Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Emisja gazów cieplarnianych" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 19
Tytuł:
Оценка баланса парниковых газов при получении возобновляемой биомассы с короткоцикловых энергетических плантаций ивы
The assessment of greenhouse gases for biomass production from short rotation coppice energy willow plantations
Autorzy:
Rodzkin, A.
Kostukevich, S.
Tanaś, W.
Szymanek, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/336986.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych
Tematy:
emisja gazów cieplarnianych
bioenergia
wierzba
Salix spp.
greenhouse gas emissions
bioenergy
short rotation coppice
willow
Opis:
Greenhouse gas control it is key aspect for climate protection. The positioning of corporations concerning greenhouse gas emissions (GHG) has changed profoundly in the past two decades. As climate regulation became inevitable, companies started adopting more proactive strategies. One of the effective methods for greenhouse gas emission calculation is based on life cycle analysis. A carbon footprint is defined as the sum of greenhouse gas (GHG) emissions caused by an organization, event, or product and is expressed in terms of CO2 equivalents (CO2-e). Our investigations were devoted to greenhouse emission assessment during life cycle of willow wood production from short rotation coppice plantations. In accordance with results about 48% of carbon dioxide gas from all life cycle of willow was emitted during wood harvesting and transportation to energy plants. It is necessary to optimize the logistic scheme of willow wood harvesting and transportation for decreasing of greenhouse gas emission. The substitutions of fossil fuel by willow wood enable to save 11733 ton CO2-e from 30 hectares of willow plantation. The carbon tax for instance in Australia starting at AU$ 23 a ton of Carbon Dioxide equivalent (tCO2e). Thus, the substitute of fossil fuel by willow wood may have profit as for regional so and for local level of production.
Źródło:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering; 2018, 63, 1; 69-74
1642-686X
2719-423X
Pojawia się w:
Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Monitoring of rapeseed oil fuelled agricultural machinery
Autorzy:
Ettl, J.
Thuneke, K.
Remmele, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/242364.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych
Tematy:
greenhouse gas emissions
liquid biofuel
pollution
environmental protection
emisja gazów cieplarnianych
biopaliwo płynne
zanieczyszczenie
ochrona środowiska
Opis:
Pure plant oil fuels, used in compatible agricultural machinery contribute to sustainable food supply. Especially rapeseed oil fuel significantly reduces greenhouse gas emissions up to 91 % and thus, lowers the carbon footprint of agricultural products. However, despite this advantage plant oil fuels are barely used in practice, because of technical, economical and sustainability concerns of potential users. It is the purpose of this work, to show the reliability, downtimes and the emission behaviour of pure rapeseed oil compatible tractors in practice. As test fuel, cold-pressed rapeseed oil fuel, complying with the national German standard DIN 51605 was used. Emission testing on the tractor test stand is based on the standard procedure of EU guideline 2016/1628. Differing from type approvals, where engine test stands are used, here the measurement is done at the tractors with mounted engines. The power is measured at the power take-off (PTO) with a dynamometer. As testing cycle, the Non-Road-Steady-Cycle (NRSC) and an adapted Non-Road-Transient-Cycle (10sNRTC) are applied. For real driving emission (RDE) measurements, two state-of-the-art tractors are being used. By using a PEMS Semtech Ecostar, which was set up in a box for off-road use, the emission components CO, HC, NOX are measured. Investigation of the monitored 20 tractors (exhaust stages I, II, IIIA, IIIB and IV) for more than 60.000 hours, showed no considerable failures or damages. Generally, the limited exhaust gas components (NOX, CO, HC, PM) determined at a tractor test stand remained nearly at the same level over the operating time. Plant oil tractors with exhaust gas stage IV achieve the legal emission limits with rapeseed oil fuel during both, the NRSC and 10sNRTC. Results of RDE measurements also show that recorded emission values are within expected limiting values for both fuels. Conformity factors that relate actual emissions, measured with PEMS, to corresponding test cycle values, measured at the test stand are within approaching legitimacy.
Źródło:
Journal of KONES; 2018, 25, 1; 95-100
1231-4005
2354-0133
Pojawia się w:
Journal of KONES
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Measures to reduce transportation greenhouse gas emissions in Romania
Badania w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych transportu w Rumunii
Autorzy:
Vasile, E.
Balan, M.
Grabara, I.
Balan, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/404954.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Politechnika Częstochowska
Tematy:
transport
emisja gazów cieplarnianych
redukcja emisji generowanych przez transport
greenhouse gas emissions
reducing emissions from transport
Opis:
The greenhouse gas emissions from transport have registered a severe increase over the years about 23% of carbon dioxide (CO2) emissions resulted from burning fossil fuels worldwide. In this context, it is observed the increasing need to shift to sustainable transport patterns for taking into consideration a wide-scale use of alternative energy sources (e.g. bio-fuels, biogas) and also, the investments in environmental technologies research and development etc. Romania has a national transport system situated on average level in terms of conventional standards of Europe's transport system. But, it was noted that the infrastructure of roads, railways, maritime and air transport is vulnerable in terms of extreme weather conditions. Considering the indirect effects of climate change, they are manifested by deteriorating road and rail infrastructure. The paper presents some of the measures adapted by Romania to reduce the greenhouse emissions produced by the transport sector. The adaptation of the Romanian transport sector to climate change impacts should take into account the use of technologies by focusing on increased safety standards, and ensuring continuity of services. In order to implement these measures it is increased the need to invest into designing vehicles that can withstand the adverse effects of climate change. The new transport infrastructure and means of transport should be designed, beginning with the design phase, in order to be resilient to the effects of the climate change.
Emisje gazów cieplarnianych pochodzących z transportu odnotowały silny wzrost w ciągu roku, wzrost dwutlenku węgla (CO2) o 23% wynikał ze spalania paliw kopalnych na całym świecie. W tym kontekście należy zauważyć rosnącą potrzebę przejścia do zrównoważonych modeli transportu dla uwzględnienia na szeroką skalę wykorzystania alternatywnych źródeł energii (np. biopaliwa, biogaz), a także inwestycji w zakresie badań środowiska, technologii i rozwoju itp. Rumunia posiada krajowy system transportowy który znajduje się na średnim poziomie w zakresie konwencjonalnych standardów europejskiego systemu transportu. Ale zauważono, że infrastruktura dróg, linii kolejowych, transportu morskiego i lotniczego jest podatna na działania ekstremalnych warunków pogodowych. Biorąc pod uwagę pośrednie skutki zmian klimatu, manifestują się one drogą pogarszającej infrastruktury kolejowej. Przedstawiono niektóre z działań dostosowanych przez Rumunię do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych pochodzących z sektora transportu. Dostosowanie sektora transportowego do rumuńskiego skutków zmian klimatu powinny uwzględniać wykorzystanie technologii poprzez skupienie się na zwiększenie standardów bezpieczeństwa i zapewnienia ciągłości usług. W celu wykonania tych środków jest zwiększona konieczność inwestowania w projektowanie pojazdów, które mogą wytrzymać niekorzystne skutki zmian klimatycznych. Nowa infrastruktura transportowa i środki transportu powinny być zaprojektowane, począwszy od fazy projektowania, aby być odporne na skutki zmian klimatycznych.
Źródło:
Polish Journal of Management Studies; 2012, 6; 215-223
2081-7452
Pojawia się w:
Polish Journal of Management Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ europejskiego handlu emisjami (EU ETS) na gospodarkę Polski
EFFECT OF EUROPEAN EMISSION TRADE (EU ETS) ON POLISH ECONOMY
Autorzy:
Michałowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/446837.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Mazowiecka Uczelnia Publiczna w Płocku
Tematy:
handel uprawnieniami
emisja gazów cieplarnianych
gospodarka
Polska
Unia Europejska
trade in allowances
greenhouse gas emissions
economy
Polska
European Union
Opis:
Od 2005 roku we wszystkich państwach należących do UE funkcjonuje unijny system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS – European Union Emissions Trading System). Systemem tym są objęci emitenci instalacji spalania paliw i instalacji przemysłowych oraz emitenci statków powietrznych. Operatorzy instalacji objętych systemem EU ETS rozliczają się corocznie z wyemitowanej ilości gazów cieplarnianych w ramach danego okresu rozliczeniowego. Ustalono trzy okresy rozliczeniowe, obejmujące lata 2005-2007, 2008-2012 oraz 2013-2020. Przewidywane jest dalsze funkcjonowanie systemu EU ETS po 2020 roku. Celem artykułu jest próba ukazania wpływu wprowadzenia EU ETS na rozwój gospodarczy Polski.
Since 2005, the European Union Emissions Trading System (EU ETS) has been operating in all EU Member States. This system is covered by issuers of fuel and industrial combustion installations and aircraft issuers. Operators of installations covered by the EU ETS shall settle annually on the emission of greenhouse gases within a given accounting period. Three settlement periods, covering the years 2005-2007, 2008-2012 and 2013- 2020, were established. It is expected that the EU ETS will continue functioning after 2020. The aim of this article is to demonstrate the impact of EU ETS on Poland’s economic development.
Źródło:
Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne; 2017, 2(26); 71-85
1644-888X
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe PWSZ w Płocku. Nauki Ekonomiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Comparison of the Use of Renewable Energy Sources (Res) by Poland and Latvia in the Perspective of the Environmental Objectives Set by the European Union
Autorzy:
Janaszek, Agata
Nartowska, Edyta
Rozenvalde, Alina
Zotovs, Ivans
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27314868.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
renewable energy
greenhouse gas emissions
targets of environmentals
European Union
energia odnawialna
emisja gazów cieplarnianych
cele środowiskowe
Unia Europejska
Opis:
The objective of this article is to present an analysis of the utilization of renewable energy sources in Latvia and Poland since their accession to the European Union (EU), and to evaluate the progress made in meeting the environmental targets established by the EU through the implementation of Directive 2009/28/EC. The analysis is based on data obtained from the "Our World in Data" database as well as government documents. The findings reveal that while Latvia has successfully met the EU requirements, Poland has yet to achieve the set targets. However, Poland efforts in the development of renewable energy sources indicate a promising trajectory, mirroring those undertaken by Latvia. These implemented measures can serve as a valuable reference for other countries in their pursuit of a greener future.
Źródło:
Civil and Environmental Engineering Reports; 2023, 33, 3; 111--128
2080-5187
2450-8594
Pojawia się w:
Civil and Environmental Engineering Reports
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odzysk energii z odpadów w aspekcie kwalifikacji wytworzonej energii elektrycznej i ciepła jako pochodzących z odnawialnego źródła energii oraz uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
Energy recovery from waste in the aspect of electricity and heat qualifications as coming from renewable energy sources and participation in the system of emissions trading
Autorzy:
Wasielewski, R.
Bałazińska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/400152.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
odpady
odzysk energii
frakcja biodegradowalna
odnawialne źródła energii
emisja gazów cieplarnianych
waste
energy recovery
biodegradable fraction
renewable energy sources
greenhouse gas emissions
Opis:
Przedstawiono zagadnienia kwalifikacji energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w instalacjach wykorzystujących odpady jako nośnik energii, a także możliwości uczestnictwa tych instalacji w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Podstawy klasyfikacyjne stanowi zawartość w odpadach frakcji biodegradowalnej, traktowanej jako „biomasa” w oparciu o definicje zamieszczone w odpowiednich aktach prawnych. Dla celów rozliczeniowych konieczne jest określenie zawartości frakcji biodegradowalnej w odpadach. Wprowadzono dwa sposoby rozliczania udziału energii z odnawialnego źródła energii w termicznie przekształcanych odpadach: w oparciu o bezpośredni pomiar udziału frakcji biodegradowalnej w badanych odpadach lub (w odniesieniu do niektórych rodzajów odpadów) z uwzględnieniem wartości ryczałtowej udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w tych odpadach. Obowiązujący system aukcyjny nie daje potencjalnemu inwestorowi gwarancji uzyskania wsparcia finansowego dla wyprodukowanej energii elektrycznej z OZE pomimo, że może być tak zaklasyfikowana. Przedsiębiorstwo sprzedające ciepło odbiorcom końcowym ma obowiązek zakupu ciepła z instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych i z OZE w ilości nie większej niż zapotrzebowanie odbiorców tego przedsiębiorstwa. Spalarnie odpadów komunalnych oraz spalarnie odpadów niebezpiecznych są wyłączone spod obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Dotyczy to jedynie tych spalarni odpadów, które spalają wyłącznie odpady komunalne (lub niebezpieczne) i których celem działania jest przetworzenie odpadów, a nie produkcja ciepła. Energetyczne wykorzystanie paliw alternatywnych przez instalację nie wyłącza jej automatycznie z uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji. Dla tej części paliw alternatywnych, które stanowią frakcję biodegradowalną prowadzący instalację może zastosować współczynnik emisji równy 0. Dla pozostałej części paliwa alternatywnego należy przypisać współczynnik emisji różny od 0 opierając się na wynikach badań laboratoryjnych. Aby wykazać, że paliwo alternatywne zawiera biomasę, należy przeprowadzić badania laboratoryjne określające jej zawartość w paliwie. Odzysk energii z odpadów zawierających frakcje biodegradowalne powinien być prowadzony z zachowaniem wymagań formalno-prawnych dla termicznego przekształcania odpadów.
The paper presents the qualification of heat and electricity produced in plants using waste as a fuel. It also concerns the issues related with the possibilities of participation in the system of emissions trading. The basis for such considerations is the content of biodegradable fraction in waste, which is treated as “biomass”, based on the definitions set out in relevant legislation. It is necessary to determine content of biodegradable fraction in waste in order to establish the purposes. Two ways of settling share of energy from renewable energy sources were introduced. The first, was based on direct measurement of the share of biodegradable fraction in the tested waste. On the other hand, the second is involved with certain types of waste. Thus, the share of biodegradable fraction is determined by flat-rate value. An applicable auction system does not guarantee the financial support for electricity produced from renewable energy sources, even if it is classified so. A company selling heat to end users is obliged to purchase the heat from renewable energy sources, including thermal treatment plants using municipal waste. The maximum level that the company is obliged to purchase is equal to the customers’ demand. Both the municipal waste incineration and hazardous waste incineration plants are exempted from the obligations provided in the Act on system of emission trading. This applies only to the waste incineration plants, which incinerate only the municipal waste or hazardous waste and the plants which are processing waste, not producting of heat. When an installation uses alternative fuel, it is not automatically excluded from participation in the system of emission trading. For biodegradable fraction of alternative fuel, the emission factor equal to 0 can be used. For the remaining alternative fuels, an emission factor determined on the basis of laboratory tests must be assigned. In order to demonstrate that an alternative fuel contains biomass, it should be analysed through laboratory testing. The energy recovery from the waste containing biodegradable fractions should be carried out maintaining formal and legal requirements for waste incineration.
Źródło:
Inżynieria Ekologiczna; 2017, 18, 5; 170-178
2081-139X
2392-0629
Pojawia się w:
Inżynieria Ekologiczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odzysk energii z odpadów w aspekcie kwalifikacji wytworzonej energii elektrycznej i ciepła jako pochodzących z odnawialnego źródła energii oraz uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
Energy recovery from waste in the aspect of qualifications of electricity and heat as coming from renewable energy sources and to participate in the emissions trading system
Autorzy:
Wasielewski, R.
Bałazińska, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/282830.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:
odpady
odzysk energii
frakcja biodegradowalna
odnawialne źródła energii
emisja gazów cieplarnianych
waste
energy recovery
biodegradable fraction
renewable energy sources
greenhouse gas emissions
Opis:
W artykule przedstawiono zagadnienia kwalifikacji energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w instalacjach wykorzystujących odpady jako nośnik energii, a także możliwości uczestnictwa tych instalacji w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Podstawy klasyfikacyjne stanowi zawartość w odpadach frakcji biodegradowalnej, traktowanej jako „biomasa” na podstawie definicji zamieszczonych w odpowiednich aktach prawnych. Dla celów rozliczeniowych konieczne jest określenie zawartości frakcji biodegradowalnej w odpadach. Wprowadzono dwa sposoby rozliczania udziału energii z odnawialnego źródła energii w termicznie przekształcanych odpadach: dzięki bezpośredniemu pomiarowi udziału frakcji biodegradowalnej w badanych odpadach lub (w odniesieniu do niektórych rodzajów odpadów) z uwzględnieniem wartości ryczałtowej udziału energii chemicznej frakcji biodegradowalnych w tych odpadach. Obowiązujący system aukcyjny nie daje potencjalnemu inwestorowi gwarancji uzyskania wsparcia finansowego dla wyprodukowanej energii elektrycznej z OZE, pomimo że może być tak zaklasyfikowana. Przedsiębiorstwo sprzedające ciepło odbiorcom końcowym ma obowiązek zakupu ciepła z instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych i z OZE w ilości nie większej niż zapotrzebowanie odbiorców tego przedsiębiorstwa. Spalarnie odpadów komunalnych oraz spalarnie odpadów niebezpiecznych są wyłączone z obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Dotyczy to jedynie tych spalarni odpadów, które spalają wyłącznie odpady komunalne (lub niebezpieczne) i których celem działania jest przetworzenie odpadów, a nie produkcja ciepła. Energetyczne wykorzystanie paliw alternatywnych przez instalację nie wyłącza jej automatycznie z uczestnictwa w systemie handlu uprawnieniami do emisji. Dla tej części paliw alternatywnych, które stanowią frakcję biodegradowalną prowadzący instalację może zastosować współczynnik emisji równy 0. Dla pozostałej części paliwa alternatywnego należy przypisać współczynnik emisji różny od 0 opierając się na wynikach badań laboratoryjnych. Aby wykazać, że paliwo alternatywne zawiera biomasę, należy przeprowadzić badania laboratoryjne określające jej zawartość w paliwie. Odzysk energii z odpadów zawierających frakcje biodegradowalne powinien być prowadzony z zachowaniem wymagań formalno-prawnych dla termicznego przekształcania odpadów.
The paper presents the qualification of heat and electricity produced in plants using waste as a fuel. It also touches the issues related with possibilities of participation in the emissions trading system. Basics for such considerations are the content of biodegradable fractions in waste, which are treated as “biomass” based on the definitions set out in relevant legislation. For settlement of the purposes, it is necessary to determine the content of biodegradable fractions in waste. Two ways of settling the share of energy from renewable energy sources were introduced. The first is based on the direct measurement of the share of the biodegradable fraction in the tested waste. The second is involved with certain types of waste. Thus, the share of the biodegradable fraction is determine by the flat-rate value. The applicable auction system does not give a guarantee of financial support for electricity produced from renewable energy sources, even when it is classified as such. The company selling heat to end users is obliged to purchase heat from renewable energy sources including thermal treatment plants using municipal waste. The maximum level that the company is obliged to purchase is equal to customers demand. Both, municipal waste incineration and hazardous waste incineration plants are exempt from the obligations provided in the Act on the emission trading system. This only applies to those waste incineration plants, which only incinerate municipal waste or hazardous waste and whose object of activity is processing waste, not the production of heat. When an installation uses alternative fuel it is not automatically excluded from participation in the system of emission trading. The emission factor equal to 0 can be used for the biodegradable fraction of alternative fuel. For the remaining alternative fuels, they must be assigned an emission factor determined on the basis of laboratory tests. To demonstrate that the alternative fuels contains biomass, they should be analyzed in laboratory testing. Energy recovery from waste containing biodegradable fractions should be carried out with maintaining formal and legal requirements for waste incineration.
Źródło:
Polityka Energetyczna; 2018, 21, 1; 129-142
1429-6675
Pojawia się w:
Polityka Energetyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spatial analysis of ghg emissions in eastern polish regions: energy production and residential sector
Autorzy:
Lesiv, M.
Bun, R.
Shpak, N.
Danylo, O.
Topylko, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/410867.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Oddział w Lublinie PAN
Tematy:
analiza przestrzenna
emisja gazów cieplarnianych
elektrociepłownie
sektor mieszkaniowy
paliwa kopalne
spatial analysis
greenhouse gas emissions
heat power plant
residential sector
fossil fuel
Opis:
The characteristics of territorial distribution of greenhouse gas emission sources have been analyzed for eastern Polish regions. Mathematical models and information technology for spatial analysis of greenhouse gas emissions from fossil fuel consumption of heat/power plants and households have been developed in consideration of the territorial distribution of greenhouse gas emission sources and structure of statistical data for the Polish voivodships: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, and świętokrzyskie. The results of spatial analysis for these eastern voivodeships are presented in the form of thematic maps. Key words: information technology, spatial analysis, greenhouse gas emissions, heat/power plant, residential sector, fossil fuel.
Źródło:
ECONTECHMOD : An International Quarterly Journal on Economics of Technology and Modelling Processes; 2012, 1, 2; 17-23
2084-5715
Pojawia się w:
ECONTECHMOD : An International Quarterly Journal on Economics of Technology and Modelling Processes
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ochrona klimatu a konstytucja – historyczne postanowienie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 24 marca 2021 roku
Climate protection and the constitution – the historic decision of the German Federal Constitutional Court of 24 March 2021
Autorzy:
Kahl, Wolfgang
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2120101.pdf
Data publikacji:
2022-06-30
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
climate protection
greenhouse gas emissions
intergenerational debt
constitutional complaint
Constitutional Court
ochrona klimatu
emisja gazów cieplarnianych
dług międzypokoleniowy
skarga konstytucyjna
Trybunał Konstytucyjny
Opis:
Przedmiotem opracowania jest ocena wpływu orzeczenia niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego z 24 marca 2021 r. na niemiecką i europejską regulację prawną z zakresu ochrony klimatu. Główna teza sprowadza się do konieczności zmiany obu reżimów prawnych w kierunku zdecydowanego ograniczenia emisji dwutlenku węgla do środowiska. Postanowienie klimatyczne dało nowy impuls do podjęcia wyzwania ekologicznej transformacji, któremu dotychczas niemiecki prawodawca nie był w stanie sprostać. Wprawdzie Trybunał uznał dotychczasową regulację prawa niemieckiego za zgodną z Konstytucją, niemniej w miarę nasilania się globalnego ocieplenia wymagania dotyczące wzmocnienia ochrony środowiska mogą wzrosnąć, a Trybunał prawdopodobnie dokona bardziej rygorystycznego przeglądu obowiązującej regulacji prawnej. W literaturze istnieje obecnie wiele spekulacji na temat zakresu znaczenia postanowienia Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. Ostatecznie jednak na pytanie, czy orzeczenie to pozostanie szczególnym przypadkiem, czy też zapoczątkuje linię orzeczniczą zmierzającą do większej sprawiedliwości międzypokoleniowej, odpowiedzieć może jedynie przyszłe orzecznictwo sądowe.  
This paper assesses the impact of the decision of the German Federal Constitutional Court of 24 March 2021 on German and European legal regulation in the field of climate protection. The main thesis argues there is a need to change both legal regimes towards a decisive reduction of carbon dioxide emissions. The climate provision has given new impetus to the challenge of ecological transformation, which the German legislator has thus far been unable to meet. Although the Court found the existing regulation of German law to be compatible with the Constitution, nevertheless, as global warming intensifies, the requirements to strengthen environmental protection may increase, and the Court is likely to subject existing legal regulations to more rigorous review. There is currently much speculation in the scholarly literature concerning the significance of the Federal Constitutional Court’s ruling. Ultimately, however, the question of whether this ruling will remain a special case or will initiate a line of jurisprudence towards greater intergenerational justice will only be answered by future judicial decisions.
Źródło:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2022, 84, 2; 5-26
0035-9629
2543-9170
Pojawia się w:
Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ podatku środowiskowego na emisję gazów cieplarnianych w państwach Grupy Wyszehradzkiej
The Impact of Environmental Tax on Greenhouse Gas Emissions in Visegrad Group Countries
Autorzy:
Jóźwik, Bartosz
Gavryshkiv, Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2033180.pdf
Data publikacji:
2022-03-31
Wydawca:
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie. Kolegium Analiz Ekonomicznych
Tematy:
emisja gazów cieplarnianych
środowiskowa krzywa Kuznetsa
model ARDL
podatek środowiskowy
grupa Wyszehradzka
environmental Kuznets curve
greenhouse gas emissions
environmental tax
ARDL model
Visegrad group
Opis:
Rola podatku środowiskowego jako instrumentu oddziaływania na gospodarkę w celu zmniejszenia degradacji środowiska jest przedmiotem badań od wielu lat. W niniejszym artykule głównym celem badawczym jest sprawdzenie, czy zachodzą długookresowe związki (kointegracja) między emisją gazów cieplarnianych, podatkami środowiskowymi oraz produktem krajowym brutto w państwach Grupy Wyszehradzkiej zgodnie z hipotezą środowiskowej krzywej Kuznetsa (EKC) w latach 1995–2018. Sprawdzono również, czy podatek środowiskowy ma wpływ na emisję gazów cieplarnianych. Badając, czy istnieje między zmiennymi modelu długookresowa stabilna zależność (kointegracja), przeprowadzono testy z wykorzystaniem modelu autoregresyjnego z rozkładem opóźnień (ARDL). W drugim etapie zbadano występowanie oraz kierunki związku przyczynowego, wykorzystując wektorowy model korekty błędem (VECM). Testy przeprowadzone za pomocą modelu ARDL potwierdziły kointegrację między zmiennymi tylko w Polsce. Jednak relacje długookresowe między zmiennymi nie są zgodne z hipotezą EKC w kształcie odwróconej litery U. Są one zgodne z hipotezą EKC w kształcie litery U, wskazując, że początkowo wraz ze wzrostem PKB per capita emisja gazów cieplarnianych spada, a po osiągnięciu minimum ponownie rośnie. Badania występowania i kierunku związku przyczynowego za pomocą modelu VECM wykazały w Polsce konwergencję modelu do równowagi długookresowej tylko dla równania, w którym zmienną zależną jest podatek środowiskowy.
The role of environmental tax as an economic instrument to reduce environmental degradation has been under investigation for many years. In this paper, the main research objective is to check whether there were long-term relationships (cointegration) between greenhouse gas emissions, environmental taxes and gross domestic product in Visegrad Group countries under the inverted U-shaped Environmental Kuznets Curve (EKC) hypothesis from 1995 to 2018. It was also checked whether environmental tax has an impact on greenhouse gas emissions. In the first step, the long-run relationship (cointegration) was examined by applying the Autoregressive Distributed Lag (ARDL) bounds test. In the second step, the causal relationship and direction were tested within the Vector Error Correction Model (VECM) framework. The results of ARDL bounds testing confirmed cointegration between variables only in Poland. However, the long-run relationships between the variables are not consistent with the inverted U-shaped EKC hypothesis. They confirm the U-shaped EKC hypothesis, indicating that greenhouse gas emissions decrease with an increase in GDP per capita. After reaching the minimum, emissions increase again. The test of the causal relationship in Poland indicates the existence of convergence to the long-term equilibrium only for the equation where the environmental tax is the dependent variable.
Źródło:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics; 2022, 309, 1; 66-78
2300-5238
Pojawia się w:
Gospodarka Narodowa. The Polish Journal of Economics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The relationship between green supply chain performance, energy demand, economic growth and environmental sustainability: an empirical evidence from developed countries
Relacja pomiędzy zielonym zarządzaniem łańcuchem dostaw, popytem na energię, wzrostem ekonomicznym i rozwojem zrównoważonym na podstawie krajów rozwiniętych
Autorzy:
Yu, Z.
Golpîra, H.
Khan, S. A. R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/361761.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wyższa Szkoła Logistyki
Tematy:
renewable energy
trade openness
greenhouse gas emissions
supply chain management
economic development
energia odnawialna
otwartość handlowa
emisja gazów cieplarnianych
zarządzanie łańcuchem dostaw
rozwój ekonomiczny
Opis:
Background: This study is for examining the association between green logistics, energy demand, renewable energy consumptions, environmental performance and sustainable economic development in a panel of nineteen developed economies around the globe over the period from 2008-2017. In addition, the article expands domain of green logistics from firm level to country level and also connects national scale economic indicators with green logistical performance. Methods: The study employs Pools OLS (ordinary least square) statistical technique to check hypothesis, while secondary data have been used, which were downloaded from the World Bank. Results: The results reveal that the green logistics indicators have strongly positive correlation with green energy sources, FDI inflows, and Trade openness. On the other hand, greenhouse gas emissions and carbon emissions have negative correlation with green logistics. Furthermore, renewable energy is a driving factor of green logistics and supply chain operations which also promote environmental and economic sustainability. Conclusion: This article provides the insight of the association between green logistics performance and national scale economic and environmental indicators. In addition, this research will help practitioners, senior managers and policymaker to understand the importance of renewable energy and green practices in logistical operations.
Wstęp: Praca prezentuje wyniki analizy powiązań pomiędzy zieloną logistyką, popytem na energię, konsumpcją energii odnawialnej, wpływem na środowisko oraz zrównoważonym rozwojem ekonomicznych na podstawie 19 rozwiniętych krajów z całego świata w okresie 2008-2017. Dodatkowo, omówiono rozwiniecie zielonej logistyki z poziomu przedsiębiorstwa do poziomu kraju jak również powiązano krajowe ekonomiczne wskaźniki z działalnością zielonej logistyki. Metody: Zastosowano metodę statystyczną Pools OLS dla sprawdzenia postawionych hipotez, gdzie użyto dane pochodzące z Banku Światowego. Rezultaty: Na podstawie otrzymanych wyników stwierdzono, że wskaźniki zielonej logistyki wykazują silną pozytywną korelację z zielonymi źródłami energii, przepływem FDI oraz otwartością handlu. Z drugiej strony emisja gazów cieplarnianych oraz węgla wykazuje negatywną korelację z zieloną logistyką. Dodatkowo, energia odnawialna jest wiodącym czynnikiem zielonej logistyki i operacji łańcucha dostaw, wspierającym również ekonomiczny rozwój zrównoważony. Wnioski: Praca przedstawia powiązania pomiędzy zieloną logistyką a krajowymi wskaźnikami ekonomicznymi i ekologicznymi. Dodatkowo, daje wskazówki dla praktyków, zarządzających średniego szczebla oraz politykom dla lepszego zrozumienia istotności energii odnawialnej oraz zielonych praktyk w operacjach logistycznych.
Źródło:
LogForum; 2018, 14, 4; 479-494
1734-459X
Pojawia się w:
LogForum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The influence of climate change on CO2 and CH4 concentration near closed shaft – numerical simulations
Wpływ zmiany klimatu na rozkład stężeń CO2 i CH4 wokół nieczynnego szybu – symulacje numeryczne
Autorzy:
Wrona, P.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/219322.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
emisja gazów cieplarnianych
zmiana klimatu
likwidacja kopalń
nieczynny szyb
lokowanie podziemne gazów
bezpieczeństwo
CFD
greenhouse gas emissions
climate change
mine closure
abandoned shafts
underground gas storage
public safety
Opis:
Given the scientific consensus pointing to climate change, the more extreme weather events associated with this will lead to deeper pressure drops. As has already been stated, pressure drops are the main cause of gas flow from underground sites to the surface. This article presents the results of numerical simulations of the change in distribution of CO2 and CH4 near a closed mining shaft under the predicted baric tendency. Simulations have been undertaken by means of the FDS software package with the Pyrosim graphical interface – a CFD tool for fire and ventilation analysis. Assumptions have been based on previous results of in-situ measurements. The results (determined for a height of 1m above the ground) were compared to the following levels (later in the text comparison levels): for CO2 0.1%vol. according to Pettenkoffer’s scale and 2.5%vol. for CH4 as the half of Lower Explosive Limit (LEL). The results show that the deeper baric drops anticipated could lead to a wider spread of both greenhouse gases in the vicinity of the shaft, especially along the prevailing wind direction. According to the results obtained, CO2 and CH4 with concentrations above their comparison levels are expected at a distance greater than 50m from the shaft when wind is present for CO2 and at a distance of 4.5m for CH4. Subsequent analysis of the results enabled the determination of functions for describing the concentration of gases along the wind direction line under the projected pressure drop. The results relate to a particular case, although the model could easily be modified to any other example of gas emissions from underground sites.
Wraz ze zmianami klimatu należy spodziewać się większej niż obecnie liczby dni w roku, w których będą występować ekstremalne zjawiska pogodowe, związane z przechodzeniem coraz głębszych frontów atmosferycznych (np. Falarz, 1997; Koźmiński i Michalska, 2010). Przyczyni się to do wzrostu tendencji barycznej zniżek ciśnienia. Zniżki baryczne są główną przyczyną emisji gazów kopalnianych na powierzchnię (Wrona et al., 2016b). Gazy te zawierają głównie CO2 i CH4, które są uznawane za gazy cieplarniane oraz mogą stworzyć lokalne zagrożenie dla bezpieczeństwa powszechnego (np. Czaja, 2012). W artykule przedstawiono wyniki symulacji numerycznych dotyczących zmiany stężenia obu gazów emitowanych z nieczynnego szybu górniczego na skutek zwiększającej się zniżkowej tendencji barycznej. Na podstawie analizy literaturowej zagadnienia (np. Falarz, 1997), stwierdzono, że w przyszłości możliwe są ekstremalne zniżki baryczne sięgające lub nawet przekraczające 5 hPa/1h. Na obszarze południowej Polski można spodziewać się raz na dwa lata zniżki sięgającej 4 hPa/1h oraz raz na 10 lat przekraczającej 5 hPa/1h. Takie zdarzenie, spowodowane przez zmiany klimatu, może doprowadzić do intensywniejszego wypływu gazów z obszarów podziemnych, a przez to zasięg ich oddziaływania może być zaskakujący i przede wszystkim niebezpieczny dla okolicznej ludności. Równocześnie do atmosfery zostanie wyemitowana większa ilość gazów cieplarnianych. Natężenie emisji gazów przyjęte podczas symulacji oparto o wyniki pomiarów in-situ nad jednym z nieczynnych szybów na Górnym Śląsku (Wrona et al., 2016b), kiedy to wyznaczono empiryczną zależność (1) pomiędzy wartością tendencji zniżki barycznej, a natężeniem wypływu gazów przez szyb. Założono także stężenia obu gazów jako 5%obj. Wartości te określono jako prawdopodobne na podstawie przeprowadzonych wcześniej pomiarów (Wrona et al., 2016b), oraz na podstawie analizy literaturowej (np. Nawrat, 2002; Szlązak et al., 2002; Krause, 2003). Założono kilka wariantów (zestawów danych wejściowych) symulacji. Dotyczyły one zmiennej wartości tendencji barycznej (TB) oraz wpływu wiatru z jednego kierunku geograficznego (zachodu).Wyznaczone wartości zostały określone na wysokości 1m nad gruntem. Wykazano, że przy bezwietrznej pogodzie, wraz ze wzrostem tendencji barycznej do wartości 5 hPa/1h zasięg obecności CO2 w stężeniu przekraczającym 0.1%obj. (wartość po przekroczeniu której można odnotować efekt duszący, wg skali Pettenkoffera), sięga 45 m. Dla metanu przyjęto poziom porównawczy jako 2.5%obj. stanowiący połowę dolnej granicy wybuchowości tego gazu i stwierdzono, że stężenie wyższe od tej wartości występuje do 4 m od szybu. Przy wietrze 5m/s z zachodu i TB = 1 hPa/1h wartości NDS w linii wiatru (E) są przekroczone do 50 m dla CO2 i 4.2 m dla CH4 (Rys. 6,7). Natomiast przy prognozowanej zniżce 5 hPa/1h wartość NDS dla CO2 w linii jest przekroczona na ponad 50 m od szybu, a dla CH4 na 4.5 m (Rys. 8,9) Prognozę dotyczącą zmiany stężenia na linii zgodnej z dominującym kierunkiem wiatru przedstawiono na rysunkach 10 i 11, podano funkcje aproksymujące i współczynnik determinacji wykonanej prognozy (2) i (3). Wykazano, że przy spodziewanej na skutek zmian klimatu zniżce barycznej sięgającej 5 hPa/1h oba gazy mogą być obecne w odległości ponad 100 m od szybu na wysokości 1m nad gruntem. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość występowania w przyszłości poważniejszego niż obecnie zagrożenia gazowego wokół nieczynnych szybów, a także zwiększonej emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Zbudowany model może być łatwo modyfikowany do innych przypadków emisji gazów z górotworu, np. przy rozszczelnieniu instalacji CCS lub UCG, a także przy wszelkich stanach awaryjnych systemów odmetanowania.
Źródło:
Archives of Mining Sciences; 2017, 62, 3; 639-652
0860-7001
Pojawia się w:
Archives of Mining Sciences
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Climate Protection and German Energy Security in the Second Decade of the 21st Century
Ochrona klimatu a bezpieczeństwo energetyczne Niemiec w drugiej dekadzie XXI wieku
Autorzy:
Molo, Beata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/953742.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego
Tematy:
Germany
climate protection
energy security
energy efficiency
renewable energy sources
greenhouse gas emissions
Niemcy
ochrona klimatu
bezpieczeństwo energetyczne
efektywność energetyczna
odnawialne źródła energii
emisja gazów cieplarnianych
Opis:
The study presents the linkages between the challenges of reducing climate change and Germany’s energy security in the second decade of the twenty-first century. Energy security is guaranteed whenever the negative effects on the environment and climate are reduced to a minimum at all stages of energy management, i.e. the acquisition of energy carriers, their processing, transport and consumption. The paper looks at the main directions of the development of Germany’s energy policy since the late 1990s, and discusses the statistics on energy efficiency, the development of renewable energy sources, and the reduction of greenhouse gas emissions. It also outlines the major issues related to safeguarding the security of Germany’s energy supply in the process of energy transformation and climate protection, highlighting the importance to seek and implement relevant solutions that simultaneously protect the climate and improve energy security.
Opracowanie prezentuje zależności między wyzwaniami ograniczenia zmian klimatu a bezpieczeństwem energetycznym Niemiec w drugiej dekadzie XXI wieku. Zapewnianie bezpieczeństwa energetycznego następuje w sytuacji ograniczania negatywnych skutków oddziaływania na środowisko naturalne i klimat na wszystkich etapach gospodarowania energią, czyli pozyskiwania nośników energii, ich przetwarzania, transportu i konsumpcji. Przedstawiono główne kierunki rozwoju polityki energetycznej Niemiec od końca lat 90. XX wieku oraz uwzględniono dane statystyczne dotyczące efektywności energetycznej, rozwoju odnawialnych źródeł energii i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Ponadto w artykule omówiono główne problemy zapewniania bezpieczeństwa zaopatrzenia energetycznego Niemiec w procesie transformacji energetycznej i ochrony klimatu. Istotne jest poszukiwanie i wdrażanie rozwiązań służących jednocześnie ochronie klimatu i poprawie bezpieczeństwa energetycznego.
Źródło:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka; 2019, 1; 193-210
1899-6264
2451-0718
Pojawia się w:
Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wybrane aspekty środowiskowe, ekonomiczne i społeczne produkcji gazu łupkowego – przegląd literatury
Review of environmental, economic and social aspects of shale gas production
Autorzy:
Tokarz, A.
Burchart-Korol, D
Nowak, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/164655.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
gaz łupkowy
gaz niekonwencjonalny
szczelinowanie hydrauliczne
emisja gazów cieplarnianych
shale gas
unconventional gas
hydraulic fracturing
injection
water
greenhouse gas emissions
life cycle of shale gas production technology
Opis:
Artykuł stanowi przegląd najważniejszych kwestii związanych ze wszystkimi aspektami zrównoważonego rozwoju (środowiskowego, ekonomicznego i społecznego) podczas produkcji gazu łupkowego. Duża część artykułu poświęcona jest kwestii bezpieczeństwa prowadzonego procesu na środowisko i zdrowie ludzkie. W pracy przedstawiono porównanie emisji gazów cieplarnianych na wszystkich etapach produkcji gazu łupkowego z emisjami generowanymi podczas konwencjonalnego wydobycia gazu ziemnego i węgla kamiennego. Dodatkowo szczególną uwagę poświęcono ocenie ekonomicznej technologii w odniesieniu do kosztów generowanych podczas tradycyjnego wydobycia surowców.
This paper presents an overview of key issues related to all aspects of sustainable development (environmental, economic and social) during shale gas production. A large part of the paper is focused on safety of the process in respect of ecology and human health. The paper presents also a comparison of greenhouse gas emissions at all stages of the production of shale gas with emissions generated during conventional natural gas and coal production. In addition, special attention was paid to the economic assessment of the technology in relation to costs generated during traditional extraction of raw materials.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2014, 70, 10; 137-146
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Emission Reduction of Greenhouse Gases: Emission Quotas or Mandated Control Technologies
Redukcja emisji gazów cieplarnianych kwoty emisji czy obowiązkowo weryfikowane technologie
Autorzy:
Golomb, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/371364.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Komitet Człowiek i Środowisko PAN
Tematy:
emisja gazów cieplarnianych
technologia kontroli emisji
elektrownie opalane węglem
pojazdy samochodowe
sekwestracja węgla
greenhouse gas emissions
control technologies
coal fueled power plants
transportation vehicles
carbon capture and sequestration
Opis:
It is argued that instead of imposing on each country internationally agreed quotas on Greenhouse Gas (GHG) emission reductions, it would be easier to implement, enforce and verify, if each country mandates the installation of Best Available Control Technology (BACT) for each significant industrial category. It is BACT that has to be agreed on by an international convention, such as the Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). A possible BACT for coal-fueled power plants is the Integrated Coal Gasification Combined Cycle (IGCC) cum Carbon Capture and Sequestration. For transportation vehicles, there is no "add-on" technology that can capture CO2 emissions. Here CO2 emissions must be limited by increased fuel mileage. There should be an internationally agreed maximum vehicle weight for passenger cars, which the author suggests to be 1000 kg. Because BACT can be implemented only on new sources, there must be an anti-grandfathering rule, e.g. all existing coal-fired power plants must be retired after their 35th year operating time; all personal vehicles must be scrapped after their 10th year on the road.
Autor postuluje, że zamiast wprowadzanych limitów na emisję gazów cieplarnianych w celu redukcji ich emisji byłoby łatwiej wprowadzić przymus obligatoryjnego stosowania w oparciu o międzynarodowe konwencje najlepszych osiągalnych technologii kontroli emisji (Best Available Control Technology BACT) dla każdego z ważnych sektorów gospodarki. Dla elektrowni opalanych węglem taką technologią jest zintegrowany system gazyfikacji węgla łączący wiązanie węgla z sekwestracją. W przypadku transportu brak jest technologii która pozwoliłaby na zatrzymanie CO2. W tym przypadku redukcja emisji CO2,, powinna być prowadzona poprzez zmniejszenie zużycia paliwa na przejechanie danego odcinka drogi. Aby to osiągnąć autor postuluje wprowadzenie międzynarodowego porozumienia ograniczającego dopuszczalną masę samochodu osobowego do 1000 kg. Najlepsze technologie kontroli emisji (BACT) mogą być wprowadzone tylko dla nowych produktów. Dlatego też niezbędne jest "anty dziadkowa" zasada mówiąca, ze wszystkie konwencjonalne elektrownie opalane węglem powinny zostać wyłączone po 35 latach pracy a samochody po 10 latach.
Źródło:
Problemy Ekorozwoju; 2008, 3, 1; 23-25
1895-6912
Pojawia się w:
Problemy Ekorozwoju
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 19

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies