Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "grammatical categories" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-2 z 2
Tytuł:
Kilka uwag o udziale zjawisk gramatycznych w tworzeniu językowego obrazu świata
Autorzy:
Grzegorczykowa, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/611806.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
linguistic worldview
grammar
word-formationed system
inflaction system
grammatical categories
językowy obraz świata
kategorie gramatyczne o funkcji semantycznej
system słowotwórczy
system fleksyjny
Opis:
The article looks at grammar in the construction of linguistic worldview (LWV): the problem is important inasmuch as most researchers tend to only focus on lexical issues. By adopting a broad understanding of grammar as a body of mechanisms that make language possible, the author claims that the Polish linguistic worldview draws from the world-formational system (it allows for the emergence of new words and organizes the lexicon by arranging it into conceptual categories with formal linguistic exponents). The inflectional and syntactic systems, in turn, contribute to the LWV much less: the only grammatical categories with a semantic function relevant in this respect are number, gender, tense, modality and conjunctions, which code relationships between entities and phenomena.
Tematem artykułu jest omówienie roli zjawisk gramatycznych w tworzeniu językowego obrazu świata (JOS). Problem jest istotny, gdyż większość badaczy JOS-u skupia się na analizie słownictwa. Przyjmując szerokie rozumienie gramatyki jako całościowego opisu wszelkich mechanizmów umożliwiających funkcjonowanie języka, autorka jest zdania, że w tworzeniu utrwalonego w polszczyźnie obrazu świata uczestniczy przede wszystkim system słowotwórczy (pozwala na tworzenie nowych słów i porządkuje słownictwo, układając je w klasy pojęciowe o formalnych wykładnikach językowych). Natomiast systemy fleksyjny i składniowy są zaangażowane w tworzenie JOS w mniejszym stopniu i w nieco inny sposób. O sposobie konceptualizowania świata mogą świadczyć takie kategorie gramatyczne o funkcji semantycznej, jak liczba, rodzaj gramatyczny w rzeczownikach, czas i modalność oraz spójniki, które utrwalają dostrzeżone relacje między zjawiskami. Kategorie gramatyczne służące wyłącznie tworzeniu tekstu wpływają nie na konceptualizację świata, ale na swoisty dla każdego języka sposób mówienia o świecie, ujmowania świata w wypowiedzi. Służą więc nie funkcji nominatywnej języka, ale jego funkcji komunikatywnej.
Źródło:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2018, 30
0860-8032
Pojawia się w:
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
L’émergence et le développement de la grammaire dans l’Antiquité grecque
Powstanie i rozwój gramatyki w starożytności greckiej
Autorzy:
Swiggers, Pierre
Wouters, Alfons
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1953986.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
analiza syntaktyczna w starożytności
Arystoteles
części mowy
Dionizy z Halikarnasu
filozofia języka w starożytności
gramatyka aleksandryjska
gramatyka antyczna
gramatyka i filozofia w starożytności
gramatyka
logika
poetyka i retoryka
historia terminów gramatycznych
historia (zachodniego) językoznawstwa
kategorie gramatyczne
klasy słów
nauczanie gramatyki
Platon
stoicy
Alexandrian grammar
ancient grammar
Aristotle
Dionysius of Halicarnassus
grammar and philosophy in Antiquity
grammar
logic
poetics and rhetorics
grammatical categories
(history of) grammatical terminology
history of (Western) linguistics
parts-of-speech model
philosophy of language in Antiquity
Plato
sentence analysis in Antiquity
Stoics
teaching of grammar
word classes
Opis:
Artykuł prezentuje genezę gramatyki w Grecji starożytnej i koncentruje się na procesie autonomizacji, poprzez który gramatyka (gr. γραμματική) stała się oddzielnym polem badań i dyscypliną „techniczną”, tj. działem wiedzy (praktycznej i teoretycznej) opartej na empirii (por. semantykę gr. τέχνη). Wiedza ta była przekazywana jako dyscyplina naukowa w zorganizowanym systemie dydaktycznym i ukierunkowana na badanie faktów i struktur językowych, takich, jakie się ujawniają w tekstach (literackich). Proces autonomizacji, poprzez który gramatyka uzyskała swój własny status, jest tu analizowany z dwóch punktów widzenia. (I) Jeżeli chodzi o sam przedmiot badań, to gramatyka stała się autonomiczna w relacji do poetyki i retoryki. Wspólnym pierwotnie przedmiotem gramatyki, poetyki i retoryki, było λέξις, tj. wyrażenie słowne (literackie). Wszechstronne badanie λέξις obejmowało gramatykę, jak to widać w tekstach źródłowych, takich jak dzieła na temat poetyki i retoryki Arystotelesa i Dionizjusza z Halikarnasu, szczegółowo tutaj przeanalizowane. Początki takich całościowych badań λέξις można znaleźć w poglądach gramatyków aleksandryjskich, dotyczących przedmiotu i zadań gramatyki, oraz w definicji „gramatyki” podanej w Τέχνη γραμματική Dionizjusza Traka (według niej „gramatyka” obejmuje czytanie, analizę, wyjaśnianie i ocenianie dzieł literackich). (II) Jeżeli chodzi o określenie funkcji, metody i metajęzyka gramatyki, to zasadniczą wagę ma zbadanie powiązań między filozofią i gramatyką. Badanie takie stanowi drugą część niniejszego artykułu. W analizie związków między filozofią i gramatyką wyróżnione są następujące etapy: (i) W pierwszym etapie refleksja lingwistyczna polegała na opartych na filozofii rozważaniach dotyczących semantycznych właściwości powiązanych ze sobą słów: od sofistów po Arystotelesa znajdujemy wypowiedzi dość jasno mówiące o takich własnościach jak synonimia, antonimia i paronimia. (ii) Etap drugi wyznacza formułowanie podstawowych zasad analizy zdań. Głównym w tym względzie osiągnięciem był platoński dwupodział zdania na ὄνομα i ῥῆμα (zob. dialog Sofista). (iii) Trzeci etap charakteryzuje się ustaleniem relacji między klasami form językowych i kategorii ich zawartości noetycznej; tutaj fundamentu dla analizy form wyrazów i ich podziału na klasy intelektualno-semantyczne dostarczyły arystotelesowskie Kategorie (por. Kategorie 1b: „Każda nie połączona wypowiedź oznacza albo substancję, albo ilość, albo jakość, albo stosunek, albo miejsce, albo czas, albo położenie, albo stan, albo działanie, albo doznawanie” [przekład K. Leśniaka]). Takie właśnie podejście „kategorialne” leży u podstaw podziału na części mowy, jaki został wytworzony, rozwinięty i zdefiniowany w starożytnej Grecji. Wpływ metodologiczny filozofii (a dokładniej: dialektyki i logiki) na gramatykę widać w ewolucji wyodrębniania poszczególnych części mowy (μέρη τοῦ λόγου). Punkty zwrotne tego długiego procesu są omówione w ostatniej części pracy. Wyróżnić można trzy podstawowe kroki: (α) Pierwszym krokiem jest stosowanie przez Arystotelesa teorii μέρη τῆς λέξεως („części mowy”; zob. jego Poetykę i Peri Hermeneias, które zawierają pewne zasady analizy morfosyntaktycznej); (β) Wkład filozofów stoickich polegał na bardziej szczegółowej analizie niektórych części mowy (takich jak rzeczownik, czasownik, zaimek, przysłówek i spójnik), na skonstruowaniu opartej na filozofii teorii semantycznej (obejmującej pojęcie λεκτόν – „dająca się wypowiedzieć [treść]”), a zwłaszcza na opracowaniu teorii παρεπόμενα (łac. accidentia), tj. morfosyntaktycznych i semantycznych cech klas wyrazów. (γ) Krokiem trzecim było rozszerzenie i kodyfikacja modelu części mowy dokonane przez gramatyków aleksandryjskich (Arystarch z Samotraki i jego uczniowie). Ich model obejmował osiem części mowy: rzeczownik, czasownik, imiesłów, rodzajnik, zaimek, przyimek, przysłówek i spójnik. Pierwszym podręcznikiem dającym syntezę wiedzy i umiejętności gramatycznych była Τέχνη γραμματική, przypisywana Dionizjuszowi Trakowi. Pamiętać też należy, że na stopniowy proces autonomizacji gramatyki trzeba patrzeć w świetle dydaktyki – w dydaktyce uczono gramatyki, a równocześnie pogłębiano ją i poszerzano.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2004, 52, 3; 169-195
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-2 z 2

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies