Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "ZAKON KRZYŻACKI" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-9 z 9
Tytuł:
[Recenzja]: Sławomir Jóźwiak, Adam Szweda, Dwór wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego w Malborku. Siedziba i świeckie otoczenie średniowiecznego władcy zakonnego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2022, ss. 375, ISBN 978-83-231-4630-8
Autorzy:
Włodarski, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33339941.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
dwór
rezydencja
Malbork
Prusy
zakon krzyżacki
Źródło:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2023, 121; 625-630
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Einstellung der bevölkerung Preussens zur herrschaft der Ordensritter
Attitude of the population of Prussia to the reign of the Teutonic Knights
Autorzy:
Ekdahl, Sven
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1065305.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Zakon krzyżacki
Grunwald
Prusy
Teutonic Order
Prussia
Opis:
The history of the Lizard Union proves existance of strong opposition against the rule of the Teutonic Knights even before its defeat at the battle of Grunwald (Tannenberg). That hostile attitude was clearly expressed when several banners of Chełmno Lands (banner – unit of the cavalry) left the battlefield on July 15, 1410 by the end of the battle. Moreover, a country knights took over the town and castle of Ostróda for the Polish king to help him to march to Marienburg. Other knights, among them Nicolaus of Renis (Mikołaj z Ryńska), planned to take the Marienburg in a similar manner. In this context it has to be pointed out that the country's nobility of Chełmno Lands was not required to fight outside its borders for the Order after the privilege for Chełmno of 1233. Participation in military campaigns beyond the Vistula River and its tributaries Drewenz and Ossa was performed voluntarily and those who were taking part received from the Order payment and compensation for all incurred losses. The following campaigns can be set as an examples: Samaiten 1402, Gotland 1404 and Dobrzyń 1409. At the end of 1410 a cash payment of 4,000 marks was made on the orders of the Grand Master for Chełmno Lands. The sum, which was the equivalent of about 300 war horses, was not completely used what deeply disappointed the knights who valued higher their losses. An open question remains concerning to what extent that special arrangement for the Chełmno Lands had impact on the behavior of parts of their chivalry in the battle of Grunwald. Similar agreements were also held with the knights in Warmia and in the New March (Neumark); they could also be used for military service outside their borders only voluntary under the above enumerated conditions. This became a problem for the Teutonic Order and often led to annoyance particularly with the nobles in the New March. The four bishops of Pomesania, Warmia, Chełmno Lands and Kulm paid homage to the Polish king after the battle of Grunwald, as did the abbess of St. Bridget in Gdańsk who wrote a request for assistance to Władysław Jagiello slightly after the Polish-Lithuanian victory. Her wishes were promptly answered in the affirmative manner on 6th August. The case of Bishop Heinrich Vogelsang of Warmia is of particular interest because he set out for Poland in late September or early October and was therefore considered by the Teutonic Order as a traitor. Grand Master Heinrich von Plauen sought long in vain to replace him with a supporter of the Teutonic Order. The major cities in Prussia seemed to have an ambivalent attitude towards the heavy defeat of the Knights. According to the messages that reached the Bishop of Poznan on July 29 and briefly after, the inhabitants of Thorn beheaded their komtur and killed 50 Order soldiers. A similar fate suffered other Order soldiers in Gdansk mid-August. The city Elblag apologized later for paying the homage to the Polish king using as an excuse the fact that the German Order prohibited repeatedly to repair the damaged city walls. In the general analysis of this issue the following questions are worth answering: How different were the reactions of the inhabitants of Prussia to the changing military and political situation after the battle of Grunwald? Can the different forms of behavior be recognized depending on social class? And were the numerous tributes the result of desperation and seeing the situation as "hopeless" or rather an expression of long-suppressed resentment of Teutonic Order’s authority?
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2016, 23; 109-114
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Johann Abezier und Arnold Datteln – Zwei Thorner Kleriker zwischen der Kurie und dem Deutschen Orden
Johann Abezier i Arnold Datteln – klerycy z Torunia między Kurią papieską a zakonem krzyżackim
Johann Abezier and Arnold Datteln – Clerics from Toruń between the Curia and the Teutonic Order
Autorzy:
Stachowiak, Remigius
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23051026.pdf
Data publikacji:
2012-11-27
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Toruń
Prusy
Kuria Rzymska
Rzesza
Zakon krzyżacki
Krzyżacy
Opis:
Thema des vorliegenden Beitrags ist die Untersuchung der Kontakte preußischer Kleriker zur Kurie vor dem Hintergrund der Personalpolitik des Deutschen Ordens in den ersten drei Jahrzehnten des 15. Jahrhunderts am Beispiel der aus Thorn stammenden Juristen Johann Abezier und Arnold Datteln. Während des „Großen Krieges“ und in den darauf folgenden Jahren waren die beiden Thorner Kleriker über einen längeren Zeitraum an der Kurie aktiv und bildeten als führende Juristen und Diplomaten des Deutschen Ordens ein wichtiges Bindeglied zwischen der Deutschordensführung und der päpstlichen Kurie. Des Weiteren werden die Kirchenkarrieren der beiden Kleriker vor dem Hintergrund der Versorgung von Deutschordensjuristen mit Benefizien näher untersucht. Bei den Bemühungen um Benefizien spielte das Domkapitel von Ermland als Versorgungseinrichtung eine zentrale Rolle. Es gelang sowohl Abezier als auch Datteln weiteren aus Thorn stammenden Klerikern im ermländischen Domkapitel Benefizien zu verschaffen. Somit bildete Ermland für die Thorner Kleriker gewissermaßen einen Mobilitätskanal und ermöglichte in einigen Fällen eine beachtliche Kirchenkarriere. Am Beispiel der beiden genannten Kleriker wird auch die Bedeutung verwandtschaftlicher und landsmannschaftlicher Beziehungen für den Karriereverlauf sowie für eine dauerhafte Netzwerkbildung innerhalb des Domkapitels herausgearbeitet.
Celem artykułu jest zbadanie relacji zachodzących pomiędzy pruskimi klerykami a Kurią papieską na tle polityki personalnej zakonu krzyżackiego w pierwszych trzech dziesięcioleciach XV w. Relacje te ukazano na przykładzie pochodzących z Torunia prawników Johanna Abeziera i Arnolda Dattelna. W okresie Wielkiej Wojny i w latach następujących po niej działali oni przez dłuższy czas w Kurii. Byli oni wiodącymi prawnikami i dyplomatami zakonu krzyżackiego, stanowiąc zarazem istotne ogniwo w relacjach Zakonu z Kurią papieską. Opracowanie przedstawia przebieg karier kościelnych obu tych kleryków. Centralną rolę w zdobywaniu beneficjów odgrywała warmińska kapituła katedralna. Zarówno Abezierowi, jak i Dattelnowi udawało się pozyskiwać beneficja w tej kapitule także dla innych kleryków pochodzących z Torunia. Uzyskanie beneficjum w warmińskiej kapitule katedralnej ułatwiało dalszą karierę kościelną. Na przykładzie obu wymienionych kleryków przedstawiona została również rola powiązań rodzinnych i regionalnych w budowaniu kariery oraz tworzeniu trwałych powiązań pomiędzy członkami kapituły.
The theme of this paper is to study the relationship between the Curia and the Prussian clergymen against a background of the personal policy of the Teutonic Order in the first three decades of the 15thc., on the example of the Toruń lawyers Johann Abezier and Arnold Datteln. During the "Great War" and in the following years, both these Toruń clerics worked for a long time in the Curia acting as the leading lawyers and diplomats of the Teutonic Knights and became a vital link in the relationship between the Teutonic Order and the papal curia. Study examines the careers of these two clerics against the background of the benefices received by the lawyers of the Teutonic Order. The central role in obtaining benefices played the cathedral chapter of Warmia. Both Datteln and Abezier managed to obtain benefices for other clerics from Torun in the cathedral chapter of Warmia, what allowed the same clerics achieve significant career in the church. On the example of both clerics has been developed the role of family and regional relations in building a career and creating permanent connections in frame of the cathedral chapter.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2012, 19; 93-107
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O strażnicy krzyżackiej w Jegławkach
On the Teutonic Order’s watchtower in Jegławki
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049858.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
fortyfikacje
Jegławki
Prusy
Zakon Krzyżacki
fortifications
Prussia
Teutonic Order
Opis:
Ostatnio ponownie wprowadzono do literatury i potocznego obiegu istnienie zamku krzyżackiego w Jegławkach (Jäglack). Ów domniemany krzyżacki zameczek miał zostać zniszczony dopiero podczas tzw. najazdów tatarskich w czasie drugiej wojny północnej (1655–1660), a na jego miejscu powstał nowożytny pałac, którego obecna bryła pochodzi z XIX w. Ta w zasadzie pojedyncza informacja zaistniała już w historiografii, zwłaszcza popularnonaukowej, ale też naukowej, nie wspominając szerzej o Internecie. Można mieć jednocześnie poważne wątpliwości co do identyfikacji wspomnianego obiektu pałacowego w Jegławkach jako zamku krzyżackiego. Stąd zasadne wydaje się jak najszybsze zweryfikowanie tej informacji i ewentualne jej sprostowanie.
Recently, the existence of the Teutonic Order’s castle in Jegławki (Jäglack) has been reintroduced into the scholarly literature. This alleged castle was to be destroyed only during the so-called Tatar invasions during the Second Northern War (1655–1660), and in its place a modern palace was built, the present shape of which dates back to the nineteenth century. This single piece of information has already appeared in the historiography, especially in popular research, but also in academic works, not to mention online. At the same time, one can have serious doubts as to the identification of the aforementioned palace in Jegławki as a Teutonic Order castle. Hence, it seems justified to verify this information as soon as possible and correct it, if necessary.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 251-259
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W sprawie lasów i leśnictwa w południowo-wschodnich Mazurach od XIV do początku XVIII wieku
On forests and forestry in south-eastern Masuria from the 14th to the beginning of the 18th century
Autorzy:
Białuński, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2049829.pdf
Data publikacji:
2021-12-24
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
leśnictwo
Mazury
osadnictwo
Prusy
zakon krzyżacki
forestry
Masuria
settlement
Prussia
Teutonic Order
Opis:
Dzieje lasów w Prusach otrzymały co prawda fundamentalne opracowanie pióra F. Magera, ale nadal pewne szczegóły pozostają nie wyjaśnione. Uboga jak do tej pory jest polska literatura na ten temat. Najpoważniejsze okazuje się ostatnie omówienie T. Brzeczkowskiego. Niniejsza praca też nie stanowi kompletnego obrazu tej tematyki, raczej są to szczegółowe uwagi uzupełniające dotychczasową historiografię. Podstawą rozważań jest obszar dwóch starostw w południowo-wschodnich Mazurach – starostwo leckie (tj. giżyckie) i ryńskie. Uwagi obejmują okres od XIV do początków XVIII w., opierają się głównie na źródłach archiwalnych z dawnego archiwum królewieckiego.
The history of forests in Prussia was the focus of a major study by F. Mager, but still some details remain unclear. The Polish literature on this subject has thus far been limited. The last discussion by T. Brzeczkowski was the most serious. This study does not provide a complete picture of the subject, but rather includes detailed comments supplementing the existing historiography. The basis for the considerations is the area of two elderships in south-eastern Masuria – the Lec (ie Giżycko) and Ryn elderships. The notes cover the period from the 14th to the beginning of the 18th century, and are mainly based on archival sources from the former Königsberg archives.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 315; 22-40
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Tytulatura pruska, chełmińska, elbląska, królewiecka, sambijska i michałowska na dokumentach i listach Kazimierza Jagiellończyka. Przyczynek do intytulacji Jagiellonów
The titulature of Prussia, Chełmno, Elbląg, Königsberg, Sambia and Michałów in documents and letters Casimirs IV Jagiellon. Contribution to calling by title, name of the Jagiellons
Autorzy:
Grabowski, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1065262.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Kazimierz Jagiellończyk
zakon krzyżacki
Prusy
Chełmno
Elbląg
Casimir IV Jagiellon
the Teutonic Order
Prussia
Culm
Kulm
Elbing
Opis:
The article is an excerpt from a larger work devoted to calling by title of the Jagiellonian dynasty in Poland in the years 1386–1572. In the previous article the author took up the Mazovian and Rutheanian titulary of the Jagiellonian dynasty, the present one is devoted to the Prussian and connected with this one of Chełmno (Culm, Kulm), Elblag (Elbing), Königsberg, Sambia and Michałów. The Prussian (Prussiae) titulature in Casimir’s Royal Chancellery appeared for the first time in a record from March 6th, 1454 in which he incorporated all of Teutonic Order lands to the Polish Crown. Full title of Casimir IV Jagiellon in the act of incorporation was as follows: nos Kazimirus Dei gracia rex Poloniae necnon Cracovie, Sandomirie, Siradie, Lancicie, Cuyavie, magnus dux Lithuanie, Russie, Prussieque, Culmensis, Konigsbergensis, Elbingensis et Pomeranie terrarum dominus et heres. The acts that were drawn up in German contained the following Prussian titulature: konig zcu Polan, groszfurste zcu Littawen, obirster erbeling in Reuszen und Preuszen Hertzog, and the privileges: konig zcu Polan, Crocawser, Czewdmischer, Czerischer, Lanksznyczer und Koyszer, grosforste in Littauwen, in Rewszen un in Prewszen, Colmischer, Elbinscher, Konigsberischer und in der lande Pomerellen herre und erbeling etc. Titulature of Chełmno and Elblag regions is to be found in the royal papers (since 1454.): rex Poloniae Nenon terrarum Cracouiae, Sandomiriae, Siradiae, Lanciciae, Cujauiae, magnus dux Lithwaniae, Russiae, Prussiae ac Culmemsis, Elbingensis et Pomeraniae dominus et haeres etc. As for the titulary from Königsberg (Konigsbergensis), we find it only in the years 1454–1464. Under the provisions of the Second Peace of Thorn (1466) Königsberg remained in the Teutonic Order. The restitutionary titulature from Königsberg disappeared. Following the incorporation of the lands of the Teutonic Order to Poland only in individual cases the titulature from Sambia (Samen) and Michałów (Michaleviensis) regions was present. Until the end of the Polish-Lithuanian Commonwealth, all Polish kings in their acts and privileges used the Prussian title. At the same time. The titulature of Chełmno and Elblag became irregular after 1572 too and finally disappeared in the Polish Royal Chancellery.
Źródło:
Miscellanea Historico-Archivistica; 2016, 23; 127-137
0860-1054
Pojawia się w:
Miscellanea Historico-Archivistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przedstawiciele rodu von Hattstein jako urzędnicy zakonu krzyżackiego w Prusach. Studium historycznoprawne i genealogiczne
Autorzy:
Kruszewski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29520578.pdf
Data publikacji:
2015-04-15
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Hesja
genealogia
Prusy
Zakon Krzyżacki
urzędy
średniowiecze
ród von Hattstein
Hesse
genealogy
Prussia
offices
the Middle Ages
family von Hattstein
the Order of Teutonic Knights
Opis:
The author is showing the history of the important gentry family from Hesse, of which numerous representatives came to the monastic state in Prussia. This paper has a double character, is linking deliberations of genealogical issues with the historical-legal presentation. The last is necessary at discussing offices and their competence, in relation to persons from the von Hattstein family who held them. The special place was devoted Kuno von Hattsteinowi, which in the end one of the highest monastic offices, that is the office of the Great Marshal performed the 14th century. Genealogical tables are complementing the work.
Der Autor stellt die Geschichte eines wichtigen hessischen Adelsgeschlechtes vor, dessen zahlreiche Vertreter in den Deutschordensstaat in Preußen gekommen waren. Die Arbeit hat einen doppelten Schwerpunkt, sie verbindet Überlegungen zu genealogischen Fragen mit rechtshistorischen Betrachtungen. Letzteres ist erforderlich bei der Besprechung der Ämter und ihrer Kompetenzen, in Bezug auf Personen aus dem Geschlecht der von Hattsteins, die diese ausübten. Besonders viel Raum ist Kuno von Hattstein gewidmet, der Ende des 14. Jahrhunderts eines der wichtigsten Ämter des Ordens innehatte, nämlich das des Ordensmarschalls. Ahnentafeln vervollständigen die Arbeit.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2015, 287, 1; 3-33
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rotacje osobowe w Zakonie Krzyżackim w Prusach między przeniesieniem siedziby Wielkiego Mistrza do Malborka a bitwą pod Grunwaldem (1310-1409)
Personnel rotations in the Teutonic Order in Prussia between the removal of the Grand Master to the Marienburg and the Battle of Tannenberg (1310-1409)
Autorzy:
Gotówko, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/29432014.pdf
Data publikacji:
2023-10-20
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
Zakon Krzyżacki
Prusy
rotacje osobowe
urzędy komturskie oraz Wysokich Dygnitarzy
zakaz tajnych ślubowań
Prussia
Teutonic Order
Personnel rotations
ranks of the Commanders and Highest Dignitaries
Prohibition of secret oaths
Opis:
Niniejsze badanie analizuje rotacje na urzędach krzyżackich na przestrzeni stu lat (od stycznia 1310 do grudnia 1409 r.). Wedle dotychczasowej opinii tenże mechanizm regularnej wymiany zakonnych funkcji, mający na celu zapobieganie korupcji, zdawał się działać do połowy XIV. w., następnie podupadając. Twierdzenia te są w świetle niniejszej analizy nie do końca prawidłowe, gdyż częstotliwość rotacyjna spadła już w latach czterdziestych XIV w., kiedy to młodym braciom stało się znacznie trudniej dotrzeć do tytułu komtura lub Wielkiego Dostojnika. Wyjaśnia to egzystencje tajnych ślubowań w celu wzajemnego wspierania się, zabronionych w 1354 r. W latach 60. XIV w. rotacje spadły jeszcze bardziej. Po śmierci długo rządzacego Winricha von Kniprode, gdy więcej młodych krzyżaków osiągało ważne funkcje, wezbrały one na krótko na sile. Kto jednak natychmiast nie skorzystał z nadarzającej się opcji, ten miał w następnych dwóch dekadach znów znacznie niższe szanse.
The following article examines the rotation on the offices of the Teutonic Order during the hundred years (January 1310-December 1409). According to the previous opinion, such a mechanism for the prevention of potential corruption seemed to have worked until the middle of the XIV century and ailed afterwards. That statement could have been not be entirely true, as the following research shows that the frequency of the rotations dropped already in the 1340s. In this decade it became for younger brethren more difficult to rise to a higher rank. It explains the existence of the secret oaths for the mutual career help which were banned in 1354. In the 1360s the frequency rotations decreased even more. After the death of the long -ruling Winrich von Kniprode it grew for a short period, as more young brethren were able to reach important functions. But those who did not take the chance immediately, had in the next two decades again much lower chances.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 322, 3; 463-502
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Regionalna specyfika pojęcia granic i pograniczy Wielkiego Księstwa Litewskiego w XV–XVI wieku
Autorzy:
Bucevičiūtė, Laima
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/690107.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:
Wielkie Księstwo Litewskie
Polska
Liwonia
zakon krzyżacki
Prusy
Państwo Moskiewskie
ordy tatarskie
Imperium Osmańskie
granice
pogranicza
przestrzeń
terytorium
kolonizacja
stepy
Grand Duchy of Lithuania
Polska
Livonia
Teutonic Order
Opis:
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie specyfiki pojęcia granic i pograniczy Litwy oraz jej sąsiadów w XV–XVI w. Przedstawiono etapy rozwoju granic państwa litewskiego i rozważono przypadek zmiany granicy Litwy w kontekście teoretycznym. Państwa posiadające wspólną granicę z Wielkim Księstwem Litewskim z punktu widzenia kultury regionu proponowały oraz konstruowały różne modele sąsiedztwa. Granica linearna ostatecznie sformowała się po zrealizowaniu programu wojskowo-obronnego, społeczno-ekonomicznego i kulturalno-ideowego opanowania terytorium. Tylko w przypadku północnych i zachodnich sąsiadów Litwie udało się stworzyć linearny model granicy. Za najważniejszy warunek do ukształtowania się granicy linearnej uważa się zjawisko kolonizacji wewnętrznej. The aim of this article is to present the concept and specificity of the borders and borderlands of Lithuania and its neighbours in the fifteenth and sixteenth centuries. The phases of the development of the Lithuanian state borders are presented and the case of Lithuanian border evolution is discussed in the context of the theory of border development. The states that bordered with the Grand Duchy of Lithuania offered and constructed a different neighbourhood model in terms of regional cultural approach. Linear state borders were finally formed after fulfilling the programme of military, socio-economic and cultural-ideological conquest of the area. The linear border model is applicable only to the northern and western borders of Lithuania. Internal colonization is regarded as the most important precondition for the creation of a linear border.
Źródło:
Rocznik Lituanistyczny; 2017, 3
2450-8454
2450-8446
Pojawia się w:
Rocznik Lituanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-9 z 9

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies