Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "czaszki" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Cechy kraniometryczne lisa pospolitego (Vulpes vulpes Linnaeus 1758)
    Craniometric variation in red fox (Vulpes vulpes Linnaeus 1758)
    Autorzy:
    Brudnicki, W.
    Nowicki, W.
    Skoczylas, B.
    Jablonski, R.
    Kirkillo-Stacewicz, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/832620.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Politechnika Bydgoska im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich. Wydawnictwo PB
    Tematy:
    lis pospolity
    Vulpes vulpes
    czaszki
    pomiary kraniometryczne
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe. Zootechnika. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy; 2009, 37
    0208-6352
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe. Zootechnika. Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Earliest eutherian mammal skull, from the Late Cretaceous [Coniacian] of Uzbekistan
    Najstarsza czaszka ssaka lozyskowego z poznej kredy [koniaku] Uzbekistanu
    Autorzy:
    McKenna, M C
    Kielan-Jaworowska, Z
    Meng, J
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/21177.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    uzebienie
    fauna kopalna
    Daulestes nessovi
    kreda
    ssaki
    Uzbekistan
    paleontologia
    Asioryctitheria
    czaszki
    Opis:
    We describe a partially crushed skull and dentaries of a sub-adult individual of Daulestes nessovi sp. n., from the Coniacian of Uzbekistan. This is the earliest known eutherian skull (about 87 Ma) and the sixth genus of Cretaceous eutherians in which a skull is available. Because the skull of D. nessovi is sub-adult, certain plesiomorphic features may be ontogenetic and should be interpreted with caution. Four upper premolars and five lower premolariform teeth were in use (possibly to become four lowers when fully adult). The upper cheek-teeth have winged conules; M2 has large parastylar and small metastylar projections. Pre- and postcingula are lacking on DP4 and the upper molars. The talonids of dp4-m2 are about 90% as wide as the trigonids, with widely separated entoconid and hypoconulid. The skull has a large sphenorbital fissure, no foramen rotundum, and apparently no pterygoid process of the sphenoid. A large orbital wing of the palatine prevents maxilla-frontal contact within the orbit. The zygomatic arch is slender. The cochlea has one full turn, with an expanded apex, which suggests that a lagena might have been present. A large malleus with a robust anterior process, and a large promontorium may be due to young age of the individual or a primitive retention, as in the platypus. Because of the similarity to Asioryctidaem both cranial structure and dentition, we assign Daulestes tentatively to Asioryctitheria Novacek et al. 1997, family incertae sedis.
    W pracy opisano częściowo uszkodzoną czaszkę młodego osobnika określonego jako Daulestes nessovi sp. n. z koniaku Uzbekistanu. Jest to najwcześniejsza czaszka ssaka łożyskowego, licząca ok. 87 milionów lat. Daulestes jest szóstym rodzajem kredowego ssaka łożyskowego, którego czaszka jest znana. Ponieważ czaszka D. nessovi należy do młodocianego osobnika, niektóre cechy plezjomorficzne mogą być związane z wczesnym stadium rozwojowym. W czaszce występują cztery górne przedtrzonowce i pięć dolnych, jest jednak możliwe, że w stadium dorosłym dolnych było też tylko cztery. Na górnych zębach policzkowych występują konułe ze skrzydełkami. Na M2 wyrostek parastylarny jest duży, metastylarny - mały. Pre- i postcingula nie występują na mlecznym czwartym przedtrzonowcu ani na trzonowcach. Talonidy dp4-m2 mierzą ok. 90 % szerokości trygonidów, a entokonidy są oddalone od hipokonulidów. W czaszce występuje duża szczelina klinowo-oczodołowa i zapewne brak wyrostka skrzydłowego kości klinowej. Duże skrzydło oczodołowe kości podniebiennej powoduje, że brak jest kontaktu między szczęką a kością oczodołową w obrębie oczodołu. Wyrostek jarzmowy jest delikatny. Błędnik ma jeden pełny skręt z rozszerzonym wierzchołkiem, co może wskazywać na obecność lageny. Duży młoteczek z silnym wyrostkiem przednim oraz duże promontorium mogą być związane z młodym wiekiem osobnika lub zachowaniem cechy plezjomorficznej (jak u dziobaka). W związku z podobieństwem do Asioryctidae zarówno w budowie czaszki, jak i uzębienia, Daulestes został zaliczony do Asioryctitheria Novacek et al. 1997, rodzina incertae sedis.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 1; 1-54
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gobiosuchus kielanae [ Protosuchia ] from the Late Cretaceous of Mongolia: anatomy and relationships
    Anatomia i pokrewienstwa poznokredowego krokodyla z Mongolii Gobiosuchus kielanae [ Protosuchia ]
    Autorzy:
    Osmolska, H
    Hua, S
    Buffetaut, E
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/20005.pdf
    Data publikacji:
    1997
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    fauna kopalna
    Gobiosuchus kielanae
    Mongolia
    kreda
    szkielet
    paleontologia
    czaszki
    Protosuchia
    morfologia zwierzat
    krokodyle
    anatomia zwierzat
    Opis:
    The original description (Osmólska 1972) of the skull, postcranial skeleton, and armour of a protosuchian, Gobiosuchus kielanae (Gobiosuchidae Osmólska), is supplemented and revised on the basis of additional specimens from the type locality and horizon (Bayn Dzak, ?early Campanian Djadokhta Formation). It is suggested that Gobiosuchus kielanae was an entirely terrestrial and probably insectivorous animal. Assignment of Gobiosuchus to Protosuchia is supported by the following characters: basisphenoid larger than basioccipital; extensive ventral contact between quadrate and basisphenoid; pneumatic pterygoid; quadrate condyles only slightly protouding beyond posterior margin of braincase, and lack of retroarticular process. Gobiosuchus differs from other protosuchians in the following features: snout wider than high; palatal processes of premaxillae contacting along their entire length; closed supratemporal and mandibular fenesftae; basioccipital extending dorsally onto occiput and separating on each side ventromedial part of quadrate from contact with otoccipital; posterolateral process of squamosal extended far behind mandibular articulation; presence of cranioquadrate passage; descending process of prefrontal contacting palate; armour of sutured osteoderms encasing at least some of long limb bones; presence of peculiar accessory osteoderms in regions of articulation of limbs with girdles, and more than two longitudinal rows of dorsal osteoderms.
    Praca zawiera opis czaszki i szkieletu pozaczaszkowego prymitywnego krokodyla, Gobiosuchus kielanae Osmólska, 1972, żyjącego pod koniec okesu kredowego, w kampanie, na terenie dzisiejszej pustyni Gobi w Mongolii. Był to bardzo mały (ok. 60 cm długi), długonogi krokodyl, o długiej, smukłej szyi, całkowicie okryty pancerzem z połączonych ze sobą skostnień skórnych. Małe rozmiary oraz małe, ostre zęby wskazują, że jego pożywieniem mogły być owady i inne drobne bezkręgowce, a także małe kręgowce - jaszczurki i ssaki. Szczegółowa analiza anatomiczna wykazała obecność u G. kielanae cech synapomorficznych Protosuchia, co potwierdza wcześniejsze, tymczasowe zaliczenie rodzaju Gobiosuchus (Osmólska 1972) do tej najprymitywniejszej grupy krokodyli. W budowie czaszki Gobiosachus są też bardzo liczne cechy autapomorficzne, różniące go od wszystkich innych krokodyli, a także kilka cech charakteryzujących bardziej zaawansowane krokodyle z grupy Mesoeucrocodylia. Wobec przeważającej ilości cech charakterstycznych dla Protosuchia, cechy te uznano za konwergencje. G. kielanae jest najkompletniej zachowanym z dotychczas poznanych przedstawicieli Protosuchia. Jest również stratygraficznie najmłodszym znanym przedstawicielem tej słabo poznanej i nielicznej grupy prymitywnych krokodyli, gdyż większość jej przedstawicieli żyła podczas okresu jurajskiego, tylko nieliczne gatunki znane są z osadów wczesnej części okresu kredowego.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 257-289
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The quadrate of oviraptorid dinosaurs
    Kosc czworoboczna dinozaurow z rodziny Oviraptoridae
    Autorzy:
    Maryanska, T
    Osmolska, H
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/21975.pdf
    Data publikacji:
    1997
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    ptaki
    fauna kopalna
    owiraptoridy
    Mongolia
    kreda
    dinozaury
    Alvarezauridae
    paleontologia
    czaszki
    kosc czworoboczna
    Oviraptoridae
    morfologia zwierzat
    Opis:
    The quadrate of oviraptorid dinosaurs is strongly pneumatized and differs from the quadrates of other non-avian theropods by: (1) two separate facets on the otic process for contacts with the squamosal and braincase; (2) the articular surface for the pterygoid extended to the articular surface of the medial mandibular condyle; (3) the mandibular process provided laterally with a quadratojugal process bearing the quadratojugal cotyla. In the above characters the oviraptorid quadrate resembles those in most ornithothoracine birds, but, contrary to the streptostylic quadrate of birds, the oviraptorid quadrate is monimostylic.
    W czasie badań czaszek dinozaurów z rodziny Oviraptoridae z osadów późnej kredy Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie (ZPAL) i w Instytucie Geologii Mongolskiej Akademii Nauk w Ułan Bator (GIN) zaobserwowano, że ich kość czworoboczna (quadratum) różni się od kości czworobocznej innych teropodów, a także innych dinozaurów, następującymi cechami: (1) obecnościdą dwugłówkowego wyrostka skroniowego (processus oticus), kontaktującego zarówno z kością łuskową jak i z boczną ścianą puszki mózgowej; (2) wyrostkiem oczodołowym (processus orbitalis), dochodzącym w swej części tylnej do powierzchni stawowej medialnego kłykcia wyrostka żuchwowego (processus mandibularis); (3) obecnością na wyrostku żuchwowym bocznego wyrostka zaopatrzonego w dołek stawowy dla kości czworoboczno-jarzmowej; (4) rozległą pneumatyzacją. Cechy te występują także u większości ptaków z grupy Ornithothoraces, obejmującej wszystkie współczesne i kopalne ptaki z wyjątkiem praptaka (Archaeopteryx) i przedstawicieli późnokredowej rodziny Alvarezauridae, i mogą świadczyć o bliskim związku filogenetycznym owiraptoridów i ptaków. Jednak wniosek o homologii cech kości czworobocznej w obu grupach wymaga dodatkowych badań czaszki i szkieletu pozaczaszkowego. Kość czworoboczna owiraptoridów jest nieruchomo zestawiona z resztą czaszki (monimostylia), czym różni się od kości czworobocznej ptaków, która wykazuje znaczną ruchomość stosunku do czaszki (streptostylia).
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 3; 361-371
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The skull of Velociraptor [Theropoda] from the Late Cretaceous of Mongolia
    Czaszka drapieznego dinozaura Velociraptor mongoliensis z poznej kredy Mongolii
    Autorzy:
    Barsbold, R
    Osmolska, H
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/21498.pdf
    Data publikacji:
    1999
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    fauna kopalna
    Velociraptor mongoliensis
    czaszki
    analiza anatomiczna
    Deinonychus antirrhopus
    Mongolia
    kreda
    zuchwa
    dinozaury
    paleontologia
    szkielet
    Dromaeosauridae
    dromeozaurydy
    Opis:
    The well preserved material of the Late Cretaceous dromaeosaurid, Velociraptor mongoliensis, has allowed us to supplement earlier descriptions of the skull in this species. The skull of V. mongoliensis is similar to that of Deinonychus antirrhopus, but differs from the latter by: (1) laterally convex supratemporal arcade resulting in short, rounded supratemporal fenestra; (2) depressed nasal; (3) longer maxillary process of premaxilla; (4) lack of separate prefrontal, and (5) convex ventral border of the dentary. These differences, especially that in the structure of the temporal region, support generic distinction of Deinonychus and Velociraptor. Skulls of other dromaeosaurids are compared.
    W pracy opisano czaszkę i żuchwę niewielkiego, mierzącego około 2 m długości, drapieżnego dinozaura z rodziny Dromaeosauridae, Velociraptor mongoliensis Osborn, 1924, oraz przedstawiono rozprzestrzenienie geograficzne i stratygraficzne tej rodziny. Badany materiał pochodzi z osadów kampanu (górna kreda) pustyni Gobi (Mongolia) i został zebrany przez mongolskie, polsko-mongolskie, radziecko-mongolskie i japońsko-mongolskie ekspedycje paleontologiczne w latach 1970-1997. Dromeozaurydy żyły w okresie kredowym w Ameryce Północnej i Azji Środkowej. Z sześciu do ośmiu monotypowych rodzajów zaliczanych do tej rodziny, tylko mongolski Velociraptor jest reprezentowany przez dość liczne i kompletne szkielety, pozostałe rodzaje oparte są na pojedynczych i bardzo fragmentarycznych szczątkach, zaś czaszki (znacznie mniej kompletne) znane są tylko u dwóch północnoamerykariskich rodzajów Deinonychus i Dromaeosaurus. Przeprowadzona w pracy analiza anatomiczna kilku czaszek V. mongoliensis i porównanie ich z czaszką wczesnokredowego Deinonychus antirrhopus Ostrom, 1969 wykazały, że nie ma dostatecznych podstaw do uznania nazwy rodzajowej Deinonychus za młodszy synonim nazwy Velociraptor, co było sugerowane przez niektórych badaczy (Paul 1988). Potwierdzono, że oba te rodzaje są ze sobą bliżej spokrewnione niż z innymi przedstawicielami dromeozaurydów.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 2; 189-219
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Djatochtatheria - a new suborder of multituberculate mammals
    Djatochtatheria - nowy podrzad multituberkulatow
    Autorzy:
    Kielan-Jaworowska, Z
    Hurum, J H
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23058.pdf
    Data publikacji:
    1997
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    fauna kopalna
    Djadochtatheriidae
    Djadochtatherium
    ssaki
    czaszki
    Tombaatar
    Mongolia
    kreda
    Catopsbaatar
    cechy morfologiczne
    paleontologia
    Kryptobaatar
    multituberkulaty
    morfologia zwierzat
    Opis:
    Mongolian Late Cretaceous multituberculates (except Buginbaatar) form a monophyletic group for which the suborder Djadochtatheria is proposed. Synapomorphies of Djadochtatheria are: large frontals pointed anteriorly and deeply inserted between the nasals. U-shaped fronto-parietal suture, no frontal-maxilla contact, and edge between palatal and lateral walls of premaxilla. Large, rectangular facial surface of the lacrimal exposed on the dorsal side of the cranial roof is present in all djadochtatherians, but may be a plesiomorphic feature. It is also possible that in djadochtatherians the postglenoid part of the braincase is relatively longer than in other multituberculates. Djadochtatherians have an arcuate p4 (secondarily subtrapezoidal in Catopsbaatar) that does not protrude dorsally over the level of the molars (shared with Eucosmodontidae), I3 placed on the palatal part of the premaxilla (shared with the eucosmodontid Stygimys and the cimolomyid Meniscoessus). The small number of cusps on the upper and lower molars and no more than nine ridges on p4 are possibly plesiomorphies for Djadochtatheria. The djadochtatherian Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. n., family incertae sedis from the Barun Goyot Formation is proposed. New specimens of the djadochtatherian genera Kryptobaatar, ?Djadochtatherium, and Kamptobaatar are described and revised diagnoses of these taxa and Sloanbaatar are given. A cladistic analysis of Mongolian Late Cretaceous multituberculates (MLCM), using Pee-Wee and NONA programs and employing 43 dental and cranial characters, 11 MLCM taxa, five selected Late Cretaceous or Paleocene multituberculate genera from other regions, and a hypothetical ancestor based on the structure of Plagiaulacoidea, is performed. The Pee-Wee program yielded two equally fit trees that confirm the monophyly of MLCM excluding Buginbaatar. Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar, and Tombaatar form a clade, for which the family Djadochtatheriidae is proposed. Chulsanbaataris the sister taxon of this clade. Bulganbaatar and Nemegtbaatar are the sister group of all other djadochtatherians. Kamptobaatar, Sloanbaatar, and Nessovbaatar form a separate clade in the Pee-Wee tree. The NONAprogram yielded thirty equally parsimonious trees and a strict consensus tree with a poor resolution.
    Na podstawie porównań anatomicznych popartych analizą filogenetyczną wykazano, że późnokredowe multituberkulaty (wieloguzkowce) Mongolii, z wyjątkiem rodzaju Buginbaatar, tworzą monofiletyczną grupę, dla której zaproponowano nowy podrząd Djadochtatheria. Podrząd Djadochtatheria charakteryzuje się nastepującymi synapomorfiami: kości czołowe są proporcjonalnie duże i wcinają się głęboko w formie zaostrzonego szpica między kości nosowe; szew czołowo-ciemieniowy jest U-kształtny; kość czołowa nie kontaktuje się ze szczęką; wzłuż kontaktu między podniebienną i boczną powierzchnią kości przedszczękowej występuje ostra krawędź. U wszystkich Djadochtatheria część twarzowa koki łzowej jest duża, w przybliżeniu prostokątna, umieszczona na dachu czaszki, co być może jest cechą symplezjomorficzną. Jest również możliwe, że tylna część czaszki, położona za dołemu żuchwowym jest u Djadochtatheria dłuższa w stosunku do całej czaszki niż u innych multituberkulatów. Djadochtatheria mają łukowaty p4 (wtórnie trapezoidalny u Catopsbaatar), który nie wystaje ponad poziom powierzchni żującej trzonowców (cecha wspólna z Eucosmodontidae), oraz I3 umieszczony na podniebiennej części kości przedszczekowej (cecha wystepująca również u eukosmodontida Stygimys i u cimolomyida Moeniscoessus). Mała liczba guzków na dolnych i górnych trzonowych, oraz nie więcej niż dziewięć grzebieni na p4 są przypuszczalnie cechami symplezjomorficznymi. Z formacji Barun Gojot opisano przedstawiciela Djadochtatheria Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. nov., zaliczonego do rodziny incertae sedis. Zaproponowano nową rodzinę Djadochtatheriidae dla rodzajów Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar i Tombaatar, a w oparciu o nowe materiały przedstawiono zrewidowane diagnozy czterech rodzajów Djadochtatheria: Sloanbaatar, Kryptobaatar, Djadochtatherium i Kamptobaatar. W celu przeprowadzenia analizy filogenetycznej późnokredowych multituberkulatów Mongolii zaproponowano listę 43 cech (różniącą się, z wyjątkiem dziesięciu cech, od list używanych dotychczas przy analizach filogenetycznych multituberkulatów) oraz matrycę taksonów i cech, obejmująca 17 taksonów. Taksony uwzględnione w analizie obejmują 11 późnokredowych rodzajów z Mongolii, pięć najkompletniej poznanych późnokredowych i paleoceńskich rodzajów z Ameryki Północnej i Azji, oraz hipotetycznego przodka, skonstruowanego na podstawie cech wystepujacych u jurajskich multituberkulatów z rzędu Plagiaulacoidea. W analizie kladystycznej zastosowano dwa różne programy komputerowe: Pee-Wee (Goloboff 1993a, 1996) oraz NONA (Goloboff 1993b), oparty na tej samej zasadzie co powszechnie używany PAUP (Swofford 1993). Program Pee-Wee przedstawił dwa drzewa. Fig. 13 przedstawia krótsze z tych drzew, które potwierdza odrębność Buginbaatar i monofiletyzm Djadochtatheria. Analiza przeprowadzona za pomocą tego programu wykazuje również monofiletyzm rodziny Djadochtatheriidae ustanowionej w pracy (Fig. 13, węzeł 18). Program NONA zaproponował 30 jednakowo oszczędnych drzew. Dwa drzewa ścisłej zgodności (Fig. 14A and 14B) wykazują znacznie gorszą rozdzielczość niż drzewo zaproponowane przez program Pee-Wee, na którym oparto wnioski filogenetyczne.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 201-242
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The braincase of two Late Cretaceous Asian multituberculates studied by serial sections
    Puszka mozgowa dwoch poznokredowych wieloguzkowcow [Multituberculata] badana za pomoca przekrojow seryjnych
    Autorzy:
    Hurum, J H
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22980.pdf
    Data publikacji:
    1998
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    fauna kopalna
    kosc skalista
    czaszki
    kosc klinowa
    Multituberculata
    rekonstrukcja
    kreda
    Nemegtbaatar gobiensis
    puszka mozgowa
    Djadochtatheria
    paleontologia
    Chulsanbaatar vulgaris
    wieloguzkowce
    kosc podstawnoklinowa
    anatomia zwierzat
    Opis:
    The braincase structure of two Late Cretaceous Mongolian djadochtatherian multituberculates Nemegtbaatar gobiensis and Chulsanbaatar vulgaris from the ?late Campanian of Mongolia is presented based on the two serially sectioned skulls and additional specimens. Reconstructions of the floor of the braincase in both taxa are given. The complete intracranial sphenoid region is reconstructed for the first time in multituberculates. Cavum epiptericum is a separate space with the taenia clino-orbitalis (ossified pila antotica) as the medial wall, anterior lamina of the petrosal and possibly the alisphenoid as the lateral wall, and the basisphenoid, petrosal and possibly alisphenoid ventrally. The fovea hypochiasmatica is shallow, tuberculurn sellae is wide and more raised from the skull base than it is in the genus Pseudobolodon. The dorsal opening of the carotid canal is situated in the fossa hypophyseos. The taenia clino-orbitalis differs from the one described in Pseudobolodon and Lambdopsalis in possessing just one foramen (metoptic foramen). Compared to all extant mammals the braincase in Nemegtbaatar and Chulsanbaatar is primitive in that both the pila antotica and pila metoptica are retained. In both genera the anterior lamina of the petrosal is large with a long anterodorsal process while the alisphenoid is small. A review is given of the cranial anatomy in Nemegtbaatar and Chulsanbaatar.
    Budowa puszki mózgowej dwóch późnokredowych wieloguzkowców z podrzędu Djadochtatheria, Nemegtbaatar gobiensis i Chulsanbaatar vulgaris, z ?późnego kampanu Mongolii, została zbadana za pomocą seryjnych skrawków dwóch czaszek, ciętych mikrotomem Junga, oraz w oparciu o inne czaszki tych sarnych gatunków, i pojedyncze kości skaliste innych gatunków. Badane materiały przechowywane są w zbiorach Instytutu Paleobiologii PAN w Warszawie. Przedstawiono rekonstrukcje podstawy puszki mózgowej obu gatunków. Zrekonstruowano też, po raz pierwszy u wieloguzkowców, budowę kompleksu kości klinowej, widzianą od strony puszki mózgowej. Cavum epiptericum u wieloguzkowców tworzy obszerną przestrzeń, oddzieloną od puszki mózgowej przez taenia clino-orbitalis (skostniałą pila antotica), tworzącą jej ścianę przyśrodkową. Ścianę zewnętrzną cavum epiptericum tworzy skrzydło kości podstawnoklinowej, zaś ścianę dolną kość podstawnoklinowa, kość skalista i przypuszczalnie częściowo skrzydło kości podstawnoklinowej. Skostnienie wewnętrznej ściany cavum epiptericum jest u wieloguzkowców silniejsze niż u stekowców, co może wskazywać, że wieloguzkowce są pod tym względem prymitywniejsze niż stekowce. Nie jest jednak wykluczone, że skostnienie to jest wtórne, jak to sugerowano wcześniej (Kielan-Jaworowska i wsp. 1986). Fovea hypochiasmatica jest płytka, siodło tureckie jest szerokie i położone wyżej w stosunku do podstawy czaszki niż u jurajskiego rodzaju Pseudobolodon. Taenia clino-orbitalis różni się od tej samej struktury opisanej u wieloguzkowców z rodzajów Pseudobolodon i Lambdopsalis tym, że jest przebita tylko jednym otworem. Puszka mózgowa Nemegtbaatar i Chulsanbaatar jest bardziej prymitywna niż u wszystkich ssaków współczesnych, ponieważ zachowuje w stadium doroslym zarówno pila antotica, jak i pila metoptica. U obu rodzajów blaszka przednia kości skalistej (lamina anterior) jest duża, z długim przednio-grzbietowym wyrostkiem, natomiast skrzydło kości podstawnoklinowej jest małe. W pracy przedstawiono również podsumowanie danych o anatomii czaszki Nemegtbaatar i Chulsanbaatar.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1; 21-52
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The middle ear in multituberculate mammals
    Ucho Srodkowe multituberkulatow
    Autorzy:
    Hurum, J H
    Presley, R
    Kielan-Jaworowska, Z
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22047.pdf
    Data publikacji:
    1996
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    fauna kopalna
    Lambdopsalis
    ssaki
    stekowce
    czaszki
    ucho srodkowe
    kowadelko
    mloteczek
    paleocen
    Mongolia
    strzemiaczko
    Nemegtbaatar gobiensis
    kreda
    paleontologia
    Chulsanbaatar vulgaris
    paleozoologia
    Kryptobaatar
    kosteczki sluchowe
    morfologia zwierzat
    multituberkulaty
    Opis:
    The ear ossicles, preserved in skulls of a tiny Late Cretaceous multituberculate Chulsanbaatar vulgaris from Mongolia are arranged as in modern mammals. This makes the idea of an independent origin of the multituberculates from other mammals unlikely. We report the finding of ear ossicles in Mesozoic multituberculates. Three almost complete incudes and two fragments of malleus are described and compared with those reported in the Paleocene Lambdopsalis and in non-multituberculate mammals. In these Late Cretaceous multituberculates lateral expansion of the braincase is associated with the presence of sinuses and development of extensive masticatory musculature, but not by the expansion of the vestibule, which is moderately developed. It is argued that because of the lateral expansion of the multituberculate braincase, the promontorium is arranged slightly more obliquely with respect to the sagittal plane than in other mammals and the fenestra vestibuli faces anterolaterally, rather than laterally. This results in a corresponding alteration in orientation of the stapes. The epitympanic recess is situated more anteriorly with respect to the fenestra vestibuli than in other mammals. The recess is deep, and the incus must therefore be oriented somewhat vertically. The incus is roughly A-shaped, with crus breve subparallel to the axis of vibration of the malleus. This axis, approximately connecting the anterior process of the malleus and the crus breve of the incus, lies at 45-55º to the sagittal plane in Chulsanbaatar. Probably most multituberculates were similar in this respect. The fragments of the malleus show a very long anterior process, which agrees with the reconstruction of the malleus in Lambdopsalis by Meng & Wyss (1995), and with the partial malleus of Kyptobaatar, described by Rougier et al. (in press)
    Kostki słuchowe ssaków (strzemiączko, kowadełko i młoteczek), mieszczące się w uchu środkowym i przekazujące drgania błony bębenkowej do ucha wewnętrznego, bardzo rzadko zachowują się w stanie kopalnym. Niekompletne kostki słuchowe multituberkulatów zostały po raz pierwszy opisane u paleoceńskiego rodzaju Lambdopsalis z Chin przez Miao & Lillegravena (1986). Autorzy ci, oraz Miao (1988) zrekonstruowali młoteczek z rękojeścią skierowaną ku tyłowi, a nie skośnie ku przodowi i dośrodkowo jak u wszystkich innych ssaków. Niekompletne kostki słuchowe zostały nastepnie odkryte w czterech okazach maleńkiego multituberkulata Chulsanbaatar vulgaris z późnej kredy Mongolii, w materiałach zebranych przez Polsko-Mongolskie Wyprawy Paleontologicme do Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Jeden z tych okazów zostal krótko opisany w poprzedniej naszej pracy (Hurum et al. 1995), a trzy w niniejszej pracy. Opisane kostki słuchowe Chulsanbaatar vulgaris obejmują trzy prawie kompletne kowadełka (po raz pierwszy znalezione u multituberkulatów) i dwa fragmenty młoteczka. W poprzedniej pracy opisano również kowadełko oraz strzemiączko, jednakże identyfikacja tego ostatniego elementu nie jest calkowicie pewna. Kowadełko ma w przybliżeniu kształt litery A. W zwiąku z bocznym rozszerzeniem puszki mózgowej multituberkulatów, promontorium ustawione jest u nich nieco bardziej skośnie w stosunku do osi czaszki niż u innych ssaków, co powoduje, że okienko przedsionka jest zwrócone w bok i ku przodowi, a nie tylko w bok, jak u innych ssaków. Położenie okienka przedsionka wpływa na zmianę ustawienia strzemiączka. Zachyłek nadbębenkowy jest położony bardziej ku przodowi w stosunku do okienka przedsionka niż u innych ssaków i jest głęboki, dlatego kowadełko musiało być ustawione prawie pionowo, z odnogą krótką skierowaną równolegle do osi drgań młoteczka. Zachowane fragmenty młoteczka wykazują obecność długiego wyrostka donosowego, co zgadza się z rekonstrukcją młoteczka u paleoceńskiego Lambdopsalis (Meng & Wyss 1995), z odkrytymi ostatnio fragmentami kostek słuchowych multituberkulata Kryptobaatar z późnej kredy Mongoliii (Rougier et al. w druku), a także z budową młoteczka u stekowców oraz u zarodków prymitywnych ssaków (Fleischer 1973, 1978; Maier 1989, 1990). Dane te (mimo że rękojeść młoteczka nie została dotychczas znaleziona u multituberkulatów) wskazują, że kostki słuchowe multituberkulatów miały taką samą orientację jak u ssaków współczesnych (Fig. 6). Rekonstrukcja kostek słuchowych multituberkulatów przedstawiona w niniejszej pracy nie zgadza sie z rekonstrukcją Miao & Lillegravena (1986) i przemawia przeciw wyodrębnieniu się multituberkulatów z gadów ssakokształtnych oddzielnie od pozostałych ssaków, a więc stanowi argument na korzyść monofiletyzmu ssaków. Ponadto, na podstawie szlifów seryjnych czaszek multituberkulatów Chulsanbaatar vulgaris i Nemegtbaatar gobiensis, wykazano (Fig. 8), że średnica przedsionka u tych multituberkulatów jest około dwukrotnie większa niż średnica ślimaka, tak samo jak to ma miejsce u osesków współczesnych ssaków. Luo & Ketten (1991), na podstawie niejasnych przekrojów tomograficznych kości skalistej multituberkulatów Catopsalis i Moeniscoessus, stwierdzili, że średnica przedsionka jest u nich odpowiednio 5 i 7 razy większa niż średnica ślimaka i zasugerowali, że silnie powiększony przedsionek stanowi synapomorfię multituberkulatów. Na podstawie danych opublikowanych w niniejszej pracy, wniosek ten odrzuciliśmy.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 253-275
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    An arctomorph carnivoran skull from the Phosphorites du Quercy and the origin of procyonids
    Czaszka arktomorfa z fosforytow Quercy a pochodzenie szopowatych
    Autorzy:
    Wolsan, M
    Lange-Badre, B
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/21618.pdf
    Data publikacji:
    1996
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
    Tematy:
    Mustelidae
    fauna kopalna
    oligocen
    zeby trzonowe
    skamienialosci
    Pseudobassaris
    czaszki
    ssaki drapiezne
    zloza fosforytow
    Procyonidae
    arktomorfy
    miocen
    szopowate
    niedzwiedzie
    Francja
    pandy
    Arctomorpha
    paleontologia
    lasicowate
    fosforyty Quercy
    Ailuridae
    morfologia zwierzat
    Opis:
    The size and morphological characteristics of a skull of an arctomorph carnivoran mammal from Mouillac (old collection of the Phosphorites du Quercy, of unknown age) in France closely match those of the holotype of the earliest known procyonid Pseudobassaris riggsi and another skull referred to this species, both from old collections of the Phosphorites du Quercy (Caylus and Mouillac), probably earliest Late Oligocene in age. The skull is more primitive in morphology than those of Pseudobassaris riggsi and every other known procyonid, approaching a hypothetical primitive procyonid morphotype. The only, but methodologically fundamental, departure from this morphotype is the lack of the procyonid suprameatal fossa, which is the crucial synapomorphy of the family Procyonidae. To explain the phylogenetic and taxonomic status of the arctomorph represented by the skull, three competing hypotheses are put forward. Hypothesis A, which considers the arctomorph as an individual of Pseudobassaris riggsi, assumes that the procyonid suprameatal fossa first appeared in a common ancestor of Pseudobassaris and other procyonids but was still of variable occurence within Pseudobassaris riggsi. Hypothesis B, which proposes the arctomorph as a member of a new Pseudobassaris species ancestral to Pseudobassaris riggsi, concludes that the procyonid suprameatal fossa arose in Pseudobassaris riggsi and in the Procyonidae independently, excluding Pseudobassaris from the procyonids. Hypothesis C, which recognizes the arctomorph as a representative of a new species of a new genus of the paraphyletic procyonid stem group, presumes that the procyonid suprameatal fossa originated in a common ancestor of Pseudobassaris and other procyonids after the new genus had become detached from the ancestral stock of the Procyonidae.
    Arctomorpha stanowią monofiletyczną grupę ssaków drapieżnych odznaczających się dwiema synapomorfiami: obecnością fossa suprameatale w uchu środkowym oraz brakiem trzeciego górnego zęba trzonowego. Grupa ta obejmuje nadrodzinę niedźwiedzi i dużych pand (Ursoidea), płetwonogie (Pinnipedia) oraz Musteloidea. Te ostatnie odróżniają się od pozostałych Arctomorpha synapomorficznym brakiem trzeciego dolnego zęba trzonowego i reprezentowane są współczesnie przez trzy rodziny: małe pandy (Ailuridae), łasicowate (Mustelidae) i szopowate (Procyonidae). Synapomorfią szopowatych, która odróżnia je od wszystkich innych Arctomorpha, jest w szczególny sposób powiększona fossa suprameatale. Zwiększenie jej objętości u szopowatych było wynikiem znacznego wpuklenia się kości łuskowej, najpierw ku górze, a potem także odśrodkowo, toteż ściana wewnętrzna i zewnętrzna fossa suprameatale są mniej więcej tak samo wysokie, a także ściana zewnętrzna jest prostopadła do powierzchni brzusznej stropu przewodu słuchowego zewnętrznego lub w ten strop zagłębiona ponad jego powierzchnią brzuszną. Chociaż naturalny zasięg szopowatych ogranicza się obecnie do Ameryki Północnej i Południowej, to jednak najwcześniejsi i najprymitywniejsi przedstawiciele tej rodziny znani są z dolnej części górnego oligocenu (rodzaj Pseudobassaris) oraz z dolnego miocenu (rodzaje Angustictis i Broiliana) Europy, co sugeruje, że Procyonidae wyodrębniły się z prymitywnych Musteloidea w oligocenie na kontynencie eurazjatyckim. Opisana w tej pracy czaszka przedstawiciela Arctomorpha (Fig. 1-4, Tab. 1) pochodzi ze starej kolekcji z górnopaleogeńskich złóż fosforytów w południowej Francji (Phosphorites du Quercy). Jej porównanie z czaszkami arktomorfów znanych z fosforytów Quercy wykazało duże podobieństwo do Pseudobassaris riggsi (Tab. 2-3), będącego najwcześniejszym znanym szopowatym. Pod względem cech morfologicznych, czaszka ta jest prymitywniejsza zarówno od dostępnych okazów Pseudobassaris riggsi, jak i wszystkich innych znanych szopowatych, nieomal odpowiadając hipotetycznemu prymitywnemu morfotypowi rodziny Procyonidae. Jedyną - lecz pod względem metodologicznym zasadniczą - różnicą w stosunku do tego morfotypu jest brak w opisanej czaszce synapomorfii rodziny szopowatych. W jej miejscu występuje plezjomorficznie płytka fossa suprameatale pryrnitywnych Arctomorpha. Aby ustalić pozycję filogenetyczną i status taksonomiczny arktomorfa reprezentowanego przez opisaną czaszkę, wysunięto trzy współzawodniczące hipotezy (Fig. 5). Zgodnie z hipotezą A (Fig. 5A), która traktuje tego arktomorfa jako osobnika gatunku Pseudobassaris riggsi, głęboka fossa suprameatale szopowatych pojawiła się wprawdzie po raz pierwszy u wspólnego przodka rodzaju Pseudobassaris i innych Procyonidae, lecz była jeszcze cechą zmienną w obrębie Pseudobassaris riggsi. Hipoteza B (Fig. 5B), według której dyskutowany arktomorf reprezentuje nowy gatunek rodzaju Pseudobassaris, bedący gatunkiem macierzystym dla Pseudobassaris riggsi, sugeruje, że powiększona fossa suprameatale powstała niezależnie u Pseudobassaris riggsi i szopowatych, wyłączając w ten sposób rodzaj Pseudobassaris z rodziny Procyonidae. Hipoteza C (Fig. 5C), która uznaje omawianego arktomorfa za przedstawiciela nowego gatunku nowego rodzaju parafiletycznej grupy wyjściowej dla Procyonidae, zakłada, że głęboka fossa suprameatale szopowatych jest odziedziczona przez rodzaj Pseudobassaris i pozostałe Procyonidae po ich wspólnym przodku, który zaistniał w linii prowadzącej do szopowatych po oddzieleniu się od niej tego rodzaju, chyba że rodzaj ten jest parafiletyczny.
    Źródło:
    Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 277-298
    0567-7920
    Pojawia się w:
    Acta Palaeontologica Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies