Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Podlachia" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-10 z 10
Tytuł:
Zarys dziejów parafii luterańskiej w Białymstoku do I wojny światowej
An Outline of the History of the Lutheran Parish in Białystok until World War I
Autorzy:
Różański, Krzysztof Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/425570.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:
Białystok
Podlachia
Protestantism
Supraśl
Opis:
Protestants have been present in Podlachia since the Reformation; but Lutherans appeared in the city of Białystok and its surroundings in the 18th century. They were, among others, architects and craftsmen in the service of hetman J. K. Branicki and some staff of postal stations. In the nearby Zabłudów there was a Reformed parish already in 1608. More Lutherans settled in Białystok after 1795 when, as a result of the Third Partition of Poland, the city was annexed by Prussia and became the capital of the province and department. A rapidly-growing congregation was established with a military chaplain as their pastor. When Białystok was ceded to the Russian Empire in 1807, the structure of parish members changed: in lieu of soldiers and clerks, well-qualified craftsmen became the majority. Some expansive development of the congregation occurred after 1831 when due to economic reasons many textile factories were moved from the Łódź industrial region to the region of Białystok. By the end of the 19th century, the parish had about 12 thousand members. This paper describes the history of the parish until World War I. It presents profiles of pastors, and describes church buildings, as well as charity, educational and cultural actions undertaken by the parish.
Źródło:
Gdański Rocznik Ewangelicki; 2014, 8; 84-107
1898-1127
Pojawia się w:
Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Życie społeczne parafii luterańskiej w Białymstoku od I do II wojny światowej
Community life of the Lutheran congregation in Białystok from the First to the Second World War
Autorzy:
Różański, Krzysztof Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/425442.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:
Białystok,
Podlachia
Protestantism
Evangelical-Augsburg Church
Opis:
The article completes the picture of the situation of the Lutheran con-gregation in Białystok in the interwar period. It presents lively educational and cultural activities conducted by the parish, the latter to include: choirs, library, pastoral care, youth groups, military chaplaincy. The article also de-scribes the parish's relationship with the German People's Union in Poland which resulted in bad reputation and troubles for the community in the post-war period, although in fact these relations were limited and terminated quite fast. The issue of personal and national tensions within the congregation - illustrated by the case of division in the years 1931-32 - is also discussed. At that time two separate parish councils functioned that did not recognise and fought each other (one of them even questioned the authority of the Consistory in Warsaw and considered joining the congregation of another church). It even came to an intervention of the state authorities. After the breakout of World War II Podlachian Protestants – officially considered to be Germans – were mostly evacuated to German Reich. Those who remained were mostly exiled by the Soviet to Siberia or Kazakhstan andsome converted to Roman Catholicism. After the war only few remained. The congregation was closed in 1978 but since 2002 it is again active and vital. The article ends a series of four articles summarizing the history of the Lutheran congregation in Białystok.
Źródło:
Gdański Rocznik Ewangelicki; 2017, 11; 41-54
1898-1127
Pojawia się w:
Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zarys dziejów parafii luterańskiej w Białymstoku od I do II wojny światowej
An Outline of the History of the Lutheran Parish in Białystok from World War I to World War II
Autorzy:
Różański, Krzysztof Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/425355.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:
Białystok
Podlachia
protestantism
Supraśl
The Evangelical Augsburg Church
Opis:
Dynamic development of the Lutheran parish of Białystok, including the nearby towns in Podlachia (presented in previous paper) got unexpectedly interrupted when the World War I broke out. While retreating, the Russian Army devastated factories and evacuated pat of the population, especially those of German origin; others fled to Germany. All of the above turned Białystok from an important industrial centre into a city full of unemployment and poverty. The Lutheran parish, despite its very poor financial situation, met new needs of its members and other citizens and started certain new charity actions for the poor and victims of war; these included e.g. orphanage, soup kitchen, home for elderly, medical support. When the Polish jurisdiction was restored after 123 years, the parish in Białystok joined the Evangelical–Augsburg Church in Poland. New circumstances generated a number of new problems, both internal – like tensions between pro-Polish and pro-German parties coexisting in the congregation, and external – like annexation of a church, attempted by a local priest. When the World War II broke out, most of community members were deported.This paper describes an outline of the history of the parish from the outbreak of World War I to World War II, including all the charity’s actions, and also mentions other protestant communities in Białystok.
Źródło:
Gdański Rocznik Ewangelicki; 2015, 9; 133-149
1898-1127
Pojawia się w:
Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Duchowni luterańscy w Białymstoku od I wojny światowej do likwidacji parafii w 1978 roku
Lutheran Pastors in Białystok from World War I until Parish Closure in 1978
Autorzy:
Różański, Krzysztof Maria
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/425486.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Parafia Ewangelicko-Augsburska w Gdańsku z siedzibą w Sopocie
Tematy:
Białystok
Podlachia
protestantism
Wydminy
Hajnówka
The Evangelical Augsburg Church
Opis:
The purpose of this article is to describe biographies of Lutheran pastors serving in Białystok congregation since World War I until the parish was definitely closed down in 1978. This includes three different stages of history of the parish: the first one covers the interwar period. The parish, although reduced and impoverished as a result of the World War I, still had over two thousand members, employed two pastors and conducted many cultural, social and charity activities. Since World War II broke out, only occasional Lutheran worship services for German soldiers were celebrated. During the era of the communist Polish People's Republic the community had only about 30 members and was served by visiting pastors, coming – rather rarely – from distant Warsaw and Masuria; in 1978 the congregation was officially closed. This paper shortly presents profiles of all pastors that served in Białystok during the above period.
Źródło:
Gdański Rocznik Ewangelicki; 2016, 10; 75-88
1898-1127
Pojawia się w:
Gdański Rocznik Ewangelicki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inwentaryzacja fotograficzna drewnianego starego domu wiejskiego w Miniewiczach w gminie Zabłudów
Photo-survey documentation of an old timber-constructed house in Miniewicze, Zabłudów Commune, N-E Poland
Autorzy:
Ładny, Marcin
Szewczyk, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/398377.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
Tematy:
architektura wernakularna
architektura regionalna
dom wiejski
Podlasie
vernacular architecture
regional architecture
country houses
Podlachia
Opis:
Przedstawiono wybór ujęć fotograficznych około 85-letniego drewnianego domu wiejskiego w Miniewiczach w gminie Zabłudów. Dom wybrano pod kątem jego reliktowości w kategoriach konstrukcji, rozplanowania i wyposażenia. Zaprezentowana dokumentacja, uzupełniona tu opisem krytycznym, stanowi osiągnięcie poznawcze, odzwierciedla bowiem zamiar utrwalenia wiedzy o wiejskich tradycjach budowlano-zdobniczych północno-wschodniej Polski, w szczególności Białostocczyzny. Przedstawiony w opisie i na ilustracjach dom reprezentuje kategorię obiektów architektonicznych szybko ustępujących z miejscowego krajobrazu i niemalże już zanikłych poza regionem, co także uzasadnia jego opis naukowy.
Exemplary photo images of an 85-year old timber house in Miniewicze, Zabłudow Commune, Białystok region (Białystok voivodeship), N-E Poland, are presented with extended commentary, in order to document the construction, layout, furniture and adornment of the house, as relics of indigenous vernacular aesthetics and architecture of the region. Such vernacular „architectural culture”, whilst becoming obsolete in terms of contemporary construction and aesthetics, has also become rarity out of the region and is rapidly vanishing even here, in N-E Poland.
Źródło:
Architecturae et Artibus; 2019, 11, 4; 23-37
2080-9638
Pojawia się w:
Architecturae et Artibus
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce i funkcja pieśni oraz przyśpiewek korowajowych w obrzędzie weselnym na Podlasiu
The Place and Function of Korovai Songs and Couplets in the Wedding Rituals of Podlachia
Autorzy:
Maksymiuk-Pacek, Beata
Szadura, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341649.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
korowaj
pieśni weselne
przyśpiewki weselne
Podlasie
język wschodniego pogranicza
korovai [wedding-cake]
wedding songs
wedding couplets
Podlachia
language of the eastern borderlands
Opis:
Celem artykułu jest omówienie funkcji i miejsca pieśni i przyśpiewek korowajowych w tradycyjnym obrzędzie weselnym Podlasia. Podstawą analizy są pieśni i przyśpiewki towarzyszące przygotowaniu i dzieleniu korowaja weselnego, zaczerpnięte z tomów Podlasie i Lubelskie, wydanych w serii „Polska pieśń i muzyka ludowa” PAN, z wybranych tomów Dzieł wszystkich Oskara Kolberga oraz z prac dokumentalistów i badaczy wschodniego pogranicza kulturowego. Repertuar pieśniowy uporządkowano zgodnie ze scenariuszem wesela tradycyjnego. Autorki w wyborze przykładowych ilustracji kierowały się tematyką prezentowanych tekstów i analizowały je pod względem językowym i kulturowym, a nie muzycznym. Na tej podstawie podjęły próbę ustalenia funkcji pieśni i przyśpiewek korowajowych. Analiza potwierdziła, że korowaj był i jest jednym z fenomenów kulturowych Podlasia, ważnym składnikiem samoidentyfikacji jego mieszkańców. Pieśni związane z jego rolą w obrzędzie weselnym mają charakter archaiczny i unikatowy, są bogate w symboliczne treści. Pełniły trzy funkcje: magiczną, scenariuszową i instruktażową. 
The aim of this article is to discuss the function and place of korovai songs and couplets in the traditional wedding rituals of Podlachia. This analysis is based on the songs and couplets accompanying the preparation and sharing of the korovai ([wedding-cake]; Pol. korowaj; Ukr. коровай [korovai], Russ. before the 1956: коровай [korovai], modern: каравай [karavai], Old East Slavic: караваи [karavai]), and which were taken from the volumes entitled Podlasie [Podlachia] and Lubelskie [Lublin Region] that were published in the series “Polska pieśń i muzyka ludowa” [Polish Folk Songs and Music], from selected volumes of Oskar Kolberg’s Dzieła wszystkie [The Complete Works] and the works of various documentalists and researchers of the eastern cultural borderland. The repertoire of songs was arranged according to the scenario of the traditional wedding ceremony. When choosing the sample texts, the authors took their subjects into consideration and analysed them in terms of language and culture, but not that of music. On this basis, they attempted to determine the function of the korovai songs and couplets. The analysis undertaken confirms that not only is the korovai one of the cultural phenomena of Podlachia, but also an important component of the identity of its inhabitants. The songs related to the specific role of the korovai in the wedding ritual are characterised by both an archaic and unique character, and a rich symbolic content. They fulfil magical, scenario and instructional functions.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2022, 70, 12; 87-104
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aresztowanie ewangelikalnych duchownych w województwie białostockim we wrześniu 1950 roku
The arrests of evangelical clerics in Białystok Voivodeship in September 1950
Autorzy:
Jańczuk, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/494496.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Wydawnictwo Naukowe Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie
Tematy:
Zielonoświątkowcy
Kościół Chrześcijan Wiary Ewangelicznej
Sielużycki
Maksymowicz
ewangelikalni
aresztowania roku 1950
Podlasie
Pentecostals
Church of Christians of Evangelical Faith
Evangelicals
arrests of 1950
Podlachia
Opis:
Działacze ewangelikalnych ugrupowań utrzymywali kontakty zagraniczne z krajami Zachodu, niejednokrotnie otrzymywali stamtąd pomoc materialną i finansową. Wzbudzało to podejrzenia ze strony komunistycznej władzy, która podejrzewała duchownych KChWE o prowadzenie działalności szpiegowskiej na rzecz Zachodu. Z tego względu we wrześniu 1950 roku aresztowano najważniejszych działaczy tego Kościoła w Polsce. W województwie białostockim aresztowano siedem osób. Trzech z nich zwolniono po upływie tygodnia, ze względu na brak jakichkolwiek dowodów na działalność szpiegowską. Trzech następnych zwolniono po upływie pięciu miesięcy, najdłużej trzymano Sielużyckiego, ze względu na jego kontakty zagraniczne (Szwecja i USA). Zwolniono go dopiero w październiku 1951 roku. Nikomu spośród aresztowanych nie udowodniono winy.
Activists of the Evangelical Churches maintained international contacts. They received material and financial aid from Western countries. It was enough to arouse suspicion within the communist government that clergy of KChWE might have engaged in espionage on behalf of the West. For this reason, in September 1950 the key activists of the Church were arrested. In Bialystok province seven people were arrested. Three of them were released after one week, due to the lack of any evidence of espionage activity. The next three were released after five months. Sielużycki was held in the arrest longer, due to his foreign contacts (Sweden and USA). He was released in October 1951. None of them has been proven guilty.
Źródło:
Rocznik Teologiczny; 2017, 01; 151-172
0239-2550
Pojawia się w:
Rocznik Teologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kwestia tożsamości narodowej ukraińskojęzycznej ludności północnego Podlasia
Question of National Identity of the Ukrainian-Speaking Population of Northern Podlachia
Autorzy:
Roszczenko, Mikołaj
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807275.pdf
Data publikacji:
2020-01-02
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Białorusini
etnos
gwary
Podlasie
Polacy
polonizacja
świadomość narodowa
Ukraińcy
ukraińskojęzyczny
Belarusians
ethnic group (ethnos)
local dialects
Podlachia
Polish people
Polonization
national identity
Ukrainians
Ukrainian language speakers
Opis:
Północne Podlasie było obszarem kresowym, kolonizowanym przez sąsiednie narody. Przedmiotem artykułu są tereny położone w międzyrzeczu Bugu i Narwi, na których osiedlili się ruscy (ukraińscy) osadnicy z Wołynia i południowego Polesia, tworząc tam zwarty obszar gwar północnoukraińskich. Owej ukraińskojęzycznej, prawosławnej ludności było na północnym Podlasiu w końcu XIX wieku ok. 75 000. Według dwóch polskich międzywojennych spisów ogromna większość owej ludności została uznana za Białorusinów. Dokonane odgórnie „przenarodowienie” miało ogromne znaczenie dla procesu kształtowania się świadomości narodowej u prawosławnych mieszkańców północnego Podlasia. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku odrodził się na tym terenie, głównie wśród młodzieży, ruch ukraiński. Doprowadziło to do ostrej rywalizacji między działaczami białoruskimi i ukraińskimi o prawosławne „dusze”. Dwa ostatnie spisy ludności wykazały, że ukraińską świadomość narodową na północnym Podlasiu deklaruje jeszcze niewiele osób. Wykazały one również, że zachodzi na tym terenie przyśpieszony proces polonizacji.
Northern Podlachia is a part of Poland’s eastern territories once colonized by neighbouring peoples. The paper focuses on the territory situated in the basin area of the Bug River and the Narew River, where the area of Northern-Ukrainian local dialects has been formed as a result of the settlement of Ruthenians (Ukrainians) from Volhynia and Southern Podlachia. In the 19th century, the population of Ukrainian-speaking Orthodox inhabitants of Northern Podlachia was estimated at about 75,000. According to two inter-war population censuses, the vast majority of this population was recognized as Belarusians. This arbitrary classification for the purpose of the censuses had an enormous impact on national identity processes among the Orthodox inhabitants of Northern Podlachia. In the eighties of the 20th century, the Ukrainian national movement was revived in this territory, mostly among the youth. This led to a severe competition for the Orthodox “souls” between Belarusian and Ukrainian activists. The two recent population censuses have shown that only a small number of inhabitants of Northern Podlachia declare their Ukrainian national identity. The censuses have also proven the acceleration of polonization processes in this territory.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2014, 5, 2; 5-20
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Polish milky ways. A socio-historical case of the human-nonhuman relationship
Polskie drogi mleczne. Społeczno-historyczne studium relacji ludzi z istotami nieludzkimi
Autorzy:
Mroczkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/45898894.pdf
Data publikacji:
2024
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
Tematy:
Polska
Podlachia
milk
cow raising
relations
homestead
farming
food anthropology
countryside-small town relations
milky ways
Polska
Podlasie
mleko
hodowla krów
relacje
sieci
gospodarstwo
rolnictwo
antropologia jedzenia
relacje wieś-miasteczko
„drogi mleczne”
Opis:
This article discusses the socio-historical case of the human – non-human networks of Polish farmers engaged in milk production and cow herding. “Milky ways” is a term referring to various ways, networks and social constellations which determine the socio-political landscape of Polish milk and dairy production and cow herding. The analysis includes ways in which, in various timeframes (before the Second World War, during Socialism, in the present time), milk is remembered to have linked a farming community and served as ways of sustenance for various types of farmers and local inhabitants (e.g. Jews, townspeople). The article explores what actors (people, products, spaces, and politics) formed the milky-way network, bringing into question the well-being and coping strategies of present-day farmers. Data for this study was collected during ethnographic fieldwork in Eastern Poland in the summer of 2019, as well as between 2010 and 2014 in villages around a small Podlachian town.
Niniejszy artykuł omawia społeczno-historyczny kontekst ludzko-nieludzkich sieci relacji polskich rolników zajmujących się produkcją mleka i wypasem krów. „Drogi mleczne” (milky ways) odnoszą się do różnych sieci i konstelacji społecznych, określających społeczno-polityczny krajobraz produkcji mleka i nabiału oraz hodowli krów w Polsce. Analiza obejmuje sposoby, w jakie w różnych ramach czasowych (przed II wojną światową, w okresie socjalizmu, w teraźniejszości) mleko łączyło społeczność rolniczą i służyło jako sposób na utrzymanie różnych typów rolników i lokalnych mieszkańców (Żydów, mieszczan). Artykuł omawia również, jacy aktorzy (ludzie, produkty, przestrzenie i polityka) tworzyli sieć dróg mlecznych, kwestionując dobre samopoczucie i strategie radzenia sobie współczesnych rolników. Materiały do artykułu zostały zebrane podczas etnograficznych badań terenowych we wschodniej Polsce latem 2019 r. oraz w latach 2010–2014 we wsiach wokół małego podlaskiego miasteczka.
Źródło:
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2024, 63; 259-277
2450-5544
Pojawia się w:
Łódzkie Studia Etnograficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wzory rosyjskiego malarstwa ikonowego w 2. połowie XIX i początku XX wieku. Uwagi wstępne na przykładzie obiektów z Podlasia i Lubelszczyzny
Patterns in Russian Icon Painting in the Second Half of the 19th and the Early 20th Century. Introductory Notes Based on Examples from Podlachia and the Lublin Land
Autorzy:
Szybalska, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15600863.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Russian art
19th-century Russian religious painting
19th-century icon painting
patterns in icon painting
dissemination of iconographic patterns in icon painting
iconographic tradition in icon painting
Podlachia
Lublin Land
sztuka rosyjska
rosyjskie malarstwo religijne XIX w.
malarstwo ikonowe XIX w.
wzory w malarstwie ikonowym
popularyzacja wzorów ikonograficznych w malarstwie ikonowym
tradycja ikonograficzna w malarstwie ikonowym
Podlasie
Lubelszczyzna
Opis:
Problem wzorów stosowanych przez malarzy ikon 2. połowy XIX i początku XX w. był dotąd marginalnie poruszany przez badaczy. Dotyczy on stosowania ogólnoeuropejskiego kanonu akademickiego, oddziaływania wzorów zachodnich i rosyjskich (w duchu kultury łacińskiej i nawiązujących do przetworzonej tradycji rodzimej), adaptowania kompozycji zgodnych z kanonem malarstwa cerkiewnego, czerpania z grafiki popularnej (zachodniej i rosyjskiej). Analizowane obiekty z terenów Podlasia i Lubelszczyzny zostały uporządkowane według powtarzających się kompozycji. Badania uzupełniono przykładami ikon z centralnej Rosji i Azji. W efekcie rozpoznane zostały popularne wzory stosowane przez twórców ikon i sposoby ich popularyzacji, m.in. poprzez masowe odbitki graficzne i fotografie. Przeprowadzone analizy dowiodły, że standardowa produkcja artystyczna dzieł na potrzeby Cerkwi nie wymagała oryginalności ujęć kompozycyjnych, a pomimo kształtowania się wówczas w Rosji stylu narodowego nastąpiła wzmożona recepcja estetyki łacińskiej.
The issue of patterns used by icon painters in the second half of the 19th and the early 20th century has so far won only marginal scholarly attention. It refers to the application of the pan-European canon of academicism, the influence of Western and Russian models (the latter produced in the spirit of the Latin culture and referring to a reworked native tradition), the process of adapting compositions compliant with the canon of Orthodox Church painting, and the process of borrowing from popular graphic art (both Western and Russian). Artworks from Podlachia and the Lublin Land under analysis in the current article have been categorised according to recurrent compositions. Their examination has been complemented with examples of icons from central Russia and Asia. This helped to recognise the popular patterns applied by icon painters and the methods of their dissemination by, among others, mass-produced graphic prints and photographic prints. Relevant analyses have shown that the standard production of artworks for the use of the Orthodox Church did not require the compositional arrangement to be original, and that the reception of Latin aesthetics increased regardless of the fact that the national style was forming in Russia at the time.
Źródło:
Biuletyn Historii Sztuki; 2022, 84, 4; 879-946
0006-3967
2719-4612
Pojawia się w:
Biuletyn Historii Sztuki
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-10 z 10

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies