- Tytuł:
-
On Determinism, Causality, and Free Will: Contribution from Physics
O determinizmie, przyczynowości i wolnej woli: wkład fizyki - Autorzy:
- Karwasz, Grzegorz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2097336.pdf
- Data publikacji:
- 2021-12-06
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
przyczynowość
determinizm
fizyka kwantowa
fizyka klasyczna
wolna wola
causality
determinism
quantum physics
classical physics
free will - Opis:
-
Determinism, causality, chance, free will and divine providence form a class of interlaced problems lying in three domains: philosophy, theology, and physics. Recent article by Dariusz Łukasiewicz in Roczniki Filozoficzne (no. 3, 2020) is a great example. Classical physics, that of Newton and Laplace, may lead to deism: God created the world, but then it goes like a mechanical clock. Quantum mechanics brought some “hope” for a rather naïve theology: God acts in gaps between quanta of indetermination. Obviously, any strict determinism jeopardizes the existence of free will. Yes, but only if human mind follows the laws of physics and only if nothing exists outside the physical limits of space and time. We argue that human action lies in-between two worlds: “earth” and “heavens” using the language of Genesis. In that immaterial world, outside time and space constraints, there is no place for the chain of deterministic events. We discuss, in turn, that the principle of causality, a superior law even in physics, reigns also in the non-material world. Though, determinism in the material universe and causality in both worlds seem to be sufficient conditions, to eliminate “chaotic”, or probabilistic causes from human (and divine) action.
Determinizm, przyczynowość, przypadek, wolna wola i Boska opatrzność stanowią klasyczny, splątany problem, leżący w trzech domenach: filozofii, teologii i fizyki. Niedawny artykuł Dariusza Łukaszewicza w Rocznikach Filozoficznych (nr 3 z 2020 r.) jest tego znakomitym przykładem. Klasyczna fizyka, ta Newtona i Laplace’a, może prowadzić do deizmu: Bóg stworzył świat, ale ten działa sam, jak mechaniczny zegarek. Fizyka kwantowa przyniosła pewną „nadzieję” dla raczej naiwnej teologii: Bóg działa w lukach między kwantami nieoznaczoności. Oczywiście, ścisły determinizm zagrażałby istnieniu wolnej woli. Tak, ale tylko wówczas, gdyby ludzki umysł był rządzony tylko prawami fizyki i gdyby nic nie istniało poza fizycznymi granicami czasu i przestrzeni. Dyskutujemy, że ludzkie działania leży pomiędzy dwoma światami: „ziemią” i „niebem”, używając języka Księgi Rodzaju. W świecie niematerialnym, poza ograniczeniami czasu i przestrzeni, zdarzenia deterministyczne nie stanowią sekwencyjnego łańcucha. Dyskutujemy natomiast, że zasada przyczynowości, prawo nadrzędne nawet dla fizyki, rządzi również w świecie niematerialnym. Tak więc, determinizm w świecie materialnym i przyczynowość w obu światach wydają się być warunkami dostatecznymi, aby wyeliminować „chaotyczne” czy przypadłościowe przyczyny ludzkiego (i Boskiego) działania. - Źródło:
-
Roczniki Filozoficzne; 2021, 69, 4; 5-24
0035-7685 - Pojawia się w:
- Roczniki Filozoficzne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł