Temat: Racjonalizm - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Kontrowersyjność antynaturalizmu w racjonalizmie krytycznym
Antinaturalism Controversy in Critical Rationalism
Autorzy:: Hajduk, Zygmunt
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2015767.pdf
Data publikacji:: 2003
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: antynaturalizm
racjonalizm krytyczny
antinaturalism
critical rationalism
Opis:: The paper demonstrates the actual in critical rationalism naturalism – antinaturalism opposition. It is aimed at showing diagnoses of the recent discussion and critique of some classical conceptions of this opposition and possible application especially to social sciences philosophy. Current work on consolidation of the disciplinary synthesis of internalist history and philosophy of science as a response to criticisms of logical reconstructivism may take philosophy of science including philosophy of social sciences in new directions.
Źródło:: Roczniki Filozoficzne; 2003, 51, 3; 215-223
0035-7685
Pojawia się w:: Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Kantowska filozofia transcendentalna. Mariana Massoniusa próba ujęcia krytycyzmu Immanuela Kanta
Kant’s Transcendental Philosophy. Marian Massonius’s Approach to Immanuel Kant’s Critical Philosophy
Autorzy:: Musioł, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29519192.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:: filozofia polska
neokantyzm
transcendentalizm
filozofia krytyczna
racjonalizm krytyczny
racjonalizm dogmatyczny
Massonius
Kant
Polish philosophy
Neo-Kantianism
transcendentalism
critical philosophy
critical rationalism
dogmatic rationalism
Opis:: Autorka artykułu odniosła się do założeń rozprawy doktorskiej Mariana Massoniusa, a także uwzględniła założenia jego kilku pomniejszych prac dotyczących sposobu ujęcia Kantowskiego systemu filozofii krytycznej. Poddała analizie problem sądów analitycznych i syntetycznych oraz sądów syntetycznych a priori. Podjęła zagadnienie możliwości istnienia czystej matematyki, problem czasu i przestrzeni, opisała także sposoby ujęcia Kantowskich antynomii oraz teorii poznania rozwijanej w kontekście idealizmu oraz realizmu czasu i przestrzeni. Uwagę skupiła również na problemie umiarkowanego agnostycyzmu w filozofii Massoniusa oraz ujęciu filozofii w perspektywie nauki. Podjęła również wysiłek udzielenia odpowiedzi na fundamentalne pytanie: dlaczego Marian Massonius, podobnie jak w 1865 roku wczesny neokantysta Otto Liebmann, rzucał wyzwanie powrotu do Kanta (Zurück zu Kant!) oraz głosił postulat koniecznego wypracowania krytycznej formuły apriorycznych form umysłu.
In the article, Anna Musioł, by referring to the assumptions of Marian Massonius’s doctoral dissertation and taking into account the assumptions of his several smaller works, considers Massonius’s approach to the Kantian system of critical philosophy. Analyzing, inter alia, the problem of analytical and synthetic judgments, and a priori synthetic judgments, Musioł addresses the issue of the possibility of pure mathematics. She considers the problem of time and space and analyzes the ways of presenting Kantian antinomies and the theory of cognition developed in the context of idealism and realism as well as the realism of time and space. Additionally, Musioł focuses on the problem of Massonius’s moderate agnosticism and his scientific approach to philosophy. Finally, she proposes an answer to the fundamental question, Why did Massonius, like the early neo-Kantist Liebmann in 1865, challenge a return to Kant (Zurück zu Kant!) and advocate as necessary the development of a critical formula of the a priori forms of the mind?
Źródło:: Folia Philosophica; 2022, 48; 1-18
1231-0913
2353-9445
Pojawia się w:: Folia Philosophica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Common Sense in Science
Autorzy:: Przybył, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/426765.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: common sense
science
philosophy
Michał Heller
critical rationalism
zdrowy rozsądek
nauka
filozofia
krytyczny racjonalizm
Opis:: Common sense is an ability common to all people and it is related to right judges based on correct perception. These elements are very important in science too, so common sense could be a universal method of dialog among different disciplines. Critical rationalism of Karl Popper, as a method of verification theories, is a reflection about human perception, it is the way to know the truth and it is objective judging. Polish philosopher Michał Heller points out a characteristics which are necessary to be a good scientist and philosopher: self‑criticism, objectivism, and discipline in thinking etc., which are common with Popper’s idea. The aim of this article is to show that Heller’s critical rationalism is commonsensical way of practicing science and philosophy.
Zdrowy rozsądek jest zdolnością wspólną dla wszystkich ludzi i jest związany z właściwymi sądami opartymi na poprawnym poznaniu. Te elementy są również bardzo ważne w nauce, więc zdrowy rozsądek może być uniwersalną metodą dialogu pomiędzy różnymi dyscyplinami. Krytyczny racjonalizm Karla Poppera jako metoda weryfikacji teorii jest refleksją nad ludzkim poznaniem, sposobem poznawania prawdy i obiektywnym osądzaniem. Polski filozof Michał Heller wskazuje kilka cech charakteru, które są konieczne, by być dobrym naukowcem lub filozofem i które są wspólne z ideą Poppera: samokrytycyzm, obiektywizm, dyscyplina w myśleniu itd. Celem tego artykułu jest pokazanie, że krytyczny racjonalizm Hellera jest zdroworozsądkowym sposobem uprawiania nauki i filozofii.
Źródło:: Logos i Ethos; 2017, 45
0867-8308
Pojawia się w:: Logos i Ethos
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Czy zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa jest faktem naukowym?
Autorzy:: Przybył, Piotr
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/669347.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: Josh McDowell
Michał Heller
critical rationalism
naturalism
popular apology
krytyczny racjonalizm
naturalizm
apologia popularna
Opis:: The Resurrection of Christ is one of the fundamental dogmas of the Christian faith. Can this event be considered as a scientific fact? This article attempts to answer this question. In this work will be presented popular apology of Josh McDowell which states the opportunity to prove this fact. The different opinion will be shown in ideas of Michael Heller, which speaks of God’s action in the world without compromising methodological naturalism in science.
Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa jest jednym z fundamentalnych dogmatów wiary chrześcijańskiej. Czy to wydarzenie może zostać uznane za fakt naukowy? Celem artykułu jest próba odpowiedzi na to pytanie. W pracy tej zostanie przedstawiona apologia popularna Josha McDowella, która stwierdza możliwość udowodnienia tego faktu. Zdanie odmienne zostanie ukazane w poglądach Hellera, który mówi o działaniu Boga w świecie bez naruszania naturalizmu metodologicznego w nauce.
Źródło:: Tarnowskie Studia Teologiczne; 2017, 36, 2
2391-6826
0239-4472
Pojawia się w:: Tarnowskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Zarys realistyczno-krytycystycznej koncepcji socjologicznej analizy literatury
An Outline of a Realistic-Criticalist Concept of the Sociological Analysis of Literature
Autorzy:: Jabłoński, Arkadiusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1833012.pdf
Data publikacji:: 2020-04-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: socjologia literatury
socjologiczna analiza literatury
racjonalizm krytyczny
Karl R. Popper
sociology of literature
sociological analysis of literature
critical rationalism
Opis:: Celem tego artykułu jest prezentacja perspektywy teoretyczno-analitycznej, która może stanowić dodatkowe uzasadnienie badań na tekstem literackim prowadzonych w ramach socjologii. Autor skupia się zwłaszcza na konsekwencjach ustaleń racjonalizmu krytycznego Karla R. Poppera oraz osiągnięciach realizmu krytycznego uprawianego w ramach socjologii.
The purpose of the article is to present a theoretical and analytical perspective that may provide additional justification for research on a literary text conducted in sociology. The author focuses particularly on the consequences of the critical rationality arrangements of Karl R. Popper and the achievements of critical realism cultivated in the context of sociology.
Źródło:: Roczniki Nauk Społecznych; 2014, 45, 4; 67-95
0137-4176
Pojawia się w:: Roczniki Nauk Społecznych
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Co lub kogo falsyfikuje Popper? Problem ścisłej wiedzy politologicznej
What or whom falsification by Popper? The issue of scientific political knowledge
Autorzy:: Młyńczyk, Łukasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/462379.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Opolski
Tematy:: naturalizm
antynaturalizm
krytyczny racjonalizm
teoria ewolucji
dobór naturalny
teoria polityki
naturalism
antinaturalism
critical rationalism
evolution
natural selection
political
theory
Opis:: Wartość poznawcza współczesnej politologii jest wynikiem utrwalonego konsensusu, który w znaczącym stopniu ignoruje metodologiczny spór pomiędzy naturalizmem i antynaturalizmem, zakładając że ścisłość wiedzy politologicznej jest mniej istotna od jej postulowanej użyteczności. Tekst podejmuje próbę wskazania perspektywy epistemologicznej, będącej odpowiedzią na formalne usunięcie wiedzy o faktach społecznych z zasobów teorii nauki przez Karla R. Poppera. Chodzi zatem o perspektywy znalezienia odpowiedzi na ile synteza wiedzy społecznej i przyrodoznawstwa może zdjąć z politologii inwektywę pseudonauki, do czego w dużym stopniu przyczynili się jej współcześni prominenci, ograniczając poznanie do kwantyfikacji typowych zachowań społecznych, a wiedzę o tym uznając za niepodważalną na gruncie metodologii.
The cognitive value of contemporary political science is the result of a consensus which largely ignores the methodological dispute between naturalism and antinaturalism, assuming that the scientific of political knowledge is less important than its postulated usefulness. The text attempts to indicate the epistemological perspective, which is a response to the formal removal of knowledge about social facts from the resources of science theory by Karl R. Popper. It is therefore a question of how the synthesis of social knowledge and natural sciences can be removed from politics by the invective pseudo-science, to which its contemporary luminaries have contributed significantly, limiting knowledge to the quantification of typical social-science behaviours, and recognizing this as undeniable on the basis of methodology.
Źródło:: Studia Krytyczne/ Critical Studies; 2017, 4; 13-25
2450-9078
Pojawia się w:: Studia Krytyczne/ Critical Studies
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki