Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "episkopat" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-14 z 14
Tytuł:
Badania biskupa Adolfa Piotra Szelążka nad majątkiem i uposażeniem duchowieństwa katolickiego na ziemiach polskich
Die Untersuchungen von Bischof Adolf Piotr Szelążek über Besitzstand und Sälar des katholischen Klerus in Polen
Autorzy:
Dębowska, Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1041750.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Episkopat
Bischof
Geschichte
Urkunde
Quellen
episkopat
biskup
historia
dokumenty
źródła
episcopacy
bishop
history
records
sources
Opis:
Bischof Adolf Piotr Szelążek, von 1925 bis 1950 Oberhirte der Diözese Luzk, war einer der hervorragendten Mitglieder des polnischen Episkopats in der Zeit der Zweiten Republik. Mit den Untersuchungen über Besitzstand und Sälar des katholischen Klerus in Polen befaßte er sich seit 1916 im Auftrage der Bischöfe der Metropolie Warschau. Zuerst behandelte er diese Frage nur in bezug auf das russische Teilungsgebiet. Aufgrund seines im Verlauf dieser Untersuchungen erworbenen Wissens konnte er sich aktiv an den Arbeiten zur Absteckung der Fundamente der materiellen Existenz der katholischen Kirche im wiedergeborenen Polen beteiligen. In den Jahren 1918-1925 arbeitete er im Departement für die römisch-katholische Konfession im Ministerium für Religiöse Konfessionen und Öffentliche Aufklärung. Er nahm auch an den Friedensverhandlungen in Riga teil. Außerdem war er an der Vorbereitung des Konkordats zwischen Polen und dem Heiligen Stuhl beteiligt, und nach seiner Unterzeichnung - bereits als Bischof der Diözese Luzk - war er bemüht, dessen Beschlüsse mit Leben zu erfüllen. Seine grundlegenden Arbeiten auf dem präsentierten Gebiet sind: ,,Denkschrift in der Frage der aufgrund der Verordnungen von 1864 und 1865 konfiszierten kirchlichen Besitztümer im Königreich Polen" (poln., Płock 1917) und „Grundlagen der Dotierung des katholischen Klerus in Polen in der Zeit vor dem Konkordatsabschluß" (poln., Torun 1947).
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2000, 74; 49-63
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zaangażowanie przedstawicieli episkopatu Rzeczypospolitej w sprawy obronne państwa w dobie wojen z imperium osmańskim w drugiej połowie XVII wieku
Involvement of representatives of Polish episcopate in matters of national defence during the wars against Ottoman empire in second half of 17th century
Autorzy:
Hundert, Zbigniew
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/24201066.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
episkopat
Rzeczpospolita
obrona państwa
Turcja
wojny polsko-tureckie
Opis:
Zaangażowanie episkopatu rzymskokatolickiego w sprawy obronne Rzeczypospolitej, które najlepiej było dostrzegalne w wieloletnich konfliktach z Wysoką Portą z 2. połowy XVII w. miało różne oblicza. Episkopat płacił znaczne sumy pieniężne na utrzymanie wojska w okresie zimowym (tzw. hiberna) a także finansował naprawę umocnień, czy zapewniał zaopatrzenie miastom Korony o dużym znaczeniu strategicznym – jak Kraków, czy Kamieniec. Najbardziej zauważalną działalnością była fundacja oddziałów wojskowych – zarówno tych utrzymywanych wyłącznie własnym sumptem, jak również tych włączanych do komputu wojska państwowego. Praktyka ta przynosiła zaszczyt poszczególnym patronom, ale także całemu episkopatowi, świadcząc o odpowiedzialności hierarchów Kościoła katolickiego za losy państwa. Szczególnego znaczenia praktyka wysyłania własnych wojsk przez biskupów nabrała właśnie podczas wojen z Turcją. Wówczas polscy biskupi nie tylko mieli przeświadczenie o ich obowiązku uczestniczenia w obronie Rzeczypospolitej, jako przedstawiciele senatu, ale też jako duchowni Kościoła Rzymskiego, czuli że powinni wziąć udział w słusznej krucjacie przeciw „nieprzyjaciołom Krzyża Świętego”, tj. islamskiemu Imperium Osmańskiemu.
Involvement of Roman Catholic episcopate in defence matters of Poland, most visible during prolonged conflicts with the Sublime Porte in second half of 17th century, took different forms. The episcopate paid significant sums for maintenance of the military in the winter period (so-called hiberna), financed repairs of fortifications and provided supplies to large cities of the Crown with major strategic importance – such as Cracow or Kamieniec. The most visible type of activity was financing of military troops – both those maintained exclusively by individual bishops, and those included in state military forces. Such practice brought credit to individual patrons, but also the entire episcopate, as a testimony to Church leaders’ sense of responsibility for the fate of the country. The practice of bishops founding their own troops has gained particular importance during the wars against Turkey. Polish bishops not only were convinced of their obligation to participate in the defence of the country as senators, but also as priests of the Roman Catholic Church they felt that they should participate in the righteous crusade against the “enemies of the Holy Cross”, i.e. Islamic Ottoman Empire.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 138-160
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problematyka społeczno-polityczna w listach pasterskich biskupów polskich w okresie Księstwa Warszawskiego
Social and political issues in pastoral letters of Polish bishops during the Duchy of Warsaw period
Autorzy:
Ziółek, Ewa M.
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23961758.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
listy pasterskie
biskupi polscy
episkopat
Księstwo Warszawskie
Opis:
Stosunki państwowo-kościelne w Księstwie Warszawskim powodowały konieczną współpracę między obydwoma tymi podmiotami. Państwo wielokrotnie uciekało się do wsparcia Kościoła katolickiego, jako mającego największy autorytet społeczny i posiadającego powszechną możliwość oddziaływania na społeczeństwo poprzez ambonę. Zdecydowana większość powstałych wówczas (i znanych dzisiaj) listów pasterskich o tematyce społecznej oraz politycznej została napisana na prośbę władz państwowych, wyrażanych przez ministra spraw wewnętrznych, J.P. Łuszczewskiego. Obok listów o wymowie patriotycznej kierowanych do wiernych w momentach przełomowych, jak np. wyprawa na Moskwę w 1812 r. pojawia się szereg listów odnoszących się do kwestii stricte społecznych. Można je pogrupować w trzy duże bloki tematyczne. Listy z lat 1807-08, poświęcone są wyjaśnianiu ludowi praw wynikających z art. 4 konstytucji – o wolności osobistej. Przy czym warto zauważyć, że biskupi zwracali uwagę nie tylko na prawa i obowiązki włościan, ale także na obowiązki ziemian wobec swoich poddanych. Drugim, ważnym tematem listów pasterskich, przewijającym się praktycznie przez cały okres Księstwa Warszawskiego, były sprawy związane z edukację elementarną, koniecznością kształcenia ludu i pożytkami płynącymi z posiadania wykształcenia. Wreszcie trzeci blok tematyczny wiąże się z kwestiami zdrowotnymi – generalnie chodziło o obowiązek szczepień na ospę i przekonanie do nich ludności, szczególnie wiejskiej. O ile były to wystąpienia pisane przez wszystkich biskupów do swoich diecezjan, to zdarzały się też listy jednostkowe, jak np. biskupa T. Ostaszewskiego z 14 lipca 1811 r. wyjaśniającego zawiłości dekretu Fryderyka Augusta o wycofaniu z obiegu monety zdawkowej. Zarówno tematyka omawianych w artykule wystąpień biskupów, jak i ich inspiracja, wypływająca z kręgów rządowych, wskazują wyraźnie na współpracę rządu Księstwa i episkopatu polskiego w kwestiach nauczania społecznego i patriotycznego.
Relations between the Church and the State in the Duchy of Warsaw required cooperation between both. The State has often sought support of Catholic Church, which enjoyed the greatest public respect and was able to influence the wide public through sermons. The majority of pastoral letters written then (and known today), pertaining to social and political issues, were written upon request from state authorities, expressed by Minister of Interior, Jan Paweł Łuszczewski. Besides letters of patriotic nature, published at breakthrough times, such as the Moscow campaign in 1812, there is a number of those devoted to social issues. They can be categorized into three thematic groups. Letters from 1807–1808 are devoted to explanation of rights stemming from Article 4 of the Constitution – personal freedom – to the people. It is noteworthy, that the bishops emphasized not only the rights and obligations of peasants, but also obligations of landlords with respect to their subjects. The second topic of pastoral letters were issues related to elementary education, the need to educate the people, and benefits of education. Finally, the third group of topics is related to health issues, in particular obligatory pox vaccinations, and convincing the population, in particular in rural areas, about the need to use them. Besides the letters to the entire diocese population, written on the same topic by all bishops, there were some singular letters as well, such as the one written by Bishop T. Ostaszewski on 14 July 1811, explaining the complexities of the decree by Frederick August on removing small change coins from circulation. Both the topics of episcopal letters and their inspiration, coming from government circles, indicate a cooperation between the Government of the Duchy and the Polish Episcopate on the matters of social and patriotic teaching.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 199-213
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synodalność w myśli Josepha Ratzingera
Synodality in the Theological Thought of Joseph Ratzinger
Autorzy:
Samulnik, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36838262.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
synod
synodalność
Kościół
prymat
episkopat
Joseph Ratzinger
synodality
Church
primacy
episcopate
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie linii myślenia Josepha kardynała Ratzingera na temat idei synodalności. W kolejnych krokach swojej refleksji Bawarski teolog stawia na pozór rudymentalne, choć zasadnicze pytania: Czym jest synod? Jaka jest funkcja instytucji synodu w Kościele? Ratzinger nie stroni również od pytań dotyczących aktualnej problematyki związanej z drogą synodalną. Przybierają one ton prowokacyjny: Czy w Kościele katolickim nie powinien trwać nieprzerwany synod, który łączyłby  zasadę synodalności z zasadą papieskiego prymatu? Czy synod może funkcjonować wyłącznie jako własny, niezależny organ części bądź całości kolegium biskupów danego regionu? Kto ostatecznie kieruje Kościołem? Własne próby odpowiedzi na postawione pytania autor osadza przede wszystkim w Tradycji Kościoła, a także w kontekście bliskiej Bawarczykowi eklezjologii communio. Istotnym atutem jest również zawarty w refleksji wymiar pragmatyczny podejścia do zagadnienia synodalności. 
The aim of this article is to present Joseph Cardinal Ratzinger's line of thought on the idea of synodality. In the following steps of his reflection, the Bavarian theologian poses seemingly rudimentary, yet fundamental questions: What is a synod? What is the function of the institution of synod in the Church? Ratzinger also does not shy away from questions on current issues related to the synodal path. They take on a provocative tone: Shouldn't there be an uninterrupted synod in the Catholic Church that combines the principle of synodality with the principle of papal primacy? Can a synod function only as its own independent body of part or all of the college of bishops of a region? Who ultimately governs the Church? The author's own attempts to answer the questions posed are set primarily in the Tradition of the Church and in the context of an ecclesiology of communio close to Bavarian theologian. The pragmatic dimension of the approach to the question of synodality contained in the reflection is also an important asset.
Źródło:
Teologia w Polsce; 2023, 17, 2; 161-170
1732-4572
Pojawia się w:
Teologia w Polsce
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Normalizacja” relacji państwo–Kościół w latach siedemdziesiątych XX wieku z perspektywy prymasa Stefana Wyszyńskiego – nieznany dokument z Sekretariatu Prymasa Polski
“Normalisation” of the State-Church-Relations in the 1970s from the Point of View of Primate Stefan Wyszyński – an Unknown Document from the Secretariat of the Primate of Poland
Autorzy:
Łatka, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477943.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
prymas
Kościół
państwo
normalizacja
episkopat
primate
Church
state
normalization
episcope
Opis:
Kardynał Stefan Wyszyński zapowiedzianą w grudniu 1970 r. przez władze „normalizację” stosunków państwo–Kościół przyjmował z ostrożnością i dystansem, choć także z pewnym optymizmem. Liczył, że przynajmniej część postulatów episkopatu zostanie zrealizowana, szczególnie w zakresie budownictwa sakralnego. Już wiosną 1971 r. wiedział jednak, że „normalizacja” jest jedynie propagandowym wybiegiem. W 1972 r. w dokumencie przygotowanym na posiedzenie Rady Głównej Episkopatu Polski z 4 maja 1972 r. zatytułowanym „Sytuacja polityczna w Polsce a normalizacja stosunków między państwem a Kościołem” podsumowywał niejako stan relacji państwo–Kościół w pierwszych dwóch latach rządów ekipy Edwarda Gierka. Kardynał Wyszyński wnikliwie omówił w nim sytuację społeczno-polityczną w 1972 r. w kontekście całego bloku wschodniego. Najważniejszym spostrzeżeniem było wyczerpywanie się „dynamiki pogrudniowej odnowy”. Prymas omówił w dokumencie także koncepcję „normalizacji” propagowanej przez władze, głównie na przykładzie najważniejszych – w jego przekonaniu – wypowiedzi czołowych dygnitarzy Polski „ludowej”, skonfrontowanych z ich realnymi działaniami. Wspomniany materiał udowadnia, że kardynał Wyszyński wnikliwie analizował rzeczywistość polityczną PRL, nie dając się zwieść propagandzie władz.
Cardinal Stefan Wyszynski treated the “normalisation” of the State-Church relations, announced in December 1970 by the authorities, with caution and distance, though also with some optimism. He hoped that at least some of the postulates of the Episcopate would be implemented, especially regarding sacral construction. However, already in the spring of 1971, he knew that the “normalisation” is merely a propaganda evasion. In 1972, in a document prepared for the meeting of the Main Council of the Polish Episcopate of 4 May 1972 entitled “Political situation in Poland and the normalisation of relations between the State and the Church,” he summarised the State-Church relations in the first two years of government of Edward Gierek’s team. In it, Cardinal Wyszyński thoroughly discussed the social and political situation in 1972 in the context of the entire Eastern bloc. The most important observation was the exhaustion of the “dynamics of post-December renewal.” In the document, the Primate also discussed the concept of “normalisation” propagated by the authorities, mainly on the example of the most important – in his opinion – statements of the leading dignitaries of the “People’s” Poland, confronted with their real actions. The material in question proves that Cardinal Wyszyński thoroughly analysed the political reality of the PPR, not being misled by the propaganda of the authorities.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2018, 32; 530-545
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rada Główna Episkopatu Polski wobec opozycji przedsierpniowej (1976–1981)
Main Council of the Polish Episcopate and the Pre-August Opposition (1976–1981)
Autorzy:
Łatka, Rafał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477865.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Kościół
episkopat
księża
biskupi
władze
opozycja
Church
Episcopate
priests
bishops
authorities
opposition
Opis:
In the above analysis, I have discussed the attitude of the Main Council of the Polish Episcopate towards the pre-August opposition. The approach of the leading body of the Polish Church to the opposition groups that originated in 1976–1977 has not been the topic of a separate and comprehensive study. The former part of the article outlines the increasing social importance of the Church in the 1970s and the role of that institution during the 1976 strikes. The introductory section is followed by the presentation of Primate Wyszyński’s and the most important Polish bishops’ attitudes towards opposition groups that originated in the latter half of the 1970s. The author focused on the position on the issue taken by the members of the Main Council as the most important decision-making body in the Polish Church after 1945. This is followed by a description of the Episcopate’s opinion on ordinary clergy’s cooperation with the pre-August opposition in order to highlight the Council member’s stance on the opposition more. A separate fragment of the analysis is devoted to the discussion of the bishop’s attitude towards the risk of “politicisation” of academic ministries. It is particularly important due to the fact that the origin of certain opposition organisations can be seen in the activity of specific ministries. The next part of the article shows the attitude of the Council members towards the role of the opposition during the first papal pilgrimage. The final section outlines how the most important hierarchs of the Church felt about the role of the pre-August opposition during the legal existence of the “Solidarity” with particular attention to the circles related to the former Workers’ Defence Committee, which the members of the Main Council of the Episcopate were most passionate about.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 110-136
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bp Andrzej Dziuba, Pasterz. Kard. Józef Glemp. Dzieje życia od narodzin do roku 1981, Wydawnictwo Stacja7: Kraków 2023, ss. 283 oraz Aneksy
Bp Andrzej Dziuba, Shepherd. Cardinal Józef Glemp. Life story from his birth until 1981, Wydawnictwo Stacja7: Krakow 2023, pp. 283 - and Annexes
Autorzy:
Bielawny, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050889.pdf
Data publikacji:
2023-12
Wydawca:
Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
Tematy:
Józef Glemp
Kościół w Polsce
episkopat
Jozef Glemp
Church in Poland
episcopate
Źródło:
Studia Elbląskie; 2023, 24; 455-457
1507-9058
Pojawia się w:
Studia Elbląskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problematyka dokumentów Zespołu Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych wydawanych w latach 2008-2020
The issues of the documents by the bioethical team of experts of The Polish Episcopal Conference in the years 2008-2020
Autorzy:
Kubiak, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1532421.pdf
Data publikacji:
2021-03-06
Wydawca:
Gdańskie Seminarium Duchowne
Tematy:
bioethics
death
episcopate
life
bioethics committee
bioetyka
episkopat
śmierć
życie
zespół ekspertów ds. bioetycznych
Opis:
Życie ludzkie na każdym etapie istnienia posiada niezbywalną wartość. Podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi tego temat są: początek życia, jego trwanie, leczenie, proces umierania, śmierć. We współczesnym świecie można zauważyć wiele poglądów, które są niezgodne z zasadami etyki czy moralności chrześcijańskiej. Kwestie te budzą wiele wątpliwości natury moralnej, etycznej czy prawnej. W odpowiedzi na te zagadnienia Episkopat Polski powołał w 2008 roku Zespół Ekspertów ds. Bioetycznych, którego zadaniem jest opiniowanie tych kazusów zgodnie z nauczaniem kościoła katolickiego. Niniejszy artykuł ukazuje tematykę dokumentów wydawanych przez Zespół Ekspertów ds. Bioetycznych w latach 2008-2020.
Human life has an inalienable value at every stage of existence. The main issues concerning this topic are: the beginning of life, its duration, treatment, dying process, death. In the modern world we can see many views that are incompatible with the principles of ethics or Christian morality. In response to these issues in 2008 the Polish Episcopate, was appointed a Experts the Bioethical Committee, whose task is to deliver an opinion on these cases according to the teaching of the Catholic Church. This article presents the subject matter of the documents issued by the Bioethics Committee between 2008 and 2020.
Źródło:
Studia Gdańskie; 2020, 46; 83-102
0137-4338
Pojawia się w:
Studia Gdańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Auf der Suche nach der Wahrheit Gottes – neues Selbstverständnis der Kirche
In Search of the Truth of God – a New Self-Understanding of the Church
W poszukiwaniu prawdy Bożej – nowego samozrozumienia Kościoła
Autorzy:
Hartmann, Richard
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1727279.pdf
Data publikacji:
2021-07-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
prawda
synodalność
odmienność
wiarygodność
oświecenie
sekularyzacja
autorytet
episkopat
truth
synodality
alterity
credibility
enlightenment
secularization
authority
episcopate
Opis:
Die Struktur der katholischen Kirche befindet sich nach dem großen Glaubwürdigkeitsverlust ihrer Autorität in einem zentralen Transformationsprozess. Der Synodale Weg in Deutschland ist ein Versuch, die Anerkennung der Anderen neu zuzulassen von einem objektivistischen zu einem kommunikativen Wahrheitsverständnis voranzuschreiten. Bei diesem Prozess wird es nicht zuerst um konkrete Reformvorschläge gehen, die mehrheitsfähig sind. Vielmehr stehen die Frage nach der Einheit des Glaubens und nach den hermeneutischen Prozessen der Glaubensformulierung im Brennpunkt.
Po wielkiej utracie wiarygodności swojego autorytetu, struktura Kościoła katolickiego znajduje się w centralnym procesie przemian. Droga Synodalna w Niemczech jest próbą umożliwienia rozpoznania innym przejścia od obiektywistycznego do komunikatywnego rozumienia prawdy. W procesie tym nie chodzi w pierwszej kolejności o konkretne propozycje reform, które są do przyjęcia przez większość. W centrum zainteresowania pojawia się raczej pytanie o jedność wiary i hermeneutyczne procesy formułowania wiary.
After the great loss of credibility in her authority, the structure of the Catholic Church is in the central process of transformation. The Synodal Path in Germany is an attempt to allow others to recognize the transition from an objectivist to a communicative understanding of the truth. The process is not primarily about concrete reform proposals that are acceptable to the majority. Rather, the questions concerning both the unity of faith and the hermeneutic processes of formulating faith are in the center of attention.
Źródło:
Roczniki Teologiczne; 2021, 68, 6; 5-20
2353-7272
Pojawia się w:
Roczniki Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znaczenie instytucji Synodu Biskupów dla współczesnego Kościoła
Significance of Synod of Bishops for the present Church
Autorzy:
Rozkrut, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2147640.pdf
Data publikacji:
2022-10-06
Wydawca:
Wyższe Seminarium Misyjne Księży Sercanów
Tematy:
biskup rzymski
episkopat
pomoc
II Sobór Watykański
Synod Biskupów
Bishop of Rome
episcopate
help
Second Vatican Council
Synod of Bishops
Opis:
Instytucja Synodu Biskupów została powołana do życia przez papieża Pawła VI w jego motu proprio Apostolica sollicitudo z 15 września 1965 roku. Sukcesywny obraz prawny instytucji został określony przez posoborowy Kodeks prawa kanonicznego z 1983 roku w kan. 342-348; opublikowane zostały także regulaminy Synodu Biskupów w latach 1966, 1969, 1971 oraz 2006. Można zatem powiedzieć, że wszyscy soborowi papieże, tj. św. Paweł VI, św. Jan Paweł II oraz Benedykt XVI, kształtowali obraz prawny oraz praktyczne funkcjonowanie instytucji Synodu Biskupów. Nie należy także pomijać bardzo ważnego faktu, że obecny papież Franciszek opublikował 15 września 2018 roku Konstytucję apostolską Episcopalis communio o Synodzie Biskupów. Do chwili obecnej odbyło się 28 zgromadzeń różnych zebrań instytucji Synodu Biskupów; przy czym należałoby do wskazanej grupy dodać jeszcze tzw. synod holenderski. Instytucja Synodu Biskupów jest szczególną oraz wyróżniającą się instytucją w Kościele posoborowym. Składa się na to wiele elementów, nie tylko regularność zwoływania zebrań Synodu Biskupów, ale także podejmowana oraz analizowana problematyka synodalna, która dotyczyła różnych i ważnych zagadnień życia i funkcjonowania współczesnego Kościoła. W tym kontekście szczególnego podkreślenia wymaga wskazanie na naturę teologiczno-prawną instytucji, która sprawia, że mamy do czynienia z instytucją dynamiczną, kształtującą życie Kościoła posoborowego oraz swoją strukturą zachęcającą do zainteresowania się Synodem Biskupów zarówno na płaszczyźnie doktrynalnej, jak i tej faktycznej. Już samo zwołanie każdego zebrania Synodu Biskupów jest dużym wydarzeniem eklezjalnym, które angażuje nie tylko osobę biskupa rzymskiego, od którego zebranie Synodu Biskupów w sposób totalny zależy, oraz jednocześnie uczestników zgromadzonej instytucji, ale także w mniejszym lub większym wymiarze praktycznie cały Kościół – w szczególności episkopat – równolegle do wyodrębnionych etapów Synodu, tj. jego przygotowania, samych obrad zwołanego zgromadzenia oraz etapu posynodalnego, który związany jest z realizacją postanowień synodalnych. W tym nurcie należy także wymienić przesłania doktrynalne Synodów Biskupów wraz z ich propozycjami, które ukierunkowywały Magisterium biskupów rzymskich na obszary uznawane za konieczne jako przedmiot jego wypowiedzi, przede wszystkim przez publikowanie posynodalnych adhortacji apostolskich, które z kolei – mówiąc bardzo ogólnie – w wielu jego obszarach miały sukcesywny wpływ na codzienne życie Kościoła po II Soborze Watykańskim.
Institution of the Synod of Bishops was established by Pope Paul VI in his motu proprio Apostolica sollicitudo dated 15 September 1965. Successive legal image of the institution was defined by the Post-Conciliar Code of Canon Law of 1983, in can. 342-348. Also, in the years 1966, 1969, 1971, and 2006 there were published rules of the Synod of Bishops. Therefore, one may say that all Popes who ruled during councils, i.e. Paul VI, John Paul II, and Benedict XVI shaped the legal image and practical operation of the institution of the Synod of Bishops. One cannot also ignore a very important fact that on 15 September 2018 the present pope, Francis, published the Episcopalis communio apostolic constitution about the Synod of Bishops. Until now, there have been twenty-eight congregations of various meetings of the institution of the Synod of Bishops. However, the mentioned group should also be enlarged by so-called Dutch Synod. The institution of Synod of Bishops is a special and standing out institution in the Post-Conciliar Church. This is due to several elements, namely, not only the regular character of having meetings of the Synod of Bishops, but also the undertaken and analysed synodal problematic aspects that concerned various and important issues of life and functioning of the current Church. In this context, a special accent must be drawn to the indication of the theological and legal character of the institution that causes that we deal with a dynamic institution that shapes the life of the Post-Conciliar Church and by its structure encourages to have interest in the Synod of Bishops both on the doctrinal and factual level. Convening the Synod of Bishops is itself a major ecclesiastical event that engages not only the person of the Bishop of Rome, who is utterly responsible for its convention, but also the entire Church to a greater or lesser extent, and specifically the episcopate that is engaged in parallel in relation to the distincted stages of the Synod, i.e. its preparation, deliberations during the convened assembly, and the post-synodal stage that relates to fulfilment of synodal decisions. Considering this mainstream, one should also mention doctrinal messages of Synods of Bishops together with their propositions that directed the Magisterium of Bishops of Rome towards these areas that were considered a necessary aspect of their deliverance, essentially by publishing post-synodal apostolic exhortations which, in turn, very generally speaking had a successive influence on everyday life of the Church after the Second Vatican Council in many areas of the Church.
Źródło:
Sympozjum; 2022, 1(42); 33-54
2543-5442
Pojawia się w:
Sympozjum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biskupi tytularni w prawie Kościoła łacińskiego
Titular Bishops in the Law of the Latin Church
Autorzy:
Wroceński, Józef
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2085814.pdf
Data publikacji:
2021-03-12
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
biskupi tytularni
pozycja prawna Kościół łaciński
ustawodawstwo
kolegialność
episkopat
titular bishops
legal position of the Latin Church
legislation
collegiality
episcopate
Opis:
Genezy instytucji biskupów tytularnych należy doszukiwać się w okolicznościach historycznych, a mianowicie na skutek pojawienia się religii islamskiej. Inwazyjne nastawienie wyznawców tej religii względem chrześcijańskiego Wschodu i Afryki Północnej sprawiło, że wielu biskupów tamtejszych diecezji musiało opuścić swoje stolice biskupie. Chroniąc się przed prześladowaniami przenosili się do innych krajów chrześcijańskich, zwłaszcza europejskich, w których stolice biskupie były obsadzone. Początkowo uważano, że biskupi ci nie utracili opuszczonych stolic, a jedynie możność aktualnego sprawowania jurysdykcji. Nie byli jednak uważani za pełnoprawnych pasterzy diecezji w nowym miejscu pobytu. Od początku pojawienia się tych biskupów istniały, więc duże kontrowersje wokół ich pozycji prawnej, a szczególnie zadań i kompetencji. Byli, więc mianowani na diecezje, które opuścili z nadzieją powrotu do nich, który nie następował/ Pełnili, więc oni funkcje pomocnicze, służąc pomocą biskupom rezydencjalnym, zwłaszcza w wypełnianiu obowiązków wynikających z sakry biskupiej. Szybko sprawdziła się ich przydatność, a nawet konieczność w nowych diecezjach. Z biegiem czasu wytworzył się zwyczaj mianowania biskupów nierezydencjalnych z tytułami diecezji aktualnie nieistniejących, którzy pomagali w pracy pasterskiej biskupom diecezjalnym. Przez długi jednak czas status prawny tych biskupów był niedookreślony pod względem prawnym. Radykalna zmiana ich pozycji dokonała się w ramach prac i doktryny II Soboru Watykańskiego na temat sakramentalności sakry biskupiej i kolegialności biskupów. Sobór przyznał wszystkim biskupom zasadniczą równość w Kościele. Także ich pozycja w Kościele partykularnym uległa zmianie. Postanowienia nowego Kodeksu znacznie dowartościowały ich pozycję prawną. Pełnią oni obecnie wiele ważnych urzędów i funkcji w Kościele.
The author in his study analysed the legal position of titular bishops in the Latin Church. His analysis of historical legal texts led to the conclusion that from the beginning of the appearance of the titular bishops there was a great controversy around their legal status and tasks. They stemmed from the church’s assumption and previous practice that each diocese should have only one bishop. So they had jurisdiction in abandoned dioceses that they could not exercise in the dioceses they came to. They were appointed to dioceses they had left with the hope of returning to them. However, their helpfulness and sometimes necessity in the new dioceses also proved to be functional. Hence the practice of appointing coadjutor bishops and auxiliary bishops, nonetheless their position was still undervalued. Their apprizement took place within the framework of the doctrine of the Second Vatican Council on the sacramentality of the episcopal consecration and the collegiality of bishops. The Council granted all bishops fundamental equality in the Church. It manifests itself primarily in the right to participate in the General Council, the Synod of Bishops, and in the work of the Roman Curia. Their position in the local Church has also changed. The provisions of the new Code significantly added value to the legal position of the titular bishops, but did not make a radical change that would close the discussion on the role and tasks of titular bishops in the Church.
Źródło:
Prawo Kanoniczne; 2021, 64, 1; 83-114
2353-8104
Pojawia się w:
Prawo Kanoniczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Radio Watykańskie wobec stosunków państwo–Kościół w PRL w latach 1957–1979
Vatican radio towards the state-Church relations in People’s Republic of Polandin 1957–1979
Autorzy:
Jakubowska, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/477220.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:
Radio Watykańskie
Sekcja Polska Radia Watykańskiego
stosunki państwo-Kościół
PRL
episkopat
komunizm
media
„L’Osservatore Romano”
Vatican Radio
Polish Section of the Vatican Radio
state-Church relations
episcopacy
Communism
“L’Osservatore Romano”
Opis:
Vatican Radio (RW) is tasked with providing information about the activities of the Pope and the Holy See, as well as the situations of Churches worldwide. The Polish Section of the Vatican Radio (SPRW) implemented these tasks, and among the many topics and information presented on the RW waves it also commented on issues related to State-Church relations in Poland. The aim of the article is to look in more detail, among others, on whether and how the SPRW presented the PRL state-Church relations during the period of 1957–1979. While presenting this topic, in the 60s, the SPRW usually drew from the opinions of the western press and foreign press agencies, and in the 70s primarily from the communications of the Polish Episcopacy Conferences. The SPRW informed its listeners about the most important issues affecting State-Church relations - among others, about the lack of religious freedom in PRL, persecution of the clergy, lack of permission for sacral buildings, efforts made by the Church for allowing it freedom in its actions and respecting human rights and the rights of Polish citizens by the PRL government. The SPRW defended the Polish clergy. Additionally, for the Polish people, the SPRW was the main source of uncensored information about the situation of the Church; not only worldwide, but primarily in Poland. The SPRW aired a series of educational programmes to counteract the attempts of secularisation of the society by the Communist government. The election of Karol Wojtyła as Pope contributed to the growth of the role of the Church in Poland, and made the SPRW face new challenges. It had its unparalleled contribution in accompanying the Pope during his pilgrimages and providing Polish listeners with the latest information not presented in the state media.
Źródło:
Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 72-93
1427-7476
Pojawia się w:
Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Arcybiskup Atanazy Martas i autokefalia Białoruskiego Kościoła Prawosławnego
Autorzy:
Garbiński, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2053565.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
autocephaly
Belarusian Orthodox Church
episcopate BOAC
russification policy
Russian Orthodox Church Outside of Russia
autokefalia
Białoruska Cerkiew Prawosławna
episkopat
polityka rusyfikacji
Rosyjska Cerkiew Prawosławna
автокефалия
Белорусская Православная Церковь
епископат БАПЦ
политика русификации
Русская Зарубежная Православная Церковь
юрисдикция Константинопольского патриархата
Opis:
В статье осуществлена попытка определения и анализа внутренних и внешних факторов, связанных с вопросом автокефалии Белорусской Православной Церкви в годы Второй мировой войны и в послевоенные три десятилетия. Одним из таких факторов следует считать непоследовательность представителей бывшего епископата БАПЦ в Минске (прежде всего архиепископа Афанасия Мартоса и архиепископа Филафея Нарко), как впрочем и белорусских национальных элит в вопросе автокефалии Белорусской Православной Церкви и путей ее осуществления.
The article “Archbishop Athanasius Martas and the Autocephaly of the Belarusian Orthodox Church” attempts to identify and analyze internal and external factors related to the issue of autocephaly of the Belarusian Orthodox Church during the Second World War and in the three decades after the war.One of these factors is considered to be the inconsistency of the representatives of the former episcopate of the BAOC in Minsk (first of all, Archbishop Athanasius Martas and Archbishop Philafei Narko) as well as the Belarusian national political elites in the issue of the autocephaly of the Belarusian Orthodox Church and the ways of its implementation.
W artykule podjęto próbę zidentyfikowania i analizy wewnętrznych i zewnętrznych czynników związanych z kwestią autokefalii Białoruskiego Kościoła Prawosławnego w okresie II wojny światowej iw trzech dekadach powojennych. Za jeden z tych czynników należy uznać niekonsekwencję przedstawicieli b. episkopatu Białoruskiego Kościoła Prawosławnego w Mińsku (przede wszystkim arcybiskupa Atanazego Martosa i arcybiskupa Filafeusza Narko) oraz białoruskich elit narodowych w kwestii autokefalii białoruskiego Cerkiew prawosławna i sposoby jej realizacji.
Źródło:
Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2021, 7, 2; 105-124
2450-4866
Pojawia się w:
Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problemy Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie międzywojennym
Problems of the Orthodox Church in Poland in the Interwar Period
Autorzy:
Sawicki, Doroteusz ks.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494576.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
Kościół prawosławny
cerkiew
autokefalia
rewindykacja mienia
burzenie cerkwi
Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce
Polska międzywojenna
stosunki wyznaniowe
prześladowania
episkopat
Orthodox Church
church
autocephaly
revindication of property
destruction of churches
The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland
Interwar Poland
religious relations
persecution
episcopate
Opis:
W 1918 r. po ponad 120 latach niewoli Polska powróciła na mapy Europy. Wraz z odradzaniem się państwa wielkie przemiany sięgnęły Kościoła prawosławnego w Polsce. Przed I wojną światową był on częścią Patriarchatu Moskiewskiego, który decydował o jego kadrach, statucie, życiu liturgicznym, obrzędowości, itp. Teraz cerkiew w Polsce została oderwana od rosyjskiej. Z jednej strony władze Rzeczypospolitej pragnęły jak najmocniej zerwać z przeszłością niewoli. Dążyły więc do kościelnej niezależności polskiego prawosławia. Z drugiej strony Rosja ogarnięta pożogą Rewolucji Październikowej zamknęła się w kręgu wewnętrznych problemów. Patriarchat zmuszony był walczyć o przetrwanie. Sprawy cerkwi w Polsce siłą rzeczy miały dla niego drugorzędne znaczenie. W kraju tymczasem brakowało biskupów i duchownych. Co gorsza powracający na rodzinną ziemię przedwojenni hierarchowie i kapłani posiadali rosyjskie obywatelstwo. Ukształtowani też byli w duchu rosyjskich szkół teologicznych, z których się wywodzili i w duchowości rosyjskiego Prawosławia. Nie sprzyjało to normalizacji stosunków państwo – cerkiew. Władze nieprzychylnie patrzyły na Kościół prawosławny widząc w nim relikt zaborów. Od hierarchów wymagano pełnej lojalności włącznie z podpisywaniem deklaracji lojalności. Społeczność kapłańską podzielono na uznawaną przez państwo i nieuznawaną. Ta druga nie mogła liczyć na objęcie etatowych placówek duszpasterskich, zatrudnienie jako katecheta w szkołach publicznych, czy też uzyskanie obywatelstwa (w każdej chwili mogli być – i bywali – wydaleni poza granice Ojczyzny). Wystarczyło tylko sprzeciwiać się polonizacji cerkwi, zwalczać neounię, czy też krytykować plany autokefalii Kościoła by znaleźć się w tej grupie kapłanów „drugiej kategorii”. Władze dążyły również do ograniczenia ilości czynnych placówek duszpasterskich. Czyniono to na trzy sposoby. Po pierwsze wielu dawnym parafiom nie przyznano prawa samodzielności degradując je do rangi filii nieetatowej (nawet jeśli posiadały kilka tysięcy wiernych). Po drugie od razu po zakończeniu wojny rozpoczęła się rewindykacja prawosławnego mienia. Jeśli w przeszłości jakieś prawosławne grunta lub świątynia, choć przez kilka dni należały do Kościoła rzymskokatolickiego lub unickiego, mogły teraz być odebrane czy to w ramach wyroku sadowego czy też samowolnej akcji nieprawosławnej społeczności. Cerkiew pozbawiono kilkuset świątyń i dziesiątków tysięcy hektarów ziemi uprawnej oraz lasów. Trzecim sposobem destabilizacji życia parafialnego były akcje burzenia świątyń. Propagowane, jako rozbiórka opuszczonych świątyń w bardzo złym stanie technicznym były barbarzyńskim, zaplanowanym programem zniszczenia cerkwi w Polsce. Wysadzano, palono, rozbierano profanując, bijąc i poniżając nielicznych obrońców domów bożych. Jednocześnie z tym „fizycznym niszczeniem” państwo prowadziło „wojnę prawną”. Przez długie lata posługiwało się carskim ustawodawstwem cerkiewnym pozwalającym mu penetrować wewnętrzne życie cerkwi. Konstytucja marcowa z 1921 r. potwierdziła uprzywilejowaną rolę Kościoła rzymskokatolickiego. Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce, jako jednostronny akt rządowy nie uwzględniały specyfiki Prawosławia. Nie rozwiązywały też najważniejszych spraw. Episkopat coraz bardziej skłaniał się, wobec zaistniałej sytuacji politycznej (niezbyt przyjazne państwo i utrudniony kontakt z kanoniczną zwierzchnością w Moskwie), w stronę starań o uzyskanie statutu autokefalii z Konstantynopola, do którego należeliśmy do XVII w. Po wieloletnich zabiegach w Moskwie i Konstantynopolu ogłoszenie autokefalii nastąpiło w 1925 r. Niezależność sprzyjała reorganizacji i rozwojowi działalności edukacyjno – wydawniczej, normalizacji struktur w terenie, ujednoliceniu życia liturgiczno – obrzędowego, organizacji duszpasterstw specjalnych (w tym wojskowego ordynariatu), działalności młodzieżowej (bractwa cerkiewne), normalizacji zagadnień narodowościowych, itp. Oczywiście pozbawiała Kościół zewnętrznej opieki i patronatu. Zyski wydają się jednak dużo większe niż straty. Tych ostatnich było całkiem sporo. Państwo ograniczało rozwój prawosławnego monastycyzmu. Dążyło do narzucenia cerkwi nowego kalendarza (gregoriańskiego) i języka polskiego jako urzędowego i liturgicznego. Nie zaprzestało, a w 1938 r. nasiliło, proceder burzenia świątyń. Czteromilionowa prawosławna społeczność (11-15% obywateli) wielokrotnie zastanawiała się czym zasłużyła sobie na tak niesprawiedliwe traktowanie. Pokonała wszystkie te problemy, choć przyszło się jej złożyć daninę łez i krwi. Pamiętajmy, że wszystko to działo się w przededniu II wojny światowej. Rzeczpospolita zamiast jednoczyć się wewnętrznie wobec śmiertelnego zagrożenia prowadziła zgubną politykę szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji.
In 1918, after over 120 years of captivity, Poland appeared once again on the map of Europe. Great changes also affected the Orthodox Church in Poland at the time of the re-emergence of the state. Before the First World War, the Orthodox Church was a part of the Moscow Patriarchate, which made decisions about its personnel, statutes, liturgical life, rites, etc. The church in Poland now has been detached from the Russian Church. On the one hand, the Republic’s authorities wanted to sever itself from the captivity of the past as much as possible. They strived for ecclesiastical independence for Polish Orthodoxy. On the other hand, Russia was overcome by the horrors of the Russian Revolution and was therefore confined to the sphere of domestic problems. The Patriarch was forced to struggle to survive. For him, the church’s situation in Poland was inevitably of secondary importance. At the time, there was a lack of bishops and priests in Poland. What’s worse, the pre-war hierarchs and priests, who were returning to their homeland possessed Russian citizenship. They were also shaped by Russian spirit of theological schools, from which they graduated, and by Russian Orthodox spirituality. This was not favourable for normalizing church-state relations. The authorities regarded the Orthodox Church in an unfavourable way, as they saw it as a relic of the partitions. The hierarchs were required to be fully loyal and to sign a declaration of loyalty. The community of priests were divided into two groups: those who were recognized by the state and those who were not. The latter could not count on receiving full-time pastoral positions, employment as catechists in public schools or obtaining citizenship (at any time they could be, and in some cases were, deported from their homeland). It was enough to oppose the polonization of the church, to fight the neo-union or criticise the plans for an Autocephalous church to find oneself in the “second category” of priests. The authorities also strived to limit the number of operational places for pastoral care. This was done in three ways. Firstly, several former parishes were not granted the right to independence, thus degrading them to the ranks of dependant parishes (even if they were made up of several thousand faithful). Secondly, immediately after the ending of the war, the process of revindication of Orthodox property commenced. If, in the past, any Orthodox land or church, even it belonged to the Roman Catholic or Uniate Church for merely a couple days, could now be re-possessed either by court ruling or by arbitrary action on the part of the non-Orthodox community. The Orthodox church was deprived of several hundred church buildings, tens of thousands of hectares of cultivated land and forests. The third way of destabilizing parish life were campaigns to destroy churches. What was propagated as dismantling abandoned churches in very poor technical condition was in fact a barbarian and planed program of destroying the Orthodox church in Poland. These churches were exploded, burned and dismantled and the few who defended the temples were mocked, beaten and humiliated. Simultaneously with the “physical destruction”, the state also waged a “legal war.” For many years, the Tsar’s church legislation, which allowed the state to penetrate into the internal life of the church was applied. The March Constitution of 1921 reaffirmed the privileged role of the Roman Catholic Church. The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland as a unilateral governmental act did not take the specific nature of Orthodoxy into consideration. It also failed to resolve the most important issues. The episcopate was more and more inclined, in the face of the existing political situation (a hostile state and difficulties in contacting the canonical leader in Moscow), to strive for obtaining autocephalous status from Constantinople, to which we belonged until the 17th century. After several years of intervention in Moscow and Constantinople, autocephaly was announced in 1925. Independence allowed for the reorganization and development of education and publishing, normalization of structures within the territory, standardization of liturgical and ceremonial life, organization of specific areas of pastoral care (including the military ordinariate), youth activities (church brotherhoods), normalization of issues of nationality, etc. This, of course, deprived the Church of external protection and patronage. The gains seem to be much greater than the losses. There was a great amount of the latter. The state limited the development of Orthodox monasticism. It strived to impose on the Church the new (Gregorian) calendar and Polish as the official and liturgical language. These efforts did not cease, and in 1938 they intensified, now taking the form of destroying churches. The Orthodox community, which was composed of four million people (11-15% of citizens), repeatedly wondered why they deserved such unfair treatment. The community overcame all of these problems, but only after paying a tribute of blood and tears. Let us remember that all of this took place just before the outbreak of the Second World War. The Republic, instead of uniting itself internally in the face of the deadly threat of war, chose to pursue a fatal policy of chauvinism, xenophobia and intolerance.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2014, 56, 2; 75-106
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-14 z 14

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies