Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Baroque architecture" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Przestrzeń w architekturze baroku rzymskiego
    Space in the baroque Roman architecture
    Autorzy:
    Dziubecki, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366577.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    barok
    architektura
    Bernini
    Borromini
    Rainaldi
    Guarini
    baroque
    architecture
    Opis:
    Analizy stylistyczne nie zawsze spełniają swoją rolę, jednak pozostaje kwestia rozpoznania charakterystycznych cech formalnych oraz ich determinant historycznych w badaniach nad dawną sztuką, w tym architekturą. Jedną z najważniejszych cech architektury sakralnej w siedemnastowiecznym Rzymie pozostaje specyficzny sposób kształtowania przestrzeni. Analizy porównawcze kilku dzieł takich, jak kościoły Maderny, Borrominiego, Berniniego czy Rainaldiego i Guariniego, na tle określonych zjawisk ówczesnej kultury, pozwalają dostrzec ich architekturę w kontekście procesów twórczych występujących w kulturze epoki, których wspólnym mianownikiem jest fascynacja kwestią nieskończoności i względności postrzegania przestrzeni otaczającej „człowieka baroku".
    Analyses of style not always fulfill their role, however there is a question of describing characteristic features of forms and their historical determinants in researches on early moder art, including architecture.One of the most important feature of the ecclesiastical architecture in Rome of the seventeenth century is the way of creating space. Comparative studies of selected buildings like churches by Maderno, Borromini, Bernini, Rainaldi and Guarini, enable to perceive their architecture in the context of the processes occured in the culture of the epoch and see the common denominator which was the fascination of the question of infinity and relativity of perception of space by the „Man of baroque".
    Źródło:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki; 2014, 59, 1; 5-27
    0023-5865
    Pojawia się w:
    Kwartalnik Architektury i Urbanistyki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przemiany architektury pałacu w Siestrzechowicach od XVI do końca XX wieku
    Architectural transformations to the Siestrzechowice palace from the 16ᵗʰ century to the end of the 20ᵗʰ century
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/217471.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    Śląsk
    architektura
    rezydencje
    renesans
    barok
    Silesia
    architecture
    residences
    Renaissance
    Baroque
    Opis:
    Artykuł omawia wyniki badań architektonicznych pałacu w Siestrzechowicach koło Nysy. Na wstępie przedstawiono opis obiektu oraz omówiono dotychczasową literaturę. W świetle przeprowadzonych badań budowę pałacu osadzono w latach 1592–94, a jako jego fundatora wskazano Andrzeja von Jerin, sędziego biskupiego. Pierwotne założenie, w typie Palazzo in Fortezza, wzniesiono na prostokątnym plateau o wymiarach około 60 × 90 metrów, wzmocnionym czterema bastionami i otoczonym fosą. Rezydencję zbudowano na rzucie zbliżonym do prostokąta o wymiarach około 32,7 na 37 metrów. Trójskrzydłowe założenie rozplanowano wokół dziedzińca z krużgankiem, ze ścianą parawanową od południa. Elewacje otrzymały regularną kompozycję z fastiowymi opaskami oraz ramową dekoracją sgraffitową, a fasadę podkreślono kostkowym półkolistym portalem z herbami biskupa wrocławskiego i właścicieli. Wnętrza skrzydła północnego założono w układzie dwutraktowym trzypasmowym, a w bocznych jako jednotraktowe. Na osi umieszczono sień, po jej wschodniej stronie izbę z polichromowanym stropem, a po zachodniej dwie duże sklepione sale. W 1609 roku jedną z nich przekształcono w kaplicę, której wnętrze ozdobiono polichromowaną dekoracją obejmującą m.in. herby biskupów Andrzeja von Jerin i Karola Austriackiego oraz kartusze herbowe rodzin szlacheckich związanych z dworem biskupim w Nysie. Pierwsza poważna przebudowa miała miejsce w 1730 roku w związku z przekazaniem pałacu przez księcia biskupa elektora Franciszka Ludwika von Pfalz-Neuburg pod zarząd naczelnego szpitala biskupiego w Nysie. Bryłę wzbogacono o wieżę na osi fasady oraz powiększono o skrzydło południowe pałacu. Zmieniono wystrój elewacji, wprowadzając gładki detal na fakturowanym tle. Kolejny etap przekształceń miał miejsce prawdopodobnie w II połowie XIX wieku, gdy wnętrza skrzydła zachodniego zaadaptowano na gorzelnię, natomiast na dziedzińcu w miejsce krużganków renesansowych wprowadzono nowe, neogotyckie. Po wojnie pałac użytkowany był przez PGR, w 1963 roku zawaliła się wieża. Prace zabezpieczające rozpoczęto w latach 70., rezygnując z odbudowy wieży. Niestety brak właściciela spowodował zawalenie się stropów skrzydła wschodniego. Rozpoczęte w 2010 roku prace, których jednym z etapów były badania architektoniczne, mają na celu uratowanie obiektu i jego rewaloryzację z wydobyciem zatartych historycznych form.
    The article presents the results of architectural research on the palace at Siestrzechowice near Nysa. At the beginning a description of the object is presented and the current literature is discussed. In the light of the research carried out, the palace was constructed in the years 1592–94 and it was funded by Andreas von Jerin, a bishop’s judge. The original Palazzo in Fortezza was erected on an about 60/90-metres rectangular plateau, reinforced with four bastions and surrounded by a moat. The residence was built on an about 32.7/ 37-metre rectangle-like plan. The three-winged structure was planned around a galleried courtyard, with a partition wall from the south. The façade received a regular composition with fascia and framed sgraffi to decorations, and the façade was emphasized with a rusticated, semi-circular portal with the coats of arms of the Bishop of Wrocław and the palace owners. The interiors of the north wing were laid out in a two-section three crosswise-section system and it contained side wings as one-section system. Along the axis there is a hallway, on the east side there is a room with a polychrome ceiling, and on the west side there are two large vaulted rooms. In 1609, one of the rooms was transformed into a chapel and its interior was decorated with polychrome decorations including the coats of arms of bishop Andreas von Jenin and Charles of Austria and the coat of arms of noble families associated with the bishop’s court in Nysa. The first major reconstruction took place in 1730, in connection with the transfer of the palace by Bishop Elector Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg to the management of the bishop’s main hospital in Nysa. The building was enriched with a tower that was built along the façade axis and the south wing of the palace was added. The design of the façade was changed by introducing a smooth detail on a textured background. The next stage of transformation probably took place in the second half of the 19th century, when the west-wing interior was adapted to a distillery, while in the courtyard new neo-Gothic galleries were introduced in place of the Renaissance ones. After the Second World War the palace was used by a state farm. In 1963 the tower collapsed. Security works began in the 1970s but the tower was not subjected to reconstruction. Unfortunately, the lack of the owner caused the collapse of the ceilings in the east wing. Further works started in 2010 and included an architectural research as one of the stages. They aimed at protecting the object and restoring its valuable historical forms.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2019, 57; 17-29
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gotycki klasztor Magdalenek w Szprotawie i jego przekształcenia od XIV do początku XIX wieku
    Gothic Abbey of the Magdalene Sisters’ Convent in Szprotawa and its transformations from the fourteenth to the beginning of the nineteenth century
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2146315.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    Śląsk
    architektura
    Szprotawa
    klasztor
    gotyk
    renesans
    barok
    architecture
    abbey
    Gothic
    Renaissance
    Baroque
    Opis:
    Artykuł prezentuje historię powstania i przekształceń klasztoru sióstr Magdalenek w Szprotawie od pierwszej połowy XIV do początków XIX wieku. We wstępie przedstawiono opis klasztoru oraz informacje źródłowe i kronikarskie, a także dotychczasową literaturę. Na podstawie przeprowadzonych badań architektonicz- nych i analizy detalu wydzielono najważniejsze fazy przekształceń budowli. Początki istniejącego skrzydła klasztoru osadzono około roku 1314, gdy konwent magdalenek został przeniesiony z Bytomia Odrzańskiego. Prawdopodobnie u schyłku XIV wieku lub na początku kolejnego stulecia rozbudowano go w kierunku południowym i wschodnim. Klasztor przebudowano pod koniec XVI lub na początku XVII wieku, a następnie po pożarach w latach 1672 i 1702. Zabudo- wania zostały opuszczone przez konwent po sekularyzacji dóbr klasztornych w roku 1810. Na omówionych w tekście badaniach architektonicznych można się było oprzeć przy podejmowaniu decyzji m.in. o zakresie prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych.
    This paper presents the history of the construction and transformation of the Magdalene sisters’ convent in Szprotawa from the first half of the fourteenth century to the early nineteenth century. The introduction presents a description of the abbey, source and chronicle information, as well as the literature written to date. Based on architectural research and detail analysis, key phases of the building’s transformation were isolated and identified. The beginnings of the existing wing of the abbey were determined to be around 1314, when the convent was relocated from Bytom Odrzański. At the end of the fourteenth century or the beginning of the next, it was probably extended to the south and east. The abbey was rebuilt at the end of the sixteenth, or in the early seventeenth century, and again after fires in 1672 and 1702. The buildings were abandoned by the convent after its property’s secularization in 1810. The architectural research discussed provided a basis for decision-making on the scope of conservation andreconstruction work.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 69; 72--88
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Renesansowy ratusz w Bytomiu Odrzańskim i jego nowożytne przekształcenia
    Renaissance town hall in Bytom Odrzański and its modern transformations
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Grodzka, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2171903.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    Śląsk
    architektura
    Bytom Odrzański
    ratusz
    renesans
    barok
    Silesia
    architecture
    Town Hall
    Renaissance
    Baroque
    Opis:
    Artykuł prezentuje historię nowożytnych przekształceń renesansowego ratusza w Bytomiu Odrzańskim między XVI a XX wiekiem. Na wstępie omówiono źródła i literaturę. Na podstawie badań wydzielono główne fazy jego przekształceń. Ratusz powstał w latach 1602–1609, prawdopodobnie na reliktach dawnej karczmy, jako dwukondygnacyjna budowla z wieżą w narożu działki, na planie prostokąta o układzie trójtraktowym, trójpasmowym. Budynek w roku 1694 został zniszczony przez pożar, a następnie odbudowany w latach 1694–1697 według projektu C. Millera z Bolesławca. Zmieniono wówczas m.in. podziały wewnętrzne i wprowadzono nowe, drewniane stropy w parterze. Dalsze przebudowy barokowe wykonano w połowie XVIII wieku. Zmieniono wówczas układ wnętrza oraz dobudowano od zachodu dwukondygnacyjne skrzydło tylne. Około 1860 r. podwyższono bryłę ratusza oraz dodano neobarokowe detale na froncie. Duże zmiany układu wnętrz na pierwszym i drugim piętrze przyniosła przebudowa z początku XX wieku.
    This paper presents the history of the modern transformations of the Bytom Odrzański Renaissance town hall between the sixteenth and twentieth centuries. At the outset, the sources and literature are discussed. Based on research, the main transformation phases were distinguished. The town hall was built in the years 1602–1609, probably on the remains of a tavern, as a two-story structure with a tower in its plot's corner, on a rectangular plan with a three-bay, three-strip layout. In 1694, it burned down and was later rebuilt to a design by C. Miller from Bolesławiec. This introduced internal divisions and new wooden ceilings on the ground floor. Further Baroque reconstructions were made in the mid-eighteenth century. The interior layout was then changed, and a two-story rear wing was added from the west. Around 1860, the building’s main body was raised and Baroque Revival details were added to its front. An early-twentieth-century remodeling significantly changed the first- and second-floor interior layouts.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2022, 71; 48--64
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gotycka architektura kościoła kolegiackiego w Głogówku i jej przekształcenia do schyłku XVIII wieku
    Gothic Architecture of the Collegiate Church in Głogówek and Its transformations up to the end of the eighteenth century
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1841721.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
    Tematy:
    Śląsk
    architektura
    Głogówek
    kościół
    gotyk
    renesans
    barok
    Silesia
    architecture
    church
    Gothic
    the Renaissance
    Baroque
    Opis:
    Artykuł prezentuje historię powstania i przekształceń kościoła św. Bartłomieja w Głogówku między drugą połową XIII a schyłkiem XVIII wieku. Na wstępie omówiono źródła i literaturę. Na podstawie badań wydzielono główne fazy jego przekształceń. Najstarsze partie, obejmujące dwuprzęsłowe prezbiterium, osadzono w drugiej połowie XIII wieku. W związku z nadaniem świątyni rangi kolegiaty w 1379, powiększono chór i wzniesiono korpus bazylikowy z westwerkiem. Przypuszczalnie w pierwszym dwudziestoleciu XV wieku w prezbiterium założono sklepienie sieciowe, a po jego północnej stronie wzniesiono kaplicę NMP. Po 1582 elewacje pokryto dekoracją sgraffitową, a kaplicę zaadaptowano na miejsce pochówku rodziny Oppersdorffów. Przekształcenia w okresie baroku zrealizowane w etapach objęły: w 1688 kaplicę św. Józefa, w drugiej połowie XVIII wieku kaplicę św. Kandydy, a w latach 1775–1781 wystrój wnętrza. W 1779 wieże westwerku nakryto parą hełmów.
    This paper presents the history of the foundation and transformations of St. Bartholomew's Church in Głogówek between the second half of the thirteenth century and the close of the eighteenth century. First, the sources and literature are discussed. The author’s research helped identify the main alteration phases. The oldest part, the two-span chancel, dates back to the second half of the thirteenth century. After it had become a collegiate in 1379, the church was extended—the choir was enlarged and a basilica body and westwork were built. Probably in the first twenty-year period of the fifteenth century the chancel was covered with a net vault and the Chapel of St. Mary the Virgin was built. After 1582, the elevations were decorated with sgraffito, and the Chapel was converted into the Oppersdorffs family tomb. Baroque-style alterations were carried out in stages and affected: in 1688 the Chapel of Saint Joseph, in the second half of the eighteenth century St. Candida’s Chapel, and in the years 1775-81 the interior decoration. The towers in the westwork were covered with a pair of cupolas in 1779.
    Źródło:
    Wiadomości Konserwatorskie; 2021, 66; 47-64
    0860-2395
    2544-8870
    Pojawia się w:
    Wiadomości Konserwatorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architektura kościoła podominikańskiego w Lewinie Brzeskim od końca XIII do 2. połowy XX w.
    The architecture of the post-Dominican church in Lewin Brzeski from the end of the 13th to the 2nd half of the 20th century
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/chapters/2193004.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Politechnika Wrocławska. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
    Tematy:
    Śląsk
    Lewin Brzeski
    kościół
    architektura
    średniowiecze
    renesans
    barok
    Silesia
    church
    architecture
    Middle Ages
    Renaissance
    Baroque
    Opis:
    W artykule zaprezentowano wyniki badań kościoła podominikańskiego pw. św. św. Piotra i Pawła w Lewinie Brzeskim. We wstępie przedstawiono kwerendę źródeł pisanych i ikonograficznych oraz omówiono dotychczasową literaturę przedmiotu. W oparciu o badania architektoniczne oraz analizy porównawcze uznano, że świątynia powstała zapewne w 4. ćwierci XIII w. i składała się z prostokątnego prezbiterium i zakrystii. Rozwój jej bryły w średniowieczu, zapewne do schyłku XV w., przyniósł budowę niemal kwadratowego korpusu oraz wieży. Nowożytne przekształcenia kościoła związane były z adaptacją jego wnętrza na potrzeby sprawowania nabożeństw ewangelickich. W XVI w. powstały dwie kaplice po stronie południowej i kruchta północna. Natomiast w baroku podwyższono wieżę oraz dostawiono przybudówki wzdłuż elewacji zachodniej i empory we wnętrzu. Prace remontowe prowadzono w nim w 2. połowie XIX i na początku XX w. W trakcie wojny zniszczeniu uległ hełm wieży, który odbudowano w 1958 r.
    The article presents the transformations of the post-Dominican church of St Peter and St Paul in Lewin Brzeski. In the introduction an analysis of written and iconographic sources has been presented and the hitherto existing literature has been discussed. Based on the results of architectural research and comparative studies, it was acknowledged that probably its medieval form was created at the end of the 13th century up to the end of the 15th century. The Gothic church consisted of a rectangular presbytery and a sacristy. The development of its body in the Middle Ages, probably at the end of the 15th century, brought the construction of an almost aquare form and a tower. During the Renaissance, the western summit was rebuilt and two chapels on the south side and a porch from the north were added. In the Baroque, the tower was raised and two helmets were made (the first in 1660 and the second in 1763), and the annexes along the west facade were added, and galleries in the interiors were introduced. Renovation work was carried out in the 2nd half of the 19th and early 20th century. Military operations caused the collapse of the helmet and the upper patios of the tower. It was rebuilt and crowned with a pyramidal cupola in 1958.
    Źródło:
    Dziedzictwo architektoniczne. Badania podstawowe i ich dokumentowanie; 5-16
    9788374930437
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warownia, rezydencja, klasztor – przekształcenia zamku w Kożuchowie między schyłkiem XIII a początkiem XIX wieku w świetle badań architektonicznych
    A stronghold, a residence, and a monastery – the reshaping of the castle in Kożuchów between the end of the thirteenth century and the beginning of the nineteenth century in the light of architectural research
    Autorzy:
    Legendziewicz, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31343032.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Narodowy Instytut Dziedzictwa
    Tematy:
    architektura
    gotyk
    renesans
    barok
    zamek
    Kożuchów
    Śląsk
    średniowiecze
    architecture
    Gothic
    Renaissance
    Baroque
    castle
    Silesia
    Middle Ages
    Opis:
    Tematem artykułu jest omówienie przemian architektury zamku w Kożuchowie, w okresie baroku przebudowanego na klasztor. W pracy przedstawiono rezultaty autorskich badań architektonicznych prowadzonych między 2009 a 2022 rokiem. Dotychczasowe analizy powstania i przekształceń zamku opierają się na ogólnym oglądzie otynkowanej budowli. Omówione badania architektoniczne umożliwiły wskazanie najstarszego elementu zespołu, którym jest wieża, wzniesiona prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV stulecia. W XIV wieku warownię rozbudowano o obwód obronny, a także trójdzielny, trzykondygnacyjny pałac, a wieżę podwyższono i zwieńczono blankowaniem oraz hełmem. W 1378 roku warowania stała się stołeczną rezydencją książęcą. W drugiej połowie XIV wieku wzniesiono wieżę bramną, a w trzeciej ćwierci XV wieku rezydencję otoczono regularnym obwodem bastejowym i podwyższono stołp, który został zwieńczony hurdycją. Zapewne w latach 60. XVI wieku dzierżawca lenna zamkowego Fabian von Schönaich przebudował rezydencję w stylu renesansowym. Zostało wówczas wzniesione skrzydło zachodnie, w które włączono wieżę. Nabycie zamku przez zakon karmelitów w 1685 roku przyniosło największe jego przekształcenia. W ich wyniku w 1706 roku powstał barokowy klasztor z kościołem i wieżą.
    This articles discusses the changes in the architecture of the castle in Kożuchów, converted into a monastery in the Baroque period. The work presents the results of original architectural research carried out between 2009 and 2022. The existing analyses of the origins and alterations made to the castle are based on a general view of the plaster-covered building. The architectural research under discussion made it possible to identify the oldest part of the complex, which is the tower, probably constructed at the turn of the thirteenth/fourteenth centuries. In the fourteenth century, the stronghold was extended with a defensive perimeter wall, as well as a three-section, three-storey palace, and the tower was raised and surmounted with battlements and a conical roof. In 1378, it became the ducal residence in the town. In the second half of the fourteenth century, a gate tower was erected, and in the third quarter of the fifteenth century, the residence was surrounded by a regular bastion and a bergfried (or belfry) was raised, which was topped with hoarding. Probably in the 1560s, the tenant of the castle fief, Fabian von Schönaich, rebuilt the residence in the Renaissance style. The west wing was built at that time, which incorporated the tower. The acquisition of the castle by the Carmelite Order in 1685 brought about its greatest transformation. As a result, in 1706 a Baroque monastery with a church and a tower was built.
    Źródło:
    Ochrona Zabytków; 2024, 1; 73-91
    0029-8247
    2956-6606
    Pojawia się w:
    Ochrona Zabytków
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Architekt Abraham Würtzner (?). Przyczynek do dziejów wileńskiego baroku
    Architect Abraham (Würtzner?). Contribution to the History of Vilnius Baroque
    Autorzy:
    Boberski, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/24567385.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
    Tematy:
    Wilno
    architektura
    późny barok
    wileńska odmiana architektury
    Johann Christoph Glaubitz
    Abraham Würtzner
    Abraham Genu
    dzwonnica kościoła Wszystkich Świętych w Wilnie
    kościół karmelitów w Głębokiem
    kościół pijarów w Łużkach
    Vilnius
    architecture
    late Baroque
    Vilnius architecture variant
    bell tower of the Church of All Saints in Vilnius
    Carmelite Church in Głębokie
    Piarist Church at Łużki
    Opis:
    Artykuł jest próbą nakreślenia sylwetki architekta Abrahama, noszącego zapewne nazwisko Würtzner (przed 1700–1758).  Źródła archiwalne zaświadczają, że pochodził z „Krajów Cesarskich”. Prawdopodobnie miał syna Ignacego, również architekta, a także krewnego, złotnika Johanna, który przybył do Wilna z Lidzbarka Warmińskiego. Potwierdzają one ponadto udział architekta Abrahama w powstaniu większości dzieł krzewiących idee Borrominiego i Guariniego, a wiązanych ostatnio z Glaubitzem lub z „anonimowym włoskim architektem”. Był on zatem autorem niezwykłych karmelickich budowli w Wilnie i w Głębokiem, wybudował wieże kościoła dominikanów na Łukiszkach, a także oryginalny kościół kolegium pijarów w Łużkach nieopodal Głębokiego (1742). Budował również w Mińsku oraz w Nowogródku. Jakkolwiek nie ma bezpośrednich odniesień do konkretnych realizacji, indywidualny styl architekta Abrahama pozwala rozważać jego autorstwo wobec szeregu budowli zarówno na terenie Wilna (fasady kościoła wizytek i kościoła franciszkanów, kościół augustianów), Mińska (fasady kościoła dominikanów i kościoła bernardynów, wieża przed kolegium jezuitów) i Nowogródka (cerkiew zamkowa?), jak i na prowincji, np. kościół farny w Iwieńcu czy pałac Radziwiłłów w Zdzięciole (1729–1731?). 
    As much as it is widely acknowledged that the Vilnius variant of late-Baroque architecture did not result as a slow development of the local tradition, but appeared suddenly after 1730, evolving stylistically for the next 40 years, two opposite views regarding its genesis have been clashing for almost a century. The first, and the still domineering one, represented in the publications by Stanisław Lorentz and Vladas Drema, saw the most important, possibly the only initiator and creator of the ‘school’ in Johann Christoph Glaubitz. Both scholars attributed to that unquestionably appreciated architect an impressive output containing over 60 pieces, including all the most outstanding works created both within his confirmed activity (1738–1767), before it, and even after his death. The sources of Glaubitz’s art have been sought after within the circle of architecture of the Imperial Countries, Bohemia, Austria, yet first and foremost in Silesia from where he most likely came. It was Marian Morelowski who promoted a contradictory view: he tried to diversify ‘Glaubitz’s’ hegemony, belittling the role of the artists with German-sounding names, and exposing that of the supposed Italians, Flemish, and native artists instead. When pointing to the Italian inspirations of Vilnius architecture of late Baroque, he emphasized the direct impact of the models by Borromini, Guarini, and Juvarra, as well as Pozzo and the Bibbienas working for the Habsburgs. Under the influence of Piotr Bohdziewicz’s suggestions at the time he seriously considered the possibility that the Vilnius style revolution may have been initiated by the architect Francesco Placidi active in Lesser Poland and his supposed disciples. The major premise for that attribution was the erroneous view which made Bohdziewicz attribute the unusual church in Kobyłka near Warsaw (1740–1746) to Placidi;  in its forms essential analogies with the early works of late-Baroque Vilnius ‘school’ of architecture were spotted. The Kobyłka Church also served as the key to the explanation of the genesis of the ‘school’ by Mariusz Karpowicz: he claimed that the groundworks for late Baroque in Vilnius were laid by Guido Antonio Longhi, later confirmed to have been the author of the church near Warsaw, while the work which played the role of the model was his design of the Uniate Cathedral of St Sophia in Połock from 1738, which actually anticipated the known activity of the architect. Since Longhi left the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1749, Karpowicz attributed the most illustrious works of the Vilnius Baroque created after the mid-18th century to his supposed disciple Antonio Paracca of Castello, an architect affiliated to the Platers’ court in Krasław in Livonia. And thus, similarly as in the case of Glaubitz, a coherent and suggestive image was created, although obviously outlined only intuitively. Despite the fact that preliminary researches into archival materials conducted by Polish and Lithuanian scholars have allowed to bring forth profiles of other architects (Joannes Valentinus Tobias de Dyderszteyn, Józef Fontana ‘of Witebsk’, Johann Wilhelm Frezer, Tomasz Żebrowski SJ), while Jerzy Kowalczyk thoroughly  studied Guarini’s roots of late-Baroque architecture of Vilnius, the question of its initiators remains unclear. Still before the outbreak of WW II, Piotr Bohdziewicz and Marian Morelowski had distinguished three buildings whose dynamically undulating cornices  and protruding elevations were supposed to herald stylistic changes which occurred in Vilnius following the city’s fire in June 1737. The first was the Church of the Visitation Nuns whose construction launched in 1720 lasted for at least 20 years; the second was the belfry of the Calced Carmelites of All Saints dated from 1733–1743; the third being the Głębokie church of the Discalced Carmelites located 250 km south of Vilnius whose late-Baroque extension was to be completed with its consecration in 1735. When searching for the authors of those outstanding genuine pieces of architecture, focus was put on above-mentioned Francesco Placidi and his ‘school’, while in the case of the Głębokie towers the hypothesis was accepted that even a direct participation of his master may have taken place, namely that of Gaetano Chiaveri, designer of the Dresden Hofkirche. Having moved the dating, Stanisław Lorentz finally included all the three buildings in Glaubitz’s output, while Jerzy Kowalczyk created the concept of an ‘anonymous Italian architect’ (gently suggesting that Józef Fontatna, active within the Grand Duchy of Lithuania could have played that role), and extended the above-mentioned group by incorporating the undulating façade of the Dominican Church into it. The view on the activity of the anonymous Italian who ‘shyly’ promoted the ideas of Borromini and Guarini in Vilnius was shared by Mariusz Karpowicz, although he considered the façade of the Church of the Visitation Nuns to have been the work of Guido Antonio Longhi. Amidst that vivid academic debate, although not grounded in the sources, an exceptional view had been voiced still before WW II. Namely, owing to the similarity of ornamental motifs, Piotr Bohdziewicz pointed to the two towers of the façade of the Dominican Church of SS James and Philip at the Vilnius Łukiszki, concluding, however, that their author was less courageous in his artistic imagination than the authors of the three structures mentioned earlier. When Euzebiusz Łopaciński found among the invoices of the Łukiszki Dominicans the name of the architect Abraham who raised the towers of the Church of SS James and Philip in 1743–1746, Marian Morelowski, although not avoiding a question mark, attributed to this newly-discovered ‘representative of Placidi’s school’ all the works from the above-mentioned group (and several new ones as well), but also for some incomprehensible reasons (since not grounded in the mentioned invoices) he named him ‘Genu’, suggesting his descent from the Republic of Venice. The latter was, by no means, a fictitious personage, since at least as of 1727 until his death in 1769, there lived in Vilnius Abraham Antoni Genu (Żena, Genou). Finally, he turned out to have been a Frenchman. He participated in numerous celebrations of the Brotherhood of St Martin, which grouped German artists, craftsmen, and merchants living in Vilnius around the Church of the Jesuit Novitiate.  An affluent individual, he was buried in the Carmelite Church: his two tenement houses were located nearby. However, the only unknown is his profession. There are no such doubts with regard to another member of that Brotherhood Abraham Würtzner (Werthner), present in it from 1728, who died 30 years later. It is known that in 1741, an architect and a Vilnius citizen as well, he designed (unpreserved) brick stucco altars and the music gallery in the Corpus Christi Chapel in the Jesuit Church of St John. For the moment it is the only architect’s name recorded in the course of creating an impressive set of stucco altars inside the Church: a breakthrough artistic project in the art of the Vilnius of the day. Although Glaubitz, employed to renovate the Chapel of St Barbara (of the goldsmiths) and of the Annunciation of Our Lady had appeared there earlier (1739–1740), he was merely a ‘magister murarius’, working under architect’s supervision, and a stuccoist. The paper attempts at outlining the profile of the architect Abraham, possibly bearing the name of Würtzner (before 1700–1758).  Archival sources testify that he came from ‘Imperial Countries’. He most likely had a son Ignacy, an architect as well, but also a relative Johann, a goldsmith, who came to Vilnius from Lidzbark Warmiński  and died in 1757. Furthermore, the sources confirm the participation of the architect Abraham in the creation of the majority of works promoting the ideas of Borromini and Guarini,  previously attributed to Placidi, Glaubitz, or the ‘anonymous Italian architect’. Abraham thus authored  the unusual belfry of the Calced Carmelite Church of all Saints in Vilnius, the extension of the Carmelite Church in Głębokie; he raised the towers of the Łukiszki Dominican Church, and the genuine church of the Piarist College at Łużki near Głębokie (1742). Furthermore, he raised some edifices in Minsk and Nowogródek. Despite any direct references lacking with respect to definite projects, his genuine style allows to attribute to him the authorship of a number  of structures in Vilnius itself (façades of the Churches of the Visitation Nuns, the Franciscans, and of the Augustines), in Minsk (façades of the Dominican and Bernardine Churches, the tower in front of the Jesuit College), and Nowogródek (Uniate Church at the Castle?), as well as in the provinces, e.g., the Iwieniec Parish Church or the Zdzięcioł Palace of the Radziwiłłs (1729–1731?).  The assumed chronology of several of the above architectural works requires verification and specification, however, the collected material justifies the conclusion that next to Johann Christoph Glaubitz it was Abraham (Würtzner?) who played a leading role in the early period of the formation of ‘Vilnius Baroque’ in which the caesura was formed by the next fire in the city in 1749, and the inflow of new artists following it.
    Źródło:
    Biuletyn Historii Sztuki; 2021, 83, 3; 645-682
    0006-3967
    2719-4612
    Pojawia się w:
    Biuletyn Historii Sztuki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies