Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Enlightenment" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    The Enlightenment between East and West. The case of Poland
    Autorzy:
    Snopek, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/703799.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Enlightenment
    culture
    literature
    Europe
    Central Europe
    Opis:
    The essay above is a part of the book The Enlightenment between East and West. The Case of Poland, which is an attempt to show Polish Enlightenment in European context. It is based on a hypothesis that Enlightenment, which was deeply conscious of its European roots and character and treated Europism as a very important value, has had a decisive influence on the European model of modern culture and civilization. Enlightenment, however, in very different ways and degree formed national cultures in Europe, especially in Central-Europe. In the book special attention is paid to the analysis of Central-European Enlightenment which has always been almost entirely omitted in syntheses of European Enlightenment Culture. The author attempts to appraise the mechanisms of the development and functioning of the Enlightenment and also the achievements in the field of literature. Polish Enlightenment is the focus of the book, as the most characteristic and the richest and the most fully developed one in Central-Europe. Two other Central-European variants: the Hungarian and South-Slavonic form proper perspective for comparison. They are confronted not only with the Central-European model, but also with Western-European Enlightenment presented in the book through the prism of two models: the English and French model and also the German variant. Eastern-European Enlightenment – primarily Russian Enlightenment – also forms an important point of reference. Many pages of the book have been devoted to the analysis of the different national ways to Enlightenment, exposing the coherence between their structures and the specific character of European development, the paths of which forked in the beginning of modern history, at the end of the XV century.
    Źródło:
    Nauka; 2007, 1
    1231-8515
    Pojawia się w:
    Nauka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Muzyka kościelna w czasie Oświecenia
    Church Music in the Period of the Polish Enlightenment
    Autorzy:
    Hinz, Edward
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/551408.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Wydawnictwo Bernardinum
    Tematy:
    music
    the Church
    hymns of the Enlightenment
    culture
    Opis:
    The period of the Enlightenment within the context of the Polish cultural history commenced as late as in the 2nd half of the 18th century and corresponds with the time of the reign of king Stanislaus August Poniatowski (1764-1795). His patronage created favourable conditions for the development of literature and arts, including the music. There are three genres of music characteristic of this period: vocals (religious, secular, patriotic, festive and idyllic songs), vocal-instrumental pieces (operas, cantatas, oratories, church sonatas, solo sonatas with accompaniment) and instrumentals (symphonies, chamber music and piano concertos). When it comes to the style of the Polish Enlightenment music, it drew from the early Classicism and the native musical folklore. In those days there was a tendency to render the home art more ‘national’. The church music from the Polish Enlightenment period does not match in its artistic value that of Baroque. However, it has earned a prominent place in the history of the sacred music in Poland.
    Źródło:
    Studia Pelplińskie; 2013, 46; 71-82
    0239-4456
    Pojawia się w:
    Studia Pelplińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Language strategies of the Enlightenment: the image of ʽPolandʼ in French Napoleonic Press
    Autorzy:
    Kholtobina, Nelli
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/951595.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Polska
    France
    image
    representation
    mental mapping
    Enlightenment
    language
    civilization
    barbarity
    culture
    tradition
    Opis:
    In this article, we reconstructed a generalized image of Poland and Poles within the framework of the multidisciplinary concept of “mental mapping”. The most popular daily newspaper of Napoleon’s time “Journal de l’Empire” (1804–1814) used distinctive linguistic markers of the Enlightenment to depict Poland and its inhabitants in French society, such as, “civilization”, “barbarity”, “culture”, “tradition” (“religion”), “childhood of nation”. Content analysis has been applied as an auxiliary method to the press sources which allowed to determine the nature and the impact of political propaganda on the public imagination.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Slawistyczne; 2018, 15; 117-132
    2084-3011
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Slawistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Emocjonalistyczna koncepcja społeczeństwa w filozofii szkockiego oświecenia na przykładzie Bernarda Mandeville’a
    The Concept of Emotionalism in Society in the Philosophy of Scottish Enlightenment according to Bernard Mandeville
    Autorzy:
    Chaberek, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2147431.pdf
    Data publikacji:
    2020-12
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
    Tematy:
    społeczeństwo
    oświecenie
    cnota
    wada
    kultura
    natura
    society
    Enlightenment
    vice
    virtue
    culture
    nature
    Opis:
    Artykuł omawia koncepcję społeczeństwa szkockiego filozofa oświecenia Bernarda Mandeville’a. W pierwszej części znajduje się tło filozoficzno-historyczne, w którym należy umieścić filozofa. W drugiej części omówione są jego poglądy na społeczeństwo na podstawie eseju "O naturze społeczności" będącego komentarzem do najbardziej znanego poematu filozofa – "Bajki o pszczołach". Mandeville uważa, że podstawową siłą prowadzącą do dobrobytu jest nie cnota, lecz wada, ponieważ za każdą cnotą stoi ukryta wada. W końcowej części znajduje się ocena koncepcji Mandeville’a z punktu widzenia antropologii chrześcijańskiej.
    This paper presents the social doctrine of the Scottish philosopher of Enlightenment, Bernard Mandeville. In the first part the philosophical milieu of Mandeville’s time is presented and the persons of science who influenced him the most. The second part summarizes his views on society. The basic source is his essay "A Search into the Nature of Society". This work was added as a prosaic explanation to his most recognizable poem "The Fable of the Bees". Mandeville claims that the basic driving force of progress is not human virtue but vice, because every virtue is driven by a hidden vice. In the conclusion it is explained why hisconcept is not compatible with the Christian anthropology
    Źródło:
    Studia Elbląskie; 2020, 21; 455-464
    1507-9058
    Pojawia się w:
    Studia Elbląskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Echa tradycji renesansowej w wybranych pieśniach Józefa Morelowskiego
    Echoes of the Renaissance tradition in selected songs of Józef Morelowski
    Autorzy:
    Ochenkowska, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/970029.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Fundacja Pro Scientia Publica
    Tematy:
    Józef Morelowski
    Pieśni
    cykl poetycki
    natura
    kultura
    Oświecenie
    Renesans
    Songs
    poetic cycle
    nature
    culture
    Enlightenment
    Renaissance
    Opis:
    Józef Morelowski to zapomniany poeta oświecenia; autor, który został skazany na literacki niebyt. Wśród utworów Morelowskiego tylko Treny na rozbiór Polski włączono do obiegu czytelniczego. Inne utwory, takie jak cykl 78 pieśni, nie zostały ani szerzej odczytane, ani poznane. Interesujące jest, co wpływa na taki stan rzeczy – czyżby epoka oświecenia przyswoiła sobie wiersze o tematyce patriotycznej, skazując inne na zapomnienie? W Pieśniach znajduje się, oprócz różnorodności tematyki, także bogactwo motywów i nawiązań do tradycji literackiej innych epok, zwłaszcza renesansu. Analiza wybranych pieśni Morelowskiego ukaże ich związki z polskim dziedzictwem kulturowym.
    Józef Morelowski is a forgotten poet of the Enlightenment, condemned to literary oblivion. Amongst his works, readers are aware only of Lamentations on the dissolution of Poland. Other works, such as the cycle of 78 songs, were neither widely known nor read. It is interesting to reflect on what caused such a state of affairs - did the Enlightennment really assimilate poems of patriotic subject matter for itself, sentencing others to oblivion? Apart from the diversity of the subject matter, a wealth of motives and references to the literary tradition of other ages is also found in in Songs. An analysis of selected songs shows their links with the Polish cultural legacy.
    Źródło:
    Ogrody Nauk i Sztuk; 2015, 5; 456-465
    2084-1426
    Pojawia się w:
    Ogrody Nauk i Sztuk
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Choroby euroatlantyckiej kultury/cywilizacji. Diagnoza J. Ratzingera/Benedykta XVI
    Diseases of euroatlantic Culture/Civilisation. Diagnosis of J. Ratzinger/Benedict XVI
    Autorzy:
    Szymik, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/972814.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydział Teologiczny
    Tematy:
    teologia
    antropologia
    bezbożność
    gnoza
    buddyzm
    hinduizm
    oświecenie
    kultura
    nihilizm
    Kościół
    theology
    anthropology
    godlessness
    gnosis
    Buddhism
    Hinduism
    enlightenment
    culture
    nihilism
    Church
    Opis:
    Kształt antropologii zależy od kształtu teologii. Antropologia bezbożna wypacza obraz człowieka; zerwanie relacji z Bogiem sprawia, że wszelkie dziedziny życia i ludzkiej aktywności ulegają deformacji i degradacji. Człowiek, wyrzekając się swojego Stwórcy i zależności od Niego, traci poczucie sensu i smaku życia. Neurotycznie poszukując ich w innych przestrzeniach, zastępuje prawdziwe wartości substytutami, a prawdziwą rzeczywistość samodzielnie wykreowanymi rekwizytami. Ratzinger pokazuje, że utrata Boga i źle pojęta autonomia człowieka generuje smutek, pustkę i w efekcie bunt; wszystko w życiu staje się chore. Neognostycka mentalność, będąca mieszaniną antropologicznej frustracji, ślepej wiary w naukę oraz snobizmu elit; modne fascynacje zachodnimi wersjami dalekowschodnich religii wspierającymi w sumie nihilistyczne zapędy ponowoczesności; narcystycznie kreatywna kultura oraz relatywistyczna twórczość sytuowana – w imię tolerancji i pluralizmu – poza dobrem i złem stanowią, zdaniem J. Ratzingera/Benedykta XVI, najgroźniejsze dziś choroby kultury i duchowości. Lekarstwem może być tylko poznanie prawdziwego Boga i rozpoznanie w Nim źródła nadziei i miłości. Tylko z niego czerpiąc człowiek jest zdolny współtworzyć świat, w którym ostatnie słowo nie należy do śmierci.
    The shape of anthropology depends on the shape of theology. Godless anthropology distorts the image of a man; a broken relationship with God makes all spheres of life and human activity become distorted and degraded. While rejecting his Creator and the dependence on Him, a man loses his sense of meaning and taste of life. He neurotically tries to find them in other areas, replacing real values with substitutes and true reality with independently created requisites. Ratzinger shows that the loss of God and misplaced human autonomy generate sorrow, emptiness and, consequently, protest; everything in life becomes ill. According to J. Ratzinger/Benedict XVI, the most dangerous contemporary diseases of culture and spirituality are: neo-gnostic mentality which is a mixture of anthropological frustration, blind faith in science and snobbery of elites; trendy fascinations with the West versions of Far Eastern religions generally supporting nihilistic inclinations of postmodernity; narcissistically creative culture and relativistic output placed beyond good and evil – in the name of tolerance and pluralism. The only cure can be cognition of real God and recognition of a source of hope and love in Him. Only by drawing from Him, a man is able to cocreate the world where the final word does not belong to death.
    Źródło:
    Studia Paradyskie; 2017, 27; 139-156
    0860-8539
    Pojawia się w:
    Studia Paradyskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Acedia, neognoza, popreligia et consortes. Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI teologiczne diagnozy kryzysów współczesności
    Acedia, New Gnosis, Popreligion et consortes. Joseph Ratzinger/ Benedict XVI Theological Diagnosis of Modern Crisis
    Autorzy:
    Szymik, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1601718.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    teologia
    antropologia
    bezbożność
    gnoza
    buddyzm
    hinduizm
    oświecenie
    kultura
    nihilizm
    Kościół
    theology
    anthropology
    godlessness
    gnosis
    Buddhism
    Hinduism
    enlightenment
    culture
    nihilism
    Church
    Opis:
    Kształt antropologii zależy od kształtu teologii. Antropologia bezbożna wypacza obraz człowieka; zerwanie relacji z Bogiem sprawia, że wszelkie dziedziny życia i ludzkiej aktywności ulegają deformacji i degradacji. Człowiek, wyrzekając się swojego Stwórcy i zależności od Niego, traci poczucie sensu i smaku życia. Neurotycznie poszukując ich innych przestrzeniach, zastępuje prawdziwe wartości substytutami, a prawdziwą rzeczywistość samodzielnie wykreowanymi rekwizytami. Ratzinger pokazuje, że utrata Boga i źle pojęta autonomia człowieka generuje smutek, pustkę i w efekcie bunt; wszystko w życiu staje się chore. Neognostycka mentalność, będąca mieszaniną antropologicznej frustracji, ślepej wiary w naukę oraz snobizmu elit; modne fascynacje zachodnimi wersjami dalekowschodnich religii, wspierającymi w sumie nihilistyczne zapędy ponowoczesności; narcystycznie kreatywna kultura oraz relatywistyczna twórczość sytuowana – w imię tolerancji i pluralizmu – poza dobrem i złem stanowią zdaniem J. Ratzingera/ Benedykta XVI najgroźniejsze dziś choroby kultury i duchowości. Lekarstwem może być tylko poznanie prawdziwego Boga i rozpoznanie w Nim źródła nadziei i miłości. Tylko z niego czerpiąc, człowiek jest zdolny współtworzyć świat, w którym ostatnie słowo nie należy do śmierci.
    The shape of anthropology depends on the shape of theology. Godless anthropology distorts the image of a man; a broken relationship with God makes all spheres of life and human activity become distorted and degraded. While rejecting his Creator and the dependence on Him, a man loses his sense of meaning and taste of life. He neurotically tries to find them in other areas, replacing real values with substitutes and true reality with independently created requisites. Ratzinger shows that the loss of God and misplaced human autonomy generate sorrow, emptiness and, consequently, protest; everything in life becomes ill. According to J. Ratzinger/ Benedict XVI, the most dangerous contemporary diseases of culture and spirituality are: neo-gnostic mentality which is a mixture of anthropological frustration, blind faith in science and snobbery of elites; trendy fascinations with the West versions of Far Eastern religions generally supporting nihilistic inclinations of postmodernity; narcissistically creative culture and relativistic output placed beyond good and evil - in the name of tolerance and pluralism. The only cure can be cognition of real God and recognition of a source of hope and love in Him. Only by drawing from Him, a man is able to co-create the world where the final word does not belong to death.
    Źródło:
    Teologia w Polsce; 2016, 10, 2; 5-21
    1732-4572
    Pojawia się w:
    Teologia w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    (Post-) Modernity and Christian Culture in the Context of the Personalism of Stefan Cardinal Wyszyński
    Autorzy:
    Ficek, Ryszard
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1635190.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Kardynał Stefan Wyszyński
    Sobór Watykański II
    kultura
    modernizm
    postmodernizm
    tradycja postoświeceniowa
    personalizm
    Cardinal Stefan Wyszyński
    Second Vatican Council
    culture
    modernism
    postmodernism
    post-Enlightenment tradition
    personalism
    Opis:
    (Post) modernizm i kultura chrześcijańska w kontekście personalizmu kardynała Stefana Wyszyńskiego Wystarczy pobieżna analiza sytuacji na świecie, aby zweryfikować kulturowy kontekst współczesnego chrześcijaństwa, jak również fundamenty, na których opiera się dzisiejsza kultura świata Zachodu. Nic więc dziwnego, że wielu chrześcijańskich intelektualistów ocenia ją jako wielowymiarową, wysoce skomplikowaną, przejawiającą niekiedy bardzo niepokojące destruktywne symptomy. Niewątpliwie, chrześcijańskie korzenie rzeczywistości kulturowej związane przede wszystkim z Europą są skorelowane z narodzinami nowoczesnej idei naukowej racjonalności, która przyniosła ludzkości wielkie możliwości, ale także poważne zagrożenia. Dzięki idei racjonalności, Europa rozwinęła kulturę, która szczególnie teraz — w sposób wcześniej zupełnie nieznany ludzkości — próbuje wykluczyć Boga ze sfery świadomości publicznej. Oczywiście istnieniu Boga można całkowicie zaprzeczyć lub uznać za niemożliwe do udowodnienia, zakładając, że — wiara lub niewiara — jest to kwestia wyłącznie subiektywnego wyboru. Niemniej jednak, w obu przypadkach—zdaniem wielu współczesnych przedstawicieli (post)nowoczesności — Bóg nie powinien mieć istotnego znaczenia dla całości życia publicznego. Ukazanie zatem roli antykatolicyzmu w klasycznym ujęciu (post) nowoczesności, a także tradycji katolickiego antymodernizmu, pozwoli na bardziej konstruktywne wyeksponowanie ducha soborowego aggiornamento, co niefortunnie wiąże się z bardziej ogólnym kryzysem nowoczesności w latach siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku. W tym właśnie okresie można zauważyć zarówno odwrót od „nowoczesności” jako koncepcji „usensowiającej” paradygmat ówczesnej rzeczywistości kulturowej, jak i „ponowoczesne” odrodzenie religijne rozumiane jako wyzwanie do wyartykułowania żywej chrześcijańskiej tradycji wpisanej w globalną złożoność współczesnego świata. Głównym zatem celem powyższego artykułu jest ukazanie fundamentalnych kwestii dotyczących (post)nowoczesności i sposobowi, w jaki wpływają one na istotne kwestie teologiczne, zwłaszcza w kontekście personalistycznej wizji prezentowanej przez Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Dotyczy to szczególnie tak ważnych zagadnień jak zagadnienie prawdy, hermeneutyki, specyfiki funkcjonującego języka i ich wzajemnych korelacji. W tym znaczeniu, współczesny dyskurs teologiczny może zostać znacznie ubogacony, uwzględniając wiele aspektów współczesnej teorii ponowoczesnej, zwłaszcza w odniesieniu do kultury. Istotnym tego warunkiem jest jednak uwzględnienie niewątpliwych osiągnięć poprzednich epok. Podstawowym jednak zadaniem chrześcijan jest kreowanie rzeczywistości kultury autentycznie humanistycznej, zdolnej do kształtowania osoby ludzkiej zgodnie z jej powołaniem. Jest to możliwe dzięki sferze wartości osobistych i społecznych które, formując człowieka, warunkują transformację całej kulturowej rzeczywistości świata w perspektywie „nowego nieba i nowej ziemi” (por. 2 P 3,13; Ap. 21,1).
    Need to indent here, a rough analysis of the situation in the world is enough to realize the here and throughout modern Christianity, as well as the foundation on which today’s culture of the Western world is based. No wonder that many Christian intellectuals view it as multidimensional, highly complex, with sometimes bothersome and destructive symptoms. Undoubtedly, the Christian roots of cultural reality related primarily to Europe are correlated with the birth of the modern idea of scientific rationality, which brought humanity great opportunities, but also serious threats. Thanks to the idea of rationality, Europe has developed a culture that, especially now—in a way previously utterly unknown to humankind—is trying to exclude God from the sphere of public consciousness. Of course, the existence of God can be denied entirely or made it impossible to prove, assuming that—faith or nonbelief—it is a matter of purely subjective choice. Nevertheless, in both cases, in the opinion of many modern ideologies of (post-) modernity, God should not be of significant importance to the whole reality of public life. Thus, presenting the role of anti-Catholicism in the classical approach to (post-) modernity, as well as the tradition of Catholic anti-modernism, will allow for a more constructive display of the spirit of the conciliar aggiornamento, which is unfortunately related to the more general crisis of contemporary times of the 1970s and 1990s. It was during this period that one could notice both a retreat from “modernity” as a concept that “sensitizes” the paradigm of the cultural reality of that time, and “postmodern” religious revival understood as a challenge to articulate a living Christian tradition inscribed in the global complexity of the contemporary world. Contrary to the temptation to isolate oneself from external influences, and therefore the awakening cognitive dissonance, aspects of the current paradigm of (post-) modern reality may be essential and useful in shaping a constructive dialogue with the contemporary world, as well as in promoting Catholic culture that forms the identity of Christianity today. Therefore, the main aim of the above article is to display the fundamental issues concerning (post-) modernity and how they influence significant theological problems, especially in the context of the personalistic vision presented by Cardinal Stefan Wyszyński. It applies primarily to such vital matters as the problem of truth, hermeneutics, the specificity of a functional language, and their mutual correlation. In this sense, contemporary theological discourse can be significantly enriched by taking into account many aspects of contemporary postmodern theory, especially concerning culture. An essential condition for this, however, is to take into account the undoubted achievements of previous epochs. However, the fundamental task of Christians is to create the reality of authentically humanistic culture, capable of shaping the human person under his vocation. It is possible due to the sphere of personal and social values which, in forming man, condition the transformation of the entire cultural reality of the world from the perspective of “new heaven and a new earth” (cf. 2 Pt 3:13; Rev 21:1).
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2020, 11, 2; 49-89
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Miejsce Norwida w kulturze
    Norwid’s place in culture
    Autorzy:
    Masłowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1799422.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-01
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    człowiek
    cesarstwo
    cywilizacja
    dialog
    dobro
    inteligencja
    kopuła
    kościół
    kultura
    nowoczesność
    od-poczynanie
    Oświecenie
    parabola
    poezja
    praca
    Romantyzm
    Solidarność
    transcendencja pozioma
    uniwersalizm etyczny
    humanity
    empire
    civilization
    dialogue
    goodness
    intelligence
    copula
    church
    culture
    modernity
    un-making
    the Enlightenment
    parable
    poetry
    work
    Romanticism
    Solidarity
    horizontal transcendence
    ethical universalism
    Opis:
    Norwida, nawet w obecnej fazie „postnowoczesności”, nie sposób sprowadzić do jednej formuły – jest raczej „konstelacją”, wymagając od czytelników „dyskusji nieustającej” problemów czasu. W centrum uwagi znajduje się człowiek w perspektywie dualistycznej, zmuszającej do poszukiwania syntezy materii z duchem, w perspektywie uniwersalizmu etycznego. Odwołuje się do „kopuły„monologu-nieustannie-się-parabolizującego”: kultury jako paraboli świata. Oryginalna estetyka „bieli” odwołuje się jakby do „łagodnego powiewu wiatru” z Biblii świadczącego o przejściu Boga i jest znakiem sprzeciwu wobec romantycznego uwielbienia wulkanu, któremu przeciwstawia wagę pracy. Filozofia ta, rozwinięta przez Brzozowskiego, Tischnera i Jana Pawła II doprowadziła do samoograniczającej się rewolucji „Solidarności” lat 1980-81, i ostatecznie do delegitymizacji i upadku komunizmu; po dwusetletnim panowaniu krwawego mitu rewolucji francuskiej – do przemiany paradygmatu przemian historycznych w świecie. Norwid opracowywał romantyzm epoki przemysłowej, i przeciwstawiając się mesjanizmowi martyrologicznemu narodu wypracował swoisty „mesjanizm pracy”. Łączył go z wizją Kościoła człowieka, który „przepala glob, Sumieniem”. Kościołowi globu – przeciwstawiał parafiańszczyznę, „kościół zmieniony w salonik”. Liczy się człowiek a nie instytucja, dobro a nie Sakrament formalny. Chodzi o zmartwychwstawanie świata, a sztuka jest kościołem pracy. Bliska mu była perspektywa antropocentryczna, gdzie człowiek wezwany jest do „od-poczynania”, poczynania na nowo, w drugiej potędze – błędów przeszłości. Swoim językiem i stylem Norwid konstruował nową warstwę społeczną – inteligencji – (Łapiński) jako rodzaj kopuły narodu, zwornika sumienia, świadomości zbiorowej. Tworząc rodzaj międzyosobowej transcendencji poziomej zarówno wzwyż jak wszerz społeczeństw. Przeciwieństwem narodu ze swoją kulturą jest „cesarstwo” – źródło niewoli. Zniewalające zwłaszcza Europę Środkowo-Wschodnią. Szczególnie ważne jest starcie się cywilizacji azjatyckiej z chrześcijaństwem, czyli Europą zachodnią, „rzymską”. Poeta stawia jednak Słowianina w opozycji zarówno do Wschodu jak do Zachodu. Pada nacisk na procesualny a nie esencjonalistyczny charakter kultur narodowych. Problem dialogiczności Norwida czy dominującego monologu dzieli badaczy. Ale Norwid jest w pewnym sensie Mistrzem, nauczycielem, który wciela Innego, wciela Mądrość własnym Głosem i Gestem. Istota Mądrości jest antropocentryczna, gdyż człowiek jest kapłanem, choć „bezwiednym / I niedojrzałym”, co obala podział na sacrum i profanum. Poprzez swój uniwersalizm etyczny Norwid przynosi odpowiedzi również na Oświeceniowy kryzys pojęcia uniwersalizmu racjonalności. Emancypacja jednostki nie powinna bowiem prowadzić do rezygnacji z przynależności, co jest wspólne modernizmowi Norwida i Europy środkowej (Ch. Delsol). Kultury jako wyraz pragnienia zbiorowego kształtują odpowiedzialność i poczucie przynależności – są też odpowiedzią na kryzys indywidualizmu narcystycznego naszej epoki.
    Even in today’s “postmodern” world, Norwid cannot be reduced to a single formula. He is rather a “constellation,” requiring that readers join the “continual discussion” on issues specific to a given era. His focus is on humanity, which he regards from a dualist perspective that necessitates pursuing a synthesis of matter and spirit under the sign of ethical universalism. Norwid refers to the “cupola of ‘a monologue-that-keeps-parabolizing-itself’” andregards culture as the parable of the world. His original aesthetics of “whiteness” refers, as it were, to the biblical “gentle gust of wind,” which announces God’s presence and indicates the rejection of the Romantic veneration for volcanoes, which he contrasts with the importance of work. This kind of philosophy, developed by Brzozowski, Tischner and John Paul II, has led to the self-limiting revolution of Solidarity in the years 1980-81, and ultimately to the de-legitimization and fall of communism; finally, after the bloody myth of the French Revolution reigned for two hundred years, this philosophy altered the paradigm of historical changes around the world. Norwid elaborated on the industrial-era Romanticism and opposed martyrological messianism, developing the original idea of a “messianism of work,”linking it with a vision of human Church, which “burns through the Globe with conscience.”He would contrast the global church with the parochial “church-turned-living-room.”Human beings count more than institutions, he argued, just like goodness prevails over formal sacraments. With the ultimate goal defined as the resurrection of the world, art becomes a church of work. Norwid embraced an anthropocentric perspective, in which human beings are called upon “to un-make” [od-poczynać] the mistakes of the past, and thus to begin afresh at a whole new level. With his language and style Norwid was constructing a new social stratum: intelligentsia (Łapiński), understanding it as the nation’s copula, i.e. the unifying force of conscienceand the collective consciousness. It would form an interpersonal, horizontal transcendence spanning the length and breadth of societies. The opposite of nation and its culture is “empire” – the root of subjugation – which particularly enslaved Central and Eastern Europe. Of special importance is the clash between Asian civilization and the “Roman” one, i.e. Christianity or Western Europe. However, the poet opposes Slavs to both the Westerners and the Easterners, emphasizing the processualand not the essentialistcharacter of national cultures. The question whether Norwid’s work is fundamentally dialogic or monologic in character continues to divide scholars. However, Norwid is in a way a Master or teacherwho embodies the Other and incarnates Wisdom in his Voice and Gesture. The nature of Wisdom is anthropocentric because man is a priest, although “involuntary / And immature,” which abolishes the distinction between the sacred and the profane. Through his ethical universalism Norwid provides a solution to the Enlightenment crisis of universal reason. Emancipation of the individual should not entail abandoning a sense of belonging, which is something that Norwid’s modernism shares with that of Central Europeans (Ch. Delsol). Understood as the expression of collective desires, cultures shape responsibility and a sense of belonging, at the same time constituting an answer to the crisis of narcissistic individualism characteristic for our times.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny; 5-36
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Norwid’s place in culture
    Miejsce Norwida w kulturze
    Autorzy:
    Masłowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51752798.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    człowiek
    cesarstwo
    cywilizacja
    dialog
    dobro
    inteligencja
    kopuła
    kościół
    kultura
    nowoczesność
    od-poczynanie
    Oświecenie
    parabola
    poezja
    praca
    Romantyzm
    Solidarność
    transcendencja pozioma
    uniwersalizm etyczny
    humanity
    empire
    civilization
    dialogue
    goodness
    intelligence
    copula
    church
    culture
    modernity
    un-making
    the Enlightenment
    parable
    poetry
    work
    Romanticism
    Solidarity
    horizontal transcendence
    ethical universalism
    Opis:
    Even in today’s “postmodern” world, Norwid cannot be reduced to a single formula. He is rather a “constellation,” requiring that readers join the “continual discussion” on issues specific to a given era. His focus is on humanity, which he regards from a dualist perspective that necessitates pursuing a synthesis of matter and spirit under the sign of ethical universalism. Norwid refers to the “cupola of ‘a monologue-that-keeps-parabolizing-itself’” andregards culture as the parable of the world. His original aesthetics of “whiteness” refers, as it were, to the biblical “gentle gust of wind,” which announces God’s presence and indicates the rejection of the Romantic veneration for volcanoes, which he contrasts with the importance of work. This kind of philosophy, developed by Brzozowski, Tischner and John Paul II, has led to the self-limiting revolution of Solidarity in the years 1980-81, and ultimately to the de-legitimization and fall of communism; finally, after the bloody myth of the French Revolution reigned for two hundred years, this philosophy altered the paradigm of historical changes around the world. Norwid elaborated on the industrial-era Romanticism and opposed martyrological messianism, developing the original idea of a “messianism of work,”linking it with a vision of human Church, which “burns through the Globe with conscience.”He would contrast the global church with the parochial “church-turned-living-room.”Human beings count more than institutions, he argued, just like goodness prevails over formal sacraments. With the ultimate goal defined as the resurrection of the world, art becomes a church of work. Norwid embraced an anthropocentric perspective, in which human beings are called upon “to un-make” [od-poczynać] the mistakes of the past, and thus to begin afresh at a whole new level. With his language and style Norwid was constructing a new social stratum: intelligentsia (Łapiński), understanding it as the nation’s copula, i.e. the unifying force of conscienceand the collective consciousness. It would form an interpersonal, horizontal transcendence spanning the length and breadth of societies. The opposite of nation and its culture is “empire” – the root of subjugation – which particularly enslaved Central and Eastern Europe. Of special importance is the clash between Asian civilization and the “Roman” one, i.e. Christianity or Western Europe. However, the poet opposes Slavs to both the Westerners and the Easterners, emphasizing the processualand not the essentialistcharacter of national cultures. The question whether Norwid’s work is fundamentally dialogic or monologic in character continues to divide scholars. However, Norwid is in a way a Master or teacherwho embodies the Other and incarnates Wisdom in his Voice and Gesture. The nature of Wisdom is anthropocentric because man is a priest, although “involuntary / And immature,” which abolishes the distinction between the sacred and the profane. Through his ethical universalism Norwid provides a solution to the Enlightenment crisis of universal reason. Emancipation of the individual should not entail abandoning a sense of belonging, which is something that Norwid’s modernism shares with that of Central Europeans (Ch. Delsol). Understood as the expression of collective desires, cultures shape responsibility and a sense of belonging, at the same time constituting an answer to the crisis of narcissistic individualism characteristic for our times.
    Norwida, nawet w obecnej fazie „postnowoczesności”, nie sposób sprowadzić do jednej formuły – jest raczej „konstelacją”, wymagając od czytelników „dyskusji nieustającej” problemów czasu. W centrum uwagi znajduje się człowiek w perspektywie dualistycznej, zmuszającej do poszukiwania syntezy materii z duchem, w perspektywie uniwersalizmu etycznego. Odwołuje się do „kopuły„monologu-nieustannie-się-parabolizującego”: kultury jako paraboli świata. Oryginalna estetyka „bieli” odwołuje się jakby do „łagodnego powiewu wiatru” z Biblii świadczącego o przejściu Boga i jest znakiem sprzeciwu wobec romantycznego uwielbienia wulkanu, któremu przeciwstawia wagę pracy. Filozofia ta, rozwinięta przez Brzozowskiego, Tischnera i Jana Pawła II doprowadziła do samoograniczającej się rewolucji „Solidarności” lat 1980-81, i ostatecznie do delegitymizacji i upadku komunizmu; po dwusetletnim panowaniu krwawego mitu rewolucji francuskiej – do przemiany paradygmatu przemian historycznych w świecie. Norwid opracowywał romantyzm epoki przemysłowej, i przeciwstawiając się mesjanizmowi martyrologicznemu narodu wypracował swoisty „mesjanizm pracy”. Łączył go z wizją Kościoła człowieka, który „przepala glob, Sumieniem”. Kościołowi globu – przeciwstawiał parafiańszczyznę, „kościół zmieniony w salonik”. Liczy się człowiek a nie instytucja, dobro a nie Sakrament formalny. Chodzi o zmartwychwstawanie świata, a sztuka jest kościołem pracy. Bliska mu była perspektywa antropocentryczna, gdzie człowiek wezwany jest do „od-poczynania”, poczynania na nowo, w drugiej potędze – błędów przeszłości. Swoim językiem i stylem Norwid konstruował nową warstwę społeczną – inteligencji – (Łapiński) jako rodzaj kopuły narodu, zwornika sumienia, świadomości zbiorowej. Tworząc rodzaj międzyosobowej transcendencji poziomej zarówno wzwyż jak wszerz społeczeństw. Przeciwieństwem narodu ze swoją kulturą jest „cesarstwo” – źródło niewoli. Zniewalające zwłaszcza Europę Środkowo-Wschodnią. Szczególnie ważne jest starcie się cywilizacji azjatyckiej z chrześcijaństwem, czyli Europą zachodnią, „rzymską”. Poeta stawia jednak Słowianina w opozycji zarówno do Wschodu jak do Zachodu. Pada nacisk na procesualny a nie esencjonalistyczny charakter kultur narodowych. Problem dialogiczności Norwida czy dominującego monologu dzieli badaczy. Ale Norwid jest w pewnym sensie Mistrzem, nauczycielem, który wciela Innego, wciela Mądrość własnym Głosem i Gestem. Istota Mądrości jest antropocentryczna, gdyż człowiek jest kapłanem, choć „bezwiednym / I niedojrzałym”, co obala podział na sacrum i profanum. Poprzez swój uniwersalizm etyczny Norwid przynosi odpowiedzi również na Oświeceniowy kryzys pojęcia uniwersalizmu racjonalności. Emancypacja jednostki nie powinna bowiem prowadzić do rezygnacji z przynależności, co jest wspólne modernizmowi Norwida i Europy środkowej (Ch. Delsol). Kultury jako wyraz pragnienia zbiorowego kształtują odpowiedzialność i poczucie przynależności – są też odpowiedzią na kryzys indywidualizmu narcystycznego naszej epoki.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2021, 39 Specjalny / English Version; 5-43
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    THE NATURE OF COMMON SENSE AND HOW WE CAN USE COMMON SENSE TO RENEW THE WEST
    Autorzy:
    Redpath, Peter A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/507346.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    International Étienne Gilson Society
    Tematy:
    aim
    analogy
    anarchy
    art
    body of knowledge
    cause
    common sense
    communication
    comprehensive understanding
    concept
    contemporary
    contrary
    contrariety
    culture
    demonstration
    demonstrative
    disorder
    education
    equality
    emotion
    end
    enlightened
    enlightenment
    excellence
    existence
    explanation
    fear
    fundamentalistic
    genus
    God
    habit
    happiness
    harmony
    hierarchically ordered
    history
    hope
    human
    humanist
    inequality
    inspiration
    inspired
    judgment
    justice
    knowledge
    language
    leadership
    logic
    mathematics
    memory
    metaphysics
    modern
    multitude
    nature
    Nietzschean
    operational
    opposite
    order
    part
    person
    philosophy
    physical
    poetry
    power
    principle
    provocative thought
    quality
    reality
    reason
    receptivity
    relationship
    renaissance
    resistance
    rhetoric
    science
    scientism
    skeptic
    sophist
    soul
    species
    strength
    success
    system
    truth
    utopian
    West
    Western civilization
    unity
    universe
    values
    virtue
    whole
    will
    wisdom
    wonder
    World War
    Opis:
    Since most pressing today on a global scale is to be able to unite religion, philosophy, and science into parts of a coherent civilizational whole, and since the ability to unite a multitude into parts of a coherent whole essentially requires understanding the natures of the things and the way they can or cannot be essentially related, this paper chiefly considers precisely why the modern world has been unable to effect this union. In so doing, it argues that the chief cause of this inability to unite these cultural natures has been because the contemporary world, and the West especially, has lost its understanding of philosophy and science and has intentionally divorced from essential connection to wisdom. Finally, it proposes a common sense way properly to understand these natures, reunite them to wisdom, and revive Western and global civilization.
    Źródło:
    Studia Gilsoniana; 2014, 3: supplement; 455-484
    2300-0066
    Pojawia się w:
    Studia Gilsoniana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies