Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Upper-Silesia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-7 z 7
    Tytuł:
    „Zrodzone z duszy ludu”. Ochrona sakralnej architektury drewnianej na międzywojennym Górnym Śląsku a polsko-niemiecki spór o narodowy charakter regionu
    „Born of the Soul of a People:” Protection of religious wooden architecture in the interwar Upper Silesia and the Polish-German dispute over the national character of the region
    Autorzy:
    Gorzelik, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/218029.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    drewniane kościoły
    Górny Śląsk
    dziedzictwo kulturowe
    translokacja
    wooden church
    Upper Silesia
    cultural
    heritage
    translocations
    Opis:
    Ochronę pomników drewnianej architektury sakralnej uznano za jedno z najpoważniejszych wyzwań, przed jakimi stanęli konserwatorzy zabytków Prowincji Śląskiej, działający od schyłku XIX w. Wypracowana przez nich strategia postępowania doczekała się weryfikacji po Wielkiej Wojnie na podzielonym polsko-niemiecką granicą Górnym Śląsku, gdy drewniany kościół wykorzystywano jako dowód na polski lub niemiecki charakter kultury regionu. Metody ochrony zabytków stosowane przez polskich i niemieckich konserwatorów były nieco inne. W Prowincji Górnośląskiej dopuszczano daleko idące przekształcenia przestrzeni i bryły obiektów, by zachować ich funkcję i lokalny pejzaż. Podobnie jak przed I wojną światową dokonywano też translokacji. W województwie śląskim, gdzie prawna i finansowa sytuacja służb konserwatorskich była korzystniejsza, egzekwowano obowiązek opieki nad zabytkami, wspierając parafie dotacjami. Planowano też organizację skansenu w Katowicach, przenosząc do miejskiego parku drewniany kościół z Syryni. Inny obiekt trafił z Knurowa do Chorzowa. W ten sposób dwa największe miasta polskiej części regionu doczekały się obiektów, które miały stanowić świadectwo jego odwiecznej polskości.
    Among challenges faced by conservators of the Silesian Province, who operated since the late nineteenth century, protection of monuments of wooden religious architecture was recognized as one of the most important. The strategy, they had elaborated, was verified after the Great War in Upper Silesia divided by the German-Polish border, as the wooden church was used as evidence for Polish or Germanic character of the region’s culture. The methods of monument protection implemented by Polish and German conservators were to some extent different. In the Upper Silesian Province far-reaching transformations of the space and shape of objects were allowed to preserve their original function and a local landscape. As before the First World War, monuments were also translocated. In the Silesian Voivodship, where the legal and financial situation of conservation services was more favorable, parishes were obliged to take care of churches and supported in their efforts with subsidies. There was also a plan to arrange an open-air museum in Katowice, where a wooden church from Syrynia was moved to the city park. Another monument was transferred from Knurów to Chorzów. In this way, the two largest cities of the Polish part of the region obtained objects that were to testify to its eternal Polishness.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2020, 62; 28-41
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ochrona i promocja dziedzictwa kulturowego na przykładzie pieców chlebowych (piekarnioków)
    The Protection and Promotion of Cultural Heritage Using the Example of Wood-fired Bread Ovens (piekarnioki)
    Autorzy:
    Świtała-Trybek, Dorota
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37490252.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    dziedzictwo kulturowe
    Górny Śląsk
    piec chlebowy
    Ruda Śląska
    promocja
    cultural heritage
    Upper Silesia
    bread
    promotion
    Opis:
    Piece chlebowe, wolno stojące, od XIX w. stanowiły charakterystyczny element zabudowy osiedli i kolonii robotniczych na Górnym Śląsku powstałych w związku z intensywnym rozwojem przemysłu. Piece te nazywane piekarniokami, piekarokami służyły przede wszystkim mieszkańcom do wypieku chleba i kołaczy drożdżowych. W okresie powojennym (od lat 50.) w związku z przemianami cywilizacyjnymi – pozbawione opieki i ochrony – zaczęły znikać ze śląskiego krajobrazu. Współcześnie tego typu przykładów architektury dziedzictwa poprzemysłowego pozostało niewiele. Dwa takie obiekty, pochodzące z początku XX stulecia, znajdują się w Rudzie Śląskiej. W latach dwutysięcznych przeszły gruntowną renowację. Jednemu przywrócono pierwotną funkcję, dziś jest ważnym obiektem promowania i upowszechniania śląskiego dziedzictwa materialnego i niematerialnego, atrakcją turystyczną, miejscem organizacji rozmaitych miejskich przedsięwzięć kulturalnych. Drugi obiekt został natomiast przemianowany na kapliczkę.
    Since the 19th century, freestanding bread ovens were a characteristic feature of workers’ settlements and workers’ colonies in Upper Silesia created in connection with the intensive development of industry. These ovens, known as piekarnioki or piekaroki, were primarily used by the locals to bake bread and yeast kolaches. From the 1950s onwards, due to civilisational changes – deprived of care and protection – they began to disappear from the Silesian landscape. Nowadays, few examples of this type of post-industrial heritage architecture remain. Two such buildings, dating from the early 20th century, are located in Ruda Śląska. In the 2000s, they underwent a major renovation. One has been restored to its original function and is now an important site for the promotion and dissemination of Silesian tangible and intangible heritage, a tourist attraction and a venue for various municipal cultural events. The second building, however, has been converted into a chapel.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 40, 1; 77-94
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krajobraz kulturowy a zmieniające się narracje tożsamości miasta – przypadek Gliwic
    Cultural landscape and the changing discourses of urban identity – the case of Gliwice
    Autorzy:
    Domański, Bolesław
    Murzyn-Kupisz, Monika
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1628083.pdf
    Data publikacji:
    2021-05-14
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    historic urban landscape
    cultural heritage
    identity
    Upper Silesia
    Gliwice
    krajobraz kulturowy
    dziedzictwo kulturowe
    tożsamość
    Górny Śląsk
    Opis:
    Celem artykułu jest pokazanie, jak zmieniła się od połowy XVIII w. w krajobrazie kulturowym miasta Gliwic rola odgrywana przez różne narracje tożsamości o zasięgu lokalnym, regionalnym (górnośląskiej i kresowiackiej), narodowym (głównie polskiej i niemieckiej) i ponadnarodowym (religijnej i socjalistycznej). Autorzy dokonują analizy, w jakim stopniu poszczególne rodzaje tożsamości znajdowały wyraz w nazwach ulic, symbolicznych obiektach oraz funkcjach i znaczeniu nadawanym budynkom. Pokazują, jakie elementy tożsamości wykazywały względną trwałość (ciągłość) w czasie pomimo zachodzących zmian politycznych, oraz oceniają, jaką rolę w kształtowaniu krajobrazu kulturowego miasta odgrywały różne grupy interesariuszy, w tym władze państwowe i lokalne, podmioty gospodarcze i organizacje społeczne.
    The paper aims at revealing the changing role of various discourses of identity in the urban landscape of the Upper Silesian town of Gliwice in southern Poland. The town was a part of Poland, then the Kingdom of Bohemia, the Habsburg Empire, the Kingdom of Prussia since the mid-18th century, Germany and again Poland since 1945. Discourses of identity of different geographical scope are analysed: local, regional (Upper Silesian and this of the former Polish Eastern Borderland), national (Polish and German in particular) and transnational (religious and socialist). The authors examine to what extent these various types of identity found expression in the street names, symbolic structures as well as functions and meanings of important buildings. They consider which elements of identity were continously present in the urban narrative despite the radical political changes. In addition, the role of various groups of stakeholders in the formation of the urban landscape is discussed, including the influence of the state and local authorities, enterprises and non-governmental organizations.
    Źródło:
    Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna; 2021, 54; 93-112
    2353-1428
    Pojawia się w:
    Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Identyfikacja społeczna a architektura XXI wieku inspirowana budownictwem regionalnym i dziedzictwem kulturowym na przykładzie obszaru Górnego Śląska
    The identification of society and architecture of the 21st century inspired by regional constructions and regionalism on the example of Upper Silesia
    Autorzy:
    Juroszek, Justyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818910.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wyższa Szkoła Techniczna w Katowicach
    Tematy:
    regionalizm
    architektura Górnego Śląska
    identyfikacja społeczna
    dziedzictwo kulturowe
    regionalism
    architecture of Upper Silesia
    identification of society
    Opis:
    W regionie Górnego Śląska tworzy się nowe budowle w poszanowaniu kulturowego dziedzictwa. Współczesna architektura nawiązuje do korzeni, legend, sztuki ludowej oraz stylu typowego dla śląskich osiedli robotniczych. Dotyczy to zarówno zabudowy jednorodzinnej, jak i budynków użyteczności publicznej. W nowo powstających budowlach widać tożsamość społeczeństwa śląskiego. Chociaż są to na razie budynki nieliczne, to stanowią najbardziej rozpoznawalne, lubiane i utożsamiane ze śląskim społeczeństwem obiekty. Budulcem tradycyjnie wykorzystywanym na Górnym Śląsku od XIX jest cegła pełna palona. Wynika to z faktu, iż w obszarze tym występowały liczne cegielnie, dzięki czemu ten rodzaj materiału budowlanego był najłatwiej dostępny i stosunkowo tani. Także nowopowstające obiekty tworzy się w oparciu o ten budulec, nawiązując do tradycji i kreując go na znak rozpoznawczy architektury regionu. Głównym celem artykułu jest pokazanie jak kształtuje się „śląska architektura" XXI wieku czerpiąca z wzorców poprzednich epok. Dążono przy tym do zwrócenia uwagi na potrzebę dobrego kształtowania krajobrazu, w celu lepszego wykorzystania przestrzeni i podwyższenia standardu życia, nie zaniedbując przy tym dorobku architektonicznego i kulturowego regionu.
    New buildings developed in the region of Upper Silesia are designed with respect to its cultural heritage. Modern architecture alludes to roots, legends, folk art and style characteristic of Silesian housing estates for working classes. That applies equally to single-family houses and public buildings. Silesian identity is stili present also in newly constructed buildings. Although they are in the minority, they are at the same time most recognizable, popular and identified with Silesian society. The traditional building materiał used in Silesia since the 19th century has been the burnt clay brick. Manufactured in numerous brickyards established in this region it was most easily accessible and relatively cheap building materiał. Also, contemporary buildings are developed with the application of traditional bricks to pertain to tradition; they have become the identification mark of the region al architecture. The mai n objective of the article is to present how the 21 st-century Silesia n architecture has been evolving on the grounds of patterns from yesteryear. The author also emphasizes the process of landscape organization where fundamental values were focused on the proper utilization of space and enhancing the standard of living conditions not to forget about the architectural and cultural heritage of the Silesian region.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach; 2019, 11; 7--27
    2082-7016
    2450-5552
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od darmopyszek do chopionek, czyli o tożsamościowym znaczeniu odzieży na Górnym Śląsku w czasach uprzemysłowienia
    From Darmopyszka to Chopionka, or the Identity Significance of Clothing in Upper Silesia in the Era of Industrialization
    Autorzy:
    Kaczmarzyk, Izabela
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/37230135.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Górny Śląsk
    strój ludowy
    górnośląskie stroje regionalne
    industrializacja
    dziedzictwo kulturowe
    Upper Silesia
    folk costume
    Upper Silesian regional costumes
    industrialization
    cultural heritage
    Opis:
    Pod koniec XVIII wieku na Górnym Śląsku zaczął się proces dynamicznych zmian kulturowych związanych z rozwojem przemysłu. Charakterystyczną cechą kultury dnia codziennego, której elementem była również odzież zarówno codzienna, jak i świąteczna, stał się wówczas styk agrarności i industrialności. Znaczącą cezurą czasową w ewolucji form i funkcji ubrań noszonych w górnośląskich środowiskach wiejskich i robotniczych była II połowa XIX w., kiedy coraz bardziej ekspansywny stał się wpływ mody miejskiej (określanej też jako „pańska”). Wtedy też różne rodzaje odzienia, a zwłaszcza ludowe stroje paradne, przestały stanowić wyłącznie regionalny artefakt, różnicujący mieszkańców poszczególnych wspólnot lokalnych, ale stały się istotnym komunikatem tożsamościowym, wykorzystywanym jako ważki argument w dyskursie narodowościowym. Mimo działań mających na celu ochronę i utrwalenie tradycji noszenia strojów ludowych na przełomie XIX i XX w. rozpoczął się jednak proces ich wyraźnego marginalizowania oraz zmiany funkcji: z powszechnego ubioru paradnego w rodzaj kostiumu zakładanego wyłącznie w określonych okolicznościach, zwłaszcza obrzędowych. Poza reliktowymi środowiskami wiejskimi proces ten miał różną dynamikę w odniesieniu do strojów męskich, które zaniknęły szybciej, i kobiecych, które przetrwały dłużej. Najbardziej wyrazistym przykładem (żywotnym co najmniej do lat 70. XX w., a endemicznie nawet później), który nie miał nic wspólnego z zakładaniem ludowego kostiumu ani jakimikolwiek próbami rekonstrukcyjnymi, była odzież noszona na co dzień i od święta przez tzw. chopionki, czyli kobiety, które nigdy nie zakładały ubrań zgodnych z aktualną modą, ale nosiły różne odmiany (w zależności od okoliczności) kiecek, fortuchów, zopasek, chust i jakli. Chopionkom nie towarzyszyło poczucie modowego anachronizmu, wręcz przeciwnie ich strój był świadectwem przywiązania do swojskości i rodzimości. Współcześnie stroje ludowe (zróżnicowane w formie i proweniencji) w kulturowej rzeczywistości dawnego górnośląskiego okręgu przemysłowego są obecne w kilku wariantach, wśród których niejako na dwóch biegunach znajduje się używanie zachowanych, odziedziczonych po przodkach oryginalnych strojów ludowych lub ich wiernych replik, rekonstruowanych z ogromną pieczołowitością, oraz znacznie popularniejsze zakładanie okolicznościowych kostiumów ludowych inspirowanych zwłaszcza strojem rozbarskim. Nie stanowi to symbolu narodowościowych czy społecznych wyborów jak w czasach industrializacji, ale znak przywiązania do regionalnego dziedzictwa, a nawet rodzaj etnicznego markera wskazującego na żywotność lokalnych tradycji kulturowych i potrzebę kultywowania materialnego i niematerialnego dziedzictwa Górnego Śląska.
    At the end of the 18th century, Upper Silesia began a process of dynamic cultural changes associated with the development of industry. Everyday culture, including every day and festive clothing, began to be impacted by the contact between agrarianism and industrialism. A significant time caesura in the evolution of the forms and functions of clothing worn in Upper Silesian rural and working-class communities was the second half of the 19th century, when the influence of urban fashion (also known as “lordly” fashion) became increasingly expansive. At that time, various types of clothing, especially festive folk costumes, ceased to be purely regional artifacts, differentiating the inhabitants of individual local communities, but became an important identity message, used as a weighty argument in the nationality discourse. However, despite efforts to preserve and perpetuate the tradition of wearing folk costumes at the turn of the 20th century, the process of their apparent marginalization and change of function began: from a common festive garment to a type of costume worn only in certain circumstances, especially ceremonial ones. Outside of relic rural communities, this process had different dynamics for male costumes, which disappeared faster, and female costumes, which survived longer. The most vivid example (vital at least until the 1970s, and endemically even later), which had nothing to do with the establishment of folk costume or any attempts at reconstruction, was the clothing worn on a daily basis and on holidays by the so-called chopionki, i.e. women who never donned clothes that conformed to current fashion, but wore different variations (depending on the circumstances) of skirts (kiecka), aprons (fortuch), apron skirts (zopaska), headscarves and jaklas (jackets). The chopionski did not have a sense of fashion anachronism; on the contrary, their attire was a testament to their attachment to what was familiar and indigenous. Nowadays, folk costumes (diverse in form and provenance) in the cultural reality of the former Upper Silesian industrial district are present in several variants, among which, as it were, at two poles is the use of surviving ancestral folk costumes or their faithful replicas, reconstructed with great care, and the much more popular donning of festive folk costumes inspired especially by the Rozbark costume. This is not a symbol of national or social choices as in the times of industrialization, but a sign of attachment to regional heritage, and even a kind of ethnic marker indicating the vitality of local cultural traditions and the need to cultivate the tangible and intangible heritage of Upper Silesia.
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2023, 43, 4/2; 217-248
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dziedzictwo niechciane. Walka pamięci w tetralogii śląskiej Evy Tvrdej
    Heritage unwanted. Memory struggle in Silesian tetralogy of the Eva Tvrdá
    Autorzy:
    Pospiszil, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/908834.pdf
    Data publikacji:
    2018-09-11
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Hlučín Region
    memory
    identity
    Upper Silesia
    Eva Tvrdá
    cultural heritage
    minority
    kraik hulczyński
    pamięć
    tożsamość
    Górny Śląsk
    dziedzictwo kulturowe
    mniejszość
    Opis:
    Artykuł przedstawia problem (narodowego/etnicznego) dziedzictwa kulturowego oraz konfliktu między polityką pamięci prowadzoną przez hegemona a pamiecią kolektywną mniejszości kulturowej/etnicznej – na przykładzie tetralogii śląskiej Evy Tvrdej, pisarki związanej z kraikiem hulczyńskim. Część bohaterów opowiadań Tvrdej zdradza wspólnotę rodzimą na rzecz asymilacji z czeskim lub niemieckim społeczeństwem, jednak pełna asymilacja jest niemożliwa, a tożsamości nie da się już odtworzyć. Nieustanne poczucie bycia niepełnym oraz ciągle odczuwany brak stają się dziedzictwem, które boahterowie Tvrdej przekazują kolejnym pokoleniom.
    The paper discusses the issue of (national/ethnical) cultural heritage and conflict between hegemonic politics of memory and collective memory of cultural/ethnic minority on the example of Silesian tetralogy by Eva Tvrdá, a writer tied to Hlučín Region. Some of novel characters betray their families and community and choose assimilation into Czech or German society, but yet full assimilation is impossible, and identity cannot been reestablished. Constant feeling of being empty and incomplete becames a heritage, which Tvrda‘s characters pass down to the next generation.
    Źródło:
    Bohemistyka; 2017, 3; 241-256
    1642-9893
    Pojawia się w:
    Bohemistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ działań rewitalizacyjnych na zmianę wizerunku oraz jakość życia w miastach rdzenia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii
    Impact of revitalisation activities on changing the image and the quality of life in the cities of Metropolis GZM core
    Autorzy:
    Pancewicz, Alina
    Janikowska, Wiktoria
    Tadla, Natalia
    Wawrzonowska, Karolina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1848909.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    PWB MEDIA Zdziebłowski
    Tematy:
    rewitalizacja
    obszar zdegradowany
    obszar poprzemysłowy
    potencjał
    dziedzictwo kulturowe
    wizerunek
    jakość życia
    Metropolia Śląska
    GZM
    Górny Śląsk
    Zagłębie Dąbrowskie
    revitalization
    degraded area
    post-industrial area
    potential
    cultural heritage
    image
    life quality
    Silesian Metropolitan Area
    Silesia Metropolis
    Upper Silesia
    Dąbrowa Basin
    Opis:
    Przedmiotem artykułu są działania rewitalizacyjne podejmowane na zdegradowanych obszarach miast należących do rdzenia Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Wybrane przykłady obejmują działania prowadzone w kierunku rozwoju: przedsiębiorczości, usług, kultury, zabudowy mieszkaniowej, sportu, rekreacji. Celem badań jest identyfikacja, a także rozmieszczenie zrealizowanych i planowanych projektów rewitalizacji obiektów, obszarów zdegradowanych, a ponadto ocena ich wpływu na zmianę wizerunku miast poprzemysłowej metropolii oraz poprawę warunków życia społeczności miejskich.
    The subject of the paper are revitalization activities undertaken in degraded areas of cities belonging to the core of the Metropolis GZM. The selected examples include activities undertaken for the development of entrepreneurship, services, cultures, housing, sports and recreation. The aim of the study is to identify and locate completed and planned projects for the revitalisation of buildings and degraded areas, and to assess their impact on changing the image of the cities of the post-industrial metropolis, and improving the living conditions of urban communities.
    Źródło:
    Builder; 2021, 25, 4; 39-41
    1896-0642
    Pojawia się w:
    Builder
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-7 z 7

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies