- Tytuł:
- Constructing a Moral Person in the Analects 論語 and Mengzi 孟子
- Autorzy:
- Pejda, Katarzyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1791126.pdf
- Data publikacji:
- 2020-10-08
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
filozofia chińska
teoria moralna
etyka
zachowanie moralne
filozofia Konfucjusza
myśl Mencjusza
Chinese philosophy
moral theory
ethics
moral behaviour
Confucius’ philosophy
Mencius’ thought - Opis:
-
Budowanie osoby moralnej w Analektach 論語 i Mengzi 孟子
We wczesnej filozofii chińskiej koncepcja wyjątkowej jednostki oddzielonej od świata zewnętrznego nie ma ufundowania ontologicznego. Każda osoba jest otwartą, współzależną konstrukcją, której wyjątkowość można tylko osiągnąć, nie można jej darować. Osoba to nieokreślony zakres i miejsce doświadczeń, wyrażone poprzez określone role i relacje. W tym artykule jest analizowane rozumienie osoby w myśli konfucjańskiej i menciańskiej. Zgodnie z filozofią Konfucjusza junzi 君子 żyje w swoim statusie, dopóki utrzymuje relacje ren 仁 i wykazuje odpowiednie emocje związane z ren. Autorka twierdzi, że w Analektach ren jest pojęciem związanym z terminami shu 恕, zhong 忠, yi 義 i li 禮. Ren można interpretować jako idealną interakcję, która zaczyna się od zdecydowanej reakcji na drugiego człowieka. Reakcja empatyczna, wraz z zhong – poczuciem obowiązku, jest podstawą do zastosowania sytuacyjnej normy moralnej yi i spełnienia jej zgodnie z li – normą społeczną. Zachowanie ren jest inne dla każdego człowieka w danej sytuacji. Trzeba się go nauczyć i praktykować w procesie samodoskonalenia, xiushen 修身.
Teoria moralna Mencjusza jest bardziej złożona i koncentruje się na ludzkiej naturze i jej cechach. Zgodnie z tym ludzką naturą jest shan 善, powszechnie tłumaczone jako „to, co dobre”, ponieważ każda osoba ma cztery skłonności – emocje do rozwijania ren, yi, li i zhi 智. Ren może być uważane za cnotę – nie jest wrodzone, ale musi zostać osiągnięte i trzeba się go nauczyć. Inną umiejętnością wymaganą od mędrca było zrozumienie, że każda sytuacja jest wyjątkowa i że jest właściwy czas na zastosowanie różnych norm – shizhong 詩中. Myśl Mencjusza nie jest po prostu etyką cnoty – duże znaczenie mają w niej również czynniki sytuacyjne. Moralne zachowanie menciańskie jest złożone: nie tylko wymaga głębokiego zrozumienia siebie i drugiego, ale także wykorzystania wszystkich zmysłów, wrażliwości i kreatywności, aby poradzić sobie z każdą sytuacją w inny sposób. Mędrzec lub osoba, która chce się nim stać, musi obserwować, słuchać, czuć i rozumieć każdą osobę i każdą sytuację. Kultywacja moralna w myśli Mengzi jest także kultywacją ciała qi 氣 (wigoru lub energii). Właściwie kultywowana qi staje się haoran zhi qi 浩然之氣 (przepełniona qi) i pozwala ciału na zhi 志 (wolę) podążania za swoim ren 仁 (sercem/umysłem).
In early Chinese philosophy, the concept of a unique individual separated from the outside world has no ontological basis. Every person is an open, interdependent construction, whose uniqueness can only be achieved and cannot be given. A person is an undetermined range and locus of experiences expressed through specific roles and relationships. In this article, the Author analyses such an understanding of the person in Confucian and Mencian thought. In Confucius’ philosophy, the junzi 君子 lives up to his status as long as he maintains ren 仁 relationships and displays proper emotions connected to ren. The author argues that, in the Analects, ren is a concept connected to the terms shu 恕, zhong 忠, yi 義 and li 禮. Ren may be interpreted as an ideal interaction that starts with an emphatic reaction towards another human being. Emphatic reactions, along with zhong—a sense of duty— is the basis for applying the situational moral norm yi and carrying it out according to li—the social norm. Ren behaviour is different for every person in every situation. It has to be learned and practised during the process of self-cultivation, xiushen 修身. Mencius’ moral theory is more complex, and concentrates on human nature and its features. According to this, human nature is shan 善, commonly translated as ‘good,’ because every person has four dispositions—emotions for developing ren, yi, li and zhi 智. Ren may be considered a virtue—it is not inborn, but has to be achieved and learned. Another skill required to be a sage was the understanding that every situation is unique, and that there is a right time to apply different norms—shizhong 詩中. Mencius’ thought is not simply an ethics of virtue, but it is also influenced by situational factors. Mencian moral behaviour is complex; not only does it require a deep understanding of oneself and the other, but also the use of all senses, sensitivity and creativity to deal with every situation in a different way. A sage, or a person who wants to become one, has to watch, listen, feel and understand every person and every situation. Moral cultivation in Mengzi’s thought is also a cultivation of the body’s qi 氣 (vigour or energy). Properly cultivated qi becomes haoran zhi qi 浩然之氣 (overflowing qi) and enables one’s body to have the zhi 志 (will) to follow its ren (heart/mind). - Źródło:
-
Roczniki Humanistyczne; 2020, 68, 9; 101-117
0035-7707 - Pojawia się w:
- Roczniki Humanistyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł