Temat: Ukrainian phraseology - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Етимологічні метаморфози фразеологізму Вискочити як Пилип з конопель: антропонім vs. aпелятив
Etymological Metamorphosis of the Idiom Vyskochyty yak Pylyp z konopel’: Anthroponym vs. Appellative
Autorzy:: Даниленко, Людмила
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/16511866.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Czasopisma i Monografie PAN
Tematy:: phraseology
etymology
Ukrainian
Belarusian
Polish
Lithuanian
language affinity
Opis:: The reconstruction of the semantics of Slavic phraseology is one of the priority tasks of comparative‑historical Slavic studies. Etymological dictionaries should be compiled as the result of such research. This article is dedicated to the origins of the phraseological entity “Jump out as Pylyp from cannabis”. It is known in Ukrainian, Belarusian, Polish, Czech and Lithuanian. The expression has a long chronological fixation that goes back to the second half of the sixteenth century. Many linguists, folklorists, and historians have studied the sources of this expression. According to an analysis of the subject literature, the etymological versions depended on the interpretation of such components as “Pylyp” and “cannabis”. There is no such complicated story in Slavic phraseology that includes two key components at the same time. This expression is considered to have a Polish origin. The result of our study is the hypothesis that the etymology is related to the Baltic area, namely the Lithuanian language and traditional folk culture. The prototype was a mythical character of a “hare”. Due to the obscuration of the original image, modern semantics is based on the anthroponym “Pylyp” – the performer of the mental action of the person. As the original image became obscure, the modern semantics of this notion is based on the anthroponym “Pylyp” – the one performing the mental action of a person.
Źródło:: Slavia Orientalis; 2022, LXXI, 2; 343-357
0037-6744
Pojawia się w:: Slavia Orientalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Fraz. zbić z pantałyku ‘stropić kogo, pozbawić pewności siebie’
Autorzy:: Rytter, Grażyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/678567.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: phraseology
etymology
Polish language
Russian language
Ukrainian language
bilingualism
calque
Opis:: The phrase zbić z pantałyku ‘to perplex, shatter somebody’s confidence’The article concerns the East-Slavic linguistic influence on Polish in the second half of the nineteenh century as exemplified by the meaning of the phrase zbić z pantałyku. Today’s meaning of the phrase is associated with another phraseologism zbić z tropu ‘to throw [lit. knock] off trace,’ which originates from the hunting jargon. *Pantałyk as a separate word is not (and never has been) used in general Polish, and the comprehensibility of the whole phrase is the result of the sum of its components.East Slavic counterparts of the phrase are attested from the midnineteenth century. In the Polish of the period, zbić z pantałyku had a colloquial status, and its usefulness in the sphere of everyday communication was a manifestation of economy of imaginary rather than conceptual means of expression. Especially in the conditions of widespread bilingualism, the new phrase could easily be recognized against the background of contemporary usage of nearsynonymous colloquial phrases derived from the verb zbić ‘to beat’ but also ‘to knock off.’The greater frequency of zbić z pantałyku in the Polish of southeastern borderlands resulted from a combination of factors, mainly the blurred boundaries between literary and dialectal (folk) phraseology. Fraz. zbić z pantałyku ‘stropić kogo, pozbawić pewności siebie’Artykuł dotyczy wpływów ruskojęzycznych w polszczyźnie drugiej połowy XIX wieku. Dziś znaczenie frazeologizmu zbić z pantałyku to odpowiednik wybić z szyku, zbić z tropu, ‘zmieszać, stropić’, realnie ‘pomieszać krok’, ‘stracić ślad (na polowaniu)’.*Pantałyk jako wyraz samodzielny nie jest (i nigdy nie był) używany w polszczyźnie ogólnej, natomiast znaczenie całego frazeologizmu wynika z sumy jego składników.Odpowiedniki wschodniosłowiańskie poświadczone są od połowy XIX stulecia. W ówczesnej polszczyźnie zbić z pantałyku miało status potoczny, którego użyteczność w sferze komunikacji codziennej to przejaw ekonomiczności środków obrazowych zamiast pojęciowych.Nowy frazeologizm mógł być łatwo rozpoznawany w warunkach bilingwizmu językowego na tle ówczesnych środków z tradycją użycia w sferze potocznej. O szczególnej częstotliwości użycia zbić z pantałyku w polszczyźnie kresów południowowschodnich zdecydował splot czynników, głównie zaś „rozmyte” granice między frazeologią literacką a gwarową (ludową).
Źródło:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2016, 51
2392-2435
0081-7090
Pojawia się w:: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Чешский фразеологизм modré pondělí ‘синий понедельникʼ на иноязычном фоне: от архаики до неологии
Czech phraseological unit modré pondělí ‘blue Monday’ on a foreign background: from archaic to neology
Autorzy:: Danilenko, Ljudmiła
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/909313.pdf
Data publikacji:: 2021-01-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: phraseology
etymology
Czech-German contacts
semantic borrowing
dialects
custom of Ukrainian non-working Monday
new phraseological meaning
фразеология, этимология
чешско-немецкие контакты
калька, диалекты
обычай украинского нерабочего понедельника
новое фразеологическое значение
Opis:: Статья посвящена вопросу о происхождении чешского фразеологизма modré pondělí ʻсиний понедельникʼ в двух его значениях: архаическом ʻне работать в понедельникʼ и новом ʻсамый депрессивный день в годуʼ. Благодаря изучению документов и работ по истории ремесел в Богемии, а также диалектной лексики выясняются истоки обычая. Автор развивает этимологическую гипотезу братьев Гримм. Название „синий” связано с обрядами средневекового карнавала перед началом Великого поста. Впервые проводится сопоставление с традицией свободного от работы понедельника, которая существовала в украинской народной культуре только для замужних женщин, причем это право оговаривалось в брачном договоре. На основе совокупности лингвистических, исторических и этнографических данных автор приходит к выводу, что общий для германцев и славян мотив „синего понедельника” развивался дважды: в одном случае как фрагмент средневековой традиции, а в другом – как элемент современного маркетингового приема с учетом символики синего цвета и суеверного представления о понедельнике как тяжелом дне недели.
The article is dedicated to the origin of the Czech phraseological unit modré pondělí ‘blue Monday’ within its two meanings: an archaic one ‘not to work on a Monday’ and a new one ‘the most depressing day of the year’. Through the study of documents and works on the history of crafts in Bohemia, as well as dialect vocabulary, the origins of this custom are clarified. The author develops the etymological hypothesis by the Brothers Grimm. The name ‘blue’ is connected with the rites of medieval carnival before the beginning of the Lent. For the first time, a comparison is made with the tradition of a work-free Monday, which existed in Ukrainian folk culture only for married women, and this right was stipulated in the marriage contract. Based on a combination of linguistic, historical and ethnographic data, the author comes to a conclusion that the common theme of a „Blue Monday” for Germanic and Slavic people has developed twice: in one case, as a fragment of the medieval tradition, and in the other, as an element of the modern marketing technique, taking into account the blue symbols and a superstitious view of Monday as a hard day of the week.
Źródło:: Bohemistyka; 2021, 1; 67-80
1642-9893
Pojawia się w:: Bohemistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "Ukrainian phraseology" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język