- Tytuł:
-
Kościół pofranciszkański w Wodzisławiu Śląskim. Zagadnienia historyczne i konserwatorskie
Post-Franciscan church in Wodzisław Śląski. Historical and conservation issues - Autorzy:
- Węcławowicz, J.
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/218128.pdf
- Data publikacji:
- 2011
- Wydawca:
- Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
- Tematy:
-
Kościół pofranciszkański w Wodzisławiu Śląskim
historia
prace konserwatorskie
Post-Franciscan church in Wodzislaw Slaski
history
conservation works - Opis:
-
Fundację franciszkańskiego kościoła i klasztoru w Wodzisławiu wiąże się z osobą księcia Władysława I Opolskiego, zwykle datując ten akt hipotetycznie na rok 1257. Szerokie ramy czasowe fundacji klasztoru sięgają aż do roku 1340, albowiem dopiero w tymże roku w wykazie klasztorów franciszkańskich prowincji śląskiej pojawia się klasztor wodzisławski. Po ożywionej działalności zakonników zarówno w średniowieczu, jak i w czasach nowożytnych, pod koniec wieku XVIII Wodzisław przeszedł pod panowanie pruskie. Klasztor zsekularyzowano, a kościół przekazano ewangelikom. Zniszczenia wojenne w roku 1945 doprowadziły kościół do niemal całkowitej ruiny. Prowizoryczna odbudowa kościoła została wykonana dopiero po roku 1959. Obecny remont konserwatorski lica ścian stworzył okazję do odczytania najważniejszego źródła materialnego, jakim są zawsze mury kościoła. Brak tynków na ścianach nawy i prezbiterium w południowej elewacji odsłonił duże partie czternastowiecznego wątku z łamanego kamienia, uczytelnił pozostałości ciosowego cokołu i ujawnił zarys gotyckich, ostrołukowych okien, wtórnie zamurowanych płaską cegłą barokową, a także fragment ciosowej arkady gotyckiego portalu do nawy - dawnego głównego wejścia do kościoła. Wielokrotne przemurowania kamiennego lica cegłą dokonywane były od wieku XIV do XX. Odsłonięte z tynku mury jawiły się zatem jako wielowarstwowy palimpsest, niełatwy do odczytania w kolejnych etapach zapisu. W nowym, realizowanym obecnie projekcie konserwatorskim zachowanie gotyckiego charakteru sylwety było bezdyskusyjne. Swoisty tekst o wczesnych dziejach kościoła i klasztoru zapisany w ceglanych reliktach oratorium został uczytelniony. Obrysowano ostrołukowe arkady przyściennych odsadzek sklepień aż do szczytów ostrołuków, ale także obrysowano zasięg lica ściany zachodniej Odsłonięte spod tynku wątki ceglane poddano konserwacji. Uzupełnieniem tekstu dotyczącego średniowiecznych dziejów kościoła było obrysowanie w tynku elewacji południowej konturów wysokich ostrołukowych okien oraz portalu południowego, co wyeksponowało zachowane ciosy węgarów. Płytkie ryty nie zaburzyły rytmu obecnych, zbarokizowanych okien, a są czytelnym komunikatem o gotyckiej proweniencji murów.
Foundation of the Franciscan church and monastery in Wodzisław is associated with duke Władysław I of Opole, and usually dated hypothetically to 1257. The vast time brackets of the monastery foundation reach as far as 1340, as it was then that the Wodzisław monastery was mentioned in the register of Franciscan monasteries in the Province of Silesia. After periods of the monks' intense activity both in the medieval times and in modernity towards the end of the 18th century, Wodzisław was annexed under the Prussian rule. The monastery was secularised and the church was handed over to evangelicals. War-time damage in 1945, brought the church to almost complete ruin. Provisional reconstruction of the church was carried out only after 1959. Present-day conservation renovation of the wall face gave an opportunity to interpret the most important ma- terial source which is always the church walls. Lack of plaster on the walls of the nave and presbytery in the south elevation uncovered large sections of a fourteencentury bond from broken stone, revealed the relics of a stone-block pedestal and the outline of Gothic ogival windows which were secondarily walled-in with flat Baroque bricks, as well as a fragment of a stone-block arcade of a Gothic portal to the nave - the former main entrance to the church. Multiple repairs of the stone face using brick were made since the 14th till the 20th century. Therefore, the walls revealed under plaster appeared as a multi-layer palimpsest, impossible to decode at subse- quent stages of recording. Preserving the Gothic character of the silhouette in the new, currently realised conservation project was unquestionable. Specific information concerning the early history of the church and monastery recorded in brick relics of the oratory was made legible. Ogival arcades of wall offsets of vaults were outlined up to the top of ogival arches, but the range of the face of the west wall was also outlined. Brick bonds revealed from under the plaster underwent conservation procedures. The text concerning medieval history of the church was completed by outlining the contours of tall ogival windows in the plaster of south elevation, and the south portal exposing preserved blocks of the door jamb. Shallow engravings did not disturb the rhythm of the present Baroque windows, and are a clear message confirming the Gothic provenance of the walls. - Źródło:
-
Wiadomości Konserwatorskie; 2011, 29; 91-96
0860-2395
2544-8870 - Pojawia się w:
- Wiadomości Konserwatorskie
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł