- Tytuł:
-
Oblicza nekropolii – Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie
Powązki Military Cemetery in Warsaw - Autorzy:
- Wodnicka-Kasprzak, Urszula
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/22443178.pdf
- Data publikacji:
- 2023
- Wydawca:
- Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
- Tematy:
-
cmentarz
Cmentarz Wojskowy na Powązkach
nagrobek
cemetery
Powązki Military Cemetery
tombstone - Opis:
-
To miejsce jedyne w swoim rodzaju. Jego tożsamość wyznaczyły polskie dzieje i człowiek jako twórca form materialnych we współpracy z procesami natury. Jest dziełem zbiorowym, kształtowanym wciąż od ponad stulecia. Wizerunek kreowany przez kolejne pokolenia nieustannie na nowo daje się czytać – jako całość lub wycinkowo – poprzez pojedyncze nagrobki i pomniki, szczególnie te o wartości artystycznej. A są na Wojskowych Powązkach ślady działalności uznanych twórców, których nazwiska i same dzieła w przestrzeni cmentarza zwyczajnie pozostają nieeksponowane. Niniejsze opracowanie ma na celu zatrzymanie uwagi na niektórych realizacjach, by pozbawić je anonimowości co do autora, aby mogły być również odbierane w pełniejszym kontekście kultury i czasu, w którym powstały. Artykuł jest efektem wielokrotnych wycieczek po cmentarzu z aparatem w ręku, trudu kadrowania możliwie wyizolowanych z otoczenia ujęć interesujących form pomników oraz poszukiwań danych dotyczących ich autorów.
Rdzeń założenia cmentarza określono w pierwszych latach po I wojnie światowej. Powązki Wojskowe kształtowane były wówczas przez polskie państwo jako panteon pamięci o ofiarach walk narodowowyzwoleńczych (powstanie styczniowe), bitew I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. Następne, masowe pochówki nastąpiły w 1939 r. i po ekshumacjach poległych powstańców warszawskich i ludności cywilnej Warszawy w 1945 r. Władze komunistyczne nie były zainteresowane kontynuowaniem narodowych i katolickich treści w kulturze, dlatego decyzją z 1964 r. postanowiono nadać nekropolii bardziej świecki charakter, zmieniono wtedy nazwę na „Cmentarz Komunalny dawny Wojskowy”. Utworzona została Aleja Zasłużonych z monumentalnymi grobowcami Bieruta i Marchlewskiego oraz grobami wielu osób ze świata elity, wśród nich artystów. Pomijając ograniczenia wynikające z ówczesnej ideologii patronat państwowy w okresie PRL-u miał pozytywny wpływ na poziom artystyczny realizowanych upamiętnień m.in. przez organizowane konkursy. Ze względu na ograniczoną dostępność informacji o autorach realizacje z tego czasu (lata 60. i 70. XX w.) stanowią większość prezentowanych w pracy przykładów.
The place is unique. Its identity has been determined by Polish history, human as the creator of material forms supported by the nature. It is a collective work, continuously shaped for over a century. “Cemeteries are not for the dead, but for the living” – as Wiktor Zin stated. The image, created by successive generations, still can be reinterpreted – as a whole or selectively as individual tombstones and monuments of exceptional artistic value. In Powązki Military Cemetery there can be found traces of activities of recognized artists, whose names and work remain undisplayed in the cemetery. This study aims to highlight some of monuments in order to remove author’s anonymity and to show their work in broader cultural and historical context. The article is a result of numerous visits to the cemetery with a camera in an effort to frame images of monuments. In addition, the paper shows effects of research for data on monuments’ authors. The core cemetery structures were settled in the first years after the First World War. The Polish state established Powązki Military Cemetery as a memorial for the victims of national liberation struggles (January Uprising), the battles of the First World War and the Polish-Soviet War. Subsequent mass burials took place in 1939 and after exhumations of Warsaw Uprising insurgents and civilians in 1945. The communist authorities were not interested in preserving national and Catholic content in culture, therefore in 1964 the necropolis was given more secular character. Its name was changed to “Municipal Former Military Cemetery”. The Lane of Honor was established with the monumental tombs of Bierut, Marchlewski and graves of many members of the contemporary elite, including artists. Leaving aside the limitations imposed by the ideology of the time, state patronage during PRL (Polish People's Republic) period had a positive influence on an artistic quality of projects carried out in the cemetery, for example through the organised competitions. Due to limited accessibility of information about the authors, projects from this period (1960s and 1970s) constitute the majority of examples presented in this article. - Źródło:
-
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2023, 46; 97-116
1689-4774 - Pojawia się w:
- MAZOWSZE Studia Regionalne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł