Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "word‑formation" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Współdziałanie podsystemów języka w perspektywie badań etymologicznych, Znaczenie i rozwój słowiańskich zaimków *vьχakъ i *edьnakъ*
    Language Systems Interactions in Etymological Perspective. The Meaning and Development of Slavic Determiners * vьχakъ and *edьnakъ
    Autorzy:
    Sobotka, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/567964.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    determiner
    function word
    etymology
    syntax
    word-formation
    Slavonic
    Opis:
    The subjects of the article are to discover the origin and meaning of PSl. suffix *-ak- and determiners *vьχakъ and *edinakъ/*edьnakъ formed with that suffix as well as to establish evolutionary paths and motivation senses as a result of which function meanings of derivatives of the determiners in question have been specified in Slavic languages. The description of their origin and development plays an important role both in determining the etymology of such words as Czech však and jednak, and in examining theoretical issues on depronominal function words. The article offers some methodological solutions for examining the history of contemporary metatextual and metapredicative expressions. The study of the origin of the linguistic phenomena connected with the semantic development of the object level of language into the metatextual level requires not only considering the characteristics of these expressions at the relevant lexical level, but also in interaction with morphological and syntactic levels, and perhaps the phonological level as well (cf. questions of apocope and phonological changes related to the transition of given expressions to the class of enclitics). Etymological research, in special cases, should be supported by both the analysis of language systems lower than the examined one (which is in fact the basis of the contemporary etymological observations) as well as an analysis of language systems higher than the examined one, which is a special procedure in etymological description of conjunctions, particles, metapredicative operators etc. Further syntactic and textual analysis in etymological research can shed different light on the etymology of metatextual phenomena.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2015, 12; 157-211
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klaudiusz Elian o nazwach cykad
    Claudius Aelian on Words for Cicadas
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1046580.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Ancient Greek
    animal terminology
    etymology
    insects
    word-formation
    Opis:
    In his work Περὶ ζῴων ἰδιότητος (De natura animalium X 44) Claudius Aelian describes cicadas’ names in the following way: „There are, it seems, many species of cicada (τέττιξ), and those who are skilled in these matters enumerate them and report their names. Thus, the Ashen one (τεφράς) is so called from its colour; whence the Membrax (μέμβραξ) got its name I do not know; and Chirper (λακέτας), it appears, is the name for a cicada; and I have heard tell of the Long-tail (κερκώπη) and the Shriller (ἀχέτας) and the Prickly one (ἀκάνθιος). Well, these are all the kinds of Cicada of which I remember having heard the names, but if anyone has got to know more than those that I have mentioned, he must tell them” (translated by Scholfield 1959: 339–341). It is necessary to follow Aelian’s suggestion and explain all the mentioned cicadas’ names from the point of view of the Greek etymology and word-formation.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2017, 27, 2; 41-53
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Klaudiusz Elian o nazwach młodych zwierząt („De natura animalium” VII 47)
    „De natura animalium” VII 47) (Claudius Aelianus on the names of young animals (On the Characteristics of Animals VII 47)
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045830.pdf
    Data publikacji:
    2018-08-24
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    animal terminology
    etymology
    Greek language
    vocabulary
    word-formation
    Opis:
    In his work entitled On the Characteristics of Animals (VII 47), Claudius Aelianus discusses numerous Ancient Greek names of wild animals, especially their young. He registers as many as 18 different appellatives referring to young animals as well as ten poetic or dialectal terms for mature ones. The aim of the present study is to analyze the Ancient Greek words denoting young animals quoted by the Roman writer from the viewpoint of etymology and word-formation.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2018, 28, 1; 33-48
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Greckie nazwy dużych zwierząt morskich w świetle relacji Eliana (O naturze zwierząt IX 49)
    Ancient Greek Names of Large Sea Animals in the Light of Aelian’s Testimony [De natura animalium IX 49]
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045895.pdf
    Data publikacji:
    2019-03-21
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    animal terminology
    etymology
    Greek language
    vocabulary
    word formation
    Opis:
    The paper analyzes chapter IX 49 of Aelian’s De natura animalium, devoted to the largest sea animals. It is accompanied by a Polish translation and appropriate comments. Aelian provides numerous Ancient Greek names for large sharks and sea mammals, including the “sea lion,” hammer-headed shark, “sea leopard”, whales, sawfish, malthe, “sea ram”, “sea hyena” and “sea dogs”. The names are explained from the point of view of semantic motivation; some new identifications of sea monsters are suggested as well.
    Źródło:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae; 2018, 28, 2; 43-56
    0302-7384
    Pojawia się w:
    Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Słowo krąży w świecie. Rozważania nad internacjonalizmem "lordoza" i jego indoeuropejską genezą
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/29520158.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Bielsko-Bialski
    Tematy:
    internationalisms
    medical terminology
    word-formation
    etymology
    IndoEuropean language
    Opis:
    A word goes around the world. Considerations on the internationalism lordosis and its Indo-European origin Like many other internationalisms, the Polish medical term lordoza (cf. English lordosis, German Lordose, Czech lordóza etc.) ‘anterior curvature of the spine, producing convexity in front (occurring as a physical deformity)’ stems from Ancient Greek. The various national languages took over not only the form, but also the original meaning of the Greek noun λόρδωσις; the latter is based on the verb λορδόω ‘to bend backwards’, which, in turn, derives from the adjective λορδός ‘bent backwards’. Morphological analysis makes it evident that Gk. λορδός (which reflects the apophonic variant *lord-) is etymologically related to the Indo-European verbal root *lerd-, which is confirmed by certain Indo-Aryan verbal formations (e.g. Sanskrit lardayati ‘s/he loads’). It is suggested on the basis of assorted lexical data that the Indo-European root *lerd- apparently meant ‘to carry a burden’ > ‘to bend backwards due to a heavy burden’ > ‘to contort, deform’. The reconstruction of the original meaning of the verbal root *lerd- allows us to assume the original sense for λορδός ‘bent backwards under the influence of the weight carried’. Thus, the word under discussion, λόρδωσις, originally denoted the ‘physiological bending of the spine caused by carrying a heavy load’.
    Źródło:
    Świat i Słowo; 2022, 39, 2; 281-295
    1731-3317
    Pojawia się w:
    Świat i Słowo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    W stronę słowotwórstwa operacyjnego
    Autorzy:
    Żurowski, Sebastian
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/677530.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    word formation
    etymology
    operational grammar
    morpheme
    unit of language
    Opis:
    Towards an operational word formationIn this article the selected theoretical and practical problems associated with placing the word formation in the model of operational grammar (by Andrzej Bogusławski) are discussed. The aim of the paper is to prepare the ground for a possible description of morpheme units of language in this model. The proposed way to enter word formation in the model is to divide it into operational and etymological word formation.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2013, 13
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O związkach między frazeologią a słowotwórstwem historycznym na przykładzie pojęcia kąt – ogólnosłowiańska analiza porównawcza
    Autorzy:
    Jakubowicz, Mariola
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670884.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    ethnolinguistics
    phraseology
    word formation
    etymology
    corner
    etnolingwistyka
    frazeologia
    słowotwórstwo
    etymologia
    pojęcie KĄT
    Opis:
    This article relates to the work of Nikita I. Tolstoy on the concept of corner in folk beliefs. It covers the intersection of two linguistic fields: phraseology and historical word formation, with elements of etymology. There are two Slavic etymons reconstructed for that concept: *kotъ ‘angle’ and *ogъlъ ‘corner’. In contemporary Slavic languages, continuants of either one or both can be preserved. The concept corner (similarly to others concepts related to elements of the house) is rich in connotations. This study presents an analysis of phraseological units with the components kąt ‘angle’ or węgieł ‘corner’ (and their counterparts in other Slavic languages), as well as an etymological and semantic analysis. The etymological analysis concerns the continuants of the Slavic *kot’a ‘house’, derived from *kotъ ‘angle’. The article points to phraseological and etymological connections between the concepts corner and house.
    Celem mojego artykułu było zestawienie kąta widzianego przez pryzmat frazeologii z możliwościami derywacyjnymi, jakie dają realizujące to pojęcie leksemy. Z uwagi na charakter badań etnolingwistycznych skupiłam się na tych derywatach, które ukazują aksjologiczne nacechowanie badanego pojęcia. Przegląd materiału z różnych języków słowiańskich wykazał, że we frazeologii zdecydowanie dominuje negatywne nacechowanie kąta. Jednak to właśnie te mniej liczne pozytywnie nacechowane frazeologizmy związane z wyprofilowaniem kąta jako części domu, czy nawet symbolizującego cały dom, wyraźnie korespondują z derywatami, które od podstawy ze znaczeniem ‘kąt’ tworzą nazwy pomieszczeń. Zarysowana w artykule droga rozwoju semantycznego pokazuje, że aspekt wartościujący jest obecny również w derywacji. Na podstawie porównania przedstawionego w artykule materiału z badaniami Nikity Iljicza Tołstoja należy uznać, że wyraźnej obecności pojęcia kąt w warstwie językowej nie można oddzielać od jego roli w kulturze ludowej.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2023, 35; 45-57
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania nad etymologią gromu
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1680427.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    Balto-Slavic languages
    etymology
    Greek-Slavic isoglosses
    Indo-European languages
    semantics
    word-formation
    Opis:
    The Polish appellative grom m. ‘thunderclap’ (< Proto-Slavic *gromъ m. ‘thunder, thunderclap, roar of a thunder’) should be associated with Greek βρόμος m. ‘any loud noise; crackling of fi re; roar of a thunder; roaring of a storm; rage, fury’. Both these nouns derive from the Proto-Indo-European archetype *gu̯rómos m. ‘loud noise; thunder, thunderclap, roar of a thunder’ (originally nomen actionis with the meaning ‘roaring; thundering’, derived from the root *gu̯rem- ‘to roar, to thunder’, cf. Gk. βρέμω ‘to roar; to clash, ring (of arms); to shout, rage (of men)’, pol. grzmieć ‘to thunder’). The comparison of PSl. *gromъ with Gk. χρόμος m. ‘neighing or whinnying (of horse)’ is semantically doubtful.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2020, 779, 10; 9-19
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rozważania o tureckich sufiksach w języku macedońskim
    Autorzy:
    Sawicka, Irena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2049956.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-25
    Wydawca:
    Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
    Tematy:
    język macedoński
    zapożyczenia tureckie
    słowotwórstwo
    sufiksy
    etymologia
    Macedonian
    Turkish loans
    word formation
    suffixes
    etymology
    Opis:
    Artykuł wylicza problemy gramatyczne/morfonologiczne, jakie generują na gruncie języka macedońskiego sufiksy zapożyczone z języka tureckiego. Główny temat stanowią rozważania o etymologii słowiańskiego sufiksu deminutywno-hipokorystycznego -če. Pod uwagę brany jest ewentualny wpływ turecki na utrwalenie i frekwencję tego sufiksu.
    In the article the grammatical / morphological problems generated by the Macedonian suffixes borrowed from the Turkish language are listed. The main topic is the etymology of the Slavic diminutive-hypocoristic suffix -чe. The possible influence of Turkish on the persistence and frequency of this suffix is considered.
    Źródło:
    Linguistica Copernicana; 2022, 18; 247-262
    2080-1068
    2391-7768
    Pojawia się w:
    Linguistica Copernicana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Nazewnictwo i symbolika ozdób starogermańskich
    The nomenclature and symbolism of old Germanic ornaments
    Autorzy:
    Kowalski, Andrzej Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/679751.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    archaeology
    artefacts
    brooches
    fibulas
    necklaces
    rings
    symbol of snake
    vocabulary
    word-formation
    Edda
    etymology
    Opis:
    The paper is devoted to possible concepts that ancient Germans held about ornaments. Cultural categories related to wealth, prestige, gift, sacrifice and deposit are carefully discussed. The main accent is on the etymological analysis of Proto-Germanic names for brooch or fibula, ring, necklace, belt, buckle. These are items found by archaeologists in the areas of Barbaricum dating from the period since the Bronze Age. The changes that led to the development of the Wielbark culture identified with the Goths were very important. The population of this culture did not place weapons and tools in graves, but only ornaments. Such a norm may have resulted from the mythical convictions confirmed in the Poetic Edda. The Old Norse goddess called Gullveig (literally ‘gold strength’) was the reason for the war of the divine generations of Aesir and Vanir.The Aesir were rulers and warriors, whereas the Vanir represented farmers and producers.Aesir used weapons, Vanir tools.Gullveig, burned three times at the stake and three times reborn, seems to be a symbol of ornaments. The Goths used only female burial equipment, putting a taboo on military accessories typical of Aesir.In addition, some Old Nordic poems associate ornaments with a mythical snake.This aspect is confirmed by archeological and linguistic data. The mythical technique of making jewellery is also important. The Old Nordic divine blacksmith called Völundr folds it from the bodies of the dead princes. In this way, he refers to the cosmogonic myth of the sacrifice of Ymir. The techniques of making ornaments, based on the reintegration of elements, resemble folk methods of treatment and are related to the Germanic idea of beauty as a complex whole.
    –
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica; 2017, 13; 149-166
    2449-6820
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Benennungen der Rektoren, Kantoren und Organisten der Pfarrschule in Rößel (1420–1931)
    Names of rectors, cantors and organists of a parish school in Reszel (1420–1931)
    Nazwania rektorów, kantorów i organistów szkoły parafialnej w Reszlu (1420–1931)
    Autorzy:
    Guz, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2117734.pdf
    Data publikacji:
    2016-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Familiennamen
    Etymologie
    Wortbildungsstruktur
    Ermland
    Rößel
    nazwiska
    etymologia
    słowotwórstwo
    Warmia
    Reszel
    etymology
    word formation
    surnames
    Opis:
    Dieser Beitrag beschäftigt sich mit den Benennungen der Rektoren, Kantoren und Organisten der Pfarrschule in Rößel (Ermland) in den Jahren 1420–1931. Die zu erforschende Liste der Namen stammt aus der „Geschichte der Pfarrgemeinde SS. Petri und Pauli in Rößel” von Georg Matern aus dem Jahre 1935. Die Absicht dieses Beitrags ist die Benennungen der Rektoren, Kantoren und Organisten darzustellen, ihre Familiennamen etymologisch und in Hinsicht auf ihre Wortbildungsstruktur zu erläutern.
    Przedmiotem analizy w niniejszym artykule są nazwania rektorów, kantorów oraz organistów szkoły parafialnej w Reszlu (na Warmii) w latach 1420–1931. Lista poddana badaniu pochodzi z publikacji pt. „Geschichte der Pfarrgemeinde SS. Petri und Pauli in Rößel” Georga Materna z roku 1935. Celem tego artykułu jest zaprezentowanie nazwań osób wymienionych w tytule i zbadanie ich nazwisk pod względem etymologicznycm oraz słowotwórczym.
    The subject of the analysis carried out in this article are names of rectors, cantors and organists of a parish school in Reszel (Warmia) in 1420–1931. The analyzed and researched list comes from the publication „Geschichte der Pfarrgemeinde SS. Petri und Pauli in Rößel” by George Matern of 1935. The purpose of the article is to present names of individuals listed in the title and research their surnames with regard to their etymology and word formation.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 147-157
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Trackie πιτύη ‘skarbiec’ jako nazwa zbiorowa
    Thracian πιτύη ‘treasury’ as a collective noun
    Autorzy:
    Kaczyńska, Elwira
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/33916527.pdf
    Data publikacji:
    2024-06-05
    Wydawca:
    Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
    Tematy:
    etymologia
    nazwy zbiorowe
    semantyka
    słownictwo trackie
    słowotwórstwo
    collectives
    etymology
    semantics
    Thracian vocabulary
    word-formation
    Opis:
    The article discusses the origin of the Thracian noun pitúē (πιτύη) f. ‘treasury’, preserved as an explanatory gloss in the ancient Scholia in Apollonium Rhodium (I 933). Most linguists believe that the gloss in question is etymologically unclear. It is suggested that Thracian pitúē represents a nomen collectivum, derived from the Indo-European archetype *pitús m. ‘nourishment, food’ by means of the collective suffix *-uu̯ā (&lt; PIE.*-uu̯eh2), which is productive in Baltic and Slavic. The Thracian word pitúē must have originally denoted ‘a collection of food, food stock, food products’, from which secondarily ‘food repository, store-house, magazine’, and finally ‘treasury’, as well as ‘treasure’.
    W artykule omówiono pochodzenie trackiego rzeczownika pitýē (πιτύη) f. ‘skarbiec’, zachowanego jako glosa objaśniająca w antycznych Scholiach do Apolloniosa Rodyjskiego (I 933). Większość językoznawców uważa, że tracka glosa jest etymologicznie niejasna. Autorka sugeruje, że trackie pitýē reprezentuje nazwę zbiorową, utworzoną od praindoeuropejskiego archetypu *pitús m. ‘żywność, jedzenie, pokarm’ za pomocą kolektywnego przyrostka *-uu̯ā (< pie.*-uu̯eh2), produktywnego w językach bałtyckich i słowiańskich. Trackie słowo pitýē pierwotnie musiało oznaczać ‘zbiór jadła, skład żywności, produkty spożywcze’, wtórnie ‘składnicę, spiżarnię, magazyn’, ostatecznie‘skarbiec’ oraz ‘skarb’.
    Źródło:
    Język. Religia. Tożsamość; 2024, 1 (29); 23-34
    2083-8964
    2544-1701
    Pojawia się w:
    Język. Religia. Tożsamość
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    A heritage park or treasury? Material culture of the inhabitants of Bydgoszcz preserved in their urban dialect: Etymological analysis
    Autorzy:
    Dyszak, Andrzej S.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2081464.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Bydgoszcz dialect
    lexis
    etymology
    word formation
    Germanisms
    dialectal formations
    gwara bydgoska
    leksyka
    etymologia
    słowotwórstwo
    germanizmy
    dialektyzmy
    Opis:
    The study concerns the names of clothing, home furnishings, everyday objects, tools, and means of transport contained in the lexicon of the Bydgoszcz city dialect. This lexical stock includes the names of the outer garment (e.g. buks ‘trousers’), recreational clothes (badeje ‘swimming trunks’), headgear (e.g. lujmycka ‘hooligan’s cap’), footwear (e.g. kropusy ‘men’s shoes with high uppers’). Another area is the apartment; for example, the names of kitchen equipment have German origin (e.g. ausgust ‘kitchen sink’, kastrolka ‘saucepan’). This also concerns the names of three stools differing in height: the lowest one is called ryczka, a taller one is szemel, and the tallest is hoker. Texts in the Bydgoszcz city dialect also contain the names of artefacts necessary to perform everyday activities, such as cleaning (e.g. szruber ‘rice brush’) or laundry (e.g. balia ‘large wooden bath tub’). A separate place in the material culture of the inhabitants of Bydgoszcz is occupied by technological vocabulary, such as the names of tools (żaga ‘saw’) and transport (e.g. rolwaga ‘horse-drawn cart for transportation of goods’). Most of the names are Germanisms. A smaller number come from rural or folk dialects (e.g. modre ‘bleaching agent’, rydelek ‘visor of a cap’, szlory ‘old, trodden footwear’, trygiel ‘cast iron pot’). It is concluded that the city dialect is not only a museum or heritage park but also a treasury of old words.
    Przedmiotem opisu są nazwy ubioru, wyposażenia mieszkania, przedmiotów codziennego użytku, narzędzi, środków transportu, jakie zawiera leksyka gwary bydgoskiej. Słownictwo to przynosi zarówno nazwy ubioru wierzchniego, np. buksy ‘spodnie’, jak i ubioru spodniego, np. badeje ‘kapielówki’, nazwy nakryć głowy, np. lujmycka ‘czapka luja’, nazwy obuwia, np. kropusy ‘męskie buty z cholewami’. Najbliższym otoczeniem człowieka bez wątpienia jest mieszkanie. Gwarowe nazwy wyposażenia kuchennego mają niemieckie źródłosłowie, por. ausgust ‘zlew kuchenny’, kastrolka ‘rondel’. Podobnie nazwy trzech stołków różniących się wysokością. Najniższy nazywany był ryczką, nieco wyższy to szemel, a najwyższy – hoker. Analizowane teksty z gwarą bydgoską przynoszą także nazwy artefaktów niezbędnych do wykonywania codziennych czynności, jak sprzątanie, np. szruber ‘szczotka ryżowa’, czy pranie, np. balia ‘duża drewniana wanna’. Osobne miejsce w obrazie kultury materialnej bydgoszczan zajmuje słownictwo związane z techniką (np. nazwy narzędzi, jak żaga ‘piła’) i transportem (nazwy pojazdów, np. rolwaga ‘wóz konny do przewożenia towarów’). Większość z opisanych nazw to germanizmy. Mniejszą grupę stanowią nazwy wywodzące się z gwar wiejskich (np. modre ‘środek wybielający’, rydelek ‘daszek czapki’, szlory ‘stare, rozdeptane obuwie’, trygiel ‘garnek żeliwny’). Gwara miejska jest nie tylko skansenem, ale i skarbnicą dawnych słów.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2021, 33; 271-285
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The role of names in the reconstruction of the linguacultural worldview of mushrooms
    Autorzy:
    Bielak, Agata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2081481.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    folk names of mushrooms
    Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols
    onomasiological basis
    word-formation
    etymology
    ludowe nazwy grzybów
    Słownik stereotypów i symboli ludowych
    podstawa onomazjologiczna
    analiza słowotwórcza
    etymologia
    Opis:
    The article shows the role of names in the reconstruction of the linguacultural view of mushrooms. The large number of the names of mushrooms testifies to the practical importance of mushrooms for country people. Many of the names are polysemic and synonymic. In the analysis, the onomasiological basis of mushroom names plays a crucial role. Those names can be based on the appearance of mushrooms (e.g. lejek ‘funnel’, czerwieniak ‘the red one’), their properties (twardziok ‘the hard one’, słodzianka ‘the sweet one’), including their (in)edibility and poisonous properties (grzyb godzący ‘the edible mushroom’, truciciel ‘poisoner’, grzyb jadowity ‘the poisionous mushroom’), as well as the time and place where they grow (wrześniak ‘September mushroom’, dębowiec ‘oak mushroom’).
    Artykuł jest próbą ukazania roli nazw w rekonstrukcji językowokulturowego obrazu grzybów. Duża liczba nazw grzybów wskazuje na ich istotne znaczenie praktyczne dla mieszkańców wsi. Wiele z tych nazw jest polisemicznych i synonimicznych. Dla celów rekonstrukcji językowego obrazu świata (w tym artykule grzybów) bardzo istotne jest odkrywanie podstaw onomazjologicznych nazw. Wśród nazw grzybów występują nazwy tworzone m.in. od wyglądu (np. lejek, czerwieniak), właściwości (np. twardziok, słodzianka), w tym jadalności/niejadalności i trujących właściwości (np. grzyb godzący, truciciel, grzyb jadowity), a także czasu i miejsca rośnięcia (np. wrześniak, dębowiec).
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2021, 33; 151-168
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies