- Tytuł:
-
Consequences of the Change in National Parks Financing in Poland after 2011
Skutki zmian w sposobie finansowanie parków narodowych w Polsce po 2011 roku - Autorzy:
- Wiśniewska, Anna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1828244.pdf
- Data publikacji:
- 2017
- Wydawca:
- Politechnika Gdańska
- Tematy:
-
national parks
financial management
state legal person
parki narodowe
zarządzanie parkami
finansowanie parków
narodowych - Opis:
-
Significant changes in the financing of national parks were introduced in Poland in the years 2010–2015. Until January 2011 national parks were operating as state budgetary units, however the amount of subsidies received from the state budget was insufficient (PLN 84 165 million in 2009 and PLN 87 667 million in 2010). These funds were being allocated mostly for salaries and their derivatives, and therefore national parks were forced to look for other sources of financing. Since national parks didn’t have legal personality and couldn’t conduct business activity, a decision to establish subsidiaries to all national parks has been made. The subsidiaries financed themselves with their own means, they were also in a position of receiving earmarked subsidies from the state budget. The subsidiaries were the main source of national parks’ financing and their share in carrying out tasks related to the parks objectives was about 50% on average. Unfortunately, the subsidiaries’ activity could also negatively affect the protected ecosystems (e.g. through increasing sales of wood). The national parks’ financing system, which had been in use before 2010, was not ready for receiving the funds directly from the EU. The EU funds as a source of financing were used only in a few parks and mostly in relatively small amounts. In 2009, 65% of national parks didn’t have any projects financed, or co-financed by the EU funds. Implementation of a different financing mechanism was necessary. Implementation of new public finance regulations (January 2011), led to a close-down of the national parks’ subsidiaries and a transformation of the national parks – state budgetary units – into state legal persons. The transformation allowed the national parks to allocate their revenue and improved the transparency of their financing. On the one hand the introduced changes allowed the national parks to retain the income and efficiently apply for subsidies, but on the other hand some concerns about excessive commercialization of the parks activity have been raised. Due to the implemented changes the economic situation of big, well organized parks has improved – notably in those parks where a significant part of income is generated by the availability of the parks area for tourism e.g. Słowiński National Park. Managerial skills of the board of directors and the employees’ competences (especially within the scope of obtaining the EU funds) have become a major factor. Increased autonomy and resulting from this situation responsibility led to growing concerns about the functioning of financially weaker parks in the future. Limitations of the system are indicated by the financial forecast for 2016. Positive net result is forecasted only in four national parks (Słowiński, Gór Stołowych, Narwiański and Ujście Warty) while in the remaining 19 parks negative net result in the total amount of PLN 13 311 million is predicted. The aim of the paper is to analyze and evaluate changes in the national parks financing in Poland in the years 2010–2015. Source materials, i.e. reports of the Central Statistical Office of Poland, reports and data of the Polish Ministry of the Environment, and reports of the Polish Ministry of Finance have been used in the paper. Furthermore, in order to deliver a comprehensive and objective analysis of the multifaceted problems and issues, subject literature and legislation have been examined.
W Polsce w latach 2010-2015 wprowadzono znaczne zmiany w systemie finansowania parków narodowych. Do stycznia 2011 roku parki narodowe funkcjonowały jako państwowe jednostki budżetowe. Wielkość dotacji otrzymywanych z budżetu państwa była jednak niewystarczające (84 165 mln zł w 2009 r. i 87 667 mln zł w 2010 r.). Środki te przeznaczano przed wszystkim na wynagrodzenia i ich pochodne. W tej sytuacji Parki Narodowe zmuszone były szukać innych źródeł finansowania swojej działalności. Ponieważ nie posiadały osobowości prawnej, nie mogły prowadzić działalności gospodarczej, zdecydowano się na utworzenie przy każdym z nich gospodarstwa pomocniczego. Gospodarstwo pokrywało koszty swojej działalności z wypracowanych przez siebie środków, mogło również otrzymywać dotacje przedmiotowe z budżetu państwa. Podmioty te stanowiły najistotniejsze źródło finansowania parków, a ich udział w realizacji zadań służących celom parku wynosił przeciętnie około 50%. Niestety działalność gospodarstw mogła też negatywnie wpływać na chronione ekosystemy (np. przez dążenie do zwiększenia sprzedaży drewna). System finansowania parków narodowych funkcjonujący do 2010 r. nie był przygotowany do bezpośredniego przyjmowania środków z Unii Europejskiej. Fundusze UE jako źródło finansowania wykorzystywane było jedynie w nielicznych parkach i zazwyczaj w relatywnie niewielkich kwotach. W 2009 roku 65% parków narodowych nie posiadało projektów finansowanych lub współfinansowanych z funduszy UE. Konieczne stało się stworzenie innego mechanizmu finansowania. Wejście w życie nowych przepisów o finansach publicznych (od stycznia 2011 r.) spowodowało likwidację gospodarstw pomocniczych oraz przekształcenie parków narodowych - państwowych jednostek budżetowych - w państwowe osoby prawne. Pozwoliło to parkom narodowym dysponować swoimi przychodami i poprawiło przejrzystość ich finansowania. Wprowadzone zmiany z jednej strony umożliwiły zatrzymanie wypracowanych przychodów i skuteczniejsze wnioskowanie o dotacje, a z drugiej zrodziły obawy przed nadmierną komercjalizacją działalności parków. W wyniku przemian poprawiła się sytuacja ekonomiczna dużych, dobrze zorganizowanych parków - zwłaszcza tych, w których dużą część przychodu stanowią środki z udostępniania terenów np. Słowiński Park Narodowy. Bardzo ważnym czynnikiem stała się przedsiębiorczość dyrekcji i kompetencje pracowników (w szczególności w zakresie pozyskiwania środków UE). Zwiększona samodzielność i związana z nią odpowiedzialność sprawiły, że w słabszych finansowo parkach pojawiły się obawy dotyczące przyszłego funkcjonowania. O niedoskonałości systemu świadczą prognozowane przez parki wyniki finansowe na 2016 r. Osiągnięcie dodatniego wyniku netto zakłada się w zaledwie czterech Parkach Narodowych (Słowińskim, "Gór Stołowych", Narwiańskim, i "Ujścia Warty"). W pozostałych 19 parkach przewiduje się ujemny wynik netto w łącznej kwocie 13 311 mln zł. Celem niniejszego opracowania jest analiza i ocena przemian w finansowaniu parków narodowych w Polsce w latach 2010-2015. W opracowaniu wykorzystano materiały źródłowe w postaci opracowań Głównego Urzędu Statystycznego, danych Ministerstwa Środowiska oraz Ministerstwa Finansów. W celu możliwie wszechstronnego i obiektywnego przedstawienia wieloaspektowej problematyki wykorzystano właściwą tematycznie literaturę przedmiotu oraz akty prawne. - Źródło:
-
Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce - teoria i praktyka; 2017, 4, 23; 69-85
2084-6495 - Pojawia się w:
- Przedsiębiorstwo we współczesnej gospodarce - teoria i praktyka
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł