Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Górnicy"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Górnicy w walkach o powrót Górnego Śląska do Polski
    Miners in battles for the annexation of Upper Silesia to Poland
    Autorzy:
    Dubiński, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/164313.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
    Tematy:
    niepodległość Polski
    Górny Śląsk
    górnicy
    powstania śląskie
    plebiscyt
    Independence of Poland
    Upper Silesia
    miners
    silesian uprisings
    plebiscite
    Opis:
    Przedstawiono uwarunkowania geopolityczne i społeczne, które determinowały przyłączenie Górnego Śląska do Polski po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Górny Śląsk był wysoko rozwiniętym obszarem przemysłowym z wieloma kopalniami węgla kamiennego, rud cynku, ołowiu, srebra i żelaza. Stąd Niemcy, które przegrały wojnę zabiegały różnymi drogami o utrzymanie Górnego Śląska w swoich granicach. Ludność polska, która na tym terenie stanowiła wyraźną większość, była przez wiele lat poddawana germanizacji. Powstanie niepodległego Państwa Polskiego stało się dla niej wielką szansą na powrót do Macierzy. Powyższe czynniki były przyczyną trzech powstań śląskich w latach 1919, 1920 i 1921. Podkreślono znaczący udział górnośląskich górników w tych powstaniach. Wielu z nich straciło życie i było rannych. Ich walka i determinacja przyniosły w 1922 roku powrót Górnego Śląska do Polski.
    This paper presents the geopolitical and social conditions that determined the annexation of Upper Silesia to Poland after the end of the First World War. Upper Silesia was a highly developed industrial region with many coal, zinc, lead, silver and iron ore mines. Thus, the Germans, who lost the war, fought in every way possible, to maintain Upper Silesia within their borders. The Polish population in this area, constituting a clear majority, has been subject to Germanization for many years. The creation of an independent state of Poland became a great chance for them to return to the Motherland. The above factors were the cause of three silesian uprisings in the year 1919, 1920 and 1921. The authors pointed the significant participation of Upper Silesian miners in these uprisings. Many miners lost their lives or became seriously injured. Their struggle and determination resulted in the annexation of Upper Silesia to Poland in 1922.
    Źródło:
    Przegląd Górniczy; 2018, 74, 10; 46-54
    0033-216X
    Pojawia się w:
    Przegląd Górniczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Health behaviour of miners
    Zachowania zdrowotne górników
    Autorzy:
    Wysokiński, Mariusz
    Fidecki, Wiesław
    Bernat-Kotowska, Sylwia
    Ślusarz, Robert
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2164353.pdf
    Data publikacji:
    2015-09-14
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
    Tematy:
    promocja zdrowia
    górnicy
    zachowania zdrowotne
    health promotion
    miners
    healthy behaviour
    Opis:
    Background What significantly affects the health of an individual health behaviour. It is of particular importance in the case of people working in very harsh environmental conditions. The aim of this study is to examine health behaviour among miners. Material and Methods The research data was collected with the use of the diagnostic survey method based on the Health Behaviour Inventory questionnaire developed by Juczyński. Two hundred coal miners were surveyed. The results obtained were subjected to a statistical analysis. A significance level of p < 0.05 was assumed, which indicates the occurrence of statistically significant differences or relations. Results The level of health behaviour among miners may be determined as medium and low. The research group obtained the best results with regard to their mental attitude, while their preventive behaviour received the worst evaluation. Conclusions The research confirms the necessity of implementing health promotion programmes among miners, which would be focusing particularly on health behaviour. Med Pr 2015;66(6):753–761
    Wstęp Elementem istotnie wpływającym na stan zdrowia jednostki są jej zachowania zdrowotne. Szczególnie rolę odgrywają w przypadku osób wykonujących pracę zawodową w bardzo trudnych warunkach środowiskowych. Dlatego celem pracy było zbadanie zachowań zdrowotnych górników. Materiał i metody W pracy wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego w oparciu o kwestionariusz Inwentarza Zachowań Zdrowotnych Juczyńskiego. Badaniami objęto 200 górników kopalni węgla kamiennego. Uzyskane wyniki badań poddano analizie statystycznej. Za poziom istotności przyjęto p < 0,05 wskazujący na istnienie istotnych statystycznie różnic bądź zależności. Wyniki Zachowania zdrowotne górników kształtują się na poziomie średnim i niskim. Najlepsze wyniki badana grupa uzyskała w zakresie nastawienia psychicznego, a najgorzej ocenione zostały zachowania profilaktyczne. Wnioski Badania potwierdzają konieczność wdrażania programów promocji zdrowia wśród górników szczególnie ukierunkowanych na zachowania zdrowotne. Med. Pr. 2015;66(6):753–761
    Źródło:
    Medycyna Pracy; 2015, 66, 6; 753-761
    0465-5893
    2353-1339
    Pojawia się w:
    Medycyna Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Religijność jako jeden z elementów dziedzictwa kulturowego górniczej Wieliczki
    Religiousness as a component of cultural heritage in the mining town of Wieliczka
    Autorzy:
    Stabrawa-Powęska, Kinga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1371169.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
    Tematy:
    tradycja
    kopalnia
    górnicy
    Wieliczka
    religijność
    religiousness
    heritage
    tradition
    mine
    miners
    Opis:
    Zagadnienie dziedzictwa, próby określenie czym jest i jaką odgrywa rolę współcześnie, jest tematem szeroko poruszanym przez badaczy i praktyków – różne orientacje badawcze definiują je nieco inaczej. W niniejszej pracy zostaną zaprezentowane przykłady religijności górników wielickich, jako elementu dziedzictwa kulturowego tej grupy charakterystycznego dla tej społeczności oraz jej różne przejawy, zarówno niematerialne, jak i materialne. W artykule zostaną uwzględnione przede wszystkim zachowane najbardziej typowe i widoczne współcześnie formy religijności mające źródła w tradycjach górniczych. Zagadnienie to jest warte uwagi ze względu na wielowiekową historię Wieliczki, trud pracy górników oraz ciągłe trwanie form kultu w momencie przekształcenia obiektu z przedsiębiorstwa w miejsce turystyczne. W pracy zostaną omówione wybrane przykłady, będące najbardziej charakterystycznymi elementami tradycji wielickich górników, w celu wykazania ich aktualności
    The issue of heritage, the attempts at determining its essence and its present-day role is a subject broadly discussed by researchers and practitioners – various research orientations define it differently. The author of this paper presents examples of religiousness of Wieliczka miners as an element of cultural heritage of this group, characteristic for the community, as well as its various manifestations, both tangible and intangible. The author deals with most typical and visible forms of religiousness, which have their source in mining traditions. The issue is worth attention due to multi-century history of the place, hard work of miners and preservation of the forms of worship at the moment of transformation of the facility from an industrial mine to a tourist location. The author discusses selected examples that are the most characteristic elements of the traditions of Wieliczka miners with the aim of show their present-day validity.
    Źródło:
    Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce; 2020, 34; 182-235
    0137-530X
    Pojawia się w:
    Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Metody socjalizacji adeptów górnictwa na przykładzie działań Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.
    Methods of socializing students of mining in the Katowicki Holding Węglowy S.A., a case study
    Autorzy:
    Szczygielska, A.
    Małobędzki, E.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/179549.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    górnictwo
    górnicy
    szkolenia pracowników
    mining
    miners
    personnel training
    Opis:
    W procesie socjalizacji młody człowiek przyswaja sobie wiedzę i umiejętność grania roli społecznej, jaką jest rola pracownika, uczy się spełniać swoim zachowaniem oczekiwania innych i przystosować swoje postępowania do postępowań innych. W związku z tym właściwie przygotowany i przeprowadzony proces socjalizacji ma ogromny wpływ na poziom kultury bezpieczeństwa danej osoby, a przez to na ogólny poziom kultury bezpieczeństwa pracy całego przedsiębiorstwa. W artykule omówiono przykłady działań realizowanych przez Katowicki Holding Węglowy S.A. w zakresie socjalizacji adeptów górnictwa.
    The process of socialization lets young people assimilate knowledge and abilities required to play a social role, to understand what the role of the worker is, to learn how to behave in order to meet other people’s expectations and to adapt one’s conduct to that of others. Therefore, if properly planned and carried out, the process of socialization has a major impact on the safety culture of an individual, and thus the overall level of safety culture throughout the enterprise. This article discusses examples of activities carried out by the Katowicki Holding Węglowy S.A. in the socialization of students of mining.
    Źródło:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka; 2010, 7/8; 14-16
    0137-7043
    Pojawia się w:
    Bezpieczeństwo Pracy : nauka i praktyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prospective study on safety climate of surface mining in Pakistan
    Autorzy:
    Jiskani, Izhar Mithal
    Chalgri, Saleem Raza
    Memon, Safiullah
    Shahani, Niaz Muhammad
    Qureshi, Abdullah Rasheed
    Jarwar, Zuhaib Aslam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1839044.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Główny Instytut Górnictwa
    Tematy:
    safety climate
    occupational hazards
    mine workers
    surface mining
    mine
    health and safety
    klimat bezpieczeństwa
    zagrożenia zawodowe
    górnicy
    górnictwo odkrywkowe
    kopalnia
    bhp
    Opis:
    The purpose of this study was to assess miners’ perceptions about the safety climate of their workplace. To achieve the research aim, the relationship between demographic characteristics and occupational hazards was first determined, and finally, the relationship of safety climate with occupational hazards and health-seeking behavior was discovered. The data was collected through a self-reporting questionnaire. The results revealed that the subjects have to deal with severe occupational hazards, and they possess poor health-seeking behavior. A safety climate assessment showed that only one of the seven dimensions (i.e. safety communication, learning, and trust in co-worker safety competence) was at a satisfactory level. With respect to the first objective, we found that age, education, and experience were statistically significant with occupational hazards, while marital status had no significant impact on occupational hazards. Regarding the second objective, three dimensions (management safety justice, safety communication, learning, and trust in co-worker safety competence, and workers’ trust in the efficacy of safety systems) were significant predictors of occupational hazards. The study reflects that workers’ participation is the main factor in setting up an adequate safety climate within the organization. Suggestions provided in this study could provide useful information to managers and safety practitioners to improve safety performance and promote the safety climate in the organization.
    Źródło:
    Journal of Sustainable Mining; 2020, 19, 1; 11-18
    2300-1364
    2300-3960
    Pojawia się w:
    Journal of Sustainable Mining
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Aspects of Motivation and Engagement of Employees in Their Work Based on the Example of Mining Companies
    Elementy motywacji i zaangażowania pracowników w wykonywaną pracę na przykładzie przedsiębiorstw górniczych
    Autorzy:
    Kowal, Barbara
    Wyganowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/319121.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
    Tematy:
    motivation
    mining companies
    energy sector
    miners
    engagement in work
    motywacja
    przedsiębiorstwa górnicze
    sektor energetyczny
    górnicy
    zaangażowanie w pracę
    Opis:
    The paper presents an analysis of selected aspects of motivation and engagement of hard coal mine employees working in longwall faces. The analysis of survey results covers selected questions from a broader survey conducted in the analyzed mining companies. The miners had a negative opinion on the incentive programme in their workplaces, stating that it is ineffective. The survey also included factors affecting the engagement of the entire research sample in their work, showing their significance level for the respondents.
    Artykuł prezentuje analizę wybranych aspektów motywacji oraz zaangażowania pracowników zatrudnionych w kopalniach węgla kamiennego, pracujących na stanowiskach robotniczych w przodkach ścianowych. Przedstawione w artykule analizy wyników badań ankietowych obejmują wybrane pytania z szerszego badania przeprowadzonego w analizowanych przedsiębiorstwach górniczych. Górnicy negatywnie ocenili istniejący w ich zakładach system motywacyjny stwierdzając, że jest on nieskuteczny. Badanie objęło również czynniki wpływające na zaangażowanie całej próby badawczej w pracę, pokazując ich poziom istotności dla ankietowanych.
    Źródło:
    Inżynieria Mineralna; 2020, 1, 1; 237-242
    1640-4920
    Pojawia się w:
    Inżynieria Mineralna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ocena struktury wiekowej, stażu pracy i ciężkości warunków pracy wykonywanej przez górników w kopalniach podziemnych węgla
    Assessment of age structure, job tenure and harshness of working conditions in underground coal mines
    Autorzy:
    Pach, G.
    Różański, Z.
    Słota, Z.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/187754.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Sieć Badawcza Łukasiewicz - Instytut Technik Innowacyjnych EMAG
    Tematy:
    kopalnie podziemne węgla
    górnicy
    warunki pracy
    underground coal mines
    working conditions
    Opis:
    W artykule przedstawiono dane statystyczne związane ze strukturą zatrudnienia dołowych pracowników kopalń węgla kamiennego trzech spółek węglowych w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Analiza zatrudnienia obejmowała pracowników trzech głównych oddziałów kopalń: eksploatacyjnych, przygotowawczych i szybowych. Zestawiono informacje na temat liczby zatrudnionych, zajmowanych stanowisk oraz przedziałów wiekowych. Zamieszczono także — w formie przykładu — wyniki pomiarów i obliczeń dotyczących cieplnych warunków pracy w badanych oddziałach.
    The article features statistical data related to the employment structure of underground workers in hard coal mines of three mining companies in the Upper Silesian Coal Basin. The analysis of the employment structure comprised the staff from three major departments of each mine: exploitation, preparation and shafts. There are data presented about the number of employees. their positions and age. As an example, the authors presents the results of measurements and calculations concerning thermal conditions in the examined mines.
    Źródło:
    Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa; 2013, R. 51, nr 4, 4; 17-22
    0208-7448
    Pojawia się w:
    Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polsko-francuskie umowy w sprawie ubezpieczeń społecznych w okresie międzywojennym
    Polish-French agreements regarding social security in the inter-war period
    Autorzy:
    Jarosz-Nojszewska, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/546882.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    emigration
    Polish emigrants in France Polish-French relations
    disability
    pensions
    retirement pensions
    miners
    miners pensions
    emigracja
    reemigracja
    emigracja polska we Francji
    stosunki polsko--francuskie
    renty
    emerytury
    górnicy
    emerytury górnicze
    Opis:
    In the years 1918–1939 over 600 thousand persons emigrated from Poland to France. Large numbers of Poles, who had previously lived in Westphalia and the Rhineland province, also came over to France. Amongst the Polish emigrants there was a predominance of workers and miners, and there were considerably fewer farmers. This article aims to demonstrate the steps taken by the Polish authorities to secure social security benefits, (in particular retirement pensions and disability pensions) for Poles who decided to take up paid employment in France. The source database which this article draws on is archived materials, legal acts and specialist press relating to the period being researched. The Polish authorities undertook the first attempts to guarantee social security benefits for Poles in France directly after the end of the First World War, signing a emigration agreement with France, which included the first social security records. However, it did not resolve the key issues of retirement pension and disability pension. In subsequent years further activities were conducted in this area, the greatest achievement being the signing of the agreement relating to miners benefits in 1929. Negotiations in the matter of the Polish- French insurance convention covering all types of social benefits were interrupted on the outbreak of the Second World War. It was signed after the war, in 1948.
    W latach 1918–1939 z Polski do Francji wyemigrowało ponad 600 tys. osób. Do Francji przybyła także duża grupa Polaków, którzy wcześniej zamieszkiwali na terenie Westfalii i Nadrenii. Wśród polskiej emigracji dominowali robotnicy i górnicy, zdecydowanie mniej było pracowników rolnych. Celem artykułu jest pokazanie działań władz polskich podejmowanych w celu zabezpieczenia świadczeń z ubezpieczeń społecznych (w szczególności emerytalnych i rentowych) Polakom, którzy zdecydowali się na podjęcie pracy zarobkowej we Francji. Bazę źródłową artykułu stanowią materiały archiwalne, akty prawne oraz prasa specjalistyczna badanego okresu. Pierwsze próby zagwarantowania świadczeń ubezpieczeniowych dla Polaków we Francji władze polskie podjęły bezpośrednio po zakończeniu I wojny światowej, podpisując z Francją umowę emigracyjną, w której znalazły się zapisy dotyczące ubezpieczeń społecznych. Nie rozwiązywała ona jednak kluczowych spraw ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. W kolejnych latach prowadzono dalsze działania w tym zakresie, których największym osiągnięciem było podpisanie w 1929 r. umowy dotyczącej ubezpieczenia górników. Rokowania w sprawie polsko-francuskiej konwencji ubezpieczeniowej obejmującej wszystkie rodzaje ubezpieczeń społecznych przerwał wybuch II wojny światowej. Została ona podpisana po wojnie, w 1948 r.
    Źródło:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2017, 3, 2; 34-52
    2543-8379
    Pojawia się w:
    UR Journal of Humanities and Social Sciences
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mundur górniczy – strój czy przebranie? Dziedzictwo kulturowe a polityka
    Miner Uniform – Clothing or Costume? Cultural Heritage and Politics
    Autorzy:
    Piecha-van Schagen, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37241055.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    mundur
    górnicy
    tożsamość
    tekst kultury
    dziedzictwo
    uniform
    miners
    identity
    cultural text
    heritage
    Opis:
    Tekst omawia funkcjonowanie munduru górniczego od XVII do XXI w. wśród górników górnośląskich. Analizuje jego rolę jako tekstu i narzędzia kultury w ujęciu semiotycznym oraz jako elementu dziedzictwa kulturowego. Mundur górniczy został stworzony jako kostium na początku XVIII w., jednak w ciągu półwiecza stał się strojem korporacyjnym. Był narzędziem rządzących pozwalającym im na kontrolowanie i deindywidualizację górników jako grupy społecznej. Do lat 90. XX w. eksponował polityczne konotacje tego elementu dziedzictwa. Z chwilą liberalizacji gospodarki mundur został wyłączony z Autoryzowanego Dyskursu Dziedzictwa, co przełożyło się na utratę prestiżu. Zakładanie go stało się indywidualnym aktem ujawnienia górniczej tożsamości.
    The article discusses the function of the uniform from the 17th to the 21st century among Upper Silesian coal miners. It analyzes its role as a text of culture and a tool according to the semiotic approach, and in addition as an element of cultural heritage. The miner uniform was created as a costume in the early 18th century, but it became a corporate garment within half a century. It was a tool for those in power to control and de-individualize miners as a social group. Until the 1990s, it exposed the political connotations of this heritage item. With the liberalization of the economy, the uniform was excluded from the Authorized Heritage Discourse, which translated into a loss of prestige. Wearing it became an act of the individual to reveal their miner’s identity.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 271-286
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pijaństwo górników na Górnym Śląsku w drugiej połowie XIX wieku i w pierwszej połowie wieku XX - portret zbiorowy
    Drunkenness of miners in Upper Silesia in the second half of 19th century and the first half of 20th century. Collective portrait
    Autorzy:
    Kubica, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/460138.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    Pijaństwo na Górnym Śląsku
    pijaństwo
    Górny Śląsk
    górnicy
    Drunkenness in Upper Silesia
    drunkenness
    Upper Silesia
    miners
    Opis:
    Przedmiotem pracy jest problem alkoholowy, który występował wśród górników górnośląskich na przełomie XIX i XX wieku. Opisałam najbardziej charakterystyczne momenty w życiu pracowników górnośląskich, którym towarzyszył alkohol, czyli różnego rodzaju święta, biesiady i spotkania. Pijaństwo tego okresu było związane z mentalnością środowisk górniczych, a także z ich życiem codziennym i religijnym, dlatego odwołałam się do poszczególnych etapów życia tej grupy zawodowej. Praca ta, chociaż dotyczy wydarzeń mających miejsce w XIX i XX wieku, swym zasięgiem obejmuje granice dzisiejszego Górnego Śląska, jednak bez Zagłębia Dąbrowskiego. Na potrzeby pracy zastosowałam rozróżnienie między pijaństwem, a alkoholizmem, wykazując różnice między tymi zjawiskami. Starałam się także wyjaśnić przyczyny sięgania po alkohol.
    The subject of this article is alcohol-related problem among Upper Silesia miners at the turn of 19th century. I described the most characteristic moments of Upper Silesia employees’ lives in which alcohol was present, such as different kinds of holidays, feasts and gatherings. Drunkenness in this period of time was connected to miners’ social environment’s mentality and to their everyday and religious life. That is why I referred to various stages of this professional group’s lives. The range of this article, although it concerns events from 19th and 20th century, includes the territory of today’s Upper Silesia, but without Zagłębie Dąbrowskie (Coal Fields of Dąbrowa). For the needs of the article I made a division between alcoholism and drunkenness, explaining the differences between these phenomena. I tried to explicate the reasons of drinking as well.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2011, 1
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obchody dnia świętej Barbary w Zagłębiu Dąbrowskim według przekazów literackich z końca XIX wieku
    Celebration of St Barbara’s Day in the Dąbrowa Basin According to Literary Sources from the End of the 19th Century
    Autorzy:
    Okoń, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28891092.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    St Barbara
    celebrations
    literature
    Dabrowa Basin
    coal miners
    św. Barbara
    obchody
    literatura
    Zagłębie Dąbrowskie
    górnicy
    Opis:
    In the last decade of the 19th century, the forms of celebrating St. Barbara’s Day were already developed and established in the Dąbrowa Basin. At that time, well-known writers of the time were active in Dąbrowa and Sosnowiec. In their works one can find numerous ethnological threads from the life of local miners. The research material here are the literary texts contained in three publications that were issued almost simultaneously: Zofia Bukowiecka’s "Historia o Janku górniku" (Eng. Story About Janek – the Miner), Artur Gruszecki’s "Krety" (Eng. Moles) and Andrzej Niemojewski’s short story: "Święto podziemia" (Eng. The Feast of the Underground). The subject of the study are the descriptions of customs cultivated on St. Barbara Day by miners from the Dąbrowa Basin. The author compares the descriptions and lists common elements, including: bonfires on the hills, firing pyrotechnics, celebrations in underground chambers, underground dynamite shots, a march in front of the mine director’s house to give him good wishes, but especially religious celebrations in the mine underground chapels of St. Barbara.
    W ostatniej dekadzie XIX wieku formy obchodów dnia św. Barbary były już w Zagłębiu Dąbrowskim rozwinięte i ustalone. W tamtym czasie w Dąbrowie i Sosnowcu działali znani ówcześni pisarze, w których dziełach można znaleźć liczne wątki etnologiczne z życia miejscowych górników. Materiałem badawczym pozostają tu literackie przekazy zawarte w trzech pozycjach, które ukazały się niemal równocześnie: Zofii Bukowieckiej „Historia o Janku górniku”, Artura Gruszeckiego „Krety” oraz opowiadanie Andrzeja Niemojewskiego „Święto podziemia”. Przedmiotem badania są zawarte w tym materiale opisy zwyczajów pielęgnowanych w dniu św. Barbary przez zagłębiowskich górników. Autor porównuje opisy i wyszczególnia elementy wspólne, m.in.: ogniska na wzgórzach, strzelanie z materiałów pirotechnicznych, świętowanie w podziemnych komorach, podziemne wystrzały dynamitu, przemarsz pod domem dyrektora i złożenie życzeń, ale zwłaszcza uroczystości religijne w podziemnych kaplicach św. Barbary.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 70-110
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Iconotropy of images of St Barbara from the Upper Silesian coal mines: the case of “Graf Franz” / “Wawel” mine
    Ikonotropia wizerunków św. Barbary z górnośląskich kopalń węgla kamiennego: przypadek kopalni „Graf Franz” / „Wawel”
    Autorzy:
    Piecha-van Schagen, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28891970.pdf
    Data publikacji:
    2022-12
    Wydawca:
    Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Tematy:
    religious image
    St Barbara
    iconotropy
    religious art
    lived religion
    coal miners
    Upper Silesia
    obraz religijny
    św. Barbara
    ikonotropia
    sztuka sakralna
    żywa religia
    górnicy
    Górny Śląsk
    Opis:
    The article discusses the formal changes to the image of Saint Barbara from the “Graf Franz” / “Wawel” coal mine and the accompanying ontological changes to the object in the light of politically and economically motivated transformations. The images of Saint Barbara placed in the pit head buildings of the coal mines in Upper Silesia particularly intensively at the turn of the 19th and 20th centuries were objects of religious cult, and were mostly created by the professional artists. As objects of miners’ piety, based on devotion to the Blessed Sacrament, they represented the idea of an art object unified with theology. During the communist rule in Poland, the statue of Saint Barbara was removed from the pit head building and hidden by the miners, and given the status of a symbol of resistance against the state authorities. The returning of the image to the pithead building in 1980 and repainting it with technical paint made it a religious and political symbol, while also serving as an apotropaic object. After the liquidation of the “Wawel” mine, the sculpture, covered with a realistic polychrome, serves as a devotional object in the Church of Saint Pius X in Ruda Śląska.
    Artykuł omawia zmiany formalne wizerunku świętej Barbary z kopalni „Graf Franz” / „Wawel” oraz towarzyszące jej zmiany ontologiczne obiektu w świetle przemian o podłożu politycznym i ekonomicznym. Wizerunki świętej Barbary, umieszczane w cechowniach kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku szczególnie intensywnie na przełomie XIX i XX wieku, były obiektami o potencjale kultowym, wykonywanymi przeważnie przez zawodowych artystów. W połączeniu z górniczą pobożnością bazującą na nabożeństwie do Najświętszego Sakramentu, tworzyły jednorodny obraz sztuki i teologii. W okresie rządów komunistycznych w Polsce Ludowej doszło to usunięcia rzeźby świętej Barbary z cechowni i ukrycia jej przez pracowników kopalni, dzięki czemu zyskała ona status symbolu oporu przeciwko władzy. Powrót wizerunku do cechowni w 1980 roku i przemalowanie farbą techniczną sprawiły, że stał się on symbolem religijnym, politycznym, a jednocześnie pełnił funkcję obiektu apotropeicznego. Po likwidacji kopalni „Wawel”, rzeźba pokryta realistyczną polichromią, pełni rolę obiektu dewocyjnego w kościele pw. św. Piusa X w Rudzie Śląskiej.
    Źródło:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2022, 10, 10; 111-137
    2353-2734
    Pojawia się w:
    Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    β-syntaza cystationiny (CBS), γ-liaza cystationiny (CSE) i oksydaza cytochromu c (COX) w surowicy górników kopalni miedzi potencjalnie narażonych na emisje siarkowodoru
    Serum cystathionine β-synthase (CBS), cystathionine γ-lyase (CSE ) and cytochrome c oxidase (COX) in copper mine miners potentially expose d to hydrogen sulfide
    Autorzy:
    Skoczyńska, Anna
    Gruszczyński, Leszek
    Turczyn, Barbara
    Ścieszka, Marek
    Wojakowska, Anna
    Pawłowski, Tomasz
    Schmidt, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2164440.pdf
    Data publikacji:
    2015-09-28
    Wydawca:
    Instytut Medycyny Pracy im. prof. dra Jerzego Nofera w Łodzi
    Tematy:
    górnicy
    siarkowodór
    oksydaza cytochromu c
    β-syntaza cystationiny
    γ-liaza cystationiny
    kopalnia miedzi
    miners
    hydrogen sulfide
    Cytochrome C oxidase
    cystathionine β-synthase
    cystathionine γ-lyase
    copper mine
    Opis:
    Wstęp Celem badań była ocena stężenia mitochondrialnego enzymu docelowego dla toksycznego działania siarkowodoru, tj. oksydazy cytochromu c (COX) oraz enzymów uczestniczących w syntezie endogennego H₂S (siarkowodoru) – syntazy β-cystationiny (CBS) i γ-liazy cystationiny (CSE) w surowicy górników kopalni miedzi. Materiał i metody Badanie wstępne przeprowadzono u 237 górników, a zasadnicze u 88 górników zatrudnionych w 2 szybach: I – bez zarejestrowanych emisji H₂S w ciągu ostatnich 10 lat (grupa badana A); II – w którym występowały emisje H₂S (grupa badana B). U górników przeprowadzono badania lekarskie i bezpośrednio po wyjeździe z kopalni na powierzchnię pobrano od nich po 10 ml krwi żylnej. Wyniki Nie stwierdzono żadnych zmian klinicznych ani biochemicznych, typowych dla toksycznego działania siarkowodoru. Stężenie sulfhemoglobiny było nieoznaczalne, nie stwierdzono zmian w układzie oksydo-redukcyjnym. W grupie B wykazano natomiast zmiany regulacyjne, które mogą być wynikiem powtarzanych ekspozycji na H₂S. Do tych zmian należy wyższe stężenie CBS i CSE w surowicy, wzrost aktywności enzymu konwertującego angiotensynę (ACE) w porównaniu z grupą A oraz liniowa zależność między ACE a CSE (r = 0,6927; p < 0,001). Wykazano, że palenie papierosów obniża stężenie COX (p < 0,05), jednak u górników zatrudnionych w szybie II obniżenie stężenia COX może wynikać, poza paleniem, także z obecności siarkowodoru w gazach kopalnianych. Wnioski Stężenie COX może być czułym wskaźnikiem ekspozycji na siarkowodór. Pomiary stężenia siarkowodoru we krwi przeprowadzane na stanowiskach pracy powinny wyjaśnić przyczynę zmian w aktywności COX, CBS i CSE. Med. Pr. 2015;66(4):539–548
    Background The aim of the study was to evaluate serum levels of the target enzyme for H2S toxicity – cytochrome c oxidase (COX) and enzymes involved in the synthesis of H₂S – cystathionine β-synthase (CBS) and cystathionine γ-lyase (CSE) in copper mine miners. Material and Methods The initial and basic study was conducted respectively in 237 and 88 miners, working in 2 mining shafts: I – no H₂S emissions recorded in the last 10 years (study group A) and II – H₂S emissions occurred (study group B). A medical examination was performed and 10 ml of blood was collected from miners immediately after exiting the mine. Results There were no clinical or biochemical changes typical for H₂S toxicity. Sulfhemoglobine was undetectable and there were no changes in the red-ox system. However, in group B, regulatory changes were found; a tendency to higher concentration of CBS and CSE, a higher activity of angiotensin converting enzyme (ACE) compared to group A (p < 0.05) and a linear relationship between ACE and CSE (r = 0.6927; p < 0.001). It has been shown that cigarette smoking decreases COX (p < 0.05), however, in miners working in shaft II, the decreased level of COX may result also from the presence of H₂S in the gaseous emissions. Conclusions COX concentration can be a sensitive indicator of exposure to H₂S. The measurements of blood H₂S concentrations carried out in workplaces should explain the cause of the changes observed in the COX, CBS and CSE activity. Med Pr 2015;66(4):539–548
    Źródło:
    Medycyna Pracy; 2015, 66, 4; 539-548
    0465-5893
    2353-1339
    Pojawia się w:
    Medycyna Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies