Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polish – Lithuanian commonwealth" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Piotr Mieszkowski o Senacie Rzeczpospolitej. Kilka uwag na temat XVII-wiecznego polskiego republikanizmu
    Piotr Mieszkowski on the Senate of the Commonwealth. Some Remarks on the 17th Century Polish Republicanism
    Autorzy:
    Tulejski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2129862.pdf
    Data publikacji:
    2022-10-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Senate
    Piotr Mieszkowski
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    senat
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Opis:
    Piotr Mieszkowski is one of the forgotten republican writers of 17th century Poland. His reflections on the political system of the Polish-Lithuanian Commonwealth are the culmination of the debates that took place in the 16th century. In his treatise Polonus Iure Politus, Mieszkowski presents a mature perspective on the proper system of the Polish-Lithuanian state, which merges the Roman republican tradition and the achievements of Polish political philosophy of the Renaissance, its golden age. According to Mieszkowski, the Senate of the Polish-Lithuanian Commonwealth is of particular importance. The author of the article proves that Mieszkowski is one of the representatives of a group of constitutionalists of 17th century Commonwealth who considered the senate the crucial element of the political system, ensuring its durability and stability. The necessary condition for fulfilling this role, however, is the cultivation of republican virtues.
    Piotr Mieszkowski jest jednym z zapomnianych dzisiaj polskich pisarzy republikańskich XVII wieku. Jego rozważania nad ustrojem Rzeczypospolitej Obojga Narodów są zwieńczeniem debat, które toczyły się w wieku XVI. W traktacie Polonus Iure Politus Mieszkowski przedstawia dojrzałe spojrzenie na zagadnienie właściwego ustroju państwa polsko-litewskiego. Zdaniem autora jego koncepcja ustrojowa jest połączeniem rzymskiej tradycji republikańskiej oraz dorobku polskiej renesansowej filozofii politycznej okresu złotego wieku. Szczególne znaczenie ma dla niego rola senatu Rzeczpospolitej. Autor artykułu dowodzi, że Mieszkowski jest jednym z przedstawicieli grupy konstytucjonalistów, którzy uważali senat, za newralgiczny element ustroju państwa zapewniający mu trwałość i stabilność. Warunkiem koniecznym realizacji tej roli jest jednak kultywowanie cnót republikańskich.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2022, 5(69); 167-180
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Umiar” jako spadek – potencjał i ograniczenia tworzenia alternatywy
    “Moderation” as Inheritance – the Potential and Limitations of Creating an Alternative
    Autorzy:
    Kopel, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2057302.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-02
    Wydawca:
    Akademia Ignatianum w Krakowie
    Tematy:
    Rzeczpospolita
    wspólnota
    alter-Państwo
    umiar
    poststrukturalizm
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    community
    alter-State
    moderation
    post-structuralism
    Opis:
    Pojawiające się projekty alternatyw dla współczesnej hegemonicznej organizacji władzy (rozumianej jako porządek państwowy, kapitalizm, nowoczesność, biowładza itp.) są konstruowane na fundamentach zarówno kulturowo znanych, jak i obcych. Artykuł jest próbą rozpoznania potencjału i ograniczeń „umiaru”, który pozwoliłby na wytworzenie organizacji alter-państwowych. Wychodząc od analizy Rzeczpospolitej Obojga Narodów jako bytu niepaństwowego, autor wskazuje na bardzo ważną rolę „umiaru” w jej mechanizmach wspólnotowych. Rozumiejąc je zgodnie z deleuzjańską koncepcją systemów maszynowych, śledzi je za pomocą narzędzi teoretycznych: sieci wyobrażeniowej oraz pamięci formulicznej i fantasmagorycznej, które pozwalają na określenie potencjalnej pracy „umiaru” we współczesnych projektach alternatywnych organizacji władzy.
    The emerging projects of alternatives to the contemporary hegemonic organization of power (recognized as the order of the State, capitalism, modernity, biopower, etc.) are constructed on both culturally familiar and alien foundations. The article is an attempt to recognize the potential as well as the limitations of “moderation” that would allow generating alter-State organizations. Starting from the analysis of the Polish–Lithuanian Commonwealth as a non-state, the author points out the key role of “moderation” in its community mechanisms. Understanding them in accordance with the Deleuzian concept of machine systems, the author traces them with theoretical tools: the imaginary network and formulative and phantasmagoric memory, which specify the potential work of “moderation” in contemporary projects of alternative organizations.  
    Źródło:
    Perspektywy Kultury; 2022, 37, 2; 185-200
    2081-1446
    2719-8014
    Pojawia się w:
    Perspektywy Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Comparative studies of medical specialization in Orthodox and Catholic monasteries. Preliminary remarks
    Autorzy:
    Krainia, Olha
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/7021956.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    Hospital
    history of medicine
    Catholic and Orthodox monasteries
    monks
    Kyiv Pechersk monastery
    Rus
    Ukraine
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    the Tsardom of Moscow
    Opis:
    Comparative studies of medical specialization in Orthodox and Catholic monasteries. Preliminary remarks. The article is dedicated to the problem of the genesis of hospitals and specialization of some Catholic and Orthodox monasteries in the provision of medical care and other charitable activities. The relevance of the topic is dictated by the difficulty in explaining the phenomenon of the Orthodox Trinity Hospital Monastery in Kyiv outside the context of the history of Rus as a part of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Orthodox monasteries are not characterized by the reflection in their name of the monastery’s implied charitable function. The problems of historiography relating to the monastery as a medical institution are discussed in the article. It focuses how the imperial concept of historical development prevails in post-Soviet countries, also either West European connections or regional features is taken little into account. Despite the meager available source base, posing the question makes it possible to identify promising areas of research, such as a comparison of the charters of Orthodox and Catholic monasteries with regard to the care of patients, dependence of specialized church institutions on public health policy, dynamics of the evolution of hospitals in Catholic and Orthodox monasteries, an architectural and spatial structure of medical units there, monastic view of disease and medical practice, which highlight the issues of the monasteries’ social role and their functioning during epidemics.
    Źródło:
    Orientalia Christiana Cracoviensia; 2019, 11; 63-76
    2450-2936
    2081-1330
    Pojawia się w:
    Orientalia Christiana Cracoviensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ideały wychowawcze w edukacji oświeceniowej (w perspektywie historii intelektualnej). Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej
    Ideals of Education in Enlightenment Education (in Line of Intellectual History): On the History of the Commission of National Education
    Autorzy:
    Janeczek, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1807233.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-03
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Komisja Edukacji Narodowej
    historia oświaty
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    wiek oświecenia
    Commission of National Education
    History of Education
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    Age of Enlightenment
    Opis:
    Artykuł omawia ideały wychowawcze w szkołach Komisji Edukacji Narodowej (KEN) w dobie oświecenia na tle europejskim. Wykorzystuje metody historii kultury intelektualnej (intellectual history), które umożliwiają poszerzenie tradycyjnej historii oświaty i wychowania o wymiar społeczno-kulturowy. Działania Komisji, podobnie jak poprzedzające ją reformy przeprowadzone w Rzeczypospolitej na gruncie szkolnictwa kościelnego w połowie XVIII wieku, wpisują się w analogiczne zmiany na gruncie ogólnoeuropejskim. Podobny był ich duch, godzący nowożytny utylitaryzm – odpowiedni do potrzeb absolutystycznych państw, które przejmowały troskę o oświatę od grup wyznaniowych – z integralną wizją szkoły, w której elementem fundamentalnym jest wychowanie moralne zespolone z religijnym. Mimo przejawów pewnego racjonalizmu i naturalizmu w duchu epoki religia pozostała fundamentem moralności, a ta podstawą ładu społecznego. Artykuł potwierdza ideę tzw. długiego trwania (longue durée), ukazując ciągłość wychowawczą w szkole nowożytnej, mimo odmiennych deklaracji ideowych.
    This paper discusses the ideals of education present in the schools of the Commission of National Education (Pol. KEN) in the period of the Enlightenment against the backdrop of Europe. It applies the methods of intellectual history which permit to expand the traditional history of education and formation by the social and cultural dimensions. The activities of the Commission, like the preceding reforms in the mid-eighteenth century Polish Republic (based on church education), are part and parcel of the European reforms. They were similar in terms of their spirit that combined a critical approach to modern utilitarianism—appropriate to the needs of the absolutist states that were concerned about education in the manner of religious groups— with an integral vision of school whose fundamental element was moral formation in combination with religious formation. Despite certain manifestations of rationalism and naturalism in line with the spirit of the epoch, religion remained the foundation of morality, and the latter in turn was the foundation of social order. This paper confirms the idea of the so-called long duration (longue durée), and shows that in spite of different ideological declarations we observe educational continuity in the modern school.
    Źródło:
    Roczniki Kulturoznawcze; 2015, 6, 2; 5-37
    2082-8578
    Pojawia się w:
    Roczniki Kulturoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dokumenty polsko-rosyjskiego rozejmu zawartego 11 (1) XII 1618 r. we wsi Dywilino
    Грамоты польского-русско перемирия заключенного 1 (11) декабря 1618 г. в деревне Деулине
    Autorzy:
    Małow, Aleksandr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/969618.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
    Tematy:
    Rzeczpospolita
    Państwo Moskiewskie
    Smuta
    rozejm w Dywilinie
    Polanówka
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    The Moscow State
    the truce in Dywilino
    Речь Посполитая
    Московское государство
    Великая Смута
    деулинское перемирие
    Поляновка
    Opis:
    Работа представляет собой критическое издание текстов документов перемирии, заключенного в Деулине в 1618 году, которому предшествует обширное источнико- и архивоведческое введение. Издание подготовлено в соответствии с российскими правилами. Из двух оригинальных грамот деулинского перемирия уцелела только «литовская» противень в настоящее время хранящаяся в Российском государственном архиве древних актов в Москве. Текст документа сохранился в трех идентичных и хронологически близких «польских» книгах посольских, каждая из которых содержит также текст дополнительного соглашения, заключенного на речке Поляновке 1 (11) июня 1619 года. Деулинское соглашение сохраняло юридическую силу до его нарушения российской стороной в 1632 году. Это очень важное для польской историографии источниковое издание, которое позволит историкам изучать важное событие в истории польской дипломатии и истории в целом.
    Źródło:
    Wschodni Rocznik Humanistyczny; 2020, XVII, 2; 7-100
    1731-982X
    Pojawia się w:
    Wschodni Rocznik Humanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ogrody w pustelniach zakonów kamedułów, kartuzów i karmelitów bosych w XVII i XVIII wieku (część 1)
    Gardens in the hermitages of the Camaldolese, Carthusian and Discalced Carmelite orders in the 17th and 18th Centuries (part 1)
    Autorzy:
    Brykowska, Maria
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30136018.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Politechnika Warszawska, Wydział Architektury
    Tematy:
    kameduli
    ogrody
    architektura sakralna
    XVII–XVIII wiek
    Włochy
    Rzeczpospolita
    Austro-Węgry
    camaldolese
    gardens
    sacral architecture
    17th and 18th centuries
    Italy
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    Austro–Hungary
    Opis:
    Opracowanie badań nad ogrodami w pustelniach zakonów kontemplacyjnych w XVII–XVIII wieku ukaże się w druku w dwóch częściach. Obecnie drukowana część 1, odnosi się do założeń architektoniczno-przestrzennych Kongregacji Kamedułów Pustelników Góry Koronnej, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ogrodów, dotąd pomijanych w literaturze o dziejach zakonu. Artykuł został oparty na własnych, wieloletnich badaniach autorki i publikowanych źródłach, pracach na temat duchowości kamedułów i dziejów poszczególnych pustelni. Wprowadzenie obejmuje tematykę wspólnych źródeł powstania zakonów kontemplacyjnych w Europie – czerpaną z praktyki pustelników na Wschodzie w pierwszych wiekach chrześcijaństwa i skrót badań nad ogrodami tych zakonów. W artykule przedstawiono w układzie chronologicznym, w 4 częściach, eremy kamedułów realizowane w XVII–XVIII wieku łącznie w całej kongregacji – we Włoszech, w Rzeczypospolitej i na terenie Austro-Węgier. Uwzględniono rolę kamedułów w procesie realizacji fundacji, lokalizacji pustelni, kościoła i ogrodów oraz program, kompozycję i architekturę zależną od zakonu, jak i od fundatora. Podsumowanie wykazało zarówno wspólne cechy, jak i różnice w założeniach przestrzennych i w architekturze pustelni kamedułów. Wnioski z badań ogrodów – ich rodzaj, formy i treści, jako dzieła sztuki o głębokiej symbolice religijnej oraz sacrum krajobrazu, będą przedstawione, łącznie z założeniami architektoniczno-przestrzennymi kartuzji i pustelni zakonu karmelitów bosych, w części 2.
    This study of the research on hermitage gardens of monks belonging to contemplative orders in the 17th and 18th centuries will appear in print in two parts. Part 1, presently being printed, makes reference to the architectural–spatial complexes of the Camaldolese Hermits of Monte Corona (Er. Cam.), with special consideration for questions relating to the gardens omitted to date in the literature on the history of the order. The article is based on the author’s own, multiyear research as well as published sources, works on the mysticism of the Camaldoles and the histories of the individual hermitages. The introduction encompasses the topic of the common sources behind the emergence of contemplative orders in Europe as drawn from the practices of hermits in the East in the first centuries of Christianity, and a brief study into the gardens of those monks. The article presents the Camaldolese hermitages of the entire congregation erected in the 17th and 18th centuries—in Italy, the Polish–Lithuanian Commonwealth, and in Austro–Hungary—in chronological order in four parts. The role of the Camaldolese in the process of implementing the foundation, locating of hermitage, church, and gardens as well as the program, composition, and architecture, dependent on the order and the founder are all taken into account. A summary indicated both common features and differences in the spatial layout and architecture of the Camaldolese hermitages. Conclusions stemming from research into the gardens—their types, forms, and contents as works of art with far–reaching religious symbolism and the sacrum of the landscape—are presented, together with the Carthusian architectural–spatial complexes and the hermitages of the Discalced Carmelite orders in Part 2.
    Źródło:
    Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce; 2023, 6; 5-112
    2657-5795
    2956-591X
    Pojawia się w:
    Studia do Dziejów Architektury i Urbanistyki w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (Cz. 1)
    Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part One)
    Autorzy:
    Janeczek, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488429.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Komisja Edukacji Narodowej
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    wiek oświecenia
    historia oświaty
    historia filozofii
    historia nauk
    Commission of National Education
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    Age of Enlightenment
    History of Education
    History of Philosophy
    History of Science
    Opis:
    Artykuł przestawia dydaktykę KEN, koncentrując się na ukazaniu reform oświatowych charakterystycznych dla epoki oświecenia. W szczególności ukazuje specyfikę styku ówczesnej filozofii i nowożytnej nauki, stopniowo wyzwalającej się z hegemonii filozofii. Wskazuje na dominujący podówczas duch utylitaryzmu, a w warstwie metodologicznej – programowy eklektyzm. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której nawiąże wprost KEN. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Podejście to było typowe dla szkolnictwa reformowanego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów przez środowiska wyznaniowe, zwłaszcza zakon pijarów i jezuitów. Z czasem coraz bardziej upowszechni się empirystyczna epistemologia, owocująca fenomenalizmem kwestionującym możliwość uprawiania maksymalistycznie pojętej filozofii w formie nowożytnego arystotelizmu chrześcijańskiego funkcjonującego w szkole tradycyjnej. Mimo krytyki tego modelu kształcenia, presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie w szkole oświeceniowej elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
    This paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It focuses on the educational reforms characteristic of the Age of the Enlightenment. In particular, it shows the specific character of the then philosophy and modern science that gradually liberated itself from the hegemony of philosophy. It pinpoints the spirit of utilitarianism that dominated at that time, and in its methodological aspect policy eclecticism. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would draw. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such approach was typical of reformed education in the Polish–Lithuanian Commonwealth by religious milieus, especially the Piarists and Jesuits. In the course of time empiristic epistemology became more and more popular and bore fruit in the form of phenomenalism which questioned the pursuit of philosophy maximalistically understood in the form of modern Christian Aristotelianism in the traditional school. Despite criticism of this model of education, the pressure of the so-called long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 35-65
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oświeceniowa kultura naukowa w kontekście filozoficznym. Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej (cz. 2)
    Learned Culture in the Enlightenment in the Philosophical Context. On the History of the Commission of National Education (Part Two)
    Autorzy:
    Janeczek, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/488600.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Komisja Edukacji Narodowej
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    wiek oświecenia
    historia oświaty
    historia filozofii
    historia nauki
    Commission of National Education
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    Age of Enlightenment
    History of Education
    History of Philosophy
    History of Science
    Opis:
    Artykuł przestawia dydaktykę KEN w zakresie sformułowań programowych, podręczników i praktyki dydaktycznej, ukazanych na tle reform charakterystycznych dla ówczesnej szkoły europejskiej. W ukazaniu realiów kultury naukowej funkcjonującej w szkolnictwie zarządzanym przez Komisję skupiono się na oddaniu specyfiki styku filozofii i nowożytnej nauki, nieraz znacznie odbiegającego od realiów współczesnych. Nauczanie w szkołach KEN należy niewątpliwie do programowo eklektycznej kultury intelektualnej oświecenia, godzącej szkołę tradycyjną z postulatami nowożytnymi. Postawa ta ujawniła się w całym szkolnictwie europejskim, a więc nie tylko we Francji, przodującej przynajmniej w zakresie deklaracji programowych, ale zwłaszcza w centralistycznie reformowanej oświacie w monarchii habsburskiej. Jest ona także właściwa tak reprezentacyjnemu świadectwu ówczesnej kultury naukowej, jakim była Wielka Encyklopedia Francuska, do której KEN wprost nawiązywała. Szkoły KEN odchodzą od utożsamiania kształcenia realnego z kursem filozofii, co nasili się wraz z upowszechnianiem się empirystycznej epistemologii, owocującego fenomenalizmem rugującym podejście ufundowane na filozofii, w szkole tradycyjnej właściwe nowożytnemu arystotelizmowi chrześcijańskiemu. W szkole europejskiej wzbogacano studium językowo-humanistyczne o kształcenie matematyczno-przyrodnicze, zachowując kurs filozofii w duchu philosophia recentiorum, przynajmniej na poziomie uniwersyteckim. Filozofia ta krytycznie asymilowała elementy nowożytnej epistemologii, a zwłaszcza osiągnięcia nowożytnego przyrodoznawstwa. Postawa ta była charakterystyczna także dla szkoły zreformowanej w połowie wieku XVIII na teranie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zwłaszcza przez zakon pijarów i jezuitów. KEN wprowadziła natomiast samoistne przedmioty matematyczno-przyrodnicze, co zaowocowało ograniczeniem wykładu filozofii, którą w szkołach średnich sprowadzono do kursu logiki i ukierunkowanej praktycznie etyki, a na uniwersytetach do prawa naturalnego z odniesieniami społecznymi, politycznymi i ekonomicznymi. Zaowocowało to nawet odejściem od tradycyjnej struktury uniwersytetu, z propedeutycznym wydziałem filozoficznym, gdy w duchu fizjokratycznego porządku fizycznego i moralnego ukonstytuowano dwuczłonową strukturę szkół wyższych. Tym niemniej presja tzw. długiego trwania (longue durée) tłumaczy zachowanie elementów filozoficznych nawet w przyrodoznawstwie, dzielone z ówczesną szkołą europejską, a więc w formie interpretacji korzystającej z kategorii substancji i jej właściwości, a nawet koncepcji duszy zwierzęcej.
    The paper depicts the didactic approach of the Commission of National Education (Pol. KEN). It shows curricula policy, textbooks, and didactic practice against the backdrop of reforms characteristic of the then European school. In presenting the reality of learned culture in education managed by the Commission attention is focused on the specific borderline between philosophy and modern science, the areas that many a time diverged from contemporary circumstances. Teaching in the KEN schools undoubtedly belongs to the policy of eclectic intellectual culture of the Enlightenment that seeks to reconciliate the traditional school with modern postulates. This attitude was manifested throughout European education, therefore not only in France, which was leading at least in her policy declarations, but especially in the Habsburg monarchy whose education was under centralistic reformation. It was also proper to the then learned culture of the Encyclopaedia, or a Systematic Dictionary of the Sciences, Arts, and Crafts, on which the KEN would directly draw. The KEN schools diverge from the identification real education with a course of philosophy, a fact became more prominent together with the popularisation of empiristic epistemology that resulted in phenomenalism; the latter eliminated the approach founded on philosophy in the traditional school, the approach proper to modern Christian Aristotelianism. The European school of linguistic and humanistic studies was enriched by mathematics and natural sciences, whereas a course in philosophy in the spirit of philosophia recentiorum was maintained, at least at the university level. This philosophy assimilated some elements of modern epistemology in a critical manner, especially the accomplishments of modern natural science. Such attitude was also characteristic of the school reformed in the mid-eighteenth century in the Polish-Lithuanian Commonwealth, especially by the Piarists and Jesuits. The KEN introduced independent mathematical and natural science subjects, a fact that resulted in limitation of the course of philosophy which in secondary education was reduced to a course in logic and practical ethics, and at universities to natural law with some social, political, and economic references. This resulted in departure from the traditional structure of university, with a propaedeutic faculty of philosophy, where a two-part structure of higher education was constituted in the spirit of physiocratic physical order and moral order. Nevertheless the pressure of the socalled long duration (longue durée) accounts for the maintenance of philosophical elements in Enlightenment school, even in natural science, in the form of interpretation that takes advantage of the category of substance and its properties, and even of the conception of animal soul.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2015, 63, 4; 67-114
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Commission of National Education and its transformation from 1773 to 1794
    Komisja Edukacji Narodowej i jej przemiany w latach 1773–1794
    Autorzy:
    Bartnicka, Kalina
    Dormus, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2058123.pdf
    Data publikacji:
    2018-12-31
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii Nauki im. Ludwika i Aleksandra Birkenmajerów
    Tematy:
    Commission of National Education
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    Partitions of Poland
    suppression of the Jesuit Order
    education system reform in 17th-century Poland
    Komisja Edukacji Narodowej
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    rozbiory Polski
    kasata zakonu jezuitów
    reforma szkolnictwa w XVII-wiecznej Polsce
    Opis:
    The unexpected news about the suppression of the Society of Jesus by Pope Clement XIV arrived in Warsaw in September 1773 during the Sejm summoned for the purpose of ratifying the First Partition of the territory of the Polish–Lithuanian Commonwealth. The pope decided to subordinate the schools and the estate owned by the Jesuits to the secular clergy. Despite the pope’s recommendation, the parliamentarians decided to nationalise post-Jesuit schools and their estate. A central state office, the Commission of National Education, was established to supervise those schools. The post-Jesuit estate, converted into an educational fund under the authority of the Commission, would be used solely for the operations of schools and teachers as well as for a profound education reform. The Commission was instituted on 14 October 1773 and took charge of education and public schools without exceptions. In 1776, despite many obstacles, it assumed full control over its educational fund and commenced work immediately. Despite the belief generally held today, in its 20 years of existence, the Commission of National Education was significantly transformed on several occasions and did not operate without stopping. What was invariable were the concept and objective of the Commission and its schools: to raise an enlightened, public-oriented and happy man, a good citizen and patriot, capable of building a happy and wealthy society and a strong state. In 1795, Poland lost its independence for 123 years, but owing to the Commission’s activity, a new nation was born that was prepared to fight for its freedom.
    Źródło:
    Rozprawy z Dziejów Oświaty; 2018, 55; 9-60
    0080-4754
    Pojawia się w:
    Rozprawy z Dziejów Oświaty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Results of the Dynastic War in Sweden (1597–1660): Swedish and Finnish Refugees
    Autorzy:
    Łopatecki, Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30146183.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Sweden in the 1st half of the 17th century
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    Finns
    Swedes
    refugees in the early modern period
    spatial mobility
    estates in the Kingdom of Sweden
    Sigismund III
    Charles of Södermanland
    Szwecja w 1. połowie XVII wieku
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Finowie
    Szwedzi
    uchodźcy w okresie wczesnonowożytnym
    mobilność przestrzenna
    szlachta szwedzka
    Zygmunt III
    Karol IX Sudermański
    Opis:
    Artykuł recenzyjny dotyczy zagadnień poruszanych w książce Wojciecha Krawczuka „Wierni królowie. Szwedzi i Finowie na uchodźctwie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w pierwszej połowie XVII wieku.” W swojej monografii autor scharakteryzował średniej wielkości zbiorowość, którą tworzyli Szwedzi i Finowie uciekający ze swojego kraju w wyniku wojny dynastycznej między Zygmuntem III a jego wujem Karolem Sudermańskim. Znaczna część tej grupy osiedliła się w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a królowie (Zygmunt III oraz jego synowie) czuli przywiązanie do tych ludzi, co przejawiało się w sprawowaniu nad nimi szczególnej opieki. Społeczność ta, zwłaszcza szlachta, miała duże znaczenie polityczne, osiągając w Koronie nawet stanowiska senatorskie. W artykule przedstawiono nowe obliczenia diaspory Szwedzkiej i Fińskiej na ziemiach polsko-litewskich przy wykorzystaniu metod kwantytatywnych. Ze zgromadzonych przez Wojciecha Krawczuka danych wynika, że w latach 1600–1620 przebywało w państwie Zygmunta III co najmniej 583 uchodźców płci męskiej. Część z nich przebywała za granicą zaledwie kilka lat i wracała do kraju, w związku z czym liczba uchodźców systematycznie spadała (Wykres 2 i 3). Struktura społeczna osób, które opuściły Szwecję, została przedstawiona w formie Wykresu 1. Okazało się, że szlachta stanowiła zaledwie jedną czwartą uchodźców, ale była to prawie 23% całej szlachty królestwa.
    The subject of the publication is a review of the book “Wierni królowie. Szwedzi i Finowie na uchodźctwie w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w pierwszej połowie XVII wieku” [Faithful Kings. Swedes and Finns in Exile in the Polish–Lithuanian Commonwealth in the First Half of the 17th Century] written by Wojciech Krawczuk. In his monograph, the author characterised a medium–sized collectivity made up of Swedes and Finns fleeing their country as a result of the dynastic war between Sigismund III and his uncle Charles of Södermanland. A considerable part of the group settled in the Commonwealth and the kings (Sigismund III, as well as his sons) felt attachment to those people, which manifested itself in taking special care over them. The community, especially noblemen, was of great political importance, reaching in the Crown even senatorial positions. The article presents new calculations of the diaspora connected with the results of the dynastic war. The calculations demonstrate that in the years 1600–1620 there were jointly c. 583 male refugees. Some of them spent abroad merely a few years and returned home; consequently, the number of the refugees was systematically falling (Figure 2 & 3). The social structure of people who left Sweden was presented in the form of Figure 1. It turned out that the nobility made up merely a quarter of the refugees, but it was almost 23% of all noblemen of the kingdom.
    Źródło:
    Studia Maritima; 2022, 35; 271-282
    0137-3587
    2353-303X
    Pojawia się w:
    Studia Maritima
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szkice do portretu szlachcianki w dawnej Rzeczypospolitej: dokumenty dotyczące Rainy Gniewoszówny Strzyżewskiej w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
    Sketches for a portrait of a noblewoman in the former Polish Republic: documents concerning Raina Gniewoszówna Strzyżewska in the collection of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin
    Штрихи к портрету шляхтянки в старой Речи Посполитой: документы о Раине Гневошовне Стрижевской в фондах Люблинской Воеводской Публичной Библиотеки им. Иеронима Лопацинского
    Autorzy:
    Baran, Aleksander
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1070665.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie
    Tematy:
    Raina Gniewoszówna Strzyżewska
    Gniewosz Dmitrowicz Strzyżewski
    Iwan Hrehorewicz Hulewicz Poddubiński
    Jakub Stradomski (Stradowski)
    Łuck
    Winnica
    Unia Lubelska, Rzeczpospolita Obojga Narodów
    Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie
    Jakub Stradomski (Stradowski) Łuck
    the Union of Lublin
    Polish–Lithuanian Commonwealth
    H. Łopaciński Regional Public Library in Lublin
    Раина Гневошовна Стрижевская
    Гневош Дмитриевич Стрижевский
    Иван Грегорович Гулевич Поддубинский
    Якуб Страдомский (Страдовский)
    Луцк
    Винница
    Люблинская Уния
    Речь Посполитая Обеих Наций
    Люблинская Воеводская Публичная Библиотека им. Иеронима Лопацинского
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest szlachciance Rainie Gniewoszównie Strzyżewskiej – postaci mało znanej w historiografii. W okresie swej samodzielnej aktywności gospodarczej skupiała ona w swych rękach znaczne posiadłości ziemskie w Łucku i na przedmieściach. Analiza źródeł dotyczących tej kobiety pozwała odsłonić mało lub wręcz nieznane karty historii Łucka w XVI w.
    This article is devoted to the noblewoman Raina Gniewoszówna Strzyżewska – a figure little known in historiography. During the period of her independent economic activities, she gathered into her possession substantial estates in Lutsk and the suburbs. The analysis of the sources concerning this woman made it possible to reveal little-known or even unknown pages of Lutsk's history of the 16th century.
    Статья посвящена шляхтянке Раине Гневошовне Стрижевской – персоне, мало известной в историографии. В период самостоятельной хозяйственной активности она сосредотачивала в своих руках значительные земельные владения в Луцке и его пригородах. Анализ источников, касающихся этой женщины, позволил раскрыть малоизвестные или, даже, неизвестные страницы истории Луцка XVI века.
    Źródło:
    Bibliotekarz Lubelski; 2019, 62; 71-94
    0137-9895
    Pojawia się w:
    Bibliotekarz Lubelski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies