Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "(S. R.)." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 20
Tytuł:
Wykorzystanie kompostowanego osadu ściekowego i ektopróchnicy leśnej do wzbogacania gleb w rocznym cyklu produkcji sadzonek sosny zwyczajnej
The use of composted sewage sludge and forest ectohumus for enrichment of soils in the one-year production cycle of Scots pine seedlings
Autorzy:
Klimek, A.
Rolbiecki, S.
Rolbiecki, R.
Dlugosz, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/62136.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
szkolkarstwo lesne
szkolki lesne
produkcja sadzonek
nawozenie
kompost z osadow sciekowych
sciolkowanie
prochnica nadkladowa
wzbogacanie gleby
sadzonki
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
wzrost roslin
roztocze glebowe
Acari
Oribatida
liczebnosc
Opis:
Badano wpływ nawożenia kompostem przygotowanym na bazie higienizowanych osadów ściekowych z dodatkiem kory sosnowej i ściółkowania świeżą ektopróchnicą leśną na warunki glebowe, wybrane parametry wzrostu jednorocznych sadzonek sosny zwyczajnej oraz występowanie roztoczy (Acari) glebowych, szczególnie mechowców (Oribatida). Badania przeprowadzono w roku 2008 w szkółce leśnej Białe Błota (Nadleśnictwo Bydgoszcz) na glebie rdzawej właściwej. Cała powierzchnia doświadczenia była nawadniana za pomocą deszczowni stałej. Analiza odczynu gleby w poszczególnych wariantach doświadczenia wykazała, że zastosowanie nawożenia organicznego i ściółkowanie spowodowało spadek pH. Zawartość fosforu przyswajalnego mieściła się w zakresie 5,51-7,64 mg P2O5 100g-1 gleby, przy czym wyższe wartości stwierdzono na poletkach nawożonych kompostem i ściółkowanych. Podobną zależność stwierdzono w zawartości potasu przyswajalnego. Sadzonki sosny na poletkach nawożonych kompostem były istotnie wyższe od rosnących na poletkach z nawożeniem mineralnym. Nawożenie organiczne zwiększyło również istotnie świeżą masę części nadziemnych sadzonek, średnio o 79%. Przeprowadzone we wrześniu ściółkowanie nie oddziaływało istotnie na żaden z trzech rozpatrywanych parametrów wzrostu rocznych sadzonek. W badanych glebach w okresie wiosny odnotowano niską i wyrównaną w poszczególnych wariantach liczebność roztoczy – 1,08-1,99 tys. osobn.· m-2. Jesienią na stanowiskach nieściółkowanych zagęszczenie tych stawonogów nieznacznie spadło, a na ściółkowanych wzrosło dziesięciokrotnie. W obydwu terminach badań w zgrupowaniach roztoczy przeważnie dominowały Actinedida, które stanowiły od 30 do 93% wszystkich roztoczy. Po przeprowadzeniu ściółkowania na odpowiednich poletkach bardzo wyraźnie wzrosło zagęszczenie i różnorodność gatunkowa saprofagicznych mechowców, wśród których dominował kosmopolityczny i eurytopowy Tectocepheus velatus.
The impact of fertilization with the compost prepared from treated sewage sludge with Scots pine bark additive and mulching with the fresh forest ectohumus on the soil conditions, chosen parameters of one-year old Scots pine seedlings growth as well as the occurrence of soil mites (Acari) with special emphasis of oribatid mites (Oribatida) was investigated in the paper. The trials were carried out in 2008 at forest nursery Białe Błota (Forest District Bydgoszcz) on the rusty soil. The whole area of the experiment was irrigated with the use of stationary sprinkling machine. Analysis of the soil pH in particular variants of the experiment indicated that the use of organic fertilization and mulching decreased pH value. Content of available phosphorus ranged from 5,51 to 7,64 mg P2O5 100g-1 of soil, and the higher values were noted on plots fertilized with the compost and mulched. Similar dependence was noted in case of the available potassium content. Scots pine seedlings on plots fertilized with the compost were significantly higher than those grown on plots with mineral fertilization. Organic fertilization increased also significantly the fresh mass of the above-ground parts seedlings – on average, by 79%. Impact of mulching – carried out in September – was insignificant on all the studied parameters of one-year old Scots pine seedlings growth. Investigated soils during the spring period were characterized by the low and uniform density of mites in case of particular variants – 1,08-1,99 individuals per m-2. In autumn on the non-mulched plots the density of those arthropods was slightly decreased, and in case of mulched plots – this density was ten times higher. In the two dates of the study Actinedida were predominant, and their percentage ranged from 30 to 93% of all the mites. After the measure of mulching on the adequate plots, the density and the species diversity of saprophage oribatid mites distinctly increased and among them – the eurybiont and cosmopolitan Tectocepheus velatus was the predominant species.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2011, 01
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wstępne badania nad wpływem wybranych zabiegów ulepszających na wzrost jednorocznych siewek sosny zwyczajnej oraz występowanie roztoczy (Acari) glebowych w szkółce leśnej w warunkach nawodnień
Preliminary study on the influence of chosen revitalization measures on the growth parameters of one-year old Scots pine seedlings as well as on the occurrence of soil mites (Acari) in the forest nursery under irrigation
Autorzy:
Rolbiecki, S.
Klimek, A.
Rolbiecki, R.
Kuss, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/62440.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
lesnictwo
szkolki lesne
gleby
sciolkowanie
nawozenie organiczne
nawadnianie
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
siewki
wzrost roslin
roztocze glebowe
Acari
Oribatida
Tarsonemida
Gamasida
Actinedida
Acaridida
wystepowanie
liczebnosc
Opis:
Celem niniejszych badań było określenie wpływu ściółkowania i nawożenia organicznego na wzrost jednorocznych siewek sosny oraz na występowanie roztoczy (Acari) glebowych w warunkach nawadniania. W pracy dokonano oceny udatności zaproponowanych zabiegów rewitalizacyjnych gleb szkółki za pomocą metody bioindykacyjnej. Organizmami wskaźnikowymi w tych badaniach były pospolite i bardzo liczne w glebach leśnych roztocze. Doświadczenie przeprowadzono w roku 2008 w szkółce leśnej Bielawy (Nadleśnictwo Dobrzejewice). Na badanej powierzchni dominował piasek słabo gliniasty (ps). Doświadczenie zostało założone metodą losowanych podbloków w układzie zależnym (split-plot), w czterech powtórzeniach. Czynnikiem pierwszego rzędu było nawożenie organiczne przeprowadzone przed wysiewem nasion (wiosną 2008 r.) w dwóch wariantach (kontrola – bez nawożenia organicznego; nawożenie organiczne kompostem wytworzonym z ektopróchnicy leśnej). Czynnikiem drugiego rzędu było ściółkowanie przeprowadzone po wschodach siewek (wrzesień 2008 r.) w dwóch wariantach (kontrola – bez ściółkowania; ściółkowanie). Nie stwierdzono istotnego oddziaływania ze strony zastosowanych czynników doświadczenia (nawożenia organicznego i ściółkowania) na rozpatrywane parametry wzrostu badanych jednolatek sosny. Wystąpiła jednak dostrzegalna tendencja do nieco większej wysokości i średnicy oraz świeżej masy części nadziemnych – u siewek na poletkach, które wiosną nawożono kompostem, a pod koniec lata poddano zabiegowi ściółkowania. Z przeprowadzonej analizy statystycznej wynika, iż czynnikiem, który wyraźnie kształtował liczebność roztoczy, w tym Actinedida, Gamasida oraz Oribatida i ich różnorodność gatunkową, było ściółkowanie. W przypadku ogólnej liczebności roztoczy oraz liczebności i różnorodności gatunkowej mechowców stwierdzono też interakcję oddziaływania ściółkowania i nawożenia organicznego. Zaprezentowane w niniejszej pracy wstępne badania nad oceną aktywności biologicznej gleb za pomocą metody bioindykacyjnej, mogą wskazywać na znaczną udatność przeprowadzonych zabiegów rewitalizacyjnych szkółki leśnej. Jednak w pełni zabiegi te będą mogły być ocenione dopiero po zakończeniu przynajmniej dwuletniego cyklu badań.
The aim of the study was to determine the influence of mulching and organic fertilization on growth parameters of one-year old Scots pine seedlings as well as on the occurrence of soil mites (Acari) under conditions of irrigation. Felicity of proposed revitalization measures was conducted with the use of the bioindication method. In this investigation the indicatory organisms were mites, common and very numerous in forest soils. The experiment was carried out in forest nursery Bielawy (Forest Inspectorate Dobrzejewice). The slightly loamy sand was predominant on the studied area. Experiment was design as two-factorial trial (split-plot), replicated four times. The first row factor was organic fertilization used in the two treatments (main plots): without organic fertilization-control, organic fertilization with compost from forest cap - humus applied before sowing of Scots pine seeds (spring 2008). The second row factor was mulching used in the two treatments (subplots): without mulching - control, mulching with fresh caphumus from habitat of fresh coniferous forest, which was applied after seedling emergence (September 2008). Influence of both the two investigated factors (organic fertilization and mulching) on the growth indices of seedlings was insignificant. It was observed that seedlings cultivated on the plots fertilized with compost and mulched were characterized by slightly increased height and diameter. On the basis of the statistical analysis it was found that the mulching distinctly influenced the number of mites, including Actinedida, Gamasida and Oribatida, as well as on their species diversity. In case of the total number of mites as well as the species number and species diversity of oribatid mites, the interaction of mulching/organic fertilization was found. The preliminary investigation on the estimation of the biological activity of soil with the use of the bioindication method can indicate the considerable felicity of the conducted revitalization measures in the forest nursery. The final estimation of these measures can be conducted only after two years of investigation.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2009, 05
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Porównanie wpływu ściółkowania ektopróchnicą i sterowanej mikoryzacji na rośliny oraz roztocze (Acari) w kontenerowej produkcji sadzonek sosny zwyczajnej
Comparison of the effects of mulching with ectohumus and controlled micorrhization on plants and mites (Acari) in the container production of Scots pine seedlings
Autorzy:
Klimek, A.
Rolbiecki, S.
Rolbiecki, R.
Kowalska, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60643.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
szkolki lesne
szkolki kontenerowe
sciolkowanie
ektoprochnica
mikoryzowanie sadzonek
produkcja sadzonek
sadzonki
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
wzrost roslin
roztocze glebowe
Acari
mechowce
Oribatida
Opis:
Badania prowadzono w 2012 r. w szkółce kontenerowej Bielawy (Nadleśnictwo Dobrzejewice) w cyklu produkcyjnym sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). Sadzonki miały wysokość w zakresie 8,9-11,9 cm i średnicę w szyi korzeniowej od 2,8 do 3,7 mm. Na korzeniach sadzonek dominowały ektomikoryzy pojedyncze, stanowiąc od 45 do 64% wszystkich ektomikoryz, a ogólny stan zmikoryzowania zbadanych korzeni sadzonek uznać można za dość wyrównany. Średnie zagęszczenie roztoczy w badanych bryłkach korzeniowych bez dodatku lub z dodatkiem ektopróchnicy leśnej wahało się od 3,71 do 16,23 tys. osobn.· m-2. W sadzonkach ściółkowanych najliczniejszymi roztoczami były zaliczane do saprofagów mechowce, a w wariantach nieściółkowanych dominowały Actinedida. W kontenerach nieściółkowanych występowały 2 lub 3 gatunki mechowców, a po przeprowadzeniu tego zabiegu liczba ta wzrosła do 10-14. Najliczniejszym mechowcem w zbadanym materiale była Oppiella nova. Ważnym składnikiem zgrupowań Oribatida był też Tectocepheus velatus, który w cyklu badań wykazał tendencję wzrostu liczebności. Z przeprowadzonych badań wynika, iż w kontenerach do produkcji sadzonek z zakrytym systemem korzeniowym występują dobre warunki do rozwoju roztoczy glebowych, co daje potencjalną szansę na wykorzystanie ich do wzbogacenia w mezofaunę terenów porolnych i zdegradowanych.
Experiments were carried out in 2012 at container nursery Bielawy (Forest District Dobrzejewice) in the production cycle of Scots pine seedlings (Pinus sylvestris L.) The height of seedlings ranged from 8.9 to 11.9 cm and the diameter was in the range 2.8-3.7 mm. Single ectomycorrhizas dominatem on roots of seedlings, and they constituted from 45 to 64% of all ectomycorrhizas. General state of mycorrhizae on roots can be considered as fairly balanced. Mean density of mites on examined clods with roots (with or without addition of forest ectohumus) ranged from 3 710 to 16 230 individuals · m-2. The most abundant mites on seedlings produced with mulching were oribatid mites, and in variants without mulching dominated Actinedida. Non-mulched containers were characterized by occurrence of 2-3 species of oribatid mites, and those with mulching – by 10-14 oribatid species. Oppiella nova was the most abundant oribatid species in the examined material. Tectocepheus velatus was also the important component of Oribatida gatherings. The number of T. velatus was characterized by the upward trend in the cycle of investigation. On the basis of the study, it was found that the containers for production of seedlings with covered root system are characterized by good conditions for the development of soil mites. It creates a potential opportunity for the use of them for fauna enrichment on post-agricultural and degraded areas.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2013, 3/I
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ mikronawodnień i nawożenia organicznego na produkcję dwuletnich sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w szkółce leśnej z udziałem zabiegu zoomelioracji
Effect of microirrigation and organic fertilization on the two-yearsold seedling production of Scots pine (Pinus sylvestris l.) in forest nurseries with the use of zoo-melioration
Autorzy:
Rolbiecki, R.
Rolbiecki, S.
Klimek, A.
Hilszczańska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60716.pdf
Data publikacji:
2007
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
szkolkarstwo lesne
szkolki lesne
mikronawodnienia
mikrozraszanie
nawadnianie kroplowe
nawozenie organiczne
zoomelioracje
produkcja sadzonek
sadzonki
Pinus sylvestris
wzrost roslin
sila wzrostu
stopien mikoryzacji
roztocze glebowe
Acari
Opis:
Celem badań było określenie wpływu mikronawodnień (mikrozraszania i nawadniania kroplowego) oraz nawożenia organicznego (kompost wyprodukowany na bazie osadów ściekowych) na cechy siły wzrostu i stopień mikoryzacji dwuletnich sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) produkowanych z udziałem zabiegu zoomelioracji. Ścisłe dwuletnie (2004–2005) badania polowe przeprowadzono w szkółce leśnej Nadleśnictwa Bydgoszcz w Białych Błotach na glebie rdzawej wytworzonej z piasku luźnego. Czynnikiem pierwszego rzędu było nawadnianie zastosowane w trzech wariantach wodnych: bez nawadniania (kontrola), nawadnianie kroplowe, mikrozraszanie. Czynnik drugiego rzędu stanowiło nawożenie, zastosowane w dwóch wariantach: nawożenie mineralne (standard stosowany w szkółkach leśnych), nawożenie organiczne (kompost). Nawadnianie istotnie zwiększyło wzrost dwuletnich siewek sosny. Nie stwierdzono istotnych różnic w wysokości roślin nawadnianych kroplowo bądź mikrozraszaczami. Zastosowanie kompostu z osadów ściekowych zwiększyło istotnie wysokość i średnicę pędu siewek. Stwierdzono statystycznie udowodnione współdziałanie nawożenia organicznego (kompostu) i nawadniania. Nawadniane kroplowo i nawożone kompostem siewki sosny były wyższe i cechowały się większą średnicą pędu. Czynniki doświadczenia różnicowały stan symbiozy mikoryzowej dwuletnich siewek sosny. Dominującym gatunkiem grzybów tworzących mikoryzy na korzeniach był Thelephora terrestris. Zastosowane w doświadczeniu systemy nawodnień korzystnie wpłynęły na zagęszczenie roztoczy (Acari), w tym mechowców (Oribatida), nie stwierdzono natomiast wpływu nawożenia organicznego na te stawonogi.
The study determined the influence of microirrigation (microjet sprinkling and drip irrigation) and organic fertilization (compost prepared on the base of sewage sludge) on growing vigour and degree of mycorrhiza of Scots pine (Pinus sylvestris L.) seedlings as well as occurrence of soil mites (Acari) after treatment of edafon inoculation. Two-year (2004–2005) field experiments were carried out in forest nursery at Białe Błota, Forest Inspectorate of Bydgoszcz. Investigations were conducted on a brown podzolic soil formed from loose sandy soil. The first order factor was irrigation used in three treatments: without irrigation (control), drip irrigation, microjet sprinkling. The second order factor was fertilization, used in two variants: mineral fertilization (standard applied in forest nurseries), organic fertilization (compost). The plot area was 4 m2 and contained 4 rows (4m length) of Scots pine (Pinus sylvestris L.) seedlings. Total number of plots in each experiment was 24 (3 x 2 x 4). Organic fertilizer was produced on the base of sewage sludge (80%) and highmoor peat (20%). This fertilizer was spread in spring (dose: 100 t · ha-1) and mixed with the topsoil (10 cm deep) before establishing of exact field experiments. Introduction of edaphon consisted in the mixing of topsoil (2 cm deep) with an organic matter obtained from the surface of partial cutting in habitat of fresh coniferous forest. Drip irrigation was done with the use of drip lines „T-Tape” (in-line emitters spaced 20 cm apart). Micro-jet irrigation was done with the use of micro-jets “Hadar”. Terms of irrigation and water rates were established according to “Directives for irrigation of forest nurseries on open areas”. In late autumn the growth of plants was evaluated. The height of seedlings (cm) and shoot diameter (mm) were measured. The soil samples for investigation on mites were taken twice a year (in May and October). The samples of 17 cm2 and 3 cm deep were taken from all plots in 3 replications. Mites were extracted from the material in high gradient Tullgren funnels. Oribatid mites (including the juvenile stages) were determined to species. Other mites were determined to order. The root systems of the seedlings were studied using a stereomicroscope (magnification 10–50x). To standardize the sample, lateral roots were taken from three different levels of the entire root system from each plant (top, middle and bottom), cut into small pieces (ca. 1cm), and mixed in a Petri dish containing water. The percentage of mycorrhizal short roots for each plant was assessed by counting at least 200 short roots from the mixture of segmented roots under the stereomicroscope. Morphotype data were recorded on overall morphology and colour. The experimental data has been statistically processed by variation analysis. Fisher-Snedecor test was used to determine a significance of influence of experimental factors and Tukey test was used to define significant differences between the combinations. Studied irrigation systems significantly increased the height of twoyears’old Scots pine seedlings. There were no significant differences in the seedling height between the two irrigation systems studied (drip irrigation and microjet sprinkling). Fertilization of the seedlings with compost significantly increased the height and diameter of seedlings. Significant interaction of irrigation and organic fertilization was observed. Drip-irrigated Scots pine seedlings grown on plots fertilized with compost were characterized by increased height and diameter. Experimental factors differentiated the mycorrhizal development of 2-years’old Scots pine seedlings. Dominant morphotype belonged to Thelephora terrestris. Studied irrigation systems advantageously affected the abundance of mites (Acari), including Oribatida. An influence of fertilization on these arthropods was not detected.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2007, 1
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ mikronawodnień i nawożenia organicznego na produkcję jednorocznych sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na gruncie porolnym obiektu Kruszyn Krajeński z udziałem zabiegu zoomelioracji (badania wstępne)
Effect of microirrigation and organic fertilization on the one-year old seedling production of scotch pine (Pinus sylvestris L.) on a post-agricultural ground at Kruszyn Krajenski with the use of zoo-melioration (preliminary study)
Autorzy:
Rolbiecki, R.
Rolbiecki, S.
Klimek, A.
Hilszczanska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60820.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
produkcja sadzonek
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
sadzonki
wzrost roslin
stopien mikoryzacji
czynniki agrotechniczne
mikronawadnianie
nawadnianie kroplowe
nawozenie organiczne
kompost z osadow sciekowych
zoomelioracje
roztocze glebowe
Acari
Oribatida
Opis:
Celem badań było określenie wpływu mikronawodnień (mikrozraszania i nawadniania kroplowego) oraz nawożenia organicznego (kompost wyprodukowany na bazie higienizowanych osadów ściekowych) na cechy siły wzrostu i stopień mikoryzacji sadzonek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) produkowanych z udziałem zabiegu zoomelioracji na gruncie porolnym. Ścisłe dwuletnie (2003–2004) badania polowe przeprowadzono na polu doświadczalnym Katedry Melioracji i Agrometeorologii w Kruszynie Krajeńskim pod Bydgoszczą. Badania przeprowadzono na luźnej glebie piaszczystej zaliczanej do VI klasy bonitacyjnej. Była to czarna ziemia zdegradowana, wytworzona z piasku słabogliniastego na płytko zalegającym piasku luźnym. Czynnikiem pierwszego rzędu było nawadnianie zastosowane w trzech wariantach wodnych: bez nawadniania (kontrola), nawadnianie kroplowe, mikrozraszanie. Czynnik drugiego rzędu stanowiło nawożenie, zastosowane w dwóch wariantach: nawożenie mineralne (standard stosowany w szkółkach) oraz nawożenie organiczne. Nawadnianie istotnie zwiększyło wysokość i średnicę siewek sosny. Nie stwierdzono istotnych różnic w rozpatrywanych cechach wzrostu pomiędzy badanymi systemami nawodnieniowymi. Nawożenie siewek sosny kompostem istotnie zwiększyło wysokość siewek. Wystąpiło współdziałanie nawadniania i nawożenia organicznego w kształtowaniu wysokości i średnicy siewek sosny. Uprawiane na kompoście – w warunkach nawodnień – siewki sosny cechowały się bowiem większą wysokością i średnicą. Czynniki doświadczenia różnicowały liczebność mikoryz u siewek sosny. Największą średnią liczebność mikoryz stwierdzono w wariancie z nawożeniem organicznym w warunkach nawadniania kroplowego. Łączne oddziaływanie nawożenia organicznego i mikrozraszania pozytywnie wpłynęło na liczebność i liczbę gatunków Oribatida. W zgrupowaniach mechowców na stanowiskach kontrolnych dominowała Oribatula tibialis, natomiast na stanowiskach nawadnianych najliczniejszym mechowcem był Tectocepheus velatus. Uzyskane wyniki wskazują, że zastosowane w doświadczeniu zabiegi melioracyjne mogą pozytywnie wpływać na produkcję sadzonek sosny zwyczajnej na gruncie porolnym.
The aim of the study was to determine the influence of microirrigation (microjet sprinkling and drip irrigation) and organic fertilization (compost prepared on the base of sewage sludge) on a seedling vigour and a degree of mycorrhiza of one-year old Scot pine seedlings (Pinus sylvestris L.) produced on a post-agricultural ground with the use of zoo-melioration. Two-year (2003-2004) field experiments were carried out on an experimental field of Department of Land Reclamation and Agrometeorology in Kruszyn Krajeński near Bydgoszcz. Investigations were conducted on a loose sandy soil belonging to VI quality class (degraded meadow black earth formed from coarse sandy soil on a shallow loose sandy soil). The first row factor was irrigation used in three treatments: without irrigation (control), drip irrigation, microjet sprinkling. The second row factor was fertilization, used in two variants: mineral fertilization (standard applied in forest nurseries), organic fertilization (compost). Irrigation significantly increased the height and the diameter of Scot pine seedligs. There were no significant differences in the characters of the growth between the two irrigation systems. Fertilization of Scot pine seedlings with the compost increased significantly the height of seedlings. Interaction of irrigation with organic fertilization in shaping of Scot pine seedling height and diameter was occured. Pine seedlings grown on fertilized with compost plots under irrigation conditions were characterized by larger height and diameter. Factors of experiments differentiated the micorrhiza number of pine seedlings. The highest mean micorrhiza number was detected in variant of organic fertilization under drip irrigation conditions. Joint effect of organic fertilization and microjet sprinkling positively influenced the number and the species number of Oribatida. Gatherings of Oribatida on control positions were characterized by dominance of Oribatula tibialis. Irrigation positions were characterized by the great number of Tectocepheus velatus. Obtained results indicated that the amelioration measures used in the experiment can positively inluence on the production of Scot pine seedligs on post-agricultural ground.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2005, 4
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pinus sylvestris L. jako biomonitor zanieczyszczenia srodowiska metalami ciezkimi [Zn, Cd, Pb]
Autorzy:
Pomierny, S
Gerold, I
Ciepal, R
Lukasik, I
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/795146.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
zanieczyszczenia przemyslowe
metale ciezkie
sosna zwyczajna
monitoring biologiczny
emisja zanieczyszczen
zawartosc metali ciezkich
zanieczyszczenia srodowiska
drewno
przyrosty roczne
industrial pollutant
heavy metal
Scotch pine
Pinus sylvestris
biological monitoring
pollutant emission
heavy metal content
wood
annual increment
Opis:
Oceniono wpływ emisji przemysłowych na wybrane parametry (wielkość pierśnicy oraz przyrostów rocznych) drzew rosnących w pobliżu emitorów. Powierzchnie badawcze rozmieszczono w różnych odległościach od źródeł zanieczyszczeń, jakimi są huta cynku i ołowiu w Miasteczku Śląskim oraz huta stali w Dąbrowie Górniczej (dawna Huta Katowice). Wielkość przyrostów rocznych P. sylvestris oraz zawartość metali ciężkich (Zn, Cd., Pb) w drewnie mierzono w przedziałach pięcioletnich. Szerokość przyrostów rocznych drzew jest determinowana przez różne czynniki ekologiczne (m.in. klimatyczne, siedliskowe), ale również przez zanieczyszczenie atmosfery. Zaobserwowano zmniejszony przyrost roczny drzew rosnących na badanych terenach jak również zwiększoną zawartość metali ciężkich w drewnie w pierwszych latach po rozpoczęciu działalności zakładów przemysłowych.
The impact of industrial emissions on selected parameters of wood from Scots pine was assessed. Samples of wood from Scots pine which ran along a gradient of industrial pollution were investigated in the South of Poland. These sites located are at various distances from a zinc and lead smelter (Miasteczko Śląskie) and steelworks (Dąbrowa Górnicza). Samples were taken from two polluted zones and from a control zone. The relative size of the increment and heavy metal content were measured in a wood sample from Scots pine over 5-year periods covering a 25-year period of activity of industrial plants mentioned according to the method presented by Nabais et al. [1999], The analyses of heavy metal content in wood were made using the conventional AAS method [Ostrowska et al. 1991]. Annual ring widths of forest trees are affected by different ecological factors (climate, soil,) and also air pollution. In the investigated tree areas with an intensive air pollution the annual ring width reductions are observed. The heavy metal concentration was increased in the first years of the activity of industrial plants. However some studies present a positive correlation between radial distributions of heavy metals in tree rings and temporal records of pollution from industry and others fail in using dendroanalysis as a chronological record of pollution [Hagemeyer, Schäfer 1995]. It should be noted that the conclusions presented here are based on a relatively small amount of data. Thus the interpretation of obtained results needs to be confirmed by further investigations.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2006, 509; 221-229
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ nawożenia organicznego i ściółkowania na wzrost jednorocznych siewek sosny zwyczajnej oraz właściwości biologiczne gleb w szkółce leśnej w warunkach mikrozraszania
Effect of organic fertilization and mulching on the growth of one-year old Scots pine seedlings and biological properties of soils in forest nursery under micro-sprinkler irrigation
Autorzy:
Rolbiecki, S.
Klimek, A.
Rolbiecki, R.
Hilszczanska, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/60114.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
szkolki lesne
nawozenie organiczne
sciolkowanie
osady sciekowe
osady higienizowane
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
siewki
wzrost roslin
mikoryza
ektomikoryza
mikrozraszanie
gleby
wlasciwosci biologiczne
bioindykacja
organizmy wskaznikowe
roztocze
Acari
mechowce
Oribatida
Opis:
Celem badań było określenie wpływu nawożenia organicznego i ściółkowania na wzrost jednorocznych siewek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i biologiczne właściwości gleb w szkółce leśnej w warunkach mikrozraszania. Badania przeprowadzono w latach 2005–2006 w szkółce leśnej Białe Błota (Nadleśnictwo Bydgoszcz) na glebie rdzawej właściwej. Przeprowadzono dwa doświadczenia: pierwsze - w roku 2005, a drugie –- w 2006. Oba doświadczenia założono w dwuczynnikowym układzie zależnym split-plot, w czterech powtórzeniach. Pierwszym czynnikiem było nawożenie zastosowane w dwóch wariantach: N1 - higienizowane osady ściekowe (⅔) + kora (⅓), N2 – higienizowane osady ściekowe (⅔) + trociny (⅓). Drugim czynnikiem było ściółkowanie stosowane również w dwóch wariantach: S - ściółkowanie próchnicą nadkładową z boru świeżego, C – bez ściółkowania (kontrola). Powierzchnia pojedynczego poletka wynosiła 2 m2. Łączna liczba poletek w każdym doświadczeniu wynosiła 16 (2 badane czynniki x 2 warianty w każdym z czynników x 4 replikacje). Nawóz organiczny wyprodukowano na bazie higienizowanych osadów ściekowych (⅔) i kory sosnowej (⅓) bądź trocin (⅓). Zastosowano go w dawce 100 t . ha-1 wiosną i wymiesza-no z wierzchnią warstwą gleby do głębokości 10 cm przed wysiewem nasion sosny. Ściółkowanie przy użyciu próchnicy nadkładowej pozyskanej z siedliska w typie boru świeżego przeprowadzono po wschodach sosny. Zastosowano dawkę 100 m3 . ha-1. Nawadnianie przeprowadzano na całej powierzchni doświadczalnej, wykorzystując mikrozraszacze “Nelson”. Terminy nawodnień i dawki polewowe ustalano zgodnie z zaleceniami opracowanymi dla szkółek leśnych na powierzchniach otwartych. Zastosowanie nawożenia organicznego osadami ściekowymi z dodatkiem kory, w porównaniu do nawozu z dodatkiem trocin, zwiększało istotnie wysokość siewek sosny. Siewki sosny uprawiane w warunkach ściółkowania próchnicą nadkładową z boru świeżego były istotnie wyższe od rosnących w warunkach kontrolnych – bez ściółkowania. Odnotowane u siewek sosny ektomikoryzy tworzone były głównie przez Thelephora terrestris. Mikoryzy T. terrestris dominowały na korzeniach sosny niezależnie od wariantu doświadczenia. Czynnikiem kształtującym ogólną liczebność roztoczy, w tym liczebność mechowców, oraz ich różnorodność gatunkową było ściółkowanie; nie stwierdzono natomiast wpływu nawożenia organicznego z udziałem różnych komponentów na wartość tych wskaźników.
The purpose of the study was to determine the influence of organic fertilization and mulching on the growth of one-year old Scots pine seedlings (Pinus sylvestris L.) and biological properties of soils in forest nursery under conditions of micro-sprinkler irrigation. The experiments were carried out in forest nursery Białe Błota (Forest Inspectorate Bydgoszcz) the rusty soil. Two experiments were conducted: the first one – in 2005, and the second one – in 2006. Both these trials were established as two factorial experiments in split-plot system, in four replications. The first factor was fertilization applied in the two variants: N1 – treated sewage sludge (⅔) + bark (⅓) and N2 – treated sewage sludge (⅔) + sawdust (⅓). The second factor was mulching with fresh cap-humus from the fresh coniferous forest, used in the two variants: S – mulching with litter and C – without mulching (control). The single plot area was m2. Total number of plots in the experiment was 16 (2 investigated factors x 2 variants for a factor x 4 replications). Organic fertilizer was produced on the base of treated sewage sludge (⅔) and Scots pine bark (⅓) or sawdust (⅓). This fertilizer was applied with the dose of 100 t . ha-1 in spring and mixed with the topsoil (10 cm deep) before Scot pine seed time. Mulching with litter obtained from fresh coniferous forest was done – after emergence of Scots pine seedlings – with the dose of 100 m3 . ha-1. Irrigation was done with the use of micro-sprinklers “Nelson”. Terms of irrigation and water rates were established according to directives for irrigation in forest nurseries on bare areas. The use of organic fertilization with sewage sludge with the bark additive, increased significantly the height of seedlings, as compared to those which were fertilized with sewage sludge with the sawdust additive. Seedlings cultivated under conditions of mulching with the cap-humus from the fresh coniferous forest were significantly higher than those grown under control conditions (without this mulching). Ectomycorrhizas – noted on Scots pine seedlings – were created mainly by Thelephora terrestris. Mycorrhizas of T. terrestris were predominant on Scots pine roots independently from the experimental variant (treatment). Mulching was the factor which influenced on the total number of mites, including the number of oribatid mites and their species diversity. Influence of organic fertilization with different additives on these indices was not detected.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2009, 06
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dynamika wzrostu sosny zwyczajnej na gruncie porolnym w warunkach mulczowania w trzecim roku uprawy
Growth dynamic of the Scots pine under mulching on the post arable ground in the third year of cultivation
Autorzy:
Biniak-Pierog, M.
Zyromski, A.
Rolbiecki, R.
Rolbiecki, S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/61573.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
grunty porolne
mulczowanie
zalesianie
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
wzrost roslin
dynamika wzrostu
trzeci rok uprawy
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2015, III/1
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wzory empiryczne do określania suchej biomasy nadziemnej części drzew i ich komponentów
Empirical formulae for determination of the dry biomass of aboveground parts of the tree
Autorzy:
Zasada, M.
Bronisz, K.
Bijak, S.
Wojtan, R.
Tomusiak, R.
Dudek, A.
Michalak, K.
Wróblewski, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1013519.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
drzewostany sosnowe
obliczenia
sosna zwyczajna
lesnictwo
biomasa
czesci nadziemne
wzory empiryczne
Pinus sylvestris
drzewa lesne
dry biomass
allometric equations
scots pine
carbon sequestration
Opis:
The paper presents empirical equations elaborated to determine dry biomass of Scots pine trees and their parts. Basing on the relationships between dry biomass of different tree parts and tree characteristics, various forms of commonly used non−linear biomass equations were examined. To assure additive character of biomass equations, seemingly unrelated regression was used for the final model fitting.
Źródło:
Sylwan; 2008, 152, 03; 27-39
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena plantacji szybko rosnacych gatunkow drzew lesnych w Lesnym Zakladzie Doswiadczalnym w Rogowie
Evaluation of Plantations of Fast Growing Forest Tree Species in the Forest Experimental Station in Rogow
Autorzy:
Nowakowska, J.
Borecki, T.
Miscicki, S.
Stepien, E.
Zielony, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/818360.pdf
Data publikacji:
1993
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
brzoza brodawkowata
rozwoj roslin
hodowla lasu
Betula verrucosa zob.Betula pendula
Picea abies
lesnictwo
uprawa plantacyjna
Larix polonica
modrzew polski
Pinus sylvestris
topola
drzewa szybkorosnace
wzrost roslin
Betula pendula
Populus
sosna zwyczajna
zasobnosc siedliska
swierk pospolity
Źródło:
Sylwan; 1993, 137, 04; 43-51
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wykorzystanie próchnicy leśnej do rewitalizacji gleby w rocznym cyklu produkcji sadzonek sosny zwyczajnej
The use of forest humus for revitalization of soil in the one-year production cycle for Scots pine seedlings
Autorzy:
Klimek, A.
Rolbiecki, S.
Rolbiecki, R.
Dlugosz, J.
Kuss, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/62359.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Stowarzyszenie Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich PAN
Tematy:
szkolki lesne
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
produkcja sadzonek
nawozenie
kompost z prochnicy lesnej
sciolkowanie gleby
gleby
ektoprochnica
fauna glebowa
roztocze glebowe
Acari
Oribatida
reintrodukcja
Opis:
W pracy badano wpływ nawożenia kompostem przygotowanym z próchnicy leśnej oraz ściółkowania świeżą ektopróchnicą na właściwości gleb, wzrost jedno-rocznych sadzonek sosny zwyczajnej oraz na aktywność biologiczną gleb w szkółce leśnej. Aktywność tę oceniano metodą bioindykacyjną - wskaźnikami były roztocze (Acari), szczególnie saprofagiczne mechowce (Oribatida). Z przeprowadzonych badań wynika, iż poziom powierzchniowy badanej pokrywy glebowej charakteryzował się odczynem kwaśnym. Nawożenie organiczne zwiększyło istotnie świeżą masę części nadziemnych sadzonek sosny. Nie odnotowano natomiast wpływu przeprowadzonego we wrześniu ściółkowania na badane parametry roślin. Wiosną zagęszczenie roztoczy na badanym terenie było niskie. Wśród tych stawonogów najliczniej występowały Actinedida, które stanowiły od 91 do 100% wszystkich roztoczy. Po przeprowadzeniu ściółkowania znacznie wzrosła liczebność zaliczanych do saprofagów mechowców - stanowiły 51-82% Acari. Na stanowiskach tych odnotowano 11-19 gatunków mechowców, a najliczniejszym przedstawicielem tego rzędu roztoczy był Tectocepheus velatus.
The influence of fertilization with the compost prepared from forest humus and mulching with the fresh ectohumus on the soil properties, the growth of oneyear old Scots pine seedlings as well as on the biological activity of soils in theforest nursery was studied in the work. The biological activity was estimated with the usage of bioindicatory method – mites (Acari), especially saprophage oribatid mites (Oribatida) were used as biological indices. On the base of the study it was stated that the ground surface horizon was characterized by acid reaction. Fertilization with the compost from forest humus increased significantly the height of Scots pine seedlings – plants cultivated on plots fertilized with compost were by 46% higher than those fertilized by mineral fertilizers only. Organic fertilization increased also significantly the fresh mass of the above-ground parts of Scots pine seedlings. Effect of mulching – which was carried out in September – on the investigated parameters was not detected. In the spring – before the measure of mulching – the density of mites on the studied ground was low. Among these arthropods the most numerous were Actinedida which constituted from 91 to 100% of all mites. After the measure of fresh ectohumus mulching, the number of saprophage oribatid mites was distinctly increased – they constituted 51 to 82% of all Acari. On these stands there were 11-19 taxa of oribatid mites, and Tectocepheus velatus was the predominant representative of this order of mites.
Źródło:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich; 2011, 06
1732-5587
Pojawia się w:
Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ trzebieży na wzrost i produkcyjność drzewostanów sosnowych na przykładzie doświadczenia w Kazlu Ruda (Litwa)
Impact of thinning on the growth and yield of Scots pine stands – a case study from Kazlu Ruda (Lithuania)
Autorzy:
Linkevicius, E.
Bijak, S.
Godvod, K.
Petrauskas, E.
Tiskute-Memgaudiene, D.
Valiukaite, R.
Sapokas, A.
Satinskas, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/979650.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
lesnictwo
Litwa
drzewostany sosnowe
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
trzebieze
wzrost drzewostanu
produkcyjnosc drzewostanow
scots pine
intermediate cuttings
growth and yield
long−term experiment
Opis:
One of the main tasks for the forest managers is to form the highly productive stands, and it is mainly performed by applying intermediate cuttings during the stand development. As the impact of thinning on the premature Scots pine, commercially most important species in Lithuania, has not been sufficiently investigated yet, our objective was to evaluate the impact of such treatments on the growth and yield of the pine stands by using data from the long term experimental plots. The described thinning experiment was established in 1983 in Kazlu˛ Ru−da (54.760395°N, 23.517736°E), in the 30−years−old Scots pine forest, growing in oligotrophic site conditions. Four square plots with the size of 0.25 ha each were set. The first one (5) was left as a control variant with no thinning, while the others were subjected to the treatments of different intensity. In variant 5A (slightly thinned) 15% of the basal area compared to the control plot was removed. Accordingly, in variant 5B (moderate thinning) 25% and in variant 5C (heavy thinning) 40% of basal area was subtracted. No additional thinning was implemented further during the experiment. Plots were re−measured at least 4 times with the last measurement in 2016, when the stand was 63 years old. The main result of this study was that after the 33 years no evident effect of various intensity of silvicultural treatments can be seen as the growth and yield of the un−thinned forest stand was the highest compared to the thinned ones. Growth and yield in the most intensely thinned stand reached 86 and 85% compared to the control variant, respectively. The best productive results were found for moderate thinning (92 and 89% of growth and yield of the un−thinned stand), while the worst – in the slightly thinned 5A variant (77 and 83% of values for the control stand). Further on, the number of trees and competition level in all plots were very different when the experiment was established. Yet after 33 years, these differences were remarkably reduced. Accordingly, the diameter distributions, being very different at the beginning of the experiment, eventually became very similar in all experimental plots. Finally, the results showed that in un− −thinned forest stand, natural mortality (self−thinning) of trees adjusted its density just in time. Thus this stand managed to keep its growing energy in later periods, avoiding degradation or destruction predicted by some theories.
Źródło:
Sylwan; 2019, 163, 09; 726-739
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczynniki przeliczeniowe suchej biomasy drzew i ich części dla sosny pospolitej (Pinus sylvestris L.) w zachodniej Polsce
Trees and their components biomass expansion factors for Scots pine (Pinus sylvestris L.) of western Poland
Autorzy:
Wojtan, R.
Tomusiak, R.
Zasada, M.
Dudek, A.
Michalak, K.
Wróblewski, L.
Bijak, S.
Bronisz, K.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/973910.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
biomass expansion factors
Polska
Lubuskie forest
Scots pine
lesnictwo
dendrometria
drzewa lesne
sosna zwyczajna
Pinus sylvestris
biomasa sucha
wspolczynniki przeliczeniowe
Opis:
Paper presents trees and their components biomass expansion factors for Scots pine growing in the Lubuskie Forest (western Poland). Elaborated formulae enable to determine aboveground biomass of Scots pine trees and stands basing on stem or merchantable wood volume.
Źródło:
Sylwan; 2011, 155, 04; 236-243
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biomasa aparatu asymilacyjnego w drzewostanach sosnowych zachodniej Polski
Biomass of assimilation apparatus in Scots pine stands of western Poland
Autorzy:
Bronisz, K.
Bronisz, A.
Zasada, M.
Bijak, S.
Wojtan, R.
Tomusiak, R.
Dudek, A.
Michalak, K.
Wróblewski, L.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009587.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Leśne
Tematy:
drzewostany sosnowe
Polska Zachodnia
sosna zwyczajna
lesnictwo
biomasa
aparat asymilacyjny
Pinus sylvestris
biomass
assimilation apparatus
empirical formulae
scots pine
Opis:
The paper presents empirical formulae for determination of dry and wet biomass of assimilation apparatus in Scots pine stands of western Poland. Analyzed equations were verified using relative percentage error. Influence of site conditions and different elements on accuracy of analyzed equations were also investigated.
Źródło:
Sylwan; 2009, 153, 11; 758-767
0039-7660
Pojawia się w:
Sylwan
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 20

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies