Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
Wybrane aspekty polskiej humanistyki cyfrowej z perspektywy językoznawczej
Some Notions about Polish Digital Humanities in the Linguistic Perspective
Autorzy:
Kowalski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44914884.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
bibliografia cyfrowa
humanistyka cyfrowa
język polski
słowotwórstwo
terminologia
digital bibliography
digital humanities
Polish language
word-formation
terminology
Opis:
This article is devoted to selected aspects of digital humanities in Poland, especially academic communication and linguistic metalanguage. Considerations in this respect have so far focused primarily on topics related to the use of digital tools in humanities research rather than those concerning the ontological status of this research field. This paper presents the impact of issues associated with digital humanities on language and communication space. The study focuses on how linguistic and communicative reality changes in contact with what is classified as digital humanities. The discussion considers word-formation, lexical and semantic phenomena in linguistic terminology, using material from the iSybislaw digital bibliography and other sources.
Artykuł poświęcony jest wybranym aspektom humanistyki cyfrowej w Polsce w perspektywie komunikacji naukowej i metajęzyka językoznawstwa. Ma charakter wprowadzający, dlatego też zarysowane w nim tematy, różnorodne, lecz związane wspólnym słowem kluczowym, jakim jest językoznawstwo, mają na celu wskazanie możliwości badawczych, które stoją przed badaczami lingwistami. Dotychczasowe rozważania na temat humanistyki cyfrowej w Polsce koncentrują się głównie na kwestiach związanych z wykorzystywaniem i użytecznością narzędzi cyfrowych w badaniach humanistycznych, znacznie rzadziej dotyczą statusu ontologicznego tego pola badawczego. W niniejszym artykule przybliżam kwestię oddziaływania zagadnień łączonych z humanistyką cyfrową zwłaszcza na polską przestrzeń językową. Uwzględniam zjawiska słowotwórcze, leksykalne, semantyczne na gruncie słownictwa specjalistycznego (terminologii szeroko rozumianego językoznawstwa), wykorzystując także materiał z bibliografii cyfrowej iSybislaw.
Źródło:
Adeptus; 2020, 16
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesna sytuacja na Grodzieńszczyźnie w ujęciu socjolingwistycznym
The Contemporary Situation in the Grodno Region in a Sociolinguistic Perspective
Autorzy:
Ostrówka, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38450730.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Białoruś
Grodzieńszczyzna
język polski
sytuacja socjolingwistyczna
Belarus
Grodno region
Polish language
sociolinguistic situation
Opis:
This article is a review of Katarzyna Konczewska’s study entitled Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie [Poles and the Polish Language in the Grodno Region]. The study discusses the history and geographical extent of the area under consideration as well as the sociolinguistic situation and the functional distribution of the Polish language in the region. The author also presents a list of features of North Borderland Polish in the collected texts, published sources – the novels of Eliza Orzeszkowa (Nad Niemnem [On the Niemen], Cham [The Peasant], Dziurdziowie [The Dziurdzia Family]), the prose of Aleksander Jurewicz, and books published in Polish in Belarus – and analyses the language of Polish tombstone inscriptions. It is worth noting that the publication includes a number of tables, full colour charts, maps and photos. The study is an important contribution to the literature on the functioning of the Polish language in Belarus.
Artykuł jest recenzją książki Katarzyny Konczewskiej pt. Polacy i język polski na Grodzieńszczyźnie. Autorka omawia w niej historię, zasięg geograficzny badanego obszaru, sytuację socjolingwistyczną oraz dystrybucję funkcjonalną języka polskiego. Przedstawia także wykaz cech polszczyzny północnokresowej w zgromadzonych tekstach, źródłach publikowanych – w powieściach Elizy Orzeszkowej (Nad Niemnem, Cham, Dziurdziowie), w prozie Aleksandra Jurewicza, białoruskich polskojęzycznych publikacjach książkowych. Analizuje też język polskich inskrypcji nagrobnych. Na uwagę zasługuje szata graficzna publikacji – tabele, kolorowe wykresy, mapy i zdjęcia. Książka jest ważnym uzupełnieniem literatury na temat funkcjonowania języka polskiego na Białorusi.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2021, 45
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Migration, Demography, and Minority Language Learning: A Case of Wales
Migracja, demografia i nauka języków mniejszościowych: przypadek Walii
Autorzy:
Rosiak, Karolina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44928646.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
migracja
demografia
język walijski
język polski
zachowanie języka
migration
demography
Welsh language
Polish language
language maintenance
Opis:
The present article discusses the role of adult migrants to Wales in the country’s demographics and maintenance and promotion of the Welsh language. The Welsh society is an ageing society, predicted in the long run to rely on immigration as a solution to the socio-economic problems of the demographic decline. At the same time, the Welsh Government (WG) is strongly invested in revitalising the Welsh language through legislation and policies. The WG acknowledges that immigration is a challenge for the Welsh language and emphasises the role of new speakers in its revitalisation and maintenance. Drawing on data from two ethnographic studies in Wales, I discuss the experiences of Polish adult migrants with Welsh, their motivations to learn it and their attitudes and ideologies towards the language. I also provide recommendations for adjustments in language planning on the micro-level.
Niniejszy artykuł omawia rolę dorosłych migrantów na terenie Walii w demografii kraju oraz w zachowaniu i promocji języka walijskiego. Społeczeństwo walijskie jest społeczeństwem starzejącym się, co oznacza, że zgodnie z przewidywaniami będzie w dłuższej perspektywie polegało na imigracji jako rozwiązaniu społeczno-ekonomicznych problemów niżu demograficznego. Jednocześnie rząd walijski jest mocno zaangażowany w rewitalizację języka walijskiego poprzez ustawodawstwo i prowadzoną politykę. Rząd przyznaje, że imigracja stanowi wyzwanie dla języka walijskiego i podkreśla rolę nowych użytkowników w jego rewitalizacji i zachowaniu. W oparciu o dane z dwóch badań etnograficznych przeprowadzonych w Walii artykuł omawia doświadczenia dorosłych imigrantów z Polski z językiem walijskim, ich motywacje do nauki oraz postawy i ideologie wobec języka. Przedstawia również zalecenia dotyczące korekt w planowaniu języka (ang. language planning) na poziomie mikro.
Źródło:
Adeptus; 2022, 19
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Koncepcia "Slovensko-poľsko-ruského slovníka jazykovedných termínov"
The Concept of A Slovak-Polish-Russian Dictionary of Linguistic Terms
Koncepcja Słowacko-polsko-rosyjskiego słownika terminologii językoznawczej
Autorzy:
Vojteková, Marta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38653491.pdf
Data publikacji:
2020-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
linguistic terminology
terminological dictionary
Slovak language
Polish language
Russian language
Opis:
This article describes in detail the concept of A Slovak-Polish-Russian Dictionary of Linguistic Terms (Slovensko-poľsko-ruský slovník jazykovedných termínov), which was compiled by a team of authors from the Faculty of Arts of the University of Prešov. Three volumes of this translation-explanatory dictionary deal with the terminology of three linguistic levels: phonology, morphology and syntax, and they may be the starting point for other volumes. The paper outlines the state of Slovak-Polish-Russian translation lexicography with regard to linguistic sources, and evaluates the state of processing of Slovak, Polish and Russian linguistic terminology in the form of monolingual encyclopaedias and explanatory dictionaries. It also mentions reference sources the authors drew upon when compiling the dictionary. The article presents motivation for the compilation of a Slovak-Polish-Russian dictionary of linguistic terminology, pointing out the need for such a publication and identifying the spheres of its application.
Niniejszy artykuł szczegółowo opisuje koncepcję Słowacko-polsko-rosyjskiego słownika terminów językoznawczych (Slovensko-poľsko-ruský slovník jazykovedných termínov), opracowanego przez zespół autorów z Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Preszowskiego w Preszowie. Omawiany słownik ma charakter tłumaczeniowo-eksplikacyjny i składa się z trzech tomów, poświęconych terminologii badania języka na trzech poziomach: fonetyczno-fonologicznym, morfologicznym i składniowym. Mogą one stanowić punkt wyjścia dla kolejnych tomów. Artykuł przedstawia stan słowacko-polsko-rosyjskiej leksykografii tłumaczeniowej w odniesieniu do kompendiów językoznawczych oraz ocenia stan opracowania słowackiej, polskiej i rosyjskiej terminologii językoznawczej w formie jednojęzycznych leksykonów i słowników wyjaśniających. Omawia również źródła, z których korzystali autorzy podczas opracowywania słownika. Artykuł przedstawia także motywację dla opracowania słowacko-polsko-rosyjskiego słownika terminologii językoznawczej, wskazując na potrzebę takiej publikacji i obszary jej zastosowania.
Źródło:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2020, 55
0081-7090
2392-2435
Pojawia się w:
Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język w procesie kształtowania nowych regionów w Polsce
Language in the Creation Process of the New Regions of Poland
Autorzy:
Sagan-Bielawa, Mirosława
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32387992.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
regional identity
Polish language
choronyms
ethnonyms
names of voivodeships
regionalism
local dialect
tożsamość regionalna
język polski
choronimy
etnonimy
nazwy województw
regionalizm
gwara
Opis:
The article concerns the influence of state reform on the evolution of regional identity. The aim of the article is to describe the role of language in these changes. In 1999, sixteen large regions (voivodeships) were established; it is significant that the contemporary names of these voivodeships refer to historical choronyms. The boundaries between administrative divisions and traditional ethnographic regions are indistinct due to the use of variant names like Małopolska, Podkarpacie, Pomorze Zachodnie instead of the formal names województwo małopolskie, podkarpackie, zachodniopomorskie etc., as well as the creation of new names of inhabitants (e.g. Zachodniopomorzanie, Małopolanie, Ślązacy, Lubuszanie) and nomina-abstracta (e.g. “małopolskość”, “podkarpackość”). The meaning of the Polish word region (‘area’, ‘territory’, also ‘private homeland’) became synonymous with województwo (‘voivodeship’, ‘province’). Furthermore, the blurred distinction between geographical and administrative names gives rise to the misconception that dialectal differentiation in Poland is related to the boundaries of voivodeships.
Artykuł dotyczy ewolucji tożsamości regionalnej, jaka dokonała się w wyniku administracyjnej regionalizacji sprzed 20 lat. Celem artykułu jest pokazanie roli języka w tych zmianach. Nazwy 16 województw utworzonych w Polsce w 1999 roku nawiązują do historycznych nazw geograficznych, a same terminy województwo i region traktowane są jako synonimy. Użycie nazw typu Małopolska, Podkarpacie, Pomorze Zachodnie jako wariantywnych nazw województw (zamiast określeń województwo: małopolskie, podkarpackie, zachodniopomorskie itp.), tworzenie nowych nazw mieszkańców (np. Zachodniopomorzanie, Małopolanie, Ślązacy, Lubuszanie), a także abstrakcyjnych nazw cech (np. „małopolskość”, „podkarpackość”) powodują, że zaciera się różnica między podziałem administracyjnym a tradycyjnymi regionami. Mieszanie się nazewnictwa administracyjnego i geograficznego sprzyja również powstawaniu przekonania o istnieniu podziałów gwarowych i dialektalnych odpowiadających granicom województw.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Hierarchical Conceptualization in Polish and Slovene Word Formation Discourses
Konceptualizacja hierarchiczności w polskich i słoweńskich dyskursach słowotwórczych
Autorzy:
Kowalski, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33317284.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
conceptualization
conceptual category
hierarchy
Polish language
Slovene language
word formation
word-formation discourse
dyskurs słowotwórczy
hierarchia
hierarchiczność
język polski
język słoweński
kategoria pojęciowa
konceptualizacja
słowotwórstwo
Opis:
The aim of the paper is to present the hierarchy as a multi-faceted conceptual category. The topic sets out at least two major research areas. One concerns the implementation of the category of hierarchy in Polish and Slovene languages, discussing and showing its exponents, the other – as a form of linguistic conceptualizing – the use of this category in Polish and Slovene word-formation discourses.
Celem artykułu jest pokazanie hierarchii jako wieloaspektowej kategorii pojęciowej. Zaproponowana problematyka wyznacza co najmniej dwa podstawowe obszary badawcze. Jeden dotyczy implementacji kategorii hierarchii w języku polskim i słoweńskim, omówienie i wskazanie wykładników tej kategorii, drugi – jako forma konceptualizacji językowej – wykorzystania hierarchiczności w polskich i słoweńskich dyskursach słowotwórczych.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bocian biały jako okaz językowy, czyli polsko-chorwackie wędrówki lingwistyczne
The White Stork as a Linguistic Specimen, or Croatian-Polish Linguistic Wanderings
Autorzy:
Baer, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44918969.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
okaz językowy
definicja
językowy obraz świata
język polski
język chorwacki
bocian biały
linguistic specimen
definition
linguistic image of the world
Polish language
Croatian language
white stork
Opis:
The analysis, presented in the article aims to present the white stork as a linguistic specimen, i.e. biological species as perceived through the prism of linguistic realisations, in this instance – in the Polish and Croatian languages. The linguistic specimen is closely connected with the linguistic picture of the world; however, in the chain that is the process of acquiring information by human beings of their surrounding reality, the specimen is an earlier link. The basics of definition of the linguistic specimen are linked to biological features that are extralinguistic, while in the linguistic picture of the world designations are linguistically and culturally transformed. The linguistic specimen can therefore be a more objective tool for describing linguistic reality in a more conscious fashion.
W artykule została zaprezentowana nowatorska koncepcja wprowadzająca pojęcie okazu językowego, czyli gatunku biologicznego, zjawiska przyrodniczego, fizycznego, chemicznego widzianego przez pryzmat realizacji językowych. Jako podstawę analizy przyjęto języki polski i chorwacki, a definicja okazu językowego została zaprezentowana na podstawie bardzo popularnego w Europie gatunku ptaka, jakim jest bocian biały (łac. Ciconia ciconia). Proponowane pojęcie jest ściśle powiązane z językowym obrazem świata, jednak może stanowić wobec niego wcześniejsze ogniwo w procesie pozyskiwania przez człowieka informacji przetwarzanych później w interpretacje językowe i kulturowe. Okaz językowy ma swoje źródło bezpośrednio w cechach desygnatu, ponieważ by go zdefiniować, korzysta z informacji pozajęzykowych.
Źródło:
Adeptus; 2021, 17
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Once Again on Tertium Comparationis in the Confrontative Study of Linguistic Images of the World
Jeszcze raz o tertium comparationis w konfrontatywnym badaniu językowych obrazów świata
Autorzy:
Maldjieva, Viara
Tobolski, Norbert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33317071.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
linguistic image of the world
confrontation
tertium comparationis
Polish language
Bulgarian language
językowy obraz świata
konfrontacja językowa
język polski
język bułgarski
Opis:
The work contains a preliminary proposal for fulfilling the demands placed before the tertium comparationis in linguistic confrontation, especially those related to the preparation of operational steps for building a basis for comparing concepts in different languages so that parallel (and de facto monolingual) descriptions can be replaced by sensu stricto comparisons. According to the authors, the application of the basic theoretical assumptions of linguistic confrontation will make it possible to create tools for comparing linguistic images of the world. The proposal is supported by the results of a preliminary comparative analysis of the concept of ‘faith’ in Polish and Bulgarian.  
Praca zawiera wstępną propozycję spełnienia postulatów stawianych przed tertium comparationis w konfrontacji językowej, zwłaszcza tych związanych z opracowaniem operacjonalnych kroków budowania podstawy porównania konceptów w różnych językach tak, żeby paralelne (i de facto jednojęzyczne) opisy zastąpić porównaniem sensu stricto. W opinii jej autorów zastosowanie podstawowych teoretycznych założeń konfrontacji językowej pozwoli stworzyć narzędzia do porównania językowych obrazów świata. Propozycja jest poparta wynikami wstępnej porównawczej analizy pojęcia ‘wiara’ w języku polskim i bułgarskim.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Semantic Structure of the Sentence and Its Realisations (Bulgarian “аха” and Its Polish Equivalents)
Struktura semantyczna zdania i jej realizacje (bułg. аха i polskie ekwiwalenty)
Autorzy:
Korytkowska, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33307869.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
semantics
semantic condensation
semantic category of degree
semantic confrontation
Bulgarian language
Polish language
translation
semantyka
kondensacja semantyczna
semantyczna kategoria stopnia
konfrontacja semantyczna
język bułgarski
język polski
Opis:
The aim of the paper is to establish the relevant semantic features of the Bulgarian particle аха in the predicative function. It is thought that its semantic structure includes a potential and a temporal component. Hence, the function of the analysed particle is a specific result of semantic condensation. Possibilities to form Polish semantic equivalents of Bulgarian sentences with аха are indicated. Polish language does not have any synonymous lexical unit with the Bulgarian аха, so equivalent sentences have the form of an analytical paraphrase. According to the model of semantic syntax, the categories of modality (M) and temporality (T) are not parts of the Dictum (D), which dominates the predicate (P) and its arguments (in the model of the elementary sentence structure). Therefore, the same semantic structures are realized as different formal structures in both languages.  
Celem artykułu jest ustalenie relewantnych cech semantycznych partykuły bułgarskiej аха о funkcji orzeczenia. Przyjęto, że struktura semantyczna zawiera element potencjalności oraz decydujący o znaczeniu leksemu element temporalny. Funkcja badanej partykuły jest więc specyficznym efektem kondensacji semantycznej. Wskazano możliwości tworzenia semantycznych ekwiwalentów zdań bułgarskich w języku polskim. W polskim brak tożsamego odpowiednika leksykalnego, więc struktura synonimicznych zdań ma cechy parafrazy analitycznej. W semantycznym modelu struktury zdań elementarnych komponenty M (modalność) i L (lokalizacja) nie należą do Dictum, które dominuje nad P – predykatem i jego argumentami. Tak więc w obu językach strukturze semantycznej omawianych jednostek odpowiadają odmienne realizacje formalne.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kilka uwag o ekwiwalencji międzyjęzykowej: na przykładzie konfrontacji polskiej i ukraińskiej frazeologii
Some Remarks on Interlingual Equivalence: Based on the Contrastive Analysis of Polish and Ukrainian Phraseology
Autorzy:
Tymoshuk, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/44914515.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
ekwiwalencja międzyjęzykowa
frazeologia
dwujęzyczny słownik frazeologizmów
korpus równoległy
język polski
język ukraiński
interlingual equivalence
phraseology
bilingual dictionary of idioms
parallel corpus
Polish language
Ukrainian language
Opis:
The article focuses on the problem of interlingual equivalence in the context of Polish and Ukrainian contemporary phraseology. The author provides examples of the use of parallel corpora in research on equivalence and outlines the concept of presenting the adequacy of phraseological units in the Leksykon aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej [Dictionary of Active Polish and Ukrainian Phraseology]. The aim of the study is to draw attention to the importance of creating a new type of bilingual dictionaries, presenting the current state of phraseological resources, and the use of digital tools in contrastive analysis.
W artykule skoncentrowano się na problemie ekwiwalencji międzyjęzykowej w oparciu o materiał współczesnej frazeologii polskiej i ukraińskiej. Przedstawiono przykłady wykorzystania korpusów równoległych w badaniach nad ekwiwalencją oraz koncepcję prezentacji odpowiedniości jednostek frazeologicznych w Leksykonie aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej. Celem niniejszego tekstu jest zwrócenie uwagi na istotność tworzenia nowego typu słowników dwujęzycznych, prezentujących aktualny stan zasobów frazeologicznych oraz wykorzystania narzędzi cyfrowych w konfrontacji językowej.
Źródło:
Adeptus; 2021, 18
2300-0783
Pojawia się w:
Adeptus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Asyndetic Complementation in the Light of Explicative Syntax (Exemplified with Bulgarian, Polish and Ukrainian)
Komplementacja asyndetyczna w świetle składni eksplikacyjnej (na przykładzie języka bułgarskiego, polskiego i ukraińskiego)
Autorzy:
Kiklewicz, Aleksander
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33317070.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
explicative syntax
valency
verb syntax
sentential actant
conjunction
asyndetic complementation
Bulgarian language
Polish language
Ukrainian language
składnia eksplikacyjna
walencja
składnia czasowników
aktant syntaktyczny
spójnik
dopełnienie asyndetyczne
język bułgarski
język polski
język ukraiński
Opis:
The subject of the study is Bulgarian, Polish and Ukrainian syntactic constructions in which the position of the clausal complement is realized in an asyndetic manner. The analysis of language material is based on the theory of explicative syntax, the foundations of which were developed by S. Karolak. The author shows that the asyndetic complement is one of the forms of realization of the propositional argument that is conditioned by the valence of the matrix verb. A given syntactic form is a valence characteristic of a limited group of semantic classes of verb, namely mental, emotive, perceptive and deliberative verbs. The author also shows that there are other factors that favor or, conversely, do not favor the use of conjunctionless sentences, such as negation, ellipsis, coreference, and others. The author concludes that the frequency of asyndetic constructions in Slavic languages can vary.
Przedmiotem badania są bułgarskie, polskie i ukraińskie konstrukcje składniowe, w których pozycja dopełnienia klauzulowego jest realizowana w sposób asyndetyczny. Analiza materiału językowego opiera się na teorii składni eksplikatywnej, której podstawy opracował S. Karolak. Autor pokazuje, że dopełnienie asyndetyczne jest jedną z form realizacji argumentu propozycjonalnego, uwarunkowaną walencją czasownika matrycowego. Dana forma składniowa stanowi charakterystykę walencyjną ograniczonej grupy semantycznej czasowników, a mianowicie czasowników mentalnych, emotywnych, percepcyjnych i deliberatywnych. Autor pokazuje również, że istnieją inne czynniki, które sprzyjają lub odwrotnie nie sprzyjają używaniu zdań bezspójnikowych, takie jak: negacja, elipsa, koreferencja. Autor dochodzi do wniosku, że częstość występowania konstrukcji asyndetycznych w językach słowiańskich jest większa lub mniejsza.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kultura wysoka na służbie, czyli o mitologizmach we współczesnych stylach i odmianach polszczyzny
High Culture on Duty or Mythology-Based Expressions in Contemporary Styles and Varieties of Polish
Autorzy:
Puda-Blokesz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32387990.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
mythology-based expressions
Polish language
high culture
popular culture
styles and varieties of Polish
mitologizmy
język polski
kultura wysoka
kultura popularna
style i odmiany polszczyzny
Opis:
The purpose of this article is to outline the stylistic and varietal extent of mythology-based expressions (of Graeco-Roman provenance), which include mythologically motivated linguistic units with varying formal (single words and polywords) and semantic (primary and secondary meanings) status. Due to their conventional origin, these units primarily belong to the literary variety of Polish. Additionally, they form the basis of numerous academic terms. To a much lesser degree, they also serve as fodder for other speech genres, styles and varieties of Polish that are conditioned by present-day cultural, civilizational and communicative changes, realized, for instance, in the language of journalists, internet users, public figures, manufacturers or owners of commercial and service facilities. The expressions in question are used in texts that differ stylistically, where they perform not only denotative-connotative but also axiological and expressive functions.
Celem niniejszego opracowania jest próba pokazania stylistycznego i odmianowego zasięgu mitologizmów (o grecko-rzymskiej proweniencji), do których można zaliczyć motywowane mitologicznie jednostki języka o różnym statusie formalnym (jedno- i wielowyrazowe) i semantycznym (o znaczeniu prymarnym i wtórnym). Jednostki te ze względu na swe konwencjonalne źródło przynależą przede wszystkim do książkowej odmiany polszczyzny. Dodatkowo, stały się one także podstawą wielu terminów naukowych. W nieznacznym stopniu zasilają też inne, warunkowane współczesnymi zmianami kulturowo-cywilizacyjnymi i komunikacyjnymi gatunki mowy, style i odmiany polszczyzny, realizujące się choćby w języku dziennikarzy, czynnych internautów, osób publicznych, producentów czy właścicieli obiektów usługowo-handlowych. Mitologizmy używane są zatem w tekstach o różnej stylistyce. Pełnią w nich funkcje nie tylko denotacyjno-konotacyjne, lecz także m.in. aksjologiczne i ekspresywne. 
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2021, 21
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Pamiętnik dla dzieci” Heleny Masalskiej – świadectwo polszczyzny łotewskiej XX wieku
“Pamiętnik dla dzieci” [A Memoir for Children] by Helena Masalska: A Testimony of Twentieth-Century Latvian Polish
Autorzy:
Ostrówka, Małgorzata
Golachowska, Ewa
Lieģeniece, Liene
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38587371.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
język polski
Łotwa
XX wiek
pamiętnik
sytuacja socjolingwistyczna
interferencje
Polish language
Latvia
20th century
memoir
sociolinguistic situation
interference
Opis:
This article presents Pamiętnik dla dzieci [A Memoir for Children] by Helena Masalska, a text which may not be very long but is certainly important for scholars documenting the Latvian variety of twentieth-century Polish. Written in a colloquial variety of the language in 1992, the memoir tells about the childhood and the youth of the author, born in 1917. The study considers the influence of Russian and Latvian as well as a dialect of Belarusian on the author’s Polish, provides a description of its features of spelling, and reconstructs the sociolinguistic situation in which the Polish of Helena Masalska was shaped.
Artykuł jest prezentacją Pamiętnika dla dzieci Heleny Masalskiej, niezbyt długiego, ale ważnego dla badacza tekstu dokumentującego łotewską odmianę polszczyzny XX wieku. Pamiętnik… jest napisany potoczną odmianą języka polskiego. Powstał w 1992 roku, ale opowiada o dzieciństwie i młodości autorki urodzonej w 1917 roku. W artykule ukazano wpływy języka rosyjskiego i łotewskiego oraz gwary białoruskiej na polszczyznę autorki, scharakteryzowano elementy pisowni, a także zrekonstruowano sytuację socjolingwistyczną, w której kształtowała się polszczyzna Heleny Masalskiej.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2020, 44; 168-237
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polish Translations of “The Life of Adam and Eve” as a Research Problem: An Analysis of Translation Strategies
Przekłady Słowa o Adamie i Ewie na język polski jako problem badawczy. Analiza strategii tłumaczenia
Autorzy:
Stelmach, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33321778.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
translation
Old Bulgarian language
Modern Bulgarian language
Polish language
Agata Kawecka
Teresa Dąbek-Wirgowa
“The life of Adam and Eve”
przekład
język starobułgarski
język nowobułgarski
język polski
Słowo o Adamie i Ewie
Opis:
This paper presents the results of translatological research into Teresa Dąbek-Wirgowa and Agata Kawecka’s translations of the Old Church Slavonic apocrypha “The Life of Adam and Eve” into modern Polish. The two texts were examined independently of each other, since they do not form a translation series. The translations were compared with the Bulgarian and Old Church Slavonic sources, which made it possible to follow closely how the translators applied the fundamental techniques of translation. Using selected examples, the article discusses the types of translation transformations used, and characterises the dominant elements presented in the translations. Some errors are also pointed out, especially those that change the meaning of the translated text. The final part of the paper contains general conclusions about the translators’ work and indicates possible directions of future research, including further research into anthologies of ancient literature as translations and into the skills exhibited by translators of such literature.
Artykuł prezentuje wyniki badań translatologicznych nad przekładami staro-cerkiewno-słowiańskiego apokryfu Słowo o Adamie i Ewie na współczesny język polski, których autorkami są Teresa Dąbek-Wirgowa i Agata Kawecka. Oba teksty zostały zbadane niezależnie od siebie, ponieważ nie tworzą serii przekładowej. Przekłady zestawiono ze źródłami (bułgarskim oraz staro-cerkiewno-słowiańskim), co umożliwiło dokładne prześledzenie sposobu pracy tłumaczek z podstawami tłumaczenia. W artykule na wybranych przykładach zostały omówione typy transformacji przekładowych wykorzystane przez tłumaczki, a ponadto przedstawiono charakterystykę dominant obecnych w przekładach. Wskazano także nieliczne błędy, w tym przede wszystkim te, które zmieniają sens tłumaczonego tekstu. W podsumowaniu przedstawiono ogólne wnioski dotyczące pracy tłumaczek oraz perspektywy badawcze obejmujące dalsze badania nad antologiami literatury dawnej jako przekładami oraz nad warsztatem tłumaczy tej literatury.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Synthetism and Analytism of Linguistic Units in Croatian-Polish Comparative Approach on the Example of Croatian “Sudjelovati” and Polish “Take Part”, “Participate” (“Brać/Wziąć Udział”, “Uczestniczyć”)
Syntetyzm i analityzm jednostek języka w ujęciu porównawczym chorwacko-polskim na przykładzie chorw. <i>sudjelovati</i> i pol. </i>brać/wziąć udział, uczestniczyć<i>
Autorzy:
Baer, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/33309620.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
analytism
synthetism
collocations
verbs
Croatian language
Polish language
analityzm
syntetyzm
kolokacje
czasowniki
język chorwacki
język polski
Opis:
The main aim of this paper is Croatian-Polish comparative analysis of analytical and syncretic units of language, which are semantic, inter-linguistic equivalents, on the example of Croatian verb sudjelovati and its Polish counterpart in the form of collocation brać/wziąć udział and the synonymous verb uczestniczyć. The semantic analysis was carried out in accordance with dictionary definitions for aforementioned linguistic units, and then they were compared with linguistic uses in the form of sentences excerpted from national Croatian and Polish corps. The analysis was supplemented with analytical and synthetic research of linguistic units and their inter-linguistic semantic and structural equivalence in administrative style on the basis of parallel Croatian-Polish textual corps of legal acts obtained from the base EurLex. The analysis showed that a meaning, however, is more important than a formal structure of linguistic unit, because, regardless of whether for example in Polish language, there was collocation or synthetic verb in a sentence, transferred content was convergent, in reference to inter-linguistic equivalence, with Croatian language. Discrepancies in translation, seen on the basis of parallel corps, resulted from syntax changes which were introduced in analysed texts by translators of EU law in Croatia and Poland. This analysis may be useful from the point of view of glottodidactics and translation.  
Celem niniejszego artykułu jest analiza porównawcza chorwacko-polska analitycznych i syntetycznych jednostek języka będących semantycznymi ekwiwalentami międzyjęzykowymi na przykładzie chorwackiego czasownika sudjelovati i jego polskiego odpowiednika w postaci kolokacji brać/wziąć udział i synonimicznego czasownika uczestniczyć. Analiza semantyczna została przeprowadzona w oparciu o definicje słownikowe dla wskazanych jednostek języka, a następnie jej wyniki porównane z uzusem językowym w postaci zdań wyekscerpowanych z korpusów narodowych chorwackiego i polskiego. Analiza została uzupełniona o badanie analityczności i syntetyczności jednostek językowych oraz ich międzyjęzykowej ekwiwalencji semantycznej i strukturalnej w stylu administracyjnym na podstawie korpusu równoległego chorwacko-polskiego tekstów aktów prawnych pozyskanych z bazy Eur-Lex. Zostało wykazane, że od struktury formalnej jednostki języka ważniejsze jest znaczenie, gdyż niezależnie od tego, czy np. dla języka polskiego w zdaniu występowała kolokacja, czy czasownik syntetyczny, przekazana treść była zbieżna, również w odniesieniu do ekwiwalencji międzyjęzykowej z językiem chorwackim. Rozbieżności w przekładzie uwidocznione na podstawie korpusu równoległego wynikały ze zmian składniowych wprowadzanych do analizowanych tekstów przez tłumaczy prawa unijnego w Chorwacji i w Polsce.
Źródło:
Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:
Slavia Meridionalis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies