- Tytuł:
-
Separate and Dissenting Judicial Opinions and Their Significance for a Democratic Society. Reflections Against the Background of Polish Law
Sędziowskie zadanie odrębne i jego znaczenie w społeczeństwie demokratycznym. Refleksje na tle prawa polskiego - Autorzy:
- Misztal-Konecka, Joanna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/11046213.pdf
- Data publikacji:
- 2023
- Wydawca:
- Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
- Tematy:
-
dissenting opinion
democratic society
administration of justice
authority of judicial decisions
justification of the acts of applying the law
zdanie odrębne
społeczeństwo demokratyczne
wymiar sprawiedliwości
autorytet orzeczeń sądowych
uzasadnienie aktów stosowania prawa - Opis:
-
In most legal systems, the administration of justice in complex and difficult cases is, entrusted to panels composed of multiple judges. In practice, rarely does it happen that this designated group of judges is required to reach a unanimous decision. The subject under scrutiny in the article is the issue of the possibility and significance of disclosing the fact that the judgment was not reached unanimously, along with the rationale that the judge(s) pursued in opposing the majority position. The analysis of this issue requires reaching not only for the legal dogmatic method, but also the legal comparative and axiological methods. The presented research leads to the conclusion that legislators (although not in all countries and not in all international organizations) are increasingly open to allow for the disclosure to the parties and the public of the fact that not all judges voted for a particular decision, along with the reasons for the dissenting position. Despite several objections to the institution of dissenting opinion (votum separatum) connected with undermining the authority of the court and the judgment issued, it turns out that democratic society, which values transparency and the power of substantive arguments, approves of this institution. Dissenting opinion safeguards the judge’s right to express their view, as well as the right of the parties and the public to know the reasons for an alternative solution, including their creative use for the benefit of the judiciary and legal science. Consequently, one can claim that dissenting opinions and the reasons for them constitute a crucial factor in shaping the perceptions of justice.
Wymierzanie sprawiedliwości w poważniejszych i trudniejszych sprawach powierzane bywa w większości systemów prawnych kompletom sędziowskim złożonym z kilku, kilkunastu, a czasem nawet kilkudziesięciu osób. W praktyce przy tym nie zdarza się, by wymagano od wskazanej grupy sędziów jednomyślności przy wydawaniu rozstrzygnięcia. Przedmiotem rozważań podjętych w artykule jest zagadnienie możliwości i znaczenia ujawnienia faktu, że orzeczenie zapadło niejednomyślnie, a także tego, jakimi racjami kierował się sędzia lub sędziowie sprzeciwiający się zdaniu większości. Analiza tego zagadnienia wymaga sięgnięcia nie tylko do metody dogmatycznoprawnej, ale także prawnoporównawczej i aksjologicznej. Przeprowadzone badania prowadzą do wniosku, że prawodawcy (choć nie we wszystkich państwach i nie we wszystkich organizacjach międzynarodowych) w coraz szerszym zakresie dopuszczają podanie do wiadomości stron i publiczności tego, że nie wszyscy sędziowie głosowali za określonym rozstrzygnięciem oraz powodów zajętego przez nich stanowiska. Mimo podnoszenia szeregu zastrzeżeń wobec instytucji zdania odrębnego (votum separatum) związanych z podważeniem autorytetu sądu i wydanego orzeczenia, okazuje się, że społeczeństwo demokratyczne, ceniące transparentność oraz wagę argumentów merytorycznych, z aprobatą podchodzi do tej instytucji. Zabezpiecza ona bowiem prawo sędziego do wyrażenia własnego stanowiska, jak też prawo stron i społeczeństwa do poznania racji przemawiających za odmiennym rozstrzygnięciem, w tym do ich twórczego spożytkowania dla dobra sądownictwa i nauki prawa. Oznacza to, że zdania odrębne i ich uzasadnienia stają się istotnym czynnikiem kształtowania postrzegania wymiaru sprawiedliwości. - Źródło:
-
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2023, 35, 2; 43-52
2082-3304 - Pojawia się w:
- Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł