Temat: polska mniejszość - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Sytuacja językowa mniejszości polskiej w Stryju (Ukraina)
The language situation of the Polish minority of Striy (Ukraine)
Autorzy:: Pawlaczyk, Angelika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/594245.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: sytuacja językowa
polska mniejszość
Stryj
dwujęzyczność
language situation
Polish minority
Striy
bilingualism
Opis:: Stryj jest miastem znajdującym się w obwodzie lwowskim, około 75 km na południe od Lwowa. Z myślą o mieszkającej tam ludności polskiego pochodzenia zajęto się edukacją i krzewieniem wśród niej polskiej kultury, historii i tradycji. Obecnie zajmuje się tym m.in. Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej. Celem organizacji jest przede wszystkim zrzeszanie mniejszości polskiej, ale również dbanie o zachowanie i propagowanie wśród jej członków polskiej kultury, historii i tradycji. Celem niniejszego artykułu jest omówienie sytuacji językowej wspólnoty polskiej na podstawie trzech wybranych biografii językowych. Materiał językowy stanowią wywiady przeprowadzone z dwu- lub wielojęzycznymi przedstawicielami poszczególnych pokoleń podczas odbywającej się w lipcu 2018 roku ekspedycji dialektologicznej.
Striy is a city in the Lviv region around 75 kilometers south of Lviv. Polish culture, history and tradition have spread there through the Polish community living in the area. Currently, the Association of Polish Culture of the Lviv Land is one of the organisations involved in the process. The organisation aims to bring together the Polish minority, but also engage their members in cultivating and propagating Polish culture, history and tradition. The main aim of the present article is to discuss the linguistic situation of the Polish community on the basis of the three chosen linguistic biographies. The linguistic data, gathered in July 2018 during a dialectological expedition, comprises interviews conducted with bilingual or multilingual representatives of particular generations.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 251-261
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Źródła do historii Polaków w Rosji sowieckiej i ZSRR w dwudziestoleciu międzywojennym w zbiorach proweniencji sowieckiej w Archiwum Instytutu Hoovera
Sources for the History of Poles in Soviet Russia and the USSR in the Interwar Period in the Soviet Collections of the Hoover Archives
Autorzy:: Szumski, Jan
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2233241.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Hoover Archive
Soviet national policy
Polish minority
USSR
Archiwum Hoovera
sowiecka polityka narodowościowa
polska mniejszość
ZSRR
Opis:: Przedmiotem artykułu jest analiza zbiorów posowieckich w zasobach Archiwum Instytutu Hoovera przeprowadzona pod kątem polskiej problematyki. W prezentowanym ujęciu dzieje narodu polskiego w XX w. nie ograniczają się do historii państwa polskiego i osób będących obywatelami polskimi. Możliwości badawcze oferowane przez amerykańską placówkę pozwalają na rozszerzenie obszaru badań sowietologicznych w oparciu o trudno dostępne w miejscu stałego przechowywania materiały proweniencji sowieckiej.
The article presents an analysis of the post-Soviet collections preserved in the Hoover Archives conducted through the lens of Polish issues. In the proposed approach, the history of the Polish nation in the twentieth century is not limited to the history of the Polish state and Polish citizens. The research possibilities offered by the Hoover Institution make it possible to broaden the field of research into the Soviet issues based on materials of the Soviet provenance difficult to access in their place of permanent storage.
Źródło:: Dzieje Najnowsze; 2020, 52, 3; 211-228
0419-8824
Pojawia się w:: Dzieje Najnowsze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Kościoły rzymskokatolickie na Ukrainie Lewobrzeżnej (XIX-XX wiek). Przegląd retrospektywny
Roman Catholic churches in Left-Bank Ukraine (19th–20th century). A retrospective analysis
Autorzy:: Żwanko, Lubow
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/783978.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: kościół
Ukraina Lewobrzeżna
architektura sakralna
polska mniejszość
Polonia
church
Left-Bank Ukraine
sacral architecture
Polish minority
Polish community
Opis:: This article provides a short retrospective of the history of Roman Catholic churches in Left-Bank Ukraine in the 19th–20th century, from construction during the Russian Empire to their fate in the Soviet era. It also mentions the contemporary situation of churches in independent Ukraine. Firstly, the factors that caused the establishment of numerous Polish communities in the areas of Left-Bank Ukraine, i.e. in the Yekaterinoslav, Poltava, Kharkiv and Chernihiv Governorates, were analysed. Thanks to the efforts of local Poles 12 churches were built in this area, namely in: Chernihiv, Nizhyn, Poltava, Romny, Kremenchuk, Yekaterinoslav, Kamianske, Yenakiieve, Mariupol, Bakhmut, Kharkiv and Sumy. In the summary of the article it was pointed out that every church, since its consecration, had become a centre of life not only of the Polish community, but also a meeting place for Catholics of different nationalities. During the occupation of Ukraine by the Bolshevik army, the churches were closed and some of them demolished. Only a few temples have survived to our times. Today, they are important remnants of sacral architecture, decorating the centres of Ukrainian cities.
W artykule dokonano krótkiej retrospektywy historii kościołów rzymskokatolickich na Ukrainie Lewobrzeżnej w XІХ-ХХ wieku, od budowy w czasach Imperium Rosyjskiego do losów w czasach radzieckich, i wspomniano o współczesnej sytuacji z kościołami już w niepodległej Ukrainie. Na początku zostały przeanalizowane czynniki, które spowodowały powstanie licznej Polonii na obszarach Ukrainy Lewobrzeżnej, czyli w guberniach: jekaterynosławskiej, połtawskiej, charkowskiej oraz czernihowskiej. Na tych terenach dzięki staraniom miejscowych Polaków zbudowano 12 kościołów w: Czernihowie, Nieżynie, Połtawie, Romnie, Krzemieńczuku, Jekaterynosławiu, Kamieńskim, Jenakijewie, Mariupolu, Bachmucie, Charkowie i Sumach. W podsumowaniu artykułu zaznaczono, że każdy kościół od momentu swojej konsekracji stał się centrum życia nie tylko społeczności polskiej, ale także miejscem spotkań katolików różnych narodowości. Podczas okupacji Ukrainy przez wojska bolszewickie kościoły zostały zamknięte, a część z nich zburzono. Tylko nieliczne świątynie przetrwały do naszych czasów. Dziś stanowią one ważne pamiątki architektury sakralnej, zdobiące centrum ukraińskich miast.
Źródło:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2020, 113; 485-510
0518-3766
2545-3491
Pojawia się w:: Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Znaczenie mediów etnicznych dla mniejszości polskiej w Litwie
The Importance of Ethnic Media for the Polish Minority in Lithuania
Autorzy:: Chutnik, Agata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31339190.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: media etniczne
media mniejszościowe
media mniejszości narodowych
funkcje mediów etnicznych
mniejszość polska
mniejszość polska w Litwie
mniejszość polska w Białorusi
ethnic media
minority media
functions of ethnic media
Polish minority
Polish minority in Lithuania
Polish minority in Belarus
Opis:: Artykuł dotyczy mediów etnicznych, produkowanych dla mniejszości i przez mniejszość narodową. W szczególności interesuje mnie rola mediów etnicznych w kontekście funkcjonowania mniejszości narodowej posiadającej własne państwo, a zatem takiej jak m.in. mniejszość polska w różnych krajach. W artykule przedstawiam modelowe ujęcie mediów etnicznych, aby skonfrontować je z sytuacją mediów aktualną dla części skupisk Polaków należących do mniejszości polskiej zagranicą, szczególnie z obszaru Europy Środkowo-Wschodniej. W ramach uniwersalnego podejścia odnoszę się do głównych sposobów finansowania mediów mniejszości i ich konsekwencji, szerokiego wachlarza funkcji mediów etnicznych, a także niezbędnych warunków, aby osiągnęły one swoje różnorodne cele wpływające na rozwój mniejszości. Ze względu na zmiany technologii medialnej, zestawione zostaną szanse i zagrożenia płynące z rozwoju internetu i narzędzi wirtualnej komunikacji. Tę modelową część zestawiam z sytuacją, kiedy nie ma woli odbioru mediów przez młodych przedstawicieli mniejszości w przypadku ich ograniczonej atrakcyjności. Rodzi to pytanie o sens i przyszłość mediów etnicznych oraz ich realne możliwości wpływania na budowanie mniejszości, a także o przyszłość samej mniejszości, która z tych mediów dobrowolnie i świadomie rezygnuje.
This article concerns ethnic media, produced for and by a national minority. In particular, I am interested in the role of ethnic media in the context of the functioning of a national minority with its own state, i.e. such as the Polish minority abroad. I present a model approach to ethnic media in order to confront it with the current media situation for some Polish minority communities abroad, especially from the Central and Eastern European area. Within the framework of a universal approach, I address the main ways in which minority media are funded and their consequences, the wide range of functions of ethnic media, as well as the necessary conditions for them to achieve their various goals affecting minority development. Due to the change in media technology, the opportunities and threats of the development of the internet and virtual communication tools will be juxtaposed. I will contrast this model part with the situation when there is no willingness of young minority representatives to receive ethnic media. This raises the question of the meaning and future of ethnic media and their real possibilities to influence the construction of minorities, as well as the future of the minority itself, which voluntarily and consciously abandons these media.
Źródło:: Studia Polonijne; 2023, 44; 35-54
0137-5210
Pojawia się w:: Studia Polonijne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Bariery w komunikacji społecznej pomiędzy Anglikami a mniejszością polską w Hertfordshire
Barriers in social communication between the English and the Polish minority in Hertfordshire
Autorzy:: Kula, Aneta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2082771.pdf
Data publikacji:: 2022-01-07
Wydawca:: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu
Tematy:: communication
barrier
English
Polish minority
emigration
komunikacja
bariera
Anglik
mniejszość polska
emigracja
Opis:: This article presents the barriers of communication between members of two social groups - native Englishmen and Polish emigrants. The concepts of communication and their barriers were introduced. The Polish minority was defined, and the paradigm of symbolic interactionism was described, along with the grounded theory. The correlation between the level of prejudice and communication was investigated, as well as between the level of language skills and communication again. For this purpose, the triangulation of survey, interview and observation methods was used. The research sample was found using the snowball sampling and middle-class respondents of various ages have been surveyed. A disproportionately large number of English respondents have showed a high level of tolerance. Ultimately, correlation between prejudice and communication, nor between language proficiency and communication have not been found.
Niniejsza praca przedstawia problematykę komunikacji pomiędzy członkami dwóch grup społecznych – rodowitymi Anglikami i polskimi emigrantami. Przybliżono pojęcia komunikacji i ich barier. Zdefiniowano mniejszość polską i opisano paradygmat interakcjonizmu symbolicznego wraz z teorią ugruntowaną. Zbadano istnienie korelacji między poziomem uprzedzeń a komunikacją, a także pomiędzy poziomem zdolności językowych i ponownie komunikacją. Użyto w tym celu triangulacji metod ankiety, wywiadu i obserwacji. Próbę badawczą odnaleziono metodą kuli śnieżnej i zbadano respondentów w zróżnicowanym wieku z klasy średniej. Nieproporcjonalnie duża ilość angielskich respondentów wykazała się wysokim poziomem tolerancji. Ostatecznie nie stwierdzono korelacji pomiędzy uprzedzeniami a komunikacją ani pomiędzy poziomem znajomości języka i komunikacją.
Źródło:: Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development; 2021, 2(101); 145-156
1897-2349
2657-5760
Pojawia się w:: Eunomia – Rozwój Zrównoważony – Sustainable Development
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Kultura fizyczna mniejszości polskiej w Prusach Wschodnich
Physical culture of Polish minority in East Prussia
Autorzy:: Wójcik, Zbigniew
Boraczyński, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/465145.pdf
Data publikacji:: 2015-09-30
Wydawca:: Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Tematy:: Prusy Wschodnie
kultura fizyczna
mniejszość polska
East Prussia
physical culture
Polish minority
Opis:: Background. Due to Friedrich Ludwig Jahn’s gymnastic movement founded in 1811, physical culture in Germany, including East Prussia was widely promoted. Numerous sports fields popularized the values of physical activity among young people. Many other sports disciplines later emerged from the gymnastic movement. Material and methods. The research questions concerned the processes of development of physical culture in Warmia and Mazury in the time of East Prussia and the importance of the remaining sports facilities built by the German population for the development of the sports movement after World War II when the area had become Polish territory. Conclusions. Due to the research results, it is possible to conclude that the sporting traditions of Warmia and Mazury – with the support of few Warmians, Mazurians and a handful of German ancestry citizens – were continued mainly by Polish settlers and repatriates after the end of military actions. There were only the defunct sports facilities that survived the war.
Źródło:: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu; 2015, 50; 16-23
0239-4375
Pojawia się w:: Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Polski Teatr Ludowy we Lwowie – fenomen radzieckich czasów
Polish Peoples Theater in Lviv - a phenomenon of Soviet times
Autorzy:: Sawicz, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31340837.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Tematy:: kultura
Związek Radziecki
mniejszość polska
Ukraina
culture
Soviet Union
Polish minority
Ukraine
Opis:: Polski Teatr Ludowy we Lwowie to scena pod wieloma względami niezwykła. Powstał w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej w 1958 r., a założył go emerytowany nauczyciel języka polskiego Piotr Hausvater. Zebrał on wokół siebie grupę pasjonatów, amatorów, którym przez kolejne lata udało się stworzyć zespół dający przedstawienia nie tylko w Związku Radzieckim, ale też poza jego granicami. Wśród aktorów nie było profesjonalistów, ale Teatr osiągnął w pełni profesjonalny poziom i zdobywał liczne nagrody, prezentując w trudnych warunkach państwa totalitarnego sztuki w języku polskim. Uczniowie, studenci, robotnicy, inżynierowie, nauczyciele i intelektualiści – wszyscy poświęcali swój prywatny czas, by charytatywnie tworzyć sztukę. Efekt ich pracy był dla wielu Polaków w ZSRR jedynym kontaktem z ojczystym językiem. Był to też sposób, by zapoznać się z dorobkiem kulturalnym kraju, z którym wciąż czuli więź. Co ciekawe, zespół tworzyli nie tylko ludzie o polskich korzeniach, ale także Ukraińcy i Rosjanie. To rosyjski artysta Walery Bortiakow kierował Teatrem Ludowym po tym, jak jego dyrektor, Zbigniew Chrzanowski, musiał wyjechać ze Związku Radzieckiego w związku z represjami za złożenie kwiatów pod pomnikiem Adama Mickiewicza we Lwowie. Teatrowi udało się przetrwać komunistyczne represje i z powodzeniem działa do dziś, w wolnej Ukrainie.
The Polish People's Theater in Lviv is an extraordinary stage in many respects. It was founded in the Ukrainian Soviet Socialist Republic in 1958 by a retired Polish language teacher, Piotr Hausvater. He gathered around him a group of enthusiasts, amateurs who over the years managed to create a team that played not only in the Soviet Union, but also outside its borders. There were no professionals among the actors, but the Theater reached a fully professional level and won numerous awards, presenting plays in Polish in the difficult conditions of a totalitarian state. Pupils, students, workers, engineers, teachers and intellectuals - all devoted their private time to create art for charity. The effect of their work was for many Poles in the USSR the only contact with their native language. It was also a way to become acquainted with the cultural heritage of the country with which they still felt a bond. Interestingly, the band was made up not only of people with Polish roots, but also Ukrainians and Russians. It was the Russian artist Valery Bortyakov who managed the Theater after its director, Zbigniew Chrzanowski, had to leave the Soviet Union due to repressions for laying flowers at the monument to Adam Mickiewicz in Lviv. The theater managed to survive the communist repressions and successfully operates to this day, in free Ukraine.
Źródło:: UR Journal of Humanities and Social Sciences; 2023, 26, 1; 116-135
2543-8379
Pojawia się w:: UR Journal of Humanities and Social Sciences
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Polityka językowa na Białorusi oraz jej wpływ na sytuację filologii polskiej jako obcej na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym w Mińsku
Language Policy in Belarus and the Impact on the Situation of Polish Philology at the Belarusian State University in Minsk
Autorzy:: Jasińska-Grabowska, Ewelina
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/31341794.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: język polski
polityka językowa
mniejszość polska
Białoruś
Polish language
language policy
Polish minority
Belarus
Opis:: Nauczanie języka polskiego jako obcego ma długoletnią tradycję zarówno w kraju, jak i za granicą. W obecnym czasie na Białorusi można mówić o dłuższym kryzysie studiów polonistycznych z uwagi na silny kontekst polityczny. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie polityki językowej oraz jej wpływu na obecną sytuację społeczno-demograficzną mniejszości polskiej mieszkającej na Białorusi w oparciu o dane spisu powszechnego przeprowadzonego w 2019 roku.
Teaching Polish as a foreign language has a long tradition both at home and abroad. At present in Belarus, one can talk of a longer crisis in Polonistic studies due to the strong political context. The main topic of this article is a review of Polish language policy and an overview of the current socio-demographic situation of the Polish minority living in Belarus based on the census data conducted in 2019.
Źródło:: Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 10; 61-77
0035-7707
Pojawia się w:: Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Społeczne uwarunkowania kompetencji językowej przedstawicieli mniejszości polskiej w Stryju (obwód lwowski)
Social Determinants of the Linguistic Competence of Polish Minority Representatives in Stryi (the Lviv Region)
Autorzy:: Pawlaczyk, Angelika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1968876.pdf
Data publikacji:: 2021-12-31
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:: linguistic competence
language situation
Polish minority
Stryi
kompetencja językowa
sytuacja językowa
mniejszość polska
Stryj
Opis:: Sytuacja mniejszości polskiej mieszkającej w Stryju nie jest jednoznaczna. W zależności od sytuacji komunikacyjnej członkowie wspólnoty posługują się językiem ukraińskim, rosyjskim lub polskim. Ten ostatni jest używany głównie w kontaktach z polskojęzycznymi krewnymi i znajomymi, podczas mszy oraz uroczystości zorganizowanych przez Towarzystwo Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej (TKPZL). W artykule podjęto próbę omówienia społecznych uwarunkowań kompetencji językowej przedstawicieli polskiej mniejszości. Materiał językowy pozyskano podczas letniej szkoły odbywającej się w 2019 roku w stryjskim oddziale TKPZL, a wyniki analizy zestawiono z rezultatami badań pilotażowych przeprowadzonych w 2018 roku w tej samej placówce. W badaniach wykorzystano dwie metody – kwestionariuszową i wywiadu. Celem pierwszej było zebranie materiału pisanego, zawierającego przekonania respondentów m.in. na temat ich umiejętności językowych. Druga metoda pozwoliła na rozwinięcie przez informatorów (wyrażających chęć omówienia uzupełnionej wcześniej ankiety) przekonań zawartych na piśmie oraz na faktyczną ocenę i weryfikację ich umiejętności. Analiza zgromadzonego materiału wykazała, że obecnie podstawowym narzędziem komunikacji przedstawicieli mniejszości polskiej w Stryju jest język ukraiński, a polszczyzna jest używana albo okazjonalnie, albo praktycznie w ogóle nie jest przez nich używana. Zarówno w ankietach, jak i w wywiadach respondenci/informatorzy przejawiali dbałość o zgodność z normą literacką języka polskiego. Na dokładniejszą ocenę umiejętności językowych i weryfikację odchyleń od normy pojawiających się w wypowiedziach pozwalała spontaniczna zmiana tematu rozmowy podczas wywiadów. W toku prowadzonych badań wykazano, że polszczyzna zajmuje wysoką pozycję w systemie wartości przedstawicieli mniejszości polskiej w Stryju, co wynika m.in. z chęci zachowania języka przodków i podtrzymania rodzinnych tradycji. Mimo że obecnie jest używana okazjonalnie, to obserwuje się wzrost zainteresowania nią we wszystkich pokoleniach, a zwłaszcza – w pokoleniu młodszym. Wynika to nie tylko z więzów krwi, lecz także z atrakcyjności samego języka polskiego.
The situation of the Polish minority living in Stryi is not clear-cut. Depending on the communication situation, members of the community speak Ukrainian, Russian or Polish. The latter is used mainly in contacts with Polish-speaking relatives and friends, during church masses and celebrations held at the Society of Polish Culture of the Lviv Region (TKPZL). The article attempts to discuss the social conditions of the linguistic competence of the Polish minority representatives. The language material was obtained during the summer school held in 2019 at the Stryi branch of TKPZL, its results were compared with those of the 2018 pilot study at the same institution. Two methods were used in the research – a questionnaire and an interview. The aim of the first one was to collect written material on the beliefs of respondents, among others, about their language skills. The second method allowed the informants (expressing their willingness to discuss the previously completed questionnaire) to develop their written beliefs and the actual assessment and verification of their skills. The analysis of the collected material showed that the Ukrainian language is currently the basic communication tool for the representatives of the Polish minority in Stryi, and the Polish language is used either occasionally or practically not at all. Both in the questionnaires and in the interviews, the respondents/informants took care to comply with the literary norm of the Polish language. The spontaneous change of the topic of the conversation during the interviews allowed for a more precise assessment of language skills and the verification of deviations from the norm in the statements. In the course of the conducted research, it was shown that the Polish language has a high position in the value system of the Polish minority representatives in Stryi, which stems from, among others, the will to preserve the language of the ancestors and maintain family traditions. Although nowadays it is used occasionally, there has been an increased interest in it in all generations, especially in the younger generation, which results not only from blood ties, but also from its attractiveness.
Źródło:: Socjolingwistyka; 2021, 35; 227-239
0208-6808
Pojawia się w:: Socjolingwistyka
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Język polski w krajobrazie językowym Wilna
The Polish Language in the Linguistic Landscape of Vilnius
Autorzy:: Geben, Kinga
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38455231.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: krajobraz językowy
Wilno
mniejszość polska
napisy polskie
linguistic landscape
Vilnius
Polish minority
inscriptions in Polish
Opis:: The aim of this article is to analyse the use of Polish-language signs in public space in Vilnius and to identify the reasons for the presence or, conversely, absence of Polish in the linguistic landscape of Vilnius in 2022. The subject of the study is inscriptions in Polish found in public space in the Old Town in Vilnius. As a result of the exploration carried out from December 2021 to May 2022, 52 photos of inscriptions in Polish were taken. The signs were analysed using the method adopted in the study of the linguistic landscape. They were classified according to their linguistic specificity into (1) monolingual, (2) polyphonic and (3) mixed signs. Apart from this, they were also classified into public and private ones. The specificity of the functioning of the Polish language in Vilnius is that it functions in speech rather than writing. Poles from Vilnius are multilingual and use several languages alternately. The willingness to remain anonymous by assigning oneself to the majority of society speaking a more prestigious language means that informal inscriptions (e.g. graffiti) are not created in Polish. Information signs in languages other than Lithuanian are not seen by the respondents as necessary, and their installation is effectively hampered by the system of administrative penalties.
Celem artykułu jest analiza użycia polskich znaków językowych w przestrzeni publicznej w Wilnie i znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie są przyczyny obecności lub nieobecności języka polskiego w krajobrazie językowym Wilna w roku 2022. Przedmiotem badań są napisy w języku polskim znalezione w przestrzeni publicznej na Starówce wileńskiej. W wyniku eksploracji prowadzonej od grudnia 2021 do maja 2022 roku zgromadzono 52 zdjęcia napisów, na których występuje język polski. Znaki zostały zanalizowane metodą przyjętą w badaniach krajobrazu językowego, podzielono je według specyfiki językowej na znaki: (1) jednojęzyczne, (2) polifoniczne oraz (3) mieszane. Ponadto podzielono znaki na publiczne i prywatne. Specyfiką funkcjonowania języka polskiego w Wilnie jest jego forma mówiona, mieszkańców cechuje wielojęzyczność oraz naprzemienne użycie kilku języków. Chęć pozostania anonimowym, przypisania siebie do większości społeczeństwa mówiącej bardziej prestiżowym językiem wpływa na to, że nie powstają napisy nieformalne (np. graffiti) w języku polskim. Tablice informacyjne w innych językach niż litewski nie są postrzegane przez respondentów jako konieczne, w dodatku ich instalowanie skutecznie jest hamowane przez system kar administracyjnych.
Źródło:: Acta Baltico-Slavica; 2022, 46
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:: Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Stosunek Polaków litewskich do zapisu nazw osobowych w postaci oryginalnej
The Attitude of Poles from Lithuania to the Writing of Personal Names in Their Original Form
Autorzy:: Geben, Kinga
Titaniec, Elżbieta Julita
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28407980.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:: nazwy osobowe
mniejszość polska
Litwa
polityka językowa
spelling of names and surnames
Polish minority
Lithuania
language policy
Opis:: Celem artykułu jest analiza postaw i motywacji 100 litewskich Polaków, pochodzących głównie z homogenicznych kulturowo polskich rodzin, w zakresie oceny zapisu i zmian w zapisie nazw osobowych. Badanie ilościowe opiera się na analizie kwestionariusza świadomościowego przeprowadzonego wśród litewskich Polaków w wieku 34-70 lat. Niniejszy artykuł nie tylko nakreśla istniejące ramy prawne dotyczące tej kwestii, ale także wyjaśnia dominujące postawy mniejszości polskiej w odniesieniu do perspektywy zapisu nazwisk i imion litewskich mniejszości narodowych zgodnie z oryginalnym brzmieniem fonetycznym, aczkolwiek bez włączania znaków diakrytycznych. Analiza ankiet wykazała, że 57% respondentów wyraziło chęć do skorzystania z możliwości, jakie dają proponowane zmiany legislacyjne, podczas gdy 25% było przeciwnych zmianom. Wśród motywów skłaniających do zmian dominuje dążenie do zachowania i kultywowania języka polskiego. Niniejszy artykuł przyczynia się do głębszego zrozumienia dynamiki zmian tożsamościowych w społeczeństwach wielokulturowych ze względu na stosunek do kwestii językowych.
The article aims at analysing the attitudes and motivations of a group of 100 Lithuanian Poles, mainly from culturally homogeneous Polish families, regarding the evaluation of the spelling and the changes in the spelling of personal names. The quantitative study is based on the analysis of an awareness questionnaire conducted among Lithuanian Poles aged 34–70. This article not only outlines the existing legal framework on this issue, but also explains the dominant attitudes of the Polish minority towards the prospect of transcribing the surnames and first names of Lithuanian national minorities according to the original phonetic sound, albeit without the inclusion of diacritical marks. The analysis of the questionnaires showed that 57% of the respondents expressed their willingness to take advantage of the opportunities offered by the proposed legislative changes, while 25% were against the changes. Among the motivations for change, the desire to preserve and cultivate the Polish language dominated. This article contributes to a deeper understanding of the dynamics of identity change in multi cultural societies with respect to atitudes towards language issues.
Źródło:: Poradnik Językowy; 2024, 810, 1; 60-72
0551-5343
Pojawia się w:: Poradnik Językowy
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Stosunki władzy na linii Smetona–Voldemaras. Rola organizacji Żelaznego Wilka w litewskim systemie politycznym
Autorzy:: Malužinas, Martinas
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2050966.pdf
Data publikacji:: 2022-01-14
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: Antanas Smetona
Augustinas Voldemaras
Iron Wolf
political system
coup d’etat
Voldemarists
Polish minority
Jewish minority
Żelazny Wilk
system polityczny
zamach stanu
voldemaryści
mniejszość polska
mniejszość żydowska
Opis:: Podejmując problematykę rozwoju i roli stosunków między Antanasem Smetoną a Augustinasem Voldemarasem oraz grup ich zwolenników w litewskim systemie politycznym w latach 1926–1940, należy wskazać podstawowe elementy, które przyczyniły się do wywołania konfliktu pomiędzy dwoma przywódcami Związku Narodowców, a mianowicie znaczenie tajnych organizacji paramilitarnych (takich jak Żelazny Wilk) w reżimie Smetony i Voldemarasa, kwestię ideologii i myśli politycznej oraz politykę wewnętrzną wobec mniejszości narodowych na Litwie. Zakres przedmiotowy artykułu wytycza konflikt w łonie partii rządzącej. Zakres podmiotowy natomiast odnosi się do prezydenta Republiki Litewskiej Antanasa Smetony, premiera Augustinasa Voldemarasa oraz działalności organizacji voldemarystów. Zakres terytorialny obejmuje ziemie litewskie oraz obszary będące pod administracją litewską (m.in. obszar Kłajpedy). Ramy chronologiczne pola badawczego wyznaczają lata 1926–1940.
When addressing the issues of the development and role of the relations between Antanas Smetona and Augustinas Voldemaras and their supporters’ groups in the Lithuanian political system in 1926–1940, it is necessary to point out the essential elements that contributed to the conflict between the two leaders of the Nationalist Union, namely the importance of secret paramilitary organisations (such as the Iron Wolf) in Smetona’s and Voldemaras’ regime, the question of ideology and political thought, and domestic policy towards national minorities in Lithuania. The conflict within the ruling party determines the subject scope of the article, while the subjective content refers to the President of the Republic of Lithuania Antanas Smetona, Prime Minister Augustinas Voldemaras, and activities of the Voldemarists. The territorial scope covers the Lithuanian lands and the areas under the Lithuanian administration (including the area of Klaipeda). The chronological framework of the research spans the period between 1926 and 1940.
Źródło:: Kwartalnik Historyczny; 2022, 128, 1; 937-958
0023-5903
Pojawia się w:: Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Ludność polska w wieloetnicznych regionach Litwy, Łotwy i Białorusi
The Polish population in multi-ethnic regions of Lithuania, Latvia and Belarus
Autorzy:: Kowalski, Mariusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/965549.pdf
Data publikacji:: 2013
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: Vilnius region
Latgale region
Hrodna region
Polish minority
multiethnic regions
ethnic relations
mniejszość polska
regiony wieloetniczne
stosunki narodowościowe
Wileńszczyzna
Łatgalia
Grodzieńszczyzna
Opis:: The aim of the paper was to compare the situation of the Polish minority in the three bordering countries: Lithuania, Latvia and Belarus. Despite similar historical circumstances contemporary groups of Polish minority in the lands of former Grand Duchy of Lithuania and Polish Livonia living in the different socio-economic and political conditioning. This situation affecting their relations with other ethnic groups and state authorities. All of the researched areas – Vilnius region in Lithuania, Latgale region in Latvia, Hrodna region in Belarus – are multicultural. In all, owing to special circumstances of Eastern Slavic-Baltic ethnic borderland, a compact Polish ethnic area was formed. Despite the deportation and postwar emigration of Poles and despite that areas inhabited by them belong to three different states, the Polish population still represents a significant proportion of the population, affecting the local socio-cultural and political life. The analysis of census data and maps indicates the progressive decrease of the Polish population and retreat of Polish ethnic area. However, recent censuses show the vary – depending on the region – processes. In Lithuania the stabilization of the ethnical structure of the population is observed. Despite the hostile attitude of Lithuanian nationalists and state authorities that often remain under their influence, Polish population takes advantage of the civil rule of law to consolidate its assets. In Belarus further melting of Polish ethnic area is observed, associated with a decrease in the number of Poles, both in absolute and relative terms. This can be combined with both the difficult situation of the Polish population in the Soviet period (no schools and other Polish institutions), and the current socio-political situation in Belarus. Under Lukashenka’s dictatorial rule the Polish minority action is merely tolerated. Government support the policy of the tsarist and Soviet authorities, under which local Poles were considered as regional (Catholic) branch of the Belarusian people. Paradoxically, the relatively best situation concern the Polish population in Latvia, where Polish community is the least numerous, both in absolute and relative terms. The clear revival of Polish socio-cultural, and even increasing participation of Poles in some areas, can be observed. The Latvian authorities are positively oriented to the Polish socio-cultural initiatives, seeing the Polish movement as a counterweight to the demographic dominance of East Slavic population (Russians, Belarusians, and Ukrainians) in the south-eastern part of the country.
Pomimo podobnych uwarunkowań historycznych mniejszość polska, zamieszkująca tereny dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego i Inflant Polskich, w zależności od miejsca zamieszkania (Litwa, Łotwa, Białoruś) znajduje się w odmiennej sytuacji społeczno-gospodarczej i polityczno- -ustrojowej. Odciska się to na relacjach mniejszości polskiej z innymi grupami etnicznymi oraz władzami państwowymi. Analiza sytuacji sugeruje, iż pod wieloma względami najlepsze warunki dla pielęgnowania swojej odrębności (pomimo niewielkiej liczebności) ma mniejszość polska na Łotwie. Na przeciwległym krańcu, choć najliczniejsza, znajduje się mniejszość polska na Białorusi.
Źródło:: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2013, 2; 205-237
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Polacy we współczesnej Republice Łotewskiej. Społeczno-kulturalna aktywność mniejszości polskiej
Poles in the contemporary Republic of Latvia. Social and cultural activities of the Polish minority
Autorzy:: Rymajdo, Wiesław
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1390586.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: nflanty Polskie
Łotwa
Łatgalia
mniejszość polska
organizacje polskie
szkolnictwo polskie
spis powszechny
Polish Livonia
Latvia
Latgale
Polish minority
Polish organisations
Polish school system
census
Opis:: Niniejszy artykuł przedstawia sytuację demograficzną, polityczną i społeczną Polaków we współczesnej Republice Łotewskiej. Na podstawie badania wyników łotewskiego spisu powszechnego z 2011 r. omówiona została perspektywa demograficzna mniejszości polskiej. Po 1991 r. w wyniku przychylności władz łotewskich społeczność polska odzyskała możliwość działalności organizacyjnej. Opracowanie pokazuje proces odbudowy struktur organizacyjnych polskiej społeczności. Ukazany został również proces tworzenia od podstaw szkolnictwa polskiego, a także obecne wyzwania szkół polskich związane zarówno z ich wewnętrznymi problemami, jak i z długofalową polityką władz łotewskich. Praca przedstawia również największe problemy Polaków na Łotwie, oraz rysuje możliwe perspektywy ich rozwiązania przy pomocy władz i organizacji polskich.
This article presents the demographic, political and social situation of Poles in the contemporary Republic of Latvia. Based on the results of the Latvian census of 2011 the demographic perspective of the Polish minority has been discussed. After the year 1991 as a result of a favourable attitude of the Latvian authorities the Polish community regained the possibility of organisational activity. This study shows the process of reconstructing organizational structures of the Polish community. Also, the process of creating the Polish school system from the ground up has been shown as well as the current challenges faced by Polish schools connected both with their internal problems and a long-term policy of the Latvian authorities. This work also presents the major problems of Poles in Latvia and outlines possible perspectives for solving them with the help of Polish authorities and organisations.
Źródło:: Studia Podlaskie; 2018, 26; 169-190
0867-1370
Pojawia się w:: Studia Podlaskie
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Słownictwo pola semantycznego „Edukacja i wychowanie” w moskiewskiej gazecie „Trybuna Radziecka” z lat 1927–1938
Vocabulary of the semantic field “Education” in the Moscow newspaper “Trybuna Radziecka” from the years 1927–1938
Autorzy:: Graczykowska, Tamara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/481893.pdf
Data publikacji:: 2020-03-31
Wydawca:: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Tematy:: mniejszość polska
ZSRR
prasa polskojęzyczna
okres międzywojenny
pole semantyczne
edukacja i wychowanie
słownictwo
Polish minority
the USSR
Polish-language press
interwar period
semantic field
education system
vocabulary
Opis:: „Polska autonomia socjalistyczna” w ZSRR istniała w latach 1925–1935. Dzięki niej władze radzieckie w sposób bardzo aktywny i konsekwentny dążyły do sowie-tyzacji mniejszości polskiej. Jednym z istotnych elementów radzieckiego eksperymentu polonijnego było kształcenie młodzieży polskiej w ZSRR. Na łamach „Trybuny Radzieckiej”, która była centralną gazetą polskojęzyczną w ZSRR w okresie międzywojennym, bardzo często poruszano tematy związane z funkcjo-nowaniem polskich placówek oświatowych, wiele miejsca poświęcano sprawom edukacji i wychowania młodego pokolenia Polaków. Ekscerpcja „Trybuny Radzieckiej” zaowocowała bogatym spisem wyrazów należących do pola semantycznego „Edukacja i wychowanie”.Celem artykułu jest prezentacja jednostek wchodzących w skład tego pola. Mate-riał leksykalny został podzielony na 12 pól szczegółowych, w których wyodrębniono m.in. nazwy rodzajów szkół, kierunków; nazwy przedmiotów i dyscyplin naukowych; nazwy pomieszczeń w placówkach oświatowych; nazwy stopni szkolnych itd.Analiza pokazała, że słownictwo obejmujące pole semantyczne „Edukacja i wycho-wanie”, pozostawało pod ogromnym wpływem języka rosyjskiego. Większość zaprezen-towanych wyrazów to zapożyczenia z języka rosyjskiego.
This paper, whose aim is to present the large semantic field “Education”, contains words related to the general educational system, is divided into two parts. In the first section, the author characterizes the Soviet Polish diaspora experiment in the interwar period as giving people of Polish origin autonomy, whose overriding goal was to sovietise and educate the ideal Pole, a Polish citizen speaking Polish. Thanks to auton-omy, there appeared the possibility of education in Polish (Polish primary and secondary schools, higher education). But the Polish educational system was a part of Soviet education – the most important tools for the indoctrination and sovietisation of all nationalities, including the Polish minority. The second part presents vocabulary related to the educa-tional system extracted from “Trybuna Radziecka” (1927–1938, Moscow) – probably the most important press instrument of Polish publishing houses in the USSR. The semantic field “Education” contains the names of schools (e.g. komwuz, likbez, rabfak), names of subjects (e.g. ped-praktyka, społecznoznawstwo) and names of pupils (e.g. otlicznik, uczlot). Almost all items are borrowed from the Russian language.
Źródło:: Acta Polono-Ruthenica; 2020, 1, XXV; 103-118
1427-549X
Pojawia się w:: Acta Polono-Ruthenica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "polska mniejszość" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język