemy należące do pozostałych grup są zwykle bliskoznaczne. Omawiane szeregi, objaśniając
sens wielu wyrazów nieznanych polszczyźnie końca XVI wieku, pełnią najczęściej funkcję
semantyczną. Niekiedy mają także charakter ozdobny, a sporadycznie – ekspresywny. Zwrócono
także uwagę na wielość formuł metajęzykowych wprowadzających wyrazy synonimiczne: to jest,
po naszemu, po łacinie, po włosku, zową, rozumie się, objaśnienia z łącznikiem wyzerowanym.
The article mentioned one of the most important stylistic feature of the old diarist prose, that is the occurrence of synonymic series. The genetic criterion made it possible to distinguish series composed of: 1) lexemes of foreign origin (Latin, Italian, Oriental etc.) and native, such as: bonaccia – ucichnienie wiatru; 2) two native lexemes, such as: odnoga morska – jezioro; 3) native and foreign lexemes, such as: grosz – majdyn and 4) foreign lexemes, such as: caurus – magistro. The first type of lexemes is characteristic of words of equivalent meaning, whereas lexemes which belong to three other types are usually synonymous. The series discussed, while explaining the meaning of a lot of words not known to 16th-century Polish, usually perform the semantic function. Sometimes they also have the ornamental character and, sporadically, the expressive character. Attention was also devoted to the multiplicity of metalinguistic formulae which introduce synonymic words: jest, po naszemu, po łacinie, po włosku, zową, rozumie się, explanations without the copula. - Źródło:
-
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 281-296
0076-0390 - Pojawia się w:
- Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł