Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish– Lithuanian Commonwealth" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 23
Tytuł:
The 400th anniversary of the death of Stanisław Żółkiewski, Hetman and Great Crown Chancellor, Senator of the Polish-Lithuanian Commonwealth
400. rocznica śmierci Stanisława Żółkiewskiego, hetmana i kanclerza wielkiego koronnego, senatora Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Autorzy:
Kaczorowski, Włodzimierz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2138544.pdf
Data publikacji:
2021-02-23
Wydawca:
Uniwersytet Opolski
Tematy:
hetman
kanclerz
senator
sejm
Rzeczpospolita
chancellor
Seym
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
In the period of Nobles’ Democracy, the art of war of the Polish-Lithuanian Commonwealth attained the highest level, making a real phenomenon in the then Europe. It owed its development, among others, to outstanding Hetmans of the Crown and Lithuania, victors in many battles, leaders surrounded by fame and admiration, genuine patriots. In the hall of fame of Grand Hetmans, Field Hetmans and Lithuanian Hetmans, a most prominent place is taken by Stanisław Żółkiewski (1747-1620).On 13 June 2019, Members of Parliament passed an occasional resolution dedicating the year 2020 to Stanisław Żółkiewski. The resolution reads, among others, “Stanisław Żółkiewski always put the good of Poland above his own benefits, stood faithfully on the side of successive kings, also in internal conflicts, despite the critical opinion of Sigismund III’s politics. He advocated religious tolerance and easing conflicts. […] The Seym of the Republic of Poland, upon acknowledging the great contributions of Stanisław Żółkiewski,creator of the victory of Klushino and a conqueror of Moscow, tenacious defender of the Mother Country for which he sacrificed his life, establishes the year 2020, which marks the occasion of the 400th anniversary of his death, the Year of Hetman Stanisław Żółkiewski.”
W okresie demokracji szlacheckiej sztuka wojenna Rzeczypospolitej Obojga Narodów osiągnęła najwyższy poziom, stanowiąc prawdziwy fenomen w ówczesnej Europie. Swój rozwój zawdzięczała między innymi wybitnym hetmanom koronnym i litewskim, zwycięzcom wielu bitew, wodzom otoczonym sławą i podziwem, autentycznym patriotom. W poczcie staropolskich hetmanów wielkich i polnych koronnych i litewskich poczesne miejsce zajmuje Stanisław Żółkiewski (1547–1620).Dnia 13 czerwca 2019 r. parlamentarzyści w drodze okolicznościowej uchwały ustanowili rok 2020 Rokiem Hetmana Stanisława Żółkiewskiego. W uchwale czytamy między innymi: „Stanisław Żółkiewski zawsze przedkładał dobro Polski ponad własne korzyści, stał wiernie po stronie kolejnych królów, także w wewnętrznych sporach, mimo krytycznego zdania o polityce Zygmunta III. Opowiadał się za tolerancją religijną i łagodzeniem konfliktów. […] Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, uznając wielkie zasługi Stanisława Żółkiewskiego, twórcy wiktorii kłuszyńskiej i zdobywcy Moskwy, wytrwałego obrońcy Ojczyzny, za którą oddał swoje życie, ustanawia rok 2020 w 400-lecie Jego śmierci Rokiem Hetmana Stanisława Żółkiewskiego”.
Źródło:
Opolskie Studia Administracyjno-Prawne; 2020, 18, 4; 153-164
2658-1922
Pojawia się w:
Opolskie Studia Administracyjno-Prawne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Źródła do dziejów Rzeczypospolitej Obojga Narodów w okresie rządów Wazów i „królów rodaków” w Archiwum Książąt Kurlandzkich w Łotewskim Państwowym Archiwum Historycznym w Rydze
Sources to the history of Polish-Lithuanian Commonwealth during the reign of the Vasas and "compatriots kings" in the archives of dukes of Courland at the holdings of the Latvian State Historical Archives in Riga
Autorzy:
Nagielski, Mirosław
Bobiatyński, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1064677.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Rzeczpospolita
Wazowie
Kurlandia
Ryga
Polish-Lithuanian Commonwealth
the Vasas
Courland
Riga
Opis:
The article discusses the holdings of the princes of Courland Archives , which is stored - as fond 554 - at the Latvian State Historical Archives (Latvijas Valsts vestures arhivs) in Riga. So far, the Polish historians have used these records to a small extent., although this archive contains many valuable materials for the history of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the 17th century. The most valuable Polonica include a vast collection of correspondence between the princes of the Kettlers Family and the Polish kings of the Vasa dynasty as well as with the leading representatives of the Polish and Lithuanian magnates. This collection includes some interesting source material for the history of the military conflict with Sweden, as of the campaign of 1621, until the end of the Second Northern War in 1660. Great value have also diplomatic records, mostly reports submitted by the representatives of the Kettlers at the royal court (especially of Jan III Sobieski), as well as documents showing the policy of the princes of Courland towards its neighbors (Poland, Moscow, Sweden, Brandenburg), and their attempts to appear neutral and independent in times of great conflict taking place in the 17thc. in this part of Europe.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2013, 20; 113-126
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Utwory południowosłowiańskie w cerkiewnosłowiańskim piśmiennictwie w Rzeczypospolitej
Autorzy:
Naumow, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2167221.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Akademia Supraska
Tematy:
piśmiennictwo cerkiewnosłowiańskie
tradycja bałkańska
Rzeczpospolita
Cyrilic Literature
Balkans Tradition
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
Although the orthodoxy in the Polish-Lithuanian Commonwealth belonged to the circle of Russian Christianity, one must be aware that there are three liturgical traditions within this group: Polish-Lithuanian (i.e. Ukrainian - Belarusian), Muscovite (i.e. Russian), and Greek-catholic (Uniate). In Church Slavonic and Old Russian writing in the Polish-Lithuanian Commonwealth one can also notice some elements coming from Balkans, Mount Athos, Constantinople and Moldavian principalities. In the manuscripts coming from the territory of the Commonwealth, including the ones kept at present in Polish libraries and museums, there are many works linked with the ancient literature of Balkan Slavs. Most of them belong to the common heritage of all the Slav lands and do not indicate any local specificity. Still there are few significant works that can be divided into three categories: 1) works linked with the oldest period of Old Slavonic writing, mostly also connected with the tradition of Cyril and Methodius; 2) texts – significant for their new interpretation, for playing new roles – demonstrating the permeating of Balkan works into our writing, linked with particular historical events, which were considered relevant for the Commonwealth; 3) texts connected with St Parascheva-Petka.
Źródło:
Latopisy Akademii Supraskiej; 2011, Kościół prawosławny na Bałkanach i w Polsce – wzajemne relacje oraz wspólna tradycja, 2; 27-34
2082-9299
Pojawia się w:
Latopisy Akademii Supraskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Umiar” jako spadek – potencjał i ograniczenia tworzenia alternatywy
“Moderation” as Inheritance – the Potential and Limitations of Creating an Alternative
Autorzy:
Kopel, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057302.pdf
Data publikacji:
2022-06-02
Wydawca:
Akademia Ignatianum w Krakowie
Tematy:
Rzeczpospolita
wspólnota
alter-Państwo
umiar
poststrukturalizm
Polish–Lithuanian Commonwealth
community
alter-State
moderation
post-structuralism
Opis:
Pojawiające się projekty alternatyw dla współczesnej hegemonicznej organizacji władzy (rozumianej jako porządek państwowy, kapitalizm, nowoczesność, biowładza itp.) są konstruowane na fundamentach zarówno kulturowo znanych, jak i obcych. Artykuł jest próbą rozpoznania potencjału i ograniczeń „umiaru”, który pozwoliłby na wytworzenie organizacji alter-państwowych. Wychodząc od analizy Rzeczpospolitej Obojga Narodów jako bytu niepaństwowego, autor wskazuje na bardzo ważną rolę „umiaru” w jej mechanizmach wspólnotowych. Rozumiejąc je zgodnie z deleuzjańską koncepcją systemów maszynowych, śledzi je za pomocą narzędzi teoretycznych: sieci wyobrażeniowej oraz pamięci formulicznej i fantasmagorycznej, które pozwalają na określenie potencjalnej pracy „umiaru” we współczesnych projektach alternatywnych organizacji władzy.
The emerging projects of alternatives to the contemporary hegemonic organization of power (recognized as the order of the State, capitalism, modernity, biopower, etc.) are constructed on both culturally familiar and alien foundations. The article is an attempt to recognize the potential as well as the limitations of “moderation” that would allow generating alter-State organizations. Starting from the analysis of the Polish–Lithuanian Commonwealth as a non-state, the author points out the key role of “moderation” in its community mechanisms. Understanding them in accordance with the Deleuzian concept of machine systems, the author traces them with theoretical tools: the imaginary network and formulative and phantasmagoric memory, which specify the potential work of “moderation” in contemporary projects of alternative organizations.  
Źródło:
Perspektywy Kultury; 2022, 37, 2; 185-200
2081-1446
2719-8014
Pojawia się w:
Perspektywy Kultury
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Unia Lubelska aktem założycielskim Rzeczypospolitej
The Union of Lublin as a founding act of the Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Krochmal, Jacek
Rachuba, Andrzej
Choińska-Mika, Jolanta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/16647667.pdf
Data publikacji:
2020-12-23
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
unia lubelska
Rzeczpospolita
unie polsko-litewskie
Union of Lublin
Polish-Lithuanian unions
Polish-Lithuanian Commonwealth
Central Archive of Historical Records
AGAD
Źródło:
Unia Lubelska 1569 roku i unie w Europie Środkowo-Wschodniej; 13-64
9788395630255
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Codzienne sprawy w kręgu dworu Marii z Kątskich Potockiej (zm. 1768). Zarys problemu na podstawie korespondencji kierowanej do starościny lwowskiej w latach 1765-1766
Day-to-day affairs at the court of Maria Kątska Potocka (d. 1768). Outline of the problem on the basis of correspondence addressed to the starostess of Lviv in the years 1765-1766
Autorzy:
Kicińska, Urszula
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2175084.pdf
Data publikacji:
2022-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
dwór szlachecki
codzienność
kultura szlachecka
Rzeczpospolita
XVIII wiek
manor house
daily
noble culture
Polish-Lithuanian Commonwealth
18th century
Opis:
Maria z Kątskich Potocka (1722-1768), starościna lwowska, to postać nietuzinkowa. Uznawana jest za prekursorkę polskiego oświecenia, bibliofilkę oraz mecenaskę sztuki. Dziedziczka ogromnej fortuny po Kątskich, Denhoffach i Szczukach, która stała się podstawą późniejszej potęgi ekonomicznej rodu Potockich. Była żoną Eustachego Potockiego (1720-1768), wraz z którym prowadziła rozległą działalność gospodarczą i patronacką. Wciąż jednak niewiele wiadomo na temat życia codziennego na dworze Potockiej. Stąd w artykule uwaga skupiona została na zaprezentowaniu jej aktywności, głównie w sferze zarządu nad rozległymi dobrami, wychowania i wykształcenia dzieci, czy też działalności fundatorskiej. Czynniki te kreowały jej codzienność.
Maria Potocka née Kątska (1722-1768), starostess of Lviv, is an extraordinary figure. She is considered a precursor of the Polish Enlightenment, a bibliophile, and an art patroness. She inherited a huge fortune of the Kątski, Denhoff, and Szczuka families, which became the foundation of the Potocki family’s later economic power. Together with her husband, Eustachy Potocki (1720-1768), she was engaged in large-scale business and patronage activities. Still, little is known about daily life at the Potocki manor. Therefore, the article focuses on presenting her activities, especially in the areas of managing her extensive estates, raising and educating her children, and charitable activities. These factors created her everyday life.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 2; 162-177
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Military Accounts of the Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha of the Years 1655–1662
Rachunki wojskowe hetmana wielkiego litewskiego Pawła Jana Sapiehy z lat 1655–1662
Autorzy:
Majewski, Andrzej Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373928.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Polish-Lithuanian Commonwealth
Grand Duchy of Lithuania
Paweł Jan Sapieha
army
treasure
money
Rzeczpospolita
Wielkie Księstwo Litewskie
wojsko
skarb
pieniądz
Opis:
Grand Lithuanian Hetman Paweł Jan Sapieha in 1655–1662, during the wars of the Polish-Lithuanian Commonwealth with Moscow and Sweden, gave out of his own coffers 1,985,520 zlotys for military purposes. Most of the money was used for military hauls and the payment of wages. This was due to the reduction of tax revenues to the treasury, because large areas of the Polish-Lithuanian state were under Muscovite and Swedish occupation. The aim of this article is to analyze the military accounts of Paweł Jan Sapieha and their structure against a wide comparative background, i.e. accounts of other Lithuanian and Crown hetmans of the second half of the 17th century.
Hetman wielki litewski Paweł Jan Sapieha w latach 1655–1662, w okresie wojen Rzeczypospolitej z Moskwą i Szwecją, wydał z własnej szkatuły na cele wojskowe 1,985,520 złotych. Pieniądze te zostały w większości przeznaczone na zaciągi wojskowe i wypłatę żołdu. Było to spowodowane zmniejszeniem wpływów podatkowych do skarbu, ponieważ duże obszary państwa polsko-litewskiego znalazły się pod okupacją moskiewską i szwedzką. Celem artykułu jest analiza rachunków wojskowych Sapiehy i ich struktury na szerokim tle porównawczym, tzn. rachunków innych hetmanów litewskich i koronnych drugiej połowy XVII w.
Źródło:
Res Historica; 2020, 49; 567-587
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Назначение Михаила Козачинского Слуцким архимандритом. 1748–1749 гг.
Mikhail Kozačinski and His Appointment as an Archimandrite of the Slutsk Holy Trinity Monastery. 1748-1749
Powołanie Michaiła Kozaczińskiego na archimandrytę słuckiego. 1748-1749
Autorzy:
Kochegarov, Kirill A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2053598.pdf
Data publikacji:
2022-04-01
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Michaił Kozacziński
Słucki klasztor Świętej Trójcy
Archimandryta Słucki
Rosja
Rzeczpospolita
Mikhail Kozačinski
The Slutsk Holy Trinity monastery
Russia
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
В статье рассматривается вопрос о назначении слуцким архимандритом известного преподавателя и писателя XVIII в. Михаила Козачинского. Показано как этот вопрос был тесно связан с деятельностью русского посольства в Варшаве и нежеланием польско-литовских магнатов поднимать вопрос о положении православных на ближайшем сейме. В то же время русское правительство не желало обострения отношений с одним из крупнейших литовских магнатов Великого княжества Литовского и патроном Слуцкой архимандрии – Иеронимом Радзивиллом. Сам Радзивилл при этом был готов оказать покровительство православию в обмен на удовлетворение российским двором его партикулярных интересов. При этом при назначении слуцкого архимандрита в 1748-1749 гг. не была учтена позиция слуцкого православного братства, что было чревато дальнейшим углублением конфликта вокруг архимандрии.
W artykule omówiono kwestię powołania Michaiła Kozaczińskiego, sławnego pedagoga i pisarza XVIII wieku na archimandrytę słuckiego. Pokazano, jak ściśle ta kwestia była związana z działalnością ambasady rosyjskiej w Warszawie i niechęcią magnatów polsko-litewskich do podniesienia kwestii pozycji prawosławia na kolejnym sejmie. Jednocześnie władze rosyjskie nie chciały pogorszenia stosunków z jednym z największych magnatów litewskich, patronem słuckiej organizacji kościoła prawosławnego, Hieronimem Radziwiłłem. Sam Radziwiłł był gotów objąć patronatem prawosławie w zamian za zaspokojenie przez dwór rosyjski jego partykularnych interesów. W procesie powoływania archimandryty słuckiego nie uwzględniono stanowiska słuckiego bractwa prawosławnego, co wiązało się z dalszym pogłębieniem konfliktu.
The paper tells about an appointment of Mikhail Kozačinski, famous writer and pedagogue of 18th century, as an archimandrite of the Slutsk Holy Trinity monastery. The problem was closely connected with the protection of the Russian embassy in Warsaw over the Orthodox people of the Polish-Lithuanian Commonwealth that irritated Polish and Lithuanian magnates who protested against discussing it on the forthcoming Diet. At the same time the Russian government didn’t want to worsen relations with the one of the powerful Lithuanian magnates, the owner of the Slutsk principality and the patron of the Slutsk Holy Trinity monastery, Hieronim Florian Radziwiłł. He also was ready to protect his Orthodox subjects in return for providing some particular services from the Russian emperor court. Appointing new archimandrite, the metropolitan of Kiev Timophej Shcherbatskij didn’t take into account the position of the Slutsk Orthodox fraternity that provoke another more serious conflict next years.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 2; 69-87
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Starania Czartoryskich o wciągnięcie Rosji w sprawy polskie w 1754 roku (sprawa rzekomej gwarancji)
The Czartoryskis’ Attempts to Engage Russia in Polish Internal Affairs in 1754 (the Matter of the Alleged Guarantee)
Autorzy:
Szwaciński, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28763536.pdf
Data publikacji:
2020-12-07
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Russia
Polish-Lithuanian Commonwealth
Warsaw
St Petersburg
diplomacy
guarantee
Michał Fryderyk Czartoryski
August Aleksander Czartoryski
Rosja
Rzeczpospolita
Warszawa
Petersburg
dyplomacja
gwarancja
Opis:
W grudniu 1754 r. Michał i August Czartoryscy wysłali do kanclerza rosyjskiego Aleksego Bestużewa-Riumina dwa listy. Prosili w nich o wsparcie Petersburga, bowiem uważali, że w Rzeczypospolitej doszło do złamania podstawowych praw. Za podstawę prawną rosyjskiej ingerencji uznali rzekomą gwarancję polskiego ustroju.
In December 1754, Michał and August Czartoryski sent two letters to the Russian Chancellor Aleksei Bestuzhev-Riumin. They asked for the support of St Petersburg since they believed that fundamental rights had been violated in the Commonwealth. They considered the Russian Empire’s alleged guarantee of the Polish political system to be the legal basis of Russian intervention.
Źródło:
Kwartalnik Historyczny; 2020, 127, 3; 507-540
0023-5903
Pojawia się w:
Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szlachcic na funkcyi”. Inwentarze ruchomości Władysława Charczowskiego jako świadectwo zmian mentalnych i kulturowych wśród szlachty w XVIII wieku
“A nobleman on function.” Wladyslaw Charczowski’s inventories of movable property as a testimony to mental and cultural changes in the 18th century
Autorzy:
Popiołek, Bożena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2175087.pdf
Data publikacji:
2022-12-30
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
dwór szlachecki
inwentarze ruchomości
kultura szlachecka
Rzeczpospolita
XVIII wiek
manor house
movable property inventories
noble culture
Polish-Lithuanian Commonwealth
18th century
Opis:
Artykuł poświęcony jest przemianom w kulturze i mentalności osiemnastowiecznej szlachty polskiej na przykładzie inwentarzy ruchomości Władysława Charczowskiego, kasztelanica słońskiego. Proces budowania kariery urzędniczej zamożnego szlachcica widoczny jest w przemianach jego otoczenia – zawartym związku małżeńskim, kreowaniu dworu, jednaniu stronników czy budowaniu prestiżu poprzez kosztowne zakupy. Zachowane regestry zakupów, rachunki, inwentarze majętności, rozliczenia ze służbą ukazują skomplikowany proces wspinania się szlachcica po drabinie zależności społecznych, tworzenia własnego otoczenia, a w ślad za tym politycznej kariery przerwanej przedwczesną tragiczną śmiercią Władysława Charczowskiego.
The article is devoted to the changes in the culture and mentality of the eighteenth-century Polish nobility on the example of the property inventories of Władysław Charczowski, the son of castellan of Słońsk. The process of building a clerical career of a wealthy nobleman can be seen in the transformation of his environment - his marriage, the creation of a manor, recruitment of supporters and building prestige through expensive purchases. The preserved purchase registers, bills, property inventories, settlements with servants show us the complicated process of a nobleman climbing the ladder of social dependence, creating his own environment, and thus a political career, interrupted by the untimely tragic death of Władysław Charczowski.
Źródło:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2022, 29, 2; 199-217
1232-1575
Pojawia się w:
Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
«Слово» и «дело» преподобного Паисия Величковского: к 300-летию со дня рождения подвижника
The “Word” and “Deed” of St. Paisius Velichkovsky: On the 300th Anniversary of the Ascetic’s Birth
„Słowo” i „dzieło” błogosławionego Paisjusza Wieliczkowskiego: na okoliczność 300-lecia urodzin
Autorzy:
Krivolapov, Vladimir
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31342715.pdf
Data publikacji:
2022-09-14
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
rozłam
książki
ascetyzm
żywot
autobiografia
klasztor
Mołdawia
Rzeczpospolita
powieść awanturnicza
split
books
asceticism
life
autobiography
monastery
Moldavia
Polish-Lithuanian Commonwealth
adventure novel
Opis:
К XIX в. пути европеизированной, секулярной России и народной «Святой Руси» окончательно разошлись. Н. Бердяев рассуждал о том, что Серафим Саровский и А.С. Пушкин были современника, но не знали друг о друге и не испытывали потребности узнать. Вместе с тем во второй половине XVIII в. в монастырях Молдавии подвизался человек, о котором почти наверняка слышал Пушкин и сочинения которого внимательно читал св. Серафим. Звали его Паисий Величковский (1722-1794) и он в своей деятельности наметил пути преодоления имевшего место «раскола». Ученики преп. Паисия находили пристанище в российских монастырях, его сочинения и переводы святоотеческих текстов пользовались исключительной популярностью в монашеской среде, а его последователя взрастили оптинское старчество – феномен, ради которого в Оптиной пустыни перебывали почти все литературные классики от Гоголя до Пришвина. Автора настоящей статьи интересует прежде всего Паисий как автор собственной автобиографии. Помимо этого текста, существуют несколько вариантов жития подвижника, созданных либо его учениками, либо учениками его учеников. Автобиография нисколько не напоминает житие, в жанровом отношении это скорее авантюрный роман, тогда как житие Паисия, написанное его учеником Митрофаном, в полной мере соответствует агиографическому канону. Паисиевы тексты, сведенные в единый корпус, дают представление не только о личности подвижника, но и о встрече двух литературных систем: той, что всё ещё тяготела к традициям Средневековья, и той, что вдохновлялась Новым временем. Сама личность Паисия гармонично сочетала в себе черты, традиционные для монаха-аскета (эталонной фигуры для русского Средневековья), и те, что «изобличали» в нём человека динамичного XVIII столетия. Автор статьи убеждён, что не только наследие святого Паисия, но сам его образ являет воплощённый ответ на вопрос о путях преодоления «раскола».
W początkach XIX wieku ostatecznie rozeszły się drogi zeuropeizowanej, sekularnej Rosji i ludowej “Świętej Rusi”. Nikołaj Bierdiajew wspominał, że Serafim Sarowski i Aleksander Puszkin żyli w jednym czasie, lecz nie wiedzieli o sobie nawzajem i nie mieli potrzeby się poznać. A jednocześnie w drugiej połowie XVIII wieku w klasztorach mołdawskich pojawił się człowiek, o którym zapewne słyszał Puszkin i którego pisma z uwagą czytał św. Serafim. Nazywał się Paisjusz Wieliczkowski (1722-1794) i w swojej działalności określił drogi pokonania rozłamu. Jego uczniowie znajdowali miejsce w rosyjskich klasztorach, jego utwory i translacje cieszyły się niezwykłą popularnością w środowisku zakonnym, a jego następcy przywrócili fenomen Pustelni Optyńskiej, do której przybywali wszyscy klasycy literatury – od Gogola do Priszwina. Autora niniejszego tekstu interesuje Paisjusz jako autor własnej biografii. Istnieje kilka wariantów żywota tego błogosławionego, stworzonych przez jego uczniów. Autobiografia nie przypomina żywotu, pod względem gatunkowym to raczej powieść awanturnicza, podczas gdy żywot Paisjusza, spisany przez jego ucznia Mitrofana, w pełni odpowiada kononowi hagiograficznemu.
By the 19th century, the paths of Europeanised, secular Russia and the people’s “Holy Russia” had finally diverged. Nikolai Berdyaev reasoned that Seraphim of Sarov and Alexander Pushkin were contemporaries, but did not know about each other as they lived in separate worlds, that of literature and that of holiness. However, at the same time, in the second half of the 18th century in the monasteries of Moldavia, there was a man about whom Pushkin almost certainly heard and whose writings were carefully read by St. Seraphim. His name was Paisius Velichkovsky (1722-1794) and in his work he outlined ways to overcome the “split” that had taken place. The disciples of Paisius found refuge in Russian monasteries, his writings and translations of patristic texts enjoyed exceptional popularity among the monastic community, and his successors revived the phenomenon of the Optina eldership, as a result of which almost all literary classic writers from Gogol to Prishvin visited the Optina Monstery. The author of this article is primarily interested in Paisius as the author of his own biography. In addition to this text, there are several versions of the life of this ascetic, composed either by his disciples or by the disciples of his disciples. The autobiography does not resemble a life at all; in terms of genre, it is rather an adventure novel, whereas the life of Paisius, written by his disciple Mitrofan, fully corresponds to the hagiographic canon. The Paisian texts, combined into a single corpus, give an idea not only about the personality of the ascetic, but also about the meeting of two literary systems: that which still gravitated towards the traditions of the Middle Ages, and that which was inspired by the Early Modern Period. The personality of Paisius harmoniously combined those features traditional for an ascetic monk (a reference figure for the Russian Middle Ages), and those that revealed in him a dynamic 18th‑century man. The author of this article is convinced that not only the legacy of Saint Paisius, but also his image, is the embodied answer to the question of how to overcome the “split”.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 7; 309-324
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi – literacki testament Krasickiego dla rodaków
Uwagi – Ignacy Krasicki’s last will adressed to compatriots
Autorzy:
Leszczyńska-Skowron, Klara
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1366195.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Ignacy Krasicki
Uwagi
esej
osiemnasty wiek
rozbiory
wartości
człowiek
społeczeństwo
Rzeczpospolita
essay
eighteenth century
Partitions of Poland
values
people
society
Polish-Lithuanian Commonwealth
Opis:
This article concerns a collection of Ignacy Krasicki’s essays written in his last years, entitled Uwagi. Despite the great variety of subjects in all the essays, the author has discovered a surprisingly coherent vision of people, society and the country. This vision can be interpreted as a program for the preservation of Polish identity during the Partitions of Poland and the rebuilding of social bonds.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2018, 299, 1; 142-153
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jak sufragana chełmskiego kijami pobito, czyli o rozruchach religijnych w Hrubieszowie i Czerniczynie z marca–kwietnia 1636 r. Oblata protestacji i obdukcji Abrahama Śladkowskiego oraz oględzin ran jego kapelana, siostrzeńca i woźnicy w urzędzie grodzkim grabowieckim
How the Suffragan of Chelm Was Beaten with Sticks, or about the Religious Riots in Hrubieszow and Czerniczin in March-April 1636. Oblate of Protestation and Obduracy of Abraham Sladkowski and Examination of Wounds of his Chaplain, Nephew, and Coachman at the Grabowiec Municipal Office
Autorzy:
Goszczyński, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33907633.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Abraham Śladkowski
Wladyslaw IV Vasa
Methodius Terlecki
Hrubieszów
Czerniczin
Uniates
Orthodox
riots
Polish-Lithuanian Commonwealth
Władysław IV Waza
Metody Terlecki
Czerniczyn
unici
prawosławni
tumult
Rzeczpospolita
Opis:
Jednym z głównych pól konfliktu pomiędzy unitami i prawosławnymi w Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII w. była kwestia praw do użytkowania miejsc kultu. Celem zażegnania związanych z tym waśni w 1635 r. powołano komisję, która miała dokonać repartycji cerkwi w miastach królewskich w sposób proporcjonalny do ilości zamieszkujących je grekokatolików i dyzunitów. Jednym z ośrodków objętych jej działaniami był Hrubieszów w ziemi chełmskiej, gdzie urzędnicy przyznali prawosławnym dwie świątynie. Pomimo pomyślnego dla siebie werdyktu tamtejsi dyzunici wywołali zamieszki, w trakcie których napadli na grekokatolicką cerkiew, katolickich duchownych oraz mieszczan łacińskiego obrządku. Ponadto na wieść o przyjeździe sufragana chełmskiego Abrahama Śladkowskiego do położonego opodal Czerniczyna powzięli oni zamiar napaści na duchownego, do czego przekonali zamieszkujących tam włościan. Pod ich wpływem chłopi najpierw zaatakowali miejscową cerkiew i poturbowali zawiadującego nią popa, następnie zaś pobili wspomnianego dostojnika, który przybył tam na wieść o rozruchach, nie oszczędzając przy tym towarzyszących mu osób. W wyniku działań podjętych przez unickiego biskupa chełmskiego Metodego Terleckiego winni zajść mieli odpowiadać życiem i majątkiem za swoje postępowanie. Od kary jednak odstąpiono po tym, jak mieszczanie odbyli publiczną pokutę oraz przyjęli unickie wyznanie.
One of the main areas of conflict between the Uniates and the Orthodox in the Polish-Lithuanian Commonwealth in the early 17th century was the issue of rights to use places of worship. In order to settle the related feuds, a commission was established in 1635 to repartition Orthodox churches in royal towns in proportion to the number of Greek Catholics and Disuniates residing there. One of the centers covered by its efforts was Hrubieszow in the Chełm region, where officials granted the Orthodox the right to own two temples. Despite the verdict, which was favorable to themselves, the non-Uniates there caused riots, during which they attacked a Greek Catholic temple, Catholic clergy and townspeople of the Latin rite. In addition, upon hearing of the arrival of Chelm suffragan Abraham Sladkowski to Czerniczyn, located nearby, they decided to attack the clergyman, to which they convinced the peasants living there. Under their influence, the peasants first attacked the local orthodox church and battered the pop who was in charge of it, and then beat up the aforementioned dignitary, who had arrived there upon hearing of the unrest, not sparing the people accompanying him. As a result of actions taken by the Uniate bishop of Chelm, Methodius Terlecki, the culprits of the incidents were to answer for their actions with their lives and property. However, the punishment was waived after the townspeople did public penance and adopted the Uniate religion.
Źródło:
Res Historica; 2023, 55; 737-762
2082-6060
Pojawia się w:
Res Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nieznana strona znanej wojny: głód w armiach koronnej i kozackiej w pierwszych latach powstania Bohdana Chmielnickiego
Неизвестная страница известной войны: голод в казацкой и коронной армиях на протяжении первых лет восстания под предводительством Богдана Хмельницкого
Autorzy:
Gavryliuk, Ivan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969531.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
głód
Kozacy
powstanie
Bohdan Chmielnicki
armia koronna
Rzeczpospolita
hunger
Cossacks
uprising
Bohdan Khmelnytsky
crown army
Polish-Lithuanian Commonwealth
голод
козаки
восстание
Богдан Хмельницкий
армия коронная
Речь Посполитая
Opis:
В данной статье рассмотрен малоизученный на сегодняшний день аспект восстания под предводительством Богдана Хмельницкого – голод, который был обыденным явлениям как для казацко-татарской, так и для польско-литовской армий. Причин подобной ситуации было несколько. Во-первых, это почти полное самоустранение государственных институций в вопросе обеспечения солдата хотя бы минимальным количеством продовольствия (разумеется, это более касалось армии Речи Посполитой). Во-вторых, это характер и продолжительность самой войны, когда беспрестанные военные действия, а также уничтожение сотен сел и местечек на украинских землях создали ситуацию, при которой снабжение провизией становилось архисложным заданием, а отряды для поиска еды для солдат и фуража для лошадей отходили на десятки километров от главных сил (это касалось обеих сторон конфликта). В-третьих, это специфика отдельных военных кампаний, например блокада коронной армии в Збараже летом 1649 р. Все эти факторы приводили к изнуряющему голоду, который испытали на себе солдаты с обеих сторон, что, соответственно, нашло свое отображение на страницах многочисленных источников, которые были использованы в данной статье
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2019, XVI, 2; 115-132
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dokumenty polsko-rosyjskiego rozejmu zawartego 11 (1) XII 1618 r. we wsi Dywilino
Грамоты польского-русско перемирия заключенного 1 (11) декабря 1618 г. в деревне Деулине
Autorzy:
Małow, Aleksandr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/969618.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
Tematy:
Rzeczpospolita
Państwo Moskiewskie
Smuta
rozejm w Dywilinie
Polanówka
Polish–Lithuanian Commonwealth
The Moscow State
the truce in Dywilino
Речь Посполитая
Московское государство
Великая Смута
деулинское перемирие
Поляновка
Opis:
Работа представляет собой критическое издание текстов документов перемирии, заключенного в Деулине в 1618 году, которому предшествует обширное источнико- и архивоведческое введение. Издание подготовлено в соответствии с российскими правилами. Из двух оригинальных грамот деулинского перемирия уцелела только «литовская» противень в настоящее время хранящаяся в Российском государственном архиве древних актов в Москве. Текст документа сохранился в трех идентичных и хронологически близких «польских» книгах посольских, каждая из которых содержит также текст дополнительного соглашения, заключенного на речке Поляновке 1 (11) июня 1619 года. Деулинское соглашение сохраняло юридическую силу до его нарушения российской стороной в 1632 году. Это очень важное для польской историографии источниковое издание, которое позволит историкам изучать важное событие в истории польской дипломатии и истории в целом.
Źródło:
Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2020, XVII, 2; 7-100
1731-982X
Pojawia się w:
Wschodni Rocznik Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 23

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies