Temat: groundwater basin - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Ocena możliwości zwiększenia wydajności ujęć brzegowych na przykładzie zlewni potoku Rybnika w Sękowej koło Gorlic
Assessment of the possibility of increasing exploitation of groundwater catchments in the Rybnik Stream groundwater basin in Sêkowa, Gorlice District
Autorzy:: Dendys, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2075030.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: groundwater
groundwater basin
water resources
groundwater exploitation
model tests
wody podziemne
zlewnia potoku
zasoby wodne
eksploatacja wód podziemnych
badania modelowe
Opis:: The aim of this article is to introduce hydrogeological conditions and possibilities for water consumption in the village Sêkowa near Gorlice where inhabitants are struggling with periodic water service interruptions. There are present solutions to this problem. This object was achieved by the hydrogeological mapping of the terrain and numerical simulation of the hydrogeological conditions and possible options for water take off from the groundwater basin stream Rybnik. The result show that there are effective ways to provide the required amount of water conditions and possible options for water take off from the groundwater basin stream Rybnik. The result show that there are effective ways to provide the required amount of water.
Źródło:: Przegląd Geologiczny; 2013, 61, 11-2; 712--718
0033-2151
Pojawia się w:: Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Environmental, geological and economic effects of climate change on the Indian hydrology: A review
Autorzy:: Bhattacharya, Sayan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1193984.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Przedsiębiorstwo Wydawnictw Naukowych Darwin / Scientific Publishing House DARWIN
Tematy:: climate change
glacier
groundwater
river basin
water
Opis:: Over the last few years, global temperature has increased rapidly and continuously at around 0.2 °C per decade. Climate change is expected to have considerable impacts on natural resource systems, which, in turn, can lead to instability and conflict, displacement of people and changes in occupancy and migration patterns. Rise in atmospheric temperature due to climate change will lead to loss of glaciers in the Himalayas, which, in turn, may reduce water availability in the rivers of Indus – Ganga plains, especially in dry seasons. The response of hydrological systems, erosion processes and sedimentation in the Himalayan region could alter significantly due to climate change. During the twentieth century, majority of the Himalayan glaciers have shown recession in their frontal parts, besides thinning of the ice mass. Retreat in glaciers can destabilize surrounding slopes and may give rise to catastrophic landslides and floods. The melting of ice is changing the hydrological cycles and is also affecting the ocean currents. Many of India’s coastal aquifers are already experiencing salinity ingress including Saurashtra coast in Gujarat and Minjur aquifer in Tamil Nadu. Increasing frequency and intensity of droughts in the catchment area will lead to more serious and frequent salt-water intrusion in the estuary and thus can deteriorate surface and groundwater quality and agricultural productivity. A warmer climate will change the patterns of hydrological cycle, which, in turn, can alter the intensity and timing of rainfall. Mahi, Pennar, Sabarmati and Tapi rivers will face water shortage conditions in response to climate change. River basins belonging to Godavari, Brahmani and Mahanadi may not face water shortages, but severity of flood shall increase in these areas. In future, there will be a net reduction of groundwater recharge and greater summer soil moisture deficits because higher temperature can shorten the duration of recharge seasons. Production of rice, maize and wheat in the past few decades has declined in many parts of Asia due to water shortage. Linking the concept of sustainable development to climate change can provide a deep insight into the proper methods of long term societal responses to global environmental change.
Źródło:: World Scientific News; 2015, 13; 16-35
2392-2192
Pojawia się w:: World Scientific News
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Origin of groundwater mineralization in coarse-grained lower Badenian aquifer in the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin
Autorzy:: Labus, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2059557.pdf
Data publikacji:: 2005
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: Upper Silesian Coal Basin
Lower Badenian
groundwater
hydrochemistry
seawater evaporation
Opis:: The coarse-grained aquifer of lower Badenian forms the most important hydrostructure in the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). In order to determine the sources of its groundwater mineralization the hydrochemical relationships between ion concentrations and other specific parameters were examined. Most of the water was probably derived from the seawater, evaporated to a various extent, but not reaching halite crystallization point.Water with higher TDS may represent mixture between evaporated seawater and the residual brine (after halite crystallization). In less mineralized waters of HCO3-Na type, elevated concentrations of Br and I could be attributed to the decay of organic matter. For the most samples of waters representing Cl-Na type, the differentiation in Br and I concentrations was controlled independently.
Źródło:: Geological Quarterly; 2005, 49, 1; 75--82
1641-7291
Pojawia się w:: Geological Quarterly
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Groundwater chemistry changes related to economic and tourism impact in the Zakopane region (Podhale Flysch Basin)
Autorzy:: Małecki, J. J.
Porowska, D.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1185816.pdf
Data publikacji:: 2005
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: zmiany chemizmu wód podziemnych
wody podziemne
zanieczyszczenie wód podziemnych
podhalański basen fliszowy
groundwater chemistry changes
groundwater
groundwater contamination
Podhale flysch basin
Opis:: Zanieczyszczenia powodowane przez wzrastający ruch turystyczny stały się głównym zagrożeniem środowiskowym dla gleb i wód podziemnych regionu zakopiańskiego. Konieczny stał się rozwój i modernizacja systemu zaopatrzenia w wodę, oczyszczalni ścieków oraz składowiska odpadów. Obecnie około 90% mieszkańców pobiera wodę z systemu wodociągowego, jednak lokalne ujęcia wód podziemnych są nadal używane. Płytkie, nieizolowane wody podziemne są bardzo podatne na wpływy klimatyczne i antropogeniczne. Potwierdziły to analizy składu chemicznego wykonane w latach 1971- 2001. Najniższą jakość wody powierzchniowe i podziemne miały w latach 1980. W wyniku inwestycji środowiskowych ich jakość znacząco się poprawiła. W wodach podziemnych, wyraża się to wzrostem zawartości węglanów i generalnym zmniejszeniem zawartości siarczków i chlorków. Niepokojący jest stały wzrost zawartości azotanów, które jednak nie zagrażają głębszym wodom podziemnym, chronionym przez dobrze izolujące łupki fliszowe.
Źródło:: Polish Geological Institute Special Papers; 2005, 18; 52-61
1507-9791
Pojawia się w:: Polish Geological Institute Special Papers
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Integration of Delphi Technique and Analytical Hierarchy Process Method in Assessment the Groundwater Potential Influence Criteria: A Case Study of the Ba River Basin
Autorzy:: Dang, Tuyet Minh
Nguyen, Le Tung Duong
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2020882.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:: Ba river basin
AHP method
Delphi technology
groundwater
groundwater potential
basen rzeki Ba
metoda AHP
technologia Delphi
wody podziemne
Opis:: Water is a boon for all living beings over the world and groundwater is considered one of the indispensable natural sources of potable water. It is necessary to assess and predict the groundwater potential to provide insights for decision-makers for proper planning and management of groundwater. The occurrence of groundwater depends on hydrological, ecological, climate, geological, and physiographical criteria. The purpose of the present study is to choose and attribute scores to all various factors that affected groundwater prospects in the Ba river basin. Firstly, the Delphi method was applied in the expert-based survey to choose six parameters that are considered as influencing factors, namely, lineament density, rainfall, slope, land cover, drainage density, and geology. Then, the weights for the various factors were generated using the Analytic Hierarchy Process (AHP) approach which allows the pairwise comparison of criteria influencing the potential areas. The consistency analyses show that the findings were consistent with a previous study. The consistency and sensitivity analyses showed that the obtained results were coherent, providing the weight vector of the achievable criteria that affect the groundwater prospect in the study area. The study reveals that lineament density and slope are criteria affecting the most prominent groundwater occurrence with 35.1% and 20.1%, respectively. However, the influence of other factors (rainfall, land cover, drainage density, and geology) is not visible. These criteria are assigned to the small weights and do not have a significant influence on the groundwater potential. The study results provide baseline information, which needs to be taken into account to control and manage groundwater potentiality.
Źródło:: Inżynieria Mineralna; 2021, 2; 91--102
1640-4920
Pojawia się w:: Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Water management measures analysed for Dutch basins to reduce flooding
Analiza sposobów gospodarki wodnej zmierzających do ograniczenia powodzi na przykładzie zlewni holenderskich
Autorzy:: Querner, E. P.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/293369.pdf
Data publikacji:: 2007
Wydawca:: Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:: dorzecze
ewapotranspiracja
modelowanie
opad
scenariusz
wody gruntowe
wody powierzchniowe
zlewnia
drainage basin
evapotranspiration
groundwater
modelling
rainfall
river basin
scenario
surface water
Opis:: Flooding in the northern part of The Netherlands has caused serious economic threats to densely populated areas. Therefore a project has been carried out in a pilot area to assess the retention of water in two river basins as a way to reduce flooding. The physically-based groundwater and surface water model SIMGRO was used to model the hydrology of the basins. The model was calibrated using discharges and groundwater levels. Scenarios of measures to assess the possibility of retaining water in the basin were then defined and tested. The first measure was the retention of higher discharges using culverts or gates in the upstream part of the basin. The second measure was to make the streams shallower and thereby, increase flood plain storage. The last measure was flood water storage in a designated area in the downstream part of one basin. The analysis indicates that holding water in the upstream parts of the basins proved to be feasible and can result in significant reductions of peak flows.
Powodzie w północnej części Holandii stwarzają poważne zagrożenie ekonomiczne dla gęsto zaludnionych obszarów. Dlatego też na obszarze pilotowym podjęto badania, mające na celu ocenę retencji wody jako sposobu ograniczenia powodzi w dwóch zlewniach rzecznych. Warunki hydrologiczne zlewni zobrazowano wykorzystując model SIMGRO w odniesieniu do wód podziemnych i powierzchniowych. Model kalibrowano za pomocą odpływów i poziomów wód gruntowych. Następnie zdefiniowano i testowano różne warianty sposobów oceny możliwości retencjonowania wody w zlewni. Pierwszym sposobem była retencja dużych przepływów wody za pomocą przepustów i zastawek w górnej części zlewni. Drugi sposób polegał na wypłycaniu cieków i zwiększeniu pojemności tarasów zalewowych. Ostatnim sposobem było przetrzymywanie wód powodziowych na specjalnie przeznaczonych do tego terenach w dolnej części jednej ze zlewni. Wyniki analizy dowodzą, że zatrzymywanie wody w górnej części zlewni było wykonalne i mogło spowodować znaczące zmniejszenie fali powodziowej.
Źródło:: Journal of Water and Land Development; 2007, 11; 45-58
1429-7426
2083-4535
Pojawia się w:: Journal of Water and Land Development
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Ocena możliwości ujęcia czwartorzędowego piętra wodonośnego w rejonie Kotliny Jeleniogórskiej
Assessment of water intake possibility from Quaternary aquifer in the Jelenia Góra Basin region
Autorzy:: Marszałek, H.
Wąsik, M.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2062686.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: ujęcia wód podziemnych
czwartorzędowe piętro wodonośne
wody podziemne
modelowanie numeryczne
Kotlina Jeleniogórska
groundwater intakes
Quaternary aquifer
groundwater
numerical modelling
Jelenia Góra Basin
Opis:: Możliwości budowy dużego ujęcia wód podziemnych w Sudetach ograniczają się do obszarów wystąpień utworów kredy górnej i struktur wodonośnych typu dolin kopalnych. Położona w Sudetach Zachodnich Kotlina Jeleniogórska stanowi duże obniżenie śródgórskie, wypełnione niewielkiej miąższości (rzadko przekraczającymi 20 m) osadami czwartorzędowymi, zalegającymi w większości na granitowym podłożu. Wody podziemne występują tu w spękanych utworach krystalicznych podłoża i piaszczysto-żwirowych osadach wypełniających dna dolin głównych rzek. Na północny-wschód od kotliny w rejonie Jeżowa Sudeckiego występuje dolina kopalna Bobru o miąższości utworów wodonośnych do 20 m. Określone na podstawie badań modelowych zasoby wód podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego są wystarczające do zaopatrzenia mieszkańców Kotliny Jeleniogórskiej, wymagałoby to jednak ujęcia ponad 70% ich ilości. Dlatego lepszym rozwiązaniem jest możliwość ujęcia wód podziemnych za pomocą trzech skupionych na niedużej powierzchni, kilkuotworowych ujęć o wydajnościach 2,0–3,5 tys. m3/d, które pokryją około 50% zapotrzebowania na wodę. Dalsze 50% można zyskać małymi ujęciami, 1–2 otworowymi, pracującymi z niewielkimi wydajnościami.
Possibilities of building a large groundwater intake in the Sudetes are limited to the areas of Upper Cretaceous rocks occurrence and to the water-bearing structures as buried valleys. Jelenia Góra Basin, located in Western Sudetes, belongs to morphological depressions formed in bedrock composed mainly by granites and filled by thin (rarely exceeding 20 m) of Quaternary deposits. Groundwaters occur in fractured hard rocks of basement and sandy-gravel sediments of main rivers valleys. The highest water-bearing deposits, up to 20 m thick, are noticed in buried valley of the Bóbr River in the vicinity of Jeżów Sudecki, located north-east to Jelenia Góra Basin. Groundwater resources of Quaternary aquifer, based on numerical modelling, are sufficient to supply the Jelenia Góra Basin inhabitants. However, this approach would require more than 70% of their amount. Therefore, the better sollution is construction of groundwater intake consisting of three concentrated in a small place, few wells intakes with discharge of 2000–3500 m3/d, that will cover about 50% of water demand. Another 50% is possible to have using small 1–2 wells intakes with small discharge.
Źródło:: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2012, 451 Hydrogeologia z. 13; 169--176
0867-6143
Pojawia się w:: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Assessment of disposable groundwater resources for hydraulic fracturing of gas shales in the Lublin Basin (eastern Poland)
Ocena dyspozycyjnych zasobów wód podziemnych do szczelinowania łupków gazonośnych w Basenie Lubelskim (wschodnia Polska)
Autorzy:: Duda, R.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/215928.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:: water resources
groundwater
aquifers
hydraulic fracturing
shale gas
Lublin Basin
Polska
zasoby wód
wody podziemne
poziomy wodonośne
szczelinowanie
gaz łupkowy
basen lubelski
Polska
Opis:: This paper assesses the groundwater resources for hydraulic fracturing of gas shales in the Lublin Basin in 2030. Such evaluations are useful for gas concession holders who plan the magnitude and schedule of gas production. In order to determine the disposable groundwater resources, a water management balance model was developed. The data from the balance and forecast of groundwater resources for 2030 in the Vistula River Basin were used as basic input data. The model accounts for the following specific factors determining the quantity of water resources in prospective gas exploitation areas: reduced groundwater recharge due to climate changes, unregistered water usage by individual households, demand for water associated with shale gas mining development, and the rate of water utilization for fracturing or returned to hydrological circulation. The extent to which these factors will affect the resources available in 2030 is uncertain. The study therefore analysed two environmental scenarios – a moderately rigorous and a rigorous one – assuming major climate change effects and a radical increase in the demand for water. Disposable water resources were determined for 12 separate balance zones in accordance with groundwater bodies (GWB) or their subsections located in the research area. This prediction refers to groundwater resources without stratigraphic division into aquifers. [...]
W pracy dokonano prognozy zasobów wód podziemnych do wykorzystania w celu szczelinowania łupków gazonośnych w obszarze Basenu Lubelskiego w 2030 r. Jest to przydatne właścicielom koncesji na eksploatację gazu do planowania wielkości i harmonogramu wydobycia. W celu określenia dyspozycyjnych zasobów wód opracowano model bilansu wodno-gospodarczego, do którego jako podstawowe dane wejściowe wykorzystano dane z bilansu i prognozy zasobów wód podziemnych dla 2030 r. w dorzeczu Wisły. W modelu uwzględniono specyficzne czynniki determinujące wielkość zasobów wody na obszarach perspektywicznej eksploatacji gazu: zmniejszenie zasilania wód podziemnych w wyniku zmian klimatu, nierejestrowany pobór wody w gospodarstwach indywidualnych, zapotrzebowanie na wodę związane z rozwojem górnictwa gazu łupkowego i stopnień zwrotu do obiegu hydrologicznego wody, wykorzystanej do szczelinowania. W celu uwzględnienia niepewności stopnia oddziaływania tych czynników w 2030 r., model wykonano dla dwóch scenariuszy: umiarkowanie rygorystycznego ekologicznie i rygorystycznego ekologicznie, zakładającego duże skutki zmian klimatu i radykalne zwiększenie zapotrzebowania na wodę. Zasoby dyspozycyjne wód określono dla wydzielonych 12 stref bilansowych, zgodnych obszarowo z Jednolitymi Częściami Wód Podziemnych lub ich fragmentami znajdującymi się w obszarze badań. Prognoza dotyczy zasobów wód podziemnych bez stratygraficznego rozdziału na poziomy wodonośne. [...]
Źródło:: Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2014, 30, 4; 79-96
0860-0953
Pojawia się w:: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Zmienność cech fizycznych i chemicznych wód źródlanych w zlewni Zagórzańskiego Potoku (Pogórze Spisko-Gubałowskie)
Variability of physical and chemical properties of spring water in the Zagórzański Stream catchment (Spisko-Gubałowskie Foothills)
Autorzy:: Czarny, Gabriela
Pociask-Karteczka, Joanna
Nieckarz, Zenon
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2076173.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: tuf wapienny
zbiorowiska Cratoneurion
wody gruntowe
izotopy promieniotwórcze
Holocen
hydroturystyka
ochrona przyrody
Podhale
Karpaty
calcareous tufa
Cratoneurion commutati
groundwater
radioactive isotops
Holocene
hydro-tourism
nature protection
Podhale Basin
Carpathian Mountains
Opis:: The aim of the paper is to examine the variability of physical and chemical characteristics of two springs located in the Zagórzański Stream catchment (Spisko-Gubałowskie Foothills, Podhale region). Calcareous tufa occurs at one of the investigated springs. Field studies were conducted once a month from 25th March 2017 to 28thFebruary 2018. Water of the studied springs represents the bicarbonate-calcium-magnesium type during almost the whole year. The chemical composition of both springs is characterized by seasonal variability. The highest concentrations of most ions occurred in the summer, when the rainfall was the lowest and during winter drought; while the lowest concentration - in the period of increased rainfall. The variability of physical and chemical parameters of the spring with tufa is smaller than the other one. The spring with calcareous tufa stands out by the higher concentration of Mg2+ and SO42- and the presence of radon. The unique landscape values of the surroundings and hydrogeochemical features of the spring with calcareous tufa favour this place as an interesting hydro-tourism attraction in the Bukowina Tatrzańska region.
Źródło:: Przegląd Geologiczny; 2021, 69, 3; 150--160
0033-2151
Pojawia się w:: Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Feasibility analysis of groundwater abstraction for gas shale fracturing in the Lublin Basin (Eastern Poland)
Ocena możliwości poboru wód podziemnych do szczelinowania łupków gazonośnych w Basenie Lubelskim (wschodnia Polska)
Autorzy:: Duda, R.
Macuda, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/963985.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:: groundwater
water supply
hydraulic fracturing
water-bearing capacity
specific capacity
Lublin Cretaceous
Lublin Basin
shale gas
wody podziemne
zaopatrzenie w wodę
szczelinowanie skał
wodonośność
wydajność jednostkowa
kreda lubelska
basen lubelski
gaz łupkowy
Opis:: Natural gas extraction from shale rock necessitates hydraulic fracturing of rocks, which involves large amounts of fracture fluids made of 90.5% of water. The authors focus on feasibility of groundwater abstraction for the purpose of applying fracture fluids in wells of the Lublin Basin – area of perspective unconventional gas exploitation from the Ordovician and the Silurian shales. These data refer to the expected specific capacity of wells abstracting groundwater from main useful aquifers. Specific capacity of a well (q) belongs to high-certainty empirical parameters, characterizing water-bearing capacity of rocks at a regional scale. The spatial evaluation of q was based on respective data coming from 7 sheets of the Hydrogeological Map of Poland (scale 1:200,000) covering research area. Specific capacity q was calculated for wells abstracting water from the Upper Cretaceous, Tertiary and Quaternary aquifers in areas presented on particular sheets of the map. Authors determined the variability distribution and the cumulative probability plots of q values, indicating a range which corresponded to a sum of standard deviation (SD) above and below median (X–), i.e. X– ± 1SD. On the total the interval included 68.2% of data. The results reveal that 0.6 ≤ q ≤ 40 m3h–1 per 1 meter of drawdown for the Upper Cretaceous rocks in the eastern part of the area, and 1.1 ≤ q ≤ 110 m3h–1 per 1 meter in the western part, being a result of more intense fracturing and fissuring. Owing to the scarcity of data, q values of wells screened at the Tertiary and Quaternary aquifers are given jointly for the whole area: 0.8 ≤ q ≤ 20 and 1.0 ≤ q ≤ 10 m3h–1 per 1 meter, respectively. The obtained specific capacities are high. When the wells are properly designed, their discharges may reach about ca. 100 m3h–1.
Eksploatacja gazu ziemnego ze skał łupkowych wiąże się z wykonaniem w każdym poziomym odcinku otworu wielu zabiegów hydraulicznego szczelinowania skał. Zabiegi te realizowane są przy wykorzystaniu dużych ilości cieczy szczelinujących, które w 90.5% składają się z wody, 9.0% piasku właściwych parametrów technologicznych cieczy. Zapotrzebowanie na wodę do szczelinowania wzrasta wraz ze zwiększeniem zwięzłości i głębokości zalegania łupków gazonośnych. W związku z tym właściciele koncesji na eksploatację gazu ze skał łupkowych oczekują informacji o możliwościach poboru wód podziemnych w celu szczelinowania. W pracy przedstawiono ocenę realnych możliwości poboru wód podziemnych do przygotowania cieczy szczelinujących dla otworów eksploatacyjnych gazu niekonwencjonalnego w obszarze basenu lubelskiego, będącego rejonem perspektywicznej eksploatacji gazu z łupków ordowiku i syluru (dolny paleozoik). Możliwości poboru wody zbadano na podstawie oczekiwanych wydajności jednostkowych studni ujmujących wody głównego użytkowego poziomu wodonośnego (GUPW) w rejonie badań. GUPW na przeważającej części tego obszaru związany jest ze skałami górnej kredy – spękanymi marglami, kredą, opokami, wapieniami i gezami, a także utworami czwartorzędu i trzeciorzędu. Znajomość wartości wydatku jednostkowego umożliwia zaprojektowanie ujęcia stosownie do określonych potrzeb. Witczak et al. (1999) proponują przyjęcie wydatku jednostkowego studni (q), jako obiektywnej danej empirycznej cechującej się wysokim wskaźnikiem pewności, w celu charakterystyki wodonośności poziomów wodonośnych w skali regionalnej. Przestrzenną ocenę wartości q oparto na danych zestawionych w 7 arkuszach Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:200,000 (MHP). Dane dotyczyły q uzyskiwanych przy określonych maksymalnych depresjach poziomu wody. Obliczono q studni ujmujących wodę z GUPW w formacjach kredy górnej, trzeciorzędu i czwartorzędu, w granicach obszarów arkuszy MHP lub ich części znajdujących się w zasięgu obszaru badań (Fig. 1). Zanalizowano rozkłady zmienności i skumulowanej gęstości prawdopodobieństwa w celu uzyskania odpowiednich zakresów zmienności wartości q studni ujmujących wodę z badanych trzech formacji litostratygraficznych (Fig. 2, 3). Wyróżniono na wykresach zakres równy sumie jednego odchylenia standardowego (SD) powyżej i poniżej wartości mediany (X–), czyli X– ± 1SD. W tym przedziale zawiera się po 34.1% danych o wartościach odpowiednio: większych i mniejszych od mediany; łącznie przedział zawiera 68.2% danych. Na będących źródłem danych arkuszach MHP obejmujących obszar badań, ilość danych dotyczących studni ujmujących wodę z utworów czwartorzędu i trzeciorzędu zazwyczaj jest mniejsza niż 30. Wykonano więc zestawienie q także dla danych skumulowanych w odniesieniu do poszczególnych poziomów litostratygraficznych (Fig. 3b). Uzyskane wyniki w odniesieniu do skał kredy górnej wskazują, że analizowany obszar dzieli się na bardziej wodonośną część położoną na zachód od rzeki Wieprz, tj. w granicach arkuszy „Łuków”, „Lublin”, „Rzeszów” oraz słabiej wodonośną część położoną na wschód od tej rzeki, czyli w obszarach arkuszy „Włodawa”, „Chełm” i „Tomaszów Lubelski”. W zakresie X– ± 1SD w strefach występowania margli ilastych i kredy piszącej (część wschodnia obszaru) q zawierają się w przedziale 0.6 ≤ q ≤ 40 m3h–1 na 1 m depresji. W rejonach występowania opok, gez, margli i wapieni (część zachodnia) q jest w przedziale 1.1 ≤ q ≤ 110 m3h–1 na 1 m. Wartości q studni zafiltrowanych w utworach trzeciorzędu i czwartorzędu, za względu na małą ilość danych analizowano łącznie dla całego obszaru badań i stwierdzono, że zawierają się w przedziale X– ± 1SD odpowiednio 0.8 ≤ q ≤ 20 m3h–1 na 1m oraz 1.0 ≤ q ≤ 10 m3h–1 na 1m. Oprócz zmienności litologicznej, rozkład zmienności q w skali regionalnej w danym poziomie litostratygraficznym ma charakter lognormalny. Projektując studnie ujmujące wodę w obszarze badań z utworów kredy górnej zaleca się przyjmowanie wartości dolnej granicy przedziału zmienności X– ± 1SD zestawionych w Tabeli 1. Projektując ujęcia wody z utworów trzeciorzędu lub czwartorzędu, z uwagi na małą liczbę danych dotyczących tych poziomów w zasięgach arkuszy bedących źródłem danych, zaleca się przyjmowanie wartości dolnej granicy przedziału zmienności określonego dla danych połączonych ze wszystkich arkuszy (Tabela 1). Obliczenie przewidywanej wielkości poboru wód podziemnych pojedynczą studnią w granicach koncesji na eksploatację gazu łupkowego w Basenie Lubelskim można wykonywać na podstawie wartości q przedstawionych w pracy. Stwierdzone w wyniku badań wartości q są wysokie i gwarantują, przy prawidłowym zaprojektowaniu lokalizacji i budowy studni, uzyskiwanie wydajności od kilkudziesięciu do ponad 100 m3h–1 wody.
Źródło:: Archives of Mining Sciences; 2015, 60, 1; 303-312
0860-7001
Pojawia się w:: Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "groundwater basin" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język