Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "GÓRNY ŚLĄSK" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 148
Tytuł:
Ogród botaniczny dla Górnego Śląska -fanaberia czy priorytet
A botanical garden for the Upper Silesia - a whim or a priority
Autorzy:
Włoch, W.
Krzyżowski, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/272128.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
Tematy:
ogród botaniczny
Górny Śląsk
botanical garden
Upper Silesia
Opis:
Przedstawiono światową misję ogrodów botanicznych i związaną z tym działalność organizacji międzynarodowych oraz podstawowe funkcje ogrodów. Na tym tle pokazano potrzebę, rolę i znaczenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego.
The world's mission of botanical gardens and related activities of international organisations are presented together with the key functions of the botanical gardens. They serve as a background to justify the need, meaning and importance of the Silesian Botanical Garden.
Źródło:
Problemy Ekologii; 2008, R. 12, nr 5, 5; 274-281
1427-3381
Pojawia się w:
Problemy Ekologii
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ewolucja środowisk lądowych kajpru Górnego Śląska jako biotopów kręgowców-nowy projekt badawczy
Evolution of Late Triassic terrestrial do permsko-triasowych stanowisk as vertebrate habitats-a new research project
Autorzy:
Racki, G.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2066276.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:
biotopy kręgowców
Górny Śląsk
vertebrate habitats
Upper Silesia
Źródło:
Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 2; 124-126
0033-2151
Pojawia się w:
Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kursy repolonizacyjne na Śląsku Opolskim w latach 1945–1950
Repolonization courses in Opolian Silesia in 1945–1950
Autorzy:
Pfaf, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/442777.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Państwowa Uczelnia Zawodowa we Włocławku
Tematy:
Śląsk Opolski
Górny Śląsk
kursy repolonizacyjne
Opolian Silesia
Upper Silesia
repolonization
Opis:
W 1945 r. do Polski przyłączono Śląsk Opolski, który objęto wówczas akcją repolonizacyjną, mającą na celu usunięcie wszelkich śladów niemieckiej przeszłości regionu i jego mieszkańców. Celem tego przedsięwzięcia było stworzenie niepodważalnego argumentu dowodzącego jego polskości. Jednym z elementów akcji były kursy repolonizacyjne, w których pod presją ogólnej sytuacji społeczno-politycznej wzięło udział ponad 93 tys. śląskiej młodzieży i osób dorosłych. Ślązaków uczono w ten sposób historii i geografii Polski oraz poprawnego posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie, aby w ten sposób stali się żywym dowodem potwierdzającym słuszność aspiracji Polski do tego terytorium, a także by ich trwale zintegrować z polskim społeczeństwem.
In 1945 Opolian Silesia was attached to Poland. At that time, Opolian Sile¬sia was embraced by an action of repolonization which aim was to eliminate all German remains of the region and its inhabitants. The aim of this venture was to create an irrefutable argument which proves its Polishness. One of the elements of this action were repolonization courses. Under the pressure of socio-political situations 93 thousand of Silesian youth and adults took part in these courses. In this way, Silesians were taught the history and geography of Poland and also how to use the Polish language correctly in both writing and speaking. What is more, Silesians became a living proof which confirms the righteousness of Polish aspiration to this territory and also to permanently integrate them to Polish society.
Źródło:
Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne; 2017, 13, 1; 56-91
1896-4087
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe Zbliżenia Cywilizacyjne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ostatni rolnicy w przemysłowej części Górnego Śląska
The Last farmers in the Industrial Part of Upper Silesia
Autorzy:
Adamczak, Damian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37514420.pdf
Data publikacji:
2015-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
agriculture
Upper Silesia
agricultural traditions
rolnictwo
Górny Śląsk
tradycje rolnicze
Opis:
Last farmers in the industrial part of Upper Silesia is a research project of the Museum „Upper Silesian Ethnographic Park in Chorzów” implemented in the cities of Katowice and Piekary Śląskie in 2012–2014. The researches were conducted in selected traditional farms. Currently living farmers residing and working in an urban landscape of the central part of Silesia are particularly exposed to harsh neighborhood of newly constructed housing estates of both single- or multi-family character. Unfortunately, this coexistence results in gradual disappearance of the original farming. As a consequence of the researches an ethnographic exhibition was organized in the Museum from June to December 2015.
Ostatni rolnicy w przemysłowej części Górnego Śląska to projekt badawczy Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie” realizowany na terenie miast Katowice i Piekary Śląskie w latach 2012–2014. Badania przeprowadzono w wybranych tradycyjnych gospodarstwach rolnych. Obecni rolnicy gospodarujący w zurbanizowanym krajobrazie centralnej części województwa śląskiego są szczególnie narażeni na trudne sąsiedztwo nowo powstających osiedli domów jedno- lub wielorodzinnych. Koegzystencja ta niestety przynosi powolny zanik dawnego gospodarowania. Pokłosiem tematu badawczego była również wystawa etnograficzna eksponowana w siedzibie Muzeum od czerwca do grudnia 2015 roku.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2015, 3, 3; 204-231
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesne potrzeby i możliwości rewitalizacji terenów zdegradowanych na obszarze Górnego Śląska
Contemporary aspects of Upper Silesia landscape protection
Autorzy:
Gawroński, K.
Uruszczak, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/107095.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Rzeszowski. Wydział Biologiczno-Rolniczy
Tematy:
Górny Śląsk
Odnowa Wsi
krajobraz
Upper Silesia
Country Renovation
landscape
Opis:
Górny Śląsk jest regionem w Europie na pograniczu kultur i religii, który w ciągu tysiącletniej historii wchodził w skład kilku państw. Współczesne jego oblicze jest niezwykle zróżnicowane i specyficzne. Praca ukazuje zmiany w przynależności państwowej regionu, ogólnie wskazuje jak przebiegały przemiany jego krajobrazu oraz przedstawia postulowane na najbliższe lata kierunki zmian, mające za zadanie poprawę szeroko pojętego wizerunku Górnego Śląska. Terenem badań jest polska część Górnego Śląska, znajdująca się w obrębie dwóch województw: śląskiego i opolskiego. Zastosowane metody to przegląd uwarunkowań historycznych i przyrodniczych terenu. Finalnie wskazane zostaną dwie metody działań rewitalizacyjnych, które powinny wzajemnie się uzupełniać. Mogą one zostać z powodzeniem wdrażane na terenie obszaru badań.
Upper Silesia is a region in Europe, on the border between cultures and religions, which over a thousand years; of its history belonged to several countries. Today its face is extremely diverse and distinctive. The work shows changes of belonging to the state, generally indicates transformations of its landscape. It also presents postulated for the following years of transformation trends to improve the image of the Upper Silesia. The area of research is the Polish part of Upper Silesia located within Silesia and Opole provinces. Two methods: the revision of historical and environmental determinants of the area were used in the survey. Finally, two methods of revitalizing actions which should supplement each other will be indicated. They can be successfully implemented in the research area.
Źródło:
Topiarius. Studia krajobrazowe; 2016, T. 1; 75-86
2449-9595
2543-926X
Pojawia się w:
Topiarius. Studia krajobrazowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Krajobrazy odzyskiwane Górnego Śląska
Recovering landscapes of Upper Silesia
Autorzy:
Rostański, K. M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/87680.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Geograficzne
Tematy:
Górny Śląsk
waloryzacja
krajobrazy kulturowe
Upper Silesia
valorization
cultural landscape
Źródło:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego; 2008, 10; 395-407
1896-1460
2391-5293
Pojawia się w:
Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Górnośląscy Garnierowie. Zarys dziejów i rodowód
The Upper Silesian Garniers. Outline of history and genealogy
Autorzy:
Kuzio-Podrucki, Arkadiusz
Hojka, Zbigniew
Ruchniewicz, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28699491.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe „Śląsk"
Tematy:
Garnier
szlachta
Górny Śląsk
genealogia
Turawa
nobility
Upper Silesia
genealogy
Opis:
Od XVIII wieku do II wojny światowej na Górnym Śląsku mieszkała szlachecka rodzina von Garnier, wywodząca się z Sabaudii. Początkowo jej główną rezydencją był zamek w Lublińcu, a po jego sprzedaży pałac w Turawie. Rodzina podzieliła się na kilka linii, z których najstarsza – potomkowie Franciszka Ksawerego (1753–1838) – odziedziczyła majątek i rezydencje w Turawie. W 1841 roku właściciel Turawy, Franciszek Serafin, otrzymał pruski tytuł hrabiowski, dziedziczony na zasadzie primogenitury. Amand (1795–1861) i jego potomkowie przenieśli się i osiedli na terenach dawnego imperium rosyjskiego (obecnie ziemie Ukrainy), tworząc rosyjsko-ukraińską linię rodu. Trzech Garnierów wśród służących w pruskiej armii otrzymało stopnie generalskie: Otto (1830–1908), Franciszek Ksawery (1842–1916) i Otto (1859–1947). Kilku przedstawicieli tej rodziny zostało uhonorowanych wysokimi pruskimi orderami: Czerwonego Orła i Pour le Mérite. W pierwszej części artykułu przedstawiono najważniejsze wydarzenia i osoby z tej rodziny. Genealogie w drugiej części zaprezentowano z podziałem na poszczególne linie.
From the 18th century until the Second World War, Upper Silesia was home to the noble von Garnier family, who originated from Savoy. Initially, their main residence was the castle in Lubliniec and, after its sale, the palace in Turawa. The family divided into several lines, the oldest of which – the descendants of Franz Xavier (1753–1838) – inherited the estate and residences in Turawa. In 1841, the owner of Turawa, Franciszek Serafin, received the Prussian title of count, inherited by primogeniture. Amand (1795–1861) and his descendants moved and settled in the former Russian Empire (now the lands of Ukraine), creating a Russian-Ukrainian line of the family. Three Garnier family members among those serving in the Prussian army received general ranks: Otto (1830–1908), Franz Xavier (1842–1916) and Otto (1859–1947). Several representatives of this family were honoured with high Prussian orders: Red Eagle and Pour le Mérite. The first part of the article presents the most important events and individuals of this family. The genealogies in the second part are presented by line.
Źródło:
Zaranie Śląskie. Seria druga; 2023, 9; 26-57
0044-183X
Pojawia się w:
Zaranie Śląskie. Seria druga
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Utopia robotniczej Arkadii? (na przykładzie pracy Hermanna Reuffurtha <i>Giszowiec. Nowa górnośląska wieś górnicza</i>)
Utopia of a Working-class Arcadia? (Based on Hermann Reuffurth’s <i>Giszowiec. Nowa górnośląska wieś górnicza</i> [<i>Giszowiec. A New Upper-Silesian Coal-Mining Village</i>]).
Autorzy:
Kaczmarzyk, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/467813.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Górny Śląsk
dziedzictwo przemysłowe
regionalistyka
Upper Silesia
industrial heritage
regional studies
Opis:
Izabela KaczmarzykThe Ignatianum AcademyCracow, Poland Utopia of a Working-class Arcadia?(Based on Hermann Reuffurth’s Giszowiec. Nowa górnośląska wieś górnicza [Giszowiec. A New Upper-Silesian Coal-Mining Village]). Abstract: The article is an attempt to understand the category of utopia with reference to the accomplished architectural project of Giszowiec (Gieschewald) – a patronal company town situated in Upper Silesia. The starting point of the reflections on the character of Giszowiec is the concept of happiness by W. Tatarkiewicz who in his work “Analysis of Happiness” („O szczęściu”) claimed that it could be achieved only if everything was well-planned and rational in life. These two rules – of rationality and precision in the arrangement of every detail of the estate, so that all its inhabitants (the workers of Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben industrial concern) could lead happy and peaceful everyday lives – were the basis of Zillmans’ architectural project. The project itself involved a housing estate of small cottage-like houses situated in a woody area and it resulted from pragmatism. It was a means of developing the sites which were rich in coal deposits. Nevertheless, it created an interesting architectural concept referring to the idea of a garden city, which made it possible to approach in an innovative way the issue of workmen’s housing provided by one of the biggest industrial concerns at the beginning of the 20th century. Keywords: Upper Silesia, industrial heritage, regional studies
For an abstract in English, scroll down. Izabela KaczmarzykAkademia Ignatianum w Krakowie Utopia robotniczej Arkadii?(na przykładzie pracy Hermanna Reuffurtha Giszowiec. Nowa górnośląska wieś górnicza) Abstrakt: Artykuł jest poświęcony problematyce rozumienia kategorii utopii w odniesieniu do zrealizowanego projektu architektonicznego, jakim było patronackie osiedle robotnicze Giszowiec (Gieschewald) na Górnym Śląsku. Punktem wyjścia do refleksji nad specyfiką Giszowca jest koncepcja W. Tatarkiewicza, który w swojej pracy O szczęściu wskazywał, że można byłoby osiągnąć szczęście, gdyby w życiu wszystko było dobrze zaplanowane i racjonalne. Te dwie zasady: racjonalności i precyzyjnego zaplanowania każdego szczegółu osiedla tak, aby jego mieszkańcy (pracownicy spółki Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben) wiedli spokojne, szczęśliwe życie codzienne były podstawą projektu architektonicznego autorstwa Zillmanów. Projekt położonego na leśnym terenie osiedla małych domków przypominających wiejskie chaty wynikał z celów pragmatycznych – był sposobem na zabudowę terenów, pod którymi znajdowały się bogate złoża węgla. Jednak dzięki temu powstało interesujące założenie architektoniczne, nawiązujące do idei miasta-ogrodu, pozwalające w nowatorski sposób spojrzeć na kwestię mieszkań dla pracowników jednego z największych koncernów przemysłowych na początku XX wieku. Słowa kluczowe: Górny Śląsk; dziedzictwo przemysłowe; regionalistyka Utopia of a Working-class Arcadia?(Based on Hermann Reuffurth’s Giszowiec. Nowa górnośląska wieś górnicza [Giszowiec. A New Upper-Silesian Coal-Mining Village]). Abstract: The article is an attempt to understand the category of utopia with reference to the accomplished architectural project of Giszowiec (Gieschewald) – a patronal company town situated in Upper Silesia. The starting point of the reflections on the character of Giszowiec is the concept of happiness by W. Tatarkiewicz who in his work “Analysis of Happiness” („O szczęściu”) claimed that it could be achieved only if everything was well-planned and rational in life. These two rules – of rationality and precision in the arrangement of every detail of the estate, so that all its inhabitants (the workers of Bergwerksgesellschaft Georg von Giesches Erben industrial concern) could lead happy and peaceful everyday lives – were the basis of Zillmans’ architectural project. The project itself involved a housing estate of small cottage-like houses situated in a woody area and it resulted from pragmatism. It was a means of developing the sites which were rich in coal deposits. Nevertheless, it created an interesting architectural concept referring to the idea of a garden city, which made it possible to approach in an innovative way the issue of workmen’s housing provided by one of the biggest industrial concerns at the beginning of the 20th century. Keywords: Upper Silesia, industrial heritage, regional studies
Źródło:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2018, 36
1508-6305
2544-3186
Pojawia się w:
ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nowe oblicze Górnego Śląska w świetle procesów rewitalizacyjnych
Autorzy:
Kurek-Obrocka, Agata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2108553.pdf
Data publikacji:
2018-12-21
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
post-industrial areas
revitalisation
Upper Silesia
Górny Śląsk
rewitalizacja
tereny poprzemysłowe
Opis:
Trwające od lat 60. XX w. w Europie Zachodniej, a od lat 90. w Polsce procesy restrukturyzacji obiektów poprzemysłowych i innych należą obecnie do jednych z najważniejszych zjawisk gospodarczych, przekształcających funkcjonalną przestrzeń miast i starych okręgów przemysłowych. W naszym kraju ich efekty widoczne są najbardziej na Górnym Śląsku i w przemysłowej Łodzi. Górny Śląsk, będący największym w Polsce skupiskiem tradycyjnego przemysłu górniczego, hutniczego, maszynowego czy chemicznego, zmienia już od prawie 30 lat swój profil gospodarczy, restrukturyzuje przemysł i znacznie go unowocześnia. Wiąże się z tym zamykanie starych obiektów poprzemysłowych, które poddawane są rewitalizacji i najczęściej zyskują nowe funkcje społeczno-gospodarcze. Procesowi temu poddawane są też inne obiekty oraz duże nieraz przestrzenie, które uległy dewastacji i zniszczeniu, a którym przywraca się dawne wartości historyczno-architektoniczne. W niniejszym artykule najwięcej uwagi poświęcono zdiagnozowaniu różnych rodzajów obiektów poprzemysłowych istniejących na Górnym Śląsku oraz innych obiektów, poddawanych tutaj rewitalizacji. Określono też możliwe kierunki ich zagospodarowania i przystosowania do nowych funkcji. Podane zostały przykłady efektów rewitalizacji obiektów spotykanych na terenie GOP, takich jak: kopalnie, huty, fabryki, obiekty przemysłu maszynowego, a także nieużytki poprzemysłowe. W pracy wskazano również na najważniejsze rezultaty zrealizowanych już projektów, które zmieniają strukturę funkcjonalną Górnego Śląska i kształtują jego nowe oblicze społeczno-gospodarcze. Wśród nich bardzo ważnym kierunkiem przekształceń tego obszaru przemysłowego jest turystyka, czyniąca ten region najważniejszym w Polsce skupieniem obiektów dokumentujących dawne tradycje przemysłowe, kulturowe i cywilizacyjne, pokazujące jego unikalne, nie tylko w skali kraju, ale i Europy, cechy.
Post-industrial facility restructuring processes redefining the functionality of urban and old industrial space, have taken place in Western Europe since the 1960s and constitute one of the most significant economic phenomena nowadays. In our country, the results are most vivid in Upper Silesia and the industrial city of Łódź. Upper Silesia, the most considerable concentration of mining, steel, engineering and chemical industries, has been restructuring and innovating its industries for nearly 30 years. It is connected with closing of the old post-industrial facilities which become subject to revitalisation and, frequently, are given new socio-economic functions. Other devastated and damaged facilities and spaces are also subject to such processes - former historical and architectural values are restored for them. In this paper, the emphasis is put on a diagnosis of the various types of post-industrial and other Upper Silesian facilities subject to revitalisation. Moreover, possible directions of development and adaptation to new functions have been indicated. Examples of various revitalisation results have been mentioned for such GOP (Upper-Silesian Industrial Region) facilities as: coal mines, steel-works, factories, engineering plants, as well as post-industrial waste-ground. The paper also identifies the most significant output of the already completed projects which results in the change of the functional structure of Upper Silesia and creates its new socio-economic image. One of the directions of this industrial region’s transformation is tourism which makes Upper Silesia an area of a unique and most powerful concentration of facilities demonstrating the former industrial, cultural and civilisational traditions - unexampled on the national or European scale.
Źródło:
Przedsiębiorczość - Edukacja; 2018, 14; 109-124
2083-3296
2449-9048
Pojawia się w:
Przedsiębiorczość - Edukacja
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Wolny Region Śląsk”? Refleksja nad genezą poszukiwania nowych rozwiązań dla Górnego Śląska w okresie dwudziestolecia międzywojennego
„Free Region of Silesia”? Thoughts about an Origin of a Search for New Solutions for Upper Silesia after the Great War
Autorzy:
Muś, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/547159.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Opolski. Instytut Politologii
Tematy:
Górny Śląsk
Konferencja paryska
plebiscyt
Wolny Region Śląsk
Upper Silesia
Paris Peace Conference
plebiscite
Opis:
Górny Śląsk jest regionem, którego historia i skład etniczny nastręczają problemów interpretacyjnych. Dziś te problemy są teoretyczne, lecz w roku 1918 decyzje dotyczące jego losów musiały zostać podjęte natychmiast. Rozwiązanie zaproponowane w czasie Konferencji paryskiej przewidywało przeprowadzenie plebiscytu, w którym to ludność miała rozstrzygnąć o swych losach. W roku 1921 okazało się jednak, że owo remedium nie do końca spełniło oczekiwania, wtedy podniesiona została koncepcja Wolnego Regionu Śląsk. Choć nie miała ona większych konsekwencji politycznych, samo jej pojawienie się jest fenomenem wartym uwagi.
Upper Silesia is a region, which history and ethnic composition cause problems of interpretation. Today the problems are theoretical, but in 1918 decisions concerning the region needed to be made immediately. Solution presented on Paris Peace Conference included plebiscite, during which the population were to decide about its future. In 1921 it turned out, that the new remedy had not met expectations. Then a new solution appeared – Free Region of Silesia. Although political consequences of the idea were rather marginal, the mere manifestation was a rare phenomena.
Źródło:
Pogranicze. Polish Borderlands Studies; 2016, 4, 1; 43-59
2545-160X
2353-3781
Pojawia się w:
Pogranicze. Polish Borderlands Studies
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rozwój kartografii geologicznej na Górnym Śląsku w świetle wybranych map historycznych - od Leopolda von Bucha do Stanisława Doktorowicza-Hrebnickiego
Development of geological mapping of Upper Silesia in the light of selected historical maps - from Leopold von Buch to Stanisław Doktorowicz-Hrebnicki
Autorzy:
Wołkowicz, S.
Graniczny, M.
Wołkowicz, K.
Urban, H.
Kowalski, Z.
Zdanowski, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/167470.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
Tematy:
historia
kartografia geologiczna
Górny Śląsk
history of geology
geological cartography
Upper Silesia
Opis:
Pierwszą, bardzo ogólnikową, mapę geologiczną Górnego Śląska opracował von Buch (1797/1802), natomiast Schulze z Eisleben (1816) opracował przekrój geologiczny od Hulczyna do Bytomia i jako pierwszy wprowadza podział stratygraficzny, wyróżniając m.in. Steinkohlengebirge. Staszic (1815) na swojej mapie odnotowuje na tym obszarze obecność charbon de terre. Za pierwszą nowoczesną mapę Górnego Śląska należy uznać mapę Oeynhausena (1822), która zawiera 18 wydzieleń o charakterze litologiczno-stratygraficzym. W dalszej kolejności na uwagę zasługują mapy Puscha (1836) oraz Carnalla (1844). Za największe dokonanie XIX wieku w kartografii geologicznej Górnego Śląska należy uznać 12-arkuszowy atlas opracowany pod kierunkiem Roemera (1870) wraz z dwutomowym tekstem opisującym geologię tego obszaru. Kolejnym opracowaniem tej rangi było dzieło Michaela (1913), również obficie ilustrowane mapami. Z autorów polskich II. połowy XIX w. należy odnotować mapy opracowane przez Hempla (1857), Łempickiego i Gatowskiego (1891), Zaręcznego (1894) i Wójcika (1909). W niepodległej Polsce pierwszą mapę opisywanego obszaru opracował Przesmycki (1923). W okresie międzywojennym znakomitym znawcą geologii Polskiego Zagłębia Węglowego był Saryusz-Makowski, którego rękopiśmienny dorobek został zniszczony w czasie działań wojennych w 1939 r. W latach 20. XX w. rozpoczął swoje prace Doktorowicz-Hrebnicki, który badał obszar Górnego Śląska przez około 50 lat, a jego mapa Arkusz Grodziec (1934) staje się wzorcowym opracowaniem kartograficznym obowiązującym przez wiele lat.
First, very general geological map of Upper Silesia was elaborated by von Buch (1797/1802). On the other hand Schulze from Eisleben (1816) prepared geological cross-section from Hulczyn to Bytom, where he introduced first stratigraphic division, distinguishing among others Steinkohlengebirge. Staszic (1815) noticed on his map the presence of charbon de terre in this area. Oeynhausen map (1822) should be regarded the first modern geological map of the Upper Silesia, as containing 18 lithological-stratigraphical divisions. Further attention should be paid to maps of Pusch (1836) and Carnall (1844). Next important work was greatest achievement of geological cartography of the Upper Silesia in XIX century is the 12-sheet Atlas developed under the direction of Roemer (1870) together with two-volume text, describing the geology of this area. Next important work was done by Michael (1912) which was also profusely illustrated with maps. Among the Polish authors of the second half of XIX century, maps elaborated by Hempel (1857), Łempicki and Gatowski (1891), Zaręczny (1894) and Wójcik (1909) should be noted. In the independent Poland, the first map of this area was compiled by Przesmycki (1923). Between the World Wars, an excellent expert in the Polish Coal Basin was Saryusz-Makowski whose manuscripts, documentations and maps were destroyed during the war in 1939. In the 20´s of XX century, Doktorowicz-Hrebnicki started his researchers. He has studied the area of Upper Silesia for almost 50 years. His map Grodziec (1934) has become the standard of geological cartography art for many years.
Źródło:
Przegląd Górniczy; 2015, 71, 3; 107-118
0033-216X
Pojawia się w:
Przegląd Górniczy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Peregryn Simon jako przedstawiciel „wędrowców” przybyłych na przełomie XVIII i XIX wieku do uprzemysławianej części Górnego Śląska
Peregrin Simon as a Representative of the "Wanderers" Arriving to the Industrialized Part of Upper Silesia at the Turn of the 18th and 19th Centuries
Autorzy:
Żaba, Antonina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32083678.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Górny Śląsk
kolonizacja fryderycjańska
górnictwo
hutnictwo
Upper Silesia
Frederick colonization
mining
metallurgy
Opis:
W artykule opisano życie Peregryna Simona (1737–1825). Jego dzieje reprezentują zawiłe losy licznej rzeszy Europejczyków, którzy wzięli udział we fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej Górnego Śląska. Gwałtownie rozwijający się przemysł w północno-wschodniej części Śląska, na przełomie XVIII i XIX wieku przyciągał ludzi zdeterminowanych. Wielu z nich wielokrotnie zmieniało pierwotnie uprawiany zawód, a ich podróże do miejsc, gdzie rozwijał się przemysł były często wieloetapowe. Zarówno imię, jak i nazwisko bohatera artykułu, zapisywane było w dokumentach na wiele sposobów. Oryginalne formy zapisu zostaną podane we fragmentach tekstu odwołującego się do nich. Często mylono rzadko występujące imię z popularnym nazwiskiem odimiennym Simon (pol. Szymon). Komplikuje to poszukiwanie informacji o noszących takie nazwiska postaciach. Mimo braku pełnych danych biograficznych, przeprowadzone przez autorkę badania wykazały, że Peregrin Simon wielokrotnie zmieniał zawód i miejsce zamieszkania. Dodatkowo jeden z dokumentów wskazuje na to, że był on pracownikiem docenianym przez pracodawcę, którym był Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach. Badania losów „wędrowców”, takich jak bohater artykułu, stanowią przyczynek do historii kolonizacji fryderycjańskiej Górnego Śląska.
The article describes the life of Peregryn Simon (1737–1825). His history represents the intricate fate of a large number of Europeans who took part in Frederick's colonization of Upper Silesia. The rapidly developing industry in the north-eastern part of Silesia at the turn of the 18th and 19th centuries attracted determined people. Many of them changed their original profession many times, and their journeys to places where industry was developing were often of multi-stage character. Both the first name and last name of the hero of the article, were recorded in documents in various ways. The original forms of spelling, as found in the documents are provided in excerpts of the text referring to them. The infrequent occurrence of the firstname was often confused with the common last name Simon (Polish equivalent: Szymon). This complicates the search for information about individuals with such names. Despite the lack of full biographical data, the research conducted by the author showed that Peregrin Simon changed his profession and place of residence many times. In addition, one of the documents indicates that he was an employee appreciated by the employer, which was the Mining Office in Tarnowskie Góry. The study of the fate of "wanderers", such as the hero of the article, is a contribution to the history of the Frederician colonization of Upper Silesia.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2023, 11, 11; 184-194
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Górny Śląsk jako region pograniczny
Upper Silesia as a frontier region
Autorzy:
Mikołajec, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/323573.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Politechnika Śląska. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej
Tematy:
Górny Śląsk
region pograniczny
teoria pogranicza
Upper Silesia
frontier region
frontier theory
Opis:
Twórcą klasycznej teorii pogranicza był amerykański historyk F.J. Turner. Teoria ta rozróżnia granicę jako linię w przestrzeni geograficznej, border, i region pograniczny, frontier. Górny Śląsk zachował pewne cechy frontier, mimo iż nie jest już regionem nadgranicznym w sensie geograficznym.
The creator of the classical frontier theory was an American historian F.J. Turner. This theory defines border as a line in the geographical space, and a region near the border, Frontier. The Upper Silesia kept some features of Frontier in spite of the fact that it is not the region near the border in geographic term yet.
Źródło:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska; 2013, 65; 227-236
1641-3466
Pojawia się w:
Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Metale ciężkie w glebach Górnego Śląska - problem przeszłości czy aktualne zagrożenie?
Heavy metals in the soils of Upper Silesia - a problem from the past or a present hazard?
Autorzy:
Dziubanek, G.
Baranowska, R.
Oleksiuk, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/271432.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
Tematy:
metale ciężkie
Górny Śląsk
ryzyko zdrowotne
heavy metals
Upper Silesia
health risks
Opis:
Górny Śląsk jest regionem, w którym w przeszłości prowadzona była intensywna działalność przemysłowa. W konsekwencji środowisko zostało znaczne obciążone wieloma szkodliwymi zanieczyszczeniami, w tym metalami ciężkimi. Metale ciężkie charakteryzują się bardzo długim okresem rozkładu w glebach, sięgającym niekiedy nawet kilkuset lat. Narażenie na kadm i ołów jest poważnym czynnikiem ryzyka zdrowotnego społeczeństwa. Celem pracy była ocena zawartości metali ciężkich, takich jak: kadm, ołów i cynk, w glebach na obszarze Górnego Śląska, ze szczególnym uwzględnieniem terenów wokół budynków mieszkalnych, stanowiących miejsca zabaw dzieci oraz terenów spełniających funkcje wypoczynkowe i rekreacyjne. Badania służyły udzieleniu odpowiedzi na pytanie, czy zanieczyszczenie gleb Górnego Śląska metalami ciężkimi jest problemem przeszłości, czy też stanowi aktualne zagrożenie. Pobrano 76 prób pochodzących z osiedli mieszkaniowych, terenów z zabudową jednorodzinną, ogródków działkowych i pól uprawnych. Zawartość metali ciężkich (Cd, Pb i Zn) oznaczono metodą optycznej spektrometrii emisyjnej z indukcyjnie sprzężoną plazmą (ICPOES).Najwyższa średnia zawartość wszystkich badanych metali została wykazana w przypadku osiedli mieszkalnych zabudowanych blokami. Przekroczenie maksymalnej zawartości dopuszczalnej metali wykazano też w glebach pochodzących z osiedli domów jednorodzinnych oraz ogródków działkowych. W przypadku pól uprawnych koncentracja metali ciężkich w badanych glebach, za wyjątkiem jednego stanowiska, nie przekraczała maksymalnej zawartości dopuszczalnej. Badane gleby w aglomeracji górnośląskiej charakteryzują się ogromnym zróżnicowaniem zanieczyszczenia metalami ciężkimi. Pomimo znacznego ograniczenia emisji metali do środowiska niektóre gleby nadal zawierają bardzo wysokie stężenia kadmu, ołowiu i cynku. Na terenach silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi należy podjąć działania służące ograniczeniu narażenia społeczeństwa. Władze samorządowe przed podjęciem decyzji dotyczącej sposobu zagospodarowania określonego terenu powinny dokonać kontroli zawartości metali ciężkich w glebach.
Upper Silesia is a region where intensive industrial activity was conducted in the past. As a consequence, the environment was significantly contaminated by many harmful pollutants, including heavy metals. Heavy metals decompose in the soil over a very long period of time, even up to several hundred years. The exposure to cadmium and lead is a serious public health risks factor. The aim of this study was to evaluate the content of heavy metals such as cadmium, lead and zinc in soils of Upper Silesia, with particular emphasis on the areas around buildings, where children's playgrounds and other recreational areas are located. The study was performed in order to answer the question whether the heavy metals in the soils of Upper Silesia are a problem from the past or a present hazard. The studied soils (76 samples) were collected from the housing estates of blocks of flats, properties with detached houses and gardens, allotment gardens, and agricultural fields. The content of heavy metals (Cd, Pb and Zn) was determined by optical emission spectrometry with inductively coupled plasma (ICP OES).The highest mean content of all the metals studied were detected in the soils front residential districts consisting of blocks of flats. Excesses in the maximum allowable content of metals in soil were shown in the samples from the gardens of detached houses and from garden allotments. In the soils from the agricultural fields, the concentration of heavy metals, with the exception of one sampling point, do not exceed the maximum allowable content. The heavy metal content in the soils studied from Upper Silesia is very diverse. Despite a significant reduction in the emission of the metals into the environment, currently some of the soils still contain very high concentrations of cadmium, lead and zinc. In areas heavily polluted by heavy metals, it necessary to take the preventive actions in order to reduce the exposure of society to the metals. Local governments, before deciding on the land use plan of a particular area, should analyze the content of heavy metals in the soils.
Źródło:
Journal of Ecology and Health; 2012, R. 16, nr 4, 4; 169-176
2082-2634
Pojawia się w:
Journal of Ecology and Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Do you speak gŏdka? Leksyka gwary górnośląskiej jako perswazyjny komponent polszczyzny konsumpcyjnej
Do you speak gŏdka? The lexicon of Upper Silesian dialect as a persuasive component of Polish consumption language
Autorzy:
Łuc, Izabela
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1590793.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
dialect
Upper Silesia
advertisement
evaluation
persuasion
gwara
Górny Śląsk
reklama
wartościowanie
perswazja
Opis:
W artykule opisano problem wyzyskiwania leksyki gwary górnośląskiej w roli perswazyjnego komponentu polszczyzny konsumpcyjnej. Podjęta w nim analiza miała na celu: (1) ukazać rolę i znaczenie komponentów gwarowych jako składników kultury regionu i polszczyzny konsumpcyjnej, (2) odsłonę perswazyjnych mechanizmów wprowadzania kodu gwarowego w przestrzeń reklamy, (3) opis zmian znaczeniowych oraz (kon)tekstowej funkcjonalności regionalnej leksyki obsługującej sferę promocji i reklamy. Zgromadzony materiał analityczny opisano z perspektywy lingwistyki kulturowej, pragmalingwistyki oraz teorii pól znaczeniowych, uwzględniając właściwe dla skompilowanej metodologii rozwiązania.
The article describes the use of the lexicon of Upper Silesian dialect as a persuasive component of the Polish consumption language. The analysis aimed at (1) showing the role and meaning of dialectal components as ingredients of the regional culture and the Polish consumption language, (2) revealing persuasive mechanisms of introducing the dialectal code into the advertisement space, (3) describing the changes in meaning and (con)textual functionality of the regional lexicon recognized as the valuable material for promotion and advertising. The analytical material collected from advertisements, leaflets and billboards was described from the perspective of cultural linguistics, pragmatic linguistics, and the theory of meaning fields, with the consideration of appropriate methodological solutions and the complex system of commercial conditions creating the picture of the Polish consumption language.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2020, 19; 265-276
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 148

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies