Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Błażejewska, Anna" wg kryterium: Wszystkie pola


Wyświetlanie 1-1 z 1
Tytuł:
Średniowieczne malowidło na wschodniej ścianie prezbiterium kościoła św. Jakuba w Toruniu. Transmedialna struktura obrazowa?
Medieval wall painting on the eastern wall of the presbytery of St James Church in Toruń. A transmedia image culture?
Autorzy:
Błażejewska, Anna
Pilecka, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/783799.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
kościół św. Jakuba
Weraikon
Święte Oblicze
Toruń
średniowiecze
Church of St James
Veraicon
Holy Face
Middle Ages
Opis:
Recent conservation works in the presbytery of St James’s Church in Toruń revealed several details of a previously poorly readable painting from the third quarter of the 14th century. These details shed interesting light on its iconography and on the complex media character. Upon close observation of a freshly cleaned representation of angels adoring (and supporting) the hitherto diffi cult to defi ne quadrilateral shape crowned with a small gable, high on the eastern wall of the presbytery, identifi ed by default as Veraicon, it turned out that there was most probably a small panel painting inserted into the quadrilateral fi eld. This is evidenced by: a few centimetres long ‘gooseneck’ made with plaster – located in the lower part of the canopy-shaped architectural framing, finished with a black contour, no traces of plaster (only an unusual, thin layer of red polychrome staining within the framing). Due to the fact that this alleged painting has not survived, the assumption that it depicted Veraicon, captured by an architectural ciborium, perhaps imitating the Roman way of presenting the cloth relic, is based on the popularity of representations of this iconographic type, located in the context of the altar and on the base of the existing painting context (the immediate vicinity on the vaulting also includes images of adoring angels with the tersanctus inscription). Considering the great popularity of this type of representation in the late Middle Ages, not only in monumental painting, the Toruń example seems exceptional because of its transmediality: the whole is heterogeneous; a copy of the painting-relic appears in a new context and role, also changing the character of the painting. The source of such a concept was probably the extraordinary diversity (including media diversity) of the created copies of the Roman image. A similarity to this type of complex pictorial structure, in terms of media, can be found in illuminated manuscripts to which the images of the Holy Face made on leather, sometimes brought from Rome, were pasted. The Toruń image could also have been of Roman origin; 14th century was a period of signifi cant intensification of the cult of the Holy Face in Rome itself and beyond, if only thanks to numerous pilgrimages. It should be noted that the functioning of the Veraicon, here painted on wood, is only a hypothesis, although we consider it highly probable. There is also another, less probable possibility that the mentioned gooseneck/shelf was created without any connection with the painting. In that case, it would be possible that the object of adoration was the Ark of the Covenant placed under the canopy or only a place ‘waiting for’ the Ark to appear in the ‘temple of God’ on the day of Judgement (Revelation 11:19).
Niedawne prace konserwatorskie w prezbiterium kościoła św. Jakuba w Toruniu ujawniły kilka szczegółów wcześniej słabo czytelnego malowidła z trzeciej ćwierci XIV wieku. Owe szczegóły rzuciły ciekawe światło na jego ikonografii ę i na złożony charakter medialny. Po obejrzeniu z bliska świeżo oczyszczonego, wysoko na ścianie wschodniej prezbiterium umieszczonego przedstawienia aniołów adorujących (i podtrzymujących) dotąd trudny do określenia czworoboczny kształt zwieńczony szczycikiem, określany domyślnie jako Weraikon, okazało się, że najprawdopodobniej znajdował się tu wstawiony niegdyś w czworoboczne pole niewielki obraz tablicowy. Świadczą o tym: kilkucentymetrowa „odsadzka” wykonana w tynku – umiejscowiona w dolnej części namalowanego czarnym konturem architektonicznego, baldachimowego obramienia, brak śladów tynku (jedynie nietypowa, cienka warstwa czerwonej polichromii wewnątrz obramienia). Ze względu na to, że ów domniemany obraz się nie zachował, przypuszczenie, że przedstawiał Weraikon, ujęty architektonicznym cyborium, być może naśladującym rzymski sposób prezentacji chusty-relikwii, opieramy na popularności przedstawień tego typu ikonograficznego, umiejscawianych w kontekście ołtarza i na podstawie istniejącego kontekstu malarskiego (na sklepieniu w bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się także wizerunki adorujących aniołów z inskrypcją tersanctus). Przy ogromnej popularności tego typu przedstawienia w późnym średniowieczu, nie tylko w malarstwie monumentalnym, toruński przykład wydaje się wyjątkowy z racji swojej transmedialności: całość jest heterogeniczna; kopia obrazu-relikwii występuje w nowym kontekście i roli, zmieniając także charakter malowidła. Źródłem takiej koncepcji była zapewne niezwykła różnorodność (w tym także medialna) tworzonych kopii wizerunku rzymskiego. Podobieństwo do tego typu złożonej medialnie struktury obrazowej możemy odnaleźć w księgach iluminowanych, do których bywały wklejane wizerunki Świętego Oblicza wykonane na skórze, niekiedy przywiezione z Rzymu. Toruński wizerunek mógł mieć także rzymskie pochodzenie; wiek XIV był okresem znacznego wzmożenia kultu Świętego Oblicza w samym Rzymie, jak i poza nim, choćby dzięki licznym pielgrzymkom. Należy przy tym zastrzec, że funkcjonowanie tu wstawionego, malowanego na desce Weraikonu jest jedynie hipotezą, choć uznajemy ją za wielce prawdopodobną. Istnieje też i inna, mniej prawdopodobna możliwość, że wspomniana odsadzka/półka powstała bez związku z malowidłem. Wówczas możliwe byłoby, iż przedmiotem adoracji jest umieszczona pod baldachimem Arka Przymierza lub jedynie miejsce „oczekujące” na Arkę, która ukaże się w „świątyni Boga” w dniu Sądu (Ap 11,19).
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 113; 5-26
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-1 z 1

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies