Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "wola" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 50
Tytuł:
(Nie)wolna wola
The (Un)Free Will
Autorzy:
Biegalska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28762678.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
wolna wola
niewolna wola
wolność
myślenie
postmodernizm
posthumanizm
free will
unfree will
freedom
thinking
postmodernism
posthumanism
Opis:
Autorka podejmuje ważną dziś kwestię wolności ludzkiej woli, która wraz z ogłoszeniem przez nurty posthumanistyczne śmierci podmiotu została zakwestionowana. W tekście są postawione pytania: czy dziś wolność nadal jest kategorią definiującą człowieczeństwo i stanowi podstawę wszelkiego rodzaju relacji (moralnych, prawnych, ekonomicznych, społecznych itp.)? Czy może czas obwieścić panowanie królestwa niewolnej woli? W poszukiwaniu odpowiedzi autorka przygląda się temu, jak utraciliśmy władzę woli i odpowiada na pytanie, dlaczego wola została zniewolona oraz jaką rolę w tym procesie odegrało odrzucenie klasycznych zasad racjonalnego myślenia.
The author discusses the question of human free will, which seems incredibly these days. As the posthumanist trends have declared the death of the subject, the issue has been also put in question. The questions posed in the article are: is freedom a category to define humanity today and does it serve as a basis of all kinds of relations (moral, legal, economic, social ones, etc.) or, maybe, has the time come to announce the reign of unfree will? To find some answers to those questions, the author studies how we lost the control of the will and answers the question of why the will has been enslaved and what its relation to the power of thinking means for a human being.
Źródło:
Logos i Ethos; 2022, 59, 1; 213-232
0867-8308
Pojawia się w:
Logos i Ethos
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marcina Lutra koncepcja "niewolnej woli" w świetle doktryny Kościoła katolickiego
Martin Luthers concept of "non-free will" in the light of the doctrine of the Catholic Church
Autorzy:
Bujak, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/516475.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
Tematy:
Marcin Luter
wolna wola
niewolna wola
usprwiedliwienie przez wiarę
Martin Luther
free will
non-free will
justofication by faith
Opis:
Celem artykułu jest ukazanie poglądów Marcina Lutra na temat "niewolnej woli" i wpływu, jakie wywarły i wciąż wywierają one na myśl filozoficzną i teologiczną kultury Europy i Stanów Zjednoczonych. Teza o "niewolnej woli" człowieka, wyjaśniona w broszurze "De Servo Arbitrio" z grudnia 1525 r., stoi u podstaw zarówno antropologii jak i teologii i chrystologii weimarskiego reformatora. Zgodnie z tą ideą, człowiek jest zbawiony jedynie przez wiarę (sola fides) i niemożliwa jest jakakolwiek współpraca woli ludzkiej z łaską Bożą, jako że natura człowieka po grzechu pierworodnym jest całkowicie zepsuta, grzeszna. Na poglądy Marcina Lutra musiał zareagować Sobór Trydencki, który podkreślił, że rzeczywiście jesteśmy usprawiedliwieni jedynie przez wiarę w Jezusa Chrystusa, jednak nie dzieje się to bez współpracy i odpowiedzialności osoby ludzkiej z łaską Bożą.
The aim of the article is to show Luther's view in the "bondage of the will" and its impact in the theological and philosophical thoughts they have had in Europe and the United States.The thesis of "bondage of the will" explained in a booklet "De Servo Arbitrio" from December, 1525 is a base for not only anthropology but also theology and christology of the weimarsky reformer. According to this idea a person is redeemed only sible because the human's nature is totally decayed and sinful since the original sin. The Council of Trent was a reaction to Marin Luther's ideas. It emphasized that we are in fact excused through the faith in Jesus, yet it happens with responsibility and cooperation with God's grace.
Źródło:
Studia Paradyskie; 2013, 23; 7-20
0860-8539
Pojawia się w:
Studia Paradyskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Openness of God: Hasker on Eternity and Free Will
Otwartość Boga: Hasker o wieczności i wolnej woli
Autorzy:
Stump, Eleonore
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2097330.pdf
Data publikacji:
2022-03-31
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wieczność
wolna wola
opatrzność
wszechwiedza
eternity
free will
providence
omniscience
Opis:
The understanding of God’s mode of existence as eternal makes a significant difference to a variety of issues in contemporary philosophy of religion, including, for instance, the apparent incompatibility of divine omniscience with human freedom. But the concept has come under attack in current philosophical discussion as inefficacious to solve the philosophical puzzles for which it seems so promising. Although Boethius in the early 6th century thought that the concept could resolve the apparent incompatibility between divine foreknowledge and human free will, some contemporary philosophers, such as William Hasker, have argued that whatever help the concept of eternity may give with that puzzle is more than vitiated by the religiously pernicious implications of the concept for notions of God’s providence and action in time. In this paper, I will examine and respond to Hasker’s arguments against the doctrine of God’s eternity.
Koncepcja sposobu istnienia Boga jako bytu wiecznego wprowadza istotną różnicę w rozpatrywaniu różnych zagadnień współczesnej filozofii religii, w tym na przykład tematu pozornej niezgodności między Boską wszechwiedzą a ludzką wolnością. Jednak w obecnej debacie filozoficznej koncepcja ta została zakwestionowana jako nieskuteczna w rozwiązaniu problemów filozoficznych, dla których została niejako powołana. Chociaż Boecjusz na początku VI wieku sądził, że może ona rozstrzygnąć problem niezgodności między boską przedwiedzą a wolną wolą człowieka, niektórzy współcześni filozofowie, tacy jak William Hasker, twierdzą, że jakiekolwiek wsparcie ze strony przyjętej koncepcji wieczności w rozstrzygnięciu tego zagadnienia ulega osłabieniu wskutek zadziałania niekorzystnych z religijnego punktu widzenia konsekwencji tej koncepcji dla takich pojęć, jak Boża opatrzność i działanie Boga w czasie. W artykule autorka analizuje i odpowiada na argumenty Williama Haskera sformułowane przeciwko doktrynie Boskiej wieczności.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2022, 70, 1; 91-106
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zagadnienie zła w polemice Tertuliana z Gnozą
The problem of evil in Tertullian’s polemic with gnosis
Autorzy:
Filipowicz, Adam M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1817390.pdf
Data publikacji:
2009-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Tertulian
gnoza
zło
wolna wola
Tertullian
gnosis
evil
free will
Opis:
The article presents the views of Tertullian on the causes and origin of evil in the context of his polemic with heretics remaining under the influence of Gnostic thought. The analysis refers to the following treatises of Tertullian: Adversus Hermogenem, Adversus Valentinianos, Against Marcion, De anima, Apologeticum. The subject covers the following points: 1. Introduction. 2. the origin of evil. 3. Free will and choice between good and evil. 4. Responsibility for the evil that is the question of rewards and punishments.
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2009, 7, 2; 39-58
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Filozofia wolności Barucha Spinozy w kontekście interpretacji kompatybilistycznej
Autorzy:
Rojek, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/647263.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Spinoza
freedom
compatibilism
pantheism
free will
wolność
kompatybilizm
panteizm
wolna wola
Opis:
The article attempts to show the relationship of the philosophical idea of freedom in the philosophy of Baruch Spinoza in the context of the currently developed idea of compatibilism and selected arguments used by compatibilists and libertarian understanding of free will. The purpose of the article was to show the possibility of interpretation of Spinoza’s philosophy of freedom from the perspective of compatibilism and to indicate the reasons, why such a comparison will remain debatable. The problem analysis presented in the text is also supposed to prompt us to consider, whether in the ongoing renaissance involving the problem of the existence of free will in the context of determinism there is still place for classical attempts to solve the problem, which undoubtedly is the pantheistic philosophy of Spinoza.
W artykule podjęto próbę ukazania filozoficznych zależności idei wolności w filozofii Barucha Spinozy w kontekście współcześnie rozwijanej idei kompatybilizmu i wybranych argumentów stosowanych przez kompatybilistów oraz libertariańskiego rozumienia wolnej woli. Celem było ukazanie możliwości interpretacji filozofii wolności Spinozy z perspektywy kompatybilizmu oraz wskazanie powodów, dla których takie porównanie jest dyskusyjne. Przedstawiona w opracowaniu analiza problemowa ma również skłaniać do podjęcia namysłu nad tym, czy w trwającym renesansie obejmującym problem istnienia wolnej woli w kontekście determinizmu można odnaleźć miejsce dla klasycznych prób rozwiązań problemu, jakie niewątpliwie stanowi panteistyczna filozofia Spinozy.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia; 2018, 43, 2
2300-7540
0137-2025
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Morał z przykładów frankfurtowskich
The Frankfurt Cases: The Moral of the Stories
Autorzy:
Fischer, John Martin
Iwanicki, Marcin
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232615.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wolna wola
odpowiedzialność moralna
historyjki Frankfurta
free will
moral responsibility
Frankfurt cases
Opis:
Autor argumentuje, że morał przykładów frankfurtowskich jest następujący: jeśli determinizm przyczynowy wyklucza odpowiedzialność moralną, to nie na mocy eliminacji alternatywnych możliwości, a następnie odpowiada na najważniejsze wyzwanie dla tej tezy, mianowicie argument nazywany „obroną przez dylemat”.
The author argues that the moral of the Frankfurt stories is this: if causal determinism rules out moral responsibility, it is not in virtue of eliminating alternative possibilities, and replies the most important challenge to this claim, namely an argument called “The Dilemma Defense.”
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 441-465
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wiara jako zakorzeniony w wolnej woli wybór egzystencjalny - Edyta Stein
Faith as a Choice Rooted in Existential Free Will
Autorzy:
Baranowska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048538.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
wiara
wolność
wolna wola
wybór
łaska
faith
freedom
free will
choice
grace
Opis:
In her philosophical and theological thought Edith Stein tackles the question of faith. Trying to find most of its constitutive elements, she considers it within a frame of human freedom. She states that faith, internal human willingness to take an act of faith and the freedom of choice are the essential foundation for the grace on the basis of which the existential relationship between God and man can be established. Edith Stein confirms that human free will, which is supported only by human effort, is not able to bring a person to make an act of faith. It can only arouse willingness to do it, but does not build a relationship. However, the same grace of God, without human freedom of choice is also not enough and does not guarantee him the reality of faith. Therefore, Edith Stein shows faith as a special kind of choice, made with the participation of free will. It is an existential choice which moves and changes the inner man, and which will always last within a living relationship with God.
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2013, 10; 75-81
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„SERCE FARAONA” – ODPOWIEDZIALNOŚĆ OSOBISTA CZY BEZWOLNE PODDANIE SIĘ DZIAŁANIU BOGA?
“PHARAOH’S HEART” – PERSONAL RESPONSIBILITY OR PASSIVE SUBMISSION TO THE ACTION OF GOD?
Autorzy:
Lemański, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592130.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
heart
pharaoh
free will
personal responsibility
serce
faraon
wolna wola
odpowiedzialność osobista
Opis:
W artykule przeprowadzona zostaje gruntowna egzegetyczna i teologiczna analiza motywu „serca faraona”, który wielokrotnie pojawia się w kontekście Wj 3–14. W opinii autora jest on kluczowy dla zrozumienia przesłania teologicznego zawartego w tym bloku narracyjnym. Relacja pomiędzy wolną wolą człowieka i suwerenną wolą Jhwh – Boga Izraela, choć obecna w tle opowiadania, nie stanowi tu głównego motywu rozważań. Celem autorów biblijnych było raczej ukazanie tego, w jaki sposób Jhwh działa w ramach historii i jak to Jego działanie odnosi się do historycznych doświadczeń Izraela z wielkimi potęgami tego świata. Ta swoista „teologia polityczna” zawiera niemniej także pouczenie skierowane do jednostek. Każde „uparte” ludzkie serce, prędzej czy później, sprowadzi negatywne konsekwencje na tego, kto nie odczyta w porę znaków danych mu przez Boga i zechce przeciwstawić się Jego woli.
The article is carried out a thorough, exegetical and theological analysis of the theme “the heart of Pharaoh”, which repeatedly appears in the context of Exodus 3–14. In the author’s opinion it is crucial to understand the theological message contained in this narration. The relationship between man’s free will and sovereign will of the Lord – the God of Israel, though present in the background of the story, is not a main theme of consideration. The aim of the biblical authors was rather to show that how God operates within the history and how His action relates to the historical experience of Israel in contact with the great powers of this world. This “political theology” also contains an instruction directed to individuals. Each “stubborn” human heart, sooner or later, will bring negative consequences for those who do not read in time marks given to him by God and for those who wishes to oppose His will.
Źródło:
Colloquia Theologica Ottoniana; 2017, 1; 35-58
1731-0555
2353-2998
Pojawia się w:
Colloquia Theologica Ottoniana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Divine Providence and Chance in the World: Replies
Opatrzność Boża a przypadek w świecie: odpowiedzi
Autorzy:
Łukasiewicz, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1791054.pdf
Data publikacji:
2020-10-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Bóg
przypadek
wolna wola
opatrzność
zło
God
chance
free will
providence
evil
Opis:
W artykule przedstawiam odpowiedzi do zarzutów, zawartych w innych artykułach tego numeru, wobec proponowanej przeze mnie w artykule otwierającym oraz monografii z roku 2014 koncepcji opatrzności i przypadku. Argumentuję, że istnienie różnie rozumianych zdarzeń przypadkowych nie implikuje tezy, że Bóg Stwórca świata nie interesuje się losem indywidualnych bytów stworzonych, w tym istot ludzkich. Staram się w swoich odpowiedziach pokazać, że powodem, dla którego Bóg może dopuszczać występowanie zdarzeń przypadkowych jest Boża wola stworzenia świata względnie autonomicznego, który ma zdolność samodzielnego rozwoju. W świecie takim może występować zło bezcelowe, za które Bóg nie ponosi bezpośredniej odpowiedzialności.
In the paper, I reply to the objections contained in the other papers in this issue raised against my conception of providence and chance presented in the opening article and the book from 2014. I argue that the existence of variously understood random events (chance) does not imply the thesis that God, the Creator of the world is not interested in the fate of individual creatures, including human beings. The reason why God can permit random events to occur is God’s will to create a relatively autonomous world that has the ability to self-develop and self-create. In such a world, there may be pointless evil for which God is not directly responsible.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2020, 68, 3; 249-273
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Benjamin Libets experiment and its critique between 2000-2012
Eksperyment Benjamina Liberta i jego krytyka w latach 2000-2012
Autorzy:
Strzyżyński, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1048486.pdf
Data publikacji:
2013-01-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Libet experiment
free will
readiness potentials (RP)
veto control
free will as a veto
intentions
causality
eksperyment Libeta
wolna wola
potencjały gotowości
kontrola veto
wolna wola jako kontrola vet
intecje
przyczynkowość
Opis:
The article describes the results of Libet’s experiment and its resulting critique, as witnessed by the articles published between 2000 and 2012. As a result of his experiments, Libet concluded that conscious intentions of making a movement are preceded by brain activity registered as the readiness potentials (RP). In this interpretation, free will does not initiate the decision of making a move but is however capable of stopping this process. For this reason, Libet does not conclude that will is determined by biological processes. The resulting discussion in the literature concerns mainly methodology and conclusions drawn by Libet. The methodological points raised include an argument against the use of EEG as an accurate research tool and criticism of the method of timing the occurrence of the conscious intention of making a move. We note that subsequent modifications made to the original experiment, did however allow putting some of the methodological doubts to rest. On the other hand, the critique of Libet’s conclusions focuses on the problematic nature of correlation of physical movements with the readiness potentials. The most recent research also shows that the potentials might have a more complicated origin than previously thought. Libet’s interpretation is also criticised for its vagueness in defining intention and for not distinguishing it from wishes and desires. The last part of our article summarises the latest state of affairs as emerging from the analysis. We point out the difficulties in correlating potentials with movement, their interpretation and difficulties with the notion of veto, since it seems to require that contradictory intentions of making and refraining from a movement are present simultaneously. The article concludes that on the basis of the current research, the thesis about a biological determination of voluntary processes lacks a sound justification. 
Źródło:
Filozofia Chrześcijańska; 2013, 10; 83-102
1734-4530
2450-0399
Pojawia się w:
Filozofia Chrześcijańska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Spinozjańska koncepcja wolności jako działania rozumnego, zgodnego z naturą i cnotliwego
Spinoza’s Proposal of Freedom as Reason’s Driven Activity in Conformity with Nature and Virtue
Autorzy:
Gut, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2012944.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Spinoza
wolność
wolna wola
determinizm
rozum
cnota
freedom
free will
determinism
reason
virtue
Opis:
The main goal of submitted paper is to present the crucial trains of Spinoza’s conception of freedom. The focal point of undertaken analysis aims to demonstrate the originality and uniqueness of Spinoza’s proposal. In first step the different aspects of definition of freedom is examined. Next, the Spinoza’s arguments concerning the rejection of free will are scrutinized. Finally, the connection between freedom and reason is presented. In conclusion, the distinguished characteristics of free person are spelled out.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2010, 58, 1; 51-70
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zdolność reagowania na racje a odpowiedzialność moralna
Responsiveness and Moral Responsibility
Autorzy:
Fischer, John Martin
Iwanicki, Marcin
Teske, Joanna Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31232614.pdf
Data publikacji:
2021-12-06
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wolna wola
odpowiedzialność moralna
zdolność reagowania na racje
free will
moral responsibility
reason-responsiveness
Opis:
Autor przedstawia model odpowiedzialności moralnej oparty na faktycznej sekwencji i pojęciu zdolności reagowania na racje, a następnie przeprowadza analogię między tym modelem a opracowanym przez Roberta Nozicka modelem wiedzy opartej na faktycznej sekwencji, oraz wprowadza pojęcie semikompatybilizmu.
The author presents a model of moral responsibility based on the actual sequence and the notion of reason-responsiveness, and draws an analogy between this model and Robert Nozick’s model of knowledge based on the actual sequence. In addition, the concept of semicompatibilism is introduced and explained.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 467-496
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Possibilities for Divine Freedom
O możliwościach Bożej wolności
Autorzy:
Kittle, Simon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488452.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
freedom
free will
divine freedom
alternative possibilities
wolność
wolna wola
Boża wolność
alternatywne możliwości
Opis:
I examine three accounts of divine freedom. I argue that two recent accounts which attempt to explain God’s freedom without appealing to alternative possibilities fail. I then show how a view of divine freedom based on Robert Adams’s idea that God’s grace means he has no obligation to create the best world is able to explain how God can be free while also being perfectly good and perfectly rational.
W artykule przeprowadzam analizę trzech ujęć Bożej wolności. Staram się wykazać, że dwa teoretyczne ujęcia, które pojawiły się ostatnio i które próbują wyjaśnić Bożą wolność, nie odwołując się do koncepcji alternatywnych możliwości, nie osiągają postawionego sobie celu. Następnie pokazuję, w jaki sposób wizja Bożej wolności oparta na idei Roberta Adamsa, że Boża łaska oznacza, iż nie jest on zobligowany, by koniecznie stwarzać najlepszy z możliwych światów, jest zdolna wyjaśnić, w jaki sposób Bóg może być wolny, a zarazem doskonale dobry i rozumny.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2016, 64, 4; 93-123
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój pojęcia woli w pogańskiej filozofii starożytnej - Sokrates, Platon, Arystoteles
The Development of the Notion of Will in the Pagan Ancient Philosophy: Socrates, Plato, Aristotle
Autorzy:
Koszkało, Martyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/488551.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
wolna wola
wolność
thymos
proairesis
Sokrates
Platon
Arystoteles
free will
freedom
Socrates
Plato
Aristotle
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie i analiza kształtowania się pojęcia woli w starożytnej filozofii pogańskiej. W kontekście poglądów Sokratesa, Platona i Arystotelesa autor przedstawia wiele greckich intuicji dotyczących psychologii aktów moralnych i ludzkiego działania. Po pierwsze artykuł przedstawia doktrynę intelektualizmu etycznego, przypisywaną Sokratesowi, według której kognitywne elementy są głównym motywem naszych działań. Z tego powodu trudno znaleźć pojęcie wolnej woli w sokratejskiej antropologii. Po drugie artykuł prezentuje interpretację platońskiej antropologii, według której sferę thymos można nazwać proto-wolą. Ostatecznie autor ukazuje, jak trudno jest znaleźć pojęcie woli w arystotelesowskiej etyce i antropologii, pomimo że Arystoteles bardzo szczegółowo wyjaśniał relacje między przekonaniami, pragnieniami i działaniem. Ani proairesis, ani boulesis nie mogą pełnić funkcji woli, szczególnie gdy wola ma być władzą, która pragnie, może wybierać i jest samodeterminującą się władzą.
The aim of the article is to present and analyze the development of the notion of the will in the pagan ancient philosophy. In the context of the views of Socrates, Plato, and Aristotle, the Author presents a lot of Greek intuitions concerning the psychology of moral acts and human action. Firstly, the article examines the doctrine of ethical intellectualism, attributed to Socrates, according to which the cognitive elements are the main motives of our actions. So, it is difficult to find the notion of the will in Socratic anthropology. Secondly, the article gives the interpretation of Platonic anthropology according to which the thymos is the sphere that we can name as “proto-will.” At last, the Author shows how difficult is to find the will in Aristotelian ethics and anthropology despite the fact that Aristotle explicated very closely the relations among be liefs, desires, and the action. Neither proairesis, nor boulesis can play the role of the will, especially when the will should be something like the power that desires things, makes decisions, and is self-deremined.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 2; 157-186
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Otvorený vesmír“ ako podmienka možnosti slobody podľa K. R. Poppera
“Open Universe” as the Condition for the Possibility of Freedom According to Karl R. Popper
Autorzy:
Karaba, Miroslav
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1369149.pdf
Data publikacji:
2020-11-10
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
wolność
wolna wola
determinizm
nieokreśloność
Karl Popper
David Hume
freedom
free will
determinism
indeterminacy
Opis:
In analysing the problem of freedom and free will, Popper concluded that we need something in order to understand rational human behaviour that is by its very nature between total chance and complete determinism. In this article, we state that Popper has in fact not produced any evidence in favour of human freedom. Rather, his arguments are based on an attempt to avert a situation which he finds unacceptable. The openness of the physical world involves only that this world is not entirely determined by its own laws or causes. In the world of mental entities, however, there may be certain phenomena that affect our behaviour, so even though we are not physically determined, we could be mentally determined. Popper’s effort to promote indeterminism and the consequent possibility of human freedom do not seem to be based on evidence, but rather on the belief that without freedom of choice our situation would be merely a tragic farce. That is why Popper ultimately turns to moral motives in his defence of human freedom.
Analizując problem wolności i wolnej woli, Popper dostrzegał, że w celu zrozumienia racjonalnego ludzkiego postępowania potrzeba czegoś, co będzie pośrodku między czystym przypadkiem a absolutnym determinizmem. W artykule autor wykazuje, że Popper nie wnosi nowych treści, które wyjaśniałyby problem ludzkiej wolności. Argumenty Poppera to są czyste założenia, dzięki którym pragnie on niejako oddalić trudny do rozwiązania problem. Otwartość w sobie natury otaczającego nas świata ukazuje również, że nie jest on kompletnie zdeterminowany swoimi wewnętrznymi prawami czy przyczynami. W świecie bytów rozumnych mogą zaistnieć zjawiska mające wpływ na nasze postępowanie i determinować nas mentalnie nawet wtedy, kiedy fizycznie jesteśmy wolni od przymusu. Wydaje się, że Popper wypowiada się za indeterminizmem, gdyż dostrzega w tym możliwość wykazania ludzkiej wolności. Jednak taki argument nie ma żadnych podstaw, a jedynie przeświadczenie, że bez prawdziwie wolnych decyzji ludzka egzystencja byłaby tragiczną farsą. I tak, w obronie ludzkiej wolności, Popper powraca ostatecznie do racji moralnych.
Źródło:
Studia Bobolanum; 2020, 31, 1; 233-251
1642-5650
2720-1686
Pojawia się w:
Studia Bobolanum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 50

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies