Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Old Polish Literature" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Literatury staropolskiej „budowa ciała” i „usposobienie, temperament”
    Old Polish Literature – Physique, Disposition, Temperament
    Autorzy:
    Obremski, Krzysztof
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1038834.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-15
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Old-Polish literature
    complexion
    anthropology
    orality
    literacy
    Opis:
    The text is a review of the Dariusz Śnieżko’s book Kompleksja literatury. Studia staropolskie (The Complexion of Literature. Old-Polish Studies) (TAiWPN UNIVERSITAS, Krakow 2019). The only serious doubt regards the sound of the title (readers might not know the word “complexion”). Kompleksja literatury is a fascinating book. For whom? – certainly students of Old-Polish literature (and it will be also inspiring for scholars of the next historical and literary epochs). What? – revealing the most important dimensions of Old-Polish literature. Why? – because in works published so far the scant use of source texts proves to be representative of the most general material remaining of Old-Polish literature in its intertwining of anthropology and dialectics of orality and literacy.
    Źródło:
    Przestrzenie Teorii; 2020, 33; 457-465
    2450-5765
    Pojawia się w:
    Przestrzenie Teorii
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chorobotwórcza moc komet. O poszukiwaniu przyczyn morów w piśmiennictwie staropolskim
    Autorzy:
    Piskała, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2029705.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-14
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Old-Polish literature
    astrology
    comets
    epidemic
    literatura staropolska
    astrologia
    komety
    epidemia
    Opis:
    Szybko szerzące się i siejące spustoszenie zarazy nie były w dawnej Polsce rzadkością. Ówczesna wiedza medyczna nie potrafiła właściwie wytłumaczyć natury chorób zakaźnych i sposobu ich przenoszenia się, więc pojawiało się wiele różnych teorii objaśniających ich przyczyny. Niektórzy podejrzewali wrogów i niewiernych o zatruwanie powietrza i wody, inni wybuch epidemii przypisywali bożemu gniewowi bądź niefortunnemu układowi ciał niebieskich zwiastującemu nieszczęście. Najbardziej zgubne skutki przypisywano kometom; pojawienie się komety odczytywano bądź to jako znak, bądź jako przyczynę nadciągających katastrof, pośród których poza morowym powietrzem wymieniano trzęsienia ziemi, królewskie zgony, wojny i zamieszki. Astrologiczne wyjaśnienie plag okazało się niezwykle trwałe i stało się powszechnynie występującym motywem piśmiennictwa temu problemowi poświęconego, co nie znaczy, że było akceptowane bez zastrzeżeń.
    Rapidly spreading and ravaging diseases were not a rarity in Old Poland. The medical knowledge of the era could not properly explain the nature of infectious diseases and the mechanism of their spreading, so there were many different attempts at explaining their causes. Some suspected their enemies and infidels of poisoning air and water; others attributed pestilence to God’s wrath or to unfavourable configurations of heavenly bodies that were said to bring misfortune. The most devastating effects were attributed to comets; a comet’s appearance was seen either as a sign or as a cause of impending disasters, which, apart from pestilent air, included earthquakes, deaths of kings, wars, and tumults. Astrological explanation of the plagues proved to be very persistent and became a stock motif in the literature devoted to the subject, which, however, does not mean that it was accepted without criticism.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2021, 16, 11; 58-73
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawne piśmiennictwo religijne - inspirujące i nadal odkrywane dziedzictwo
    Autorzy:
    Trościński, Grzegorz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2030544.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-06
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Old-Polish literature
    Enlightenment
    religious literature
    Themes and Contexts
    literatura staropolska
    oświecenie
    literatura religijna
    Opis:
      The present issue of our journal is devoted to Old Polish and Enlightenment religious literature as well as themes and conventions of religious literature. The articles show a rich tradition of such works. The broad scope of topics demonstrates diverse literary research. The articles are devoted to defining such terms as "religious literature" and "religious poet", as well as to translations and biblical inspirations, prayers and meditations, monastic authors and their works, hymnals, sermons and the rhetoric, the matter of faith and reason, and a Sarmatian religion. The present issue of "Tematy i Konteksty" ("Themes and Contexts") also includes the papers devoted to interpretation of 19th century literature, reviews, reports and announcements. The authors of studies are scholars from a range of academic institutions in Poland.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2014, 9, 4; 13-21
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Od „śmierdzącego dudka” po banialuki. Obraz ptaków w literaturze renesansu i baroku – rekonesans
    From ‘smelly hoopoe’ to baloney. The image of birds in the literature of Renaissance and Baroque – a reconnaissance
    Autorzy:
    Chemperek, Dariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1036416.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    birds
    Old-Polish literature
    ornitology
    symbolography
    hunting
    ptaki
    literatura staropolska
    ornitologia
    symbolografia
    polowanie
    Opis:
    Birds function in Polish literature of Renaissance and Baroque in three paradigms. Mostly they appear as creatures gifted with a symbolic (allegoric) meaning, seen through the prism of the tradition reaching to Aristotle’s Zoology, Physiologist, and later symbological compendia. The second category is describing birds as food or pests (especially in hunting and agricultural literature). Apart from this ‘practical’ paradigm, there is also a third one: birds as a source of an aesthetic thrill, fascination with them includes both lyricism and a ludic element. The first two categories fit into a more general utilitarian paradigm. Handbooks, treaties, sermons, fairy tales, paroemias and animal epigrams showcase birds almost exclusivelyas tools of moral, religious and conventional reflection, or as objects to be obtained and consumed. Interestingly, the symbological activity of the creators does not cease in the Renaissance and Baroque periods, the representatives of avifauna are burdened with new meanings, while the fantastic creatures slowly disappear from the creators’ fields of view. In the third group of works distinguished here, one can notice the phenomenon of the emancipation of birds as objects of interest just as they are, although their voice is heard mostly in the digressions scattered throughout the big epic works. The autonomy of birds in the literature of Renaissance and Baroque is not linear, the way of perceiving them is determined by the individual sensitivity of the authors, the most prominent of whom are Hieronim Morsztyn (early 17th century) and an anonymous translator of the Italian Adon (2nd half of the 17th century).
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria; 2020, 20; 76-96
    2081-1853
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Retoryczna forma i funkcje prozdrowotnych treści w staropolskich kalendarzach
    Rhetorical form and functions of health-related content in Old-Polish calendars
    Autorzy:
    Piskała, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/39744019.pdf
    Data publikacji:
    2024
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Katedra Italianistyki. Polskie Towarzystwo Retoryczne
    Tematy:
    kalendarz
    literatura staropolska
    retoryka
    medycyna
    astrologia
    calendar
    Old-Polish literature
    rhetoric
    medicine
    astrology
    Opis:
    Artykuł omawia związki staropolskich kalendarzy z medycyną. Ich podstawą była astrologia oraz utylitarność tych druków. Przeanalizowano wątki dotyczące zdrowia, miejsca ich prezentacji i funkcji, jaką pełniły w almanachach, z retorycznej perspektywy. Różnorodny materiał, od naukowych artykułów po krótkie porady, wiersze, przysłowia i prognostyki chorobowe wybrano z kalendarzy krakowskich, gdańskich, zamojskich i poznańskich. Uwzględniono ewolucję kalendarza, ale też trwałość staropolskiego modelu i obecności niektórych jego elementów aż do dziś.
    The article discusses the connections of Old-Polish calendars with medicine, which were predicated upon the science of astrology and the utilitarian character of these popular prints. It analyses the health-related motifs, their place within the calendars, and their functions as seen from a rhetorical point of view. Varied content, from scholarly articles through succinct pieces of advice, verse, proverbs, and health forecasts, has been selected from almanacs published in Cracow, Gdansk, Zamosc, and Poznan. The article takes into account the evolution of the calendar genre as well as the persistence of some of its elements which survive until this day.
    Źródło:
    Res Rhetorica; 2024, 11, 1; 106-120
    2392-3113
    Pojawia się w:
    Res Rhetorica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Współczesne metody badań nad staropolską literaturą religijną
    Contemporary Methods of Study on Old-Polish Religious Literature
    Autorzy:
    Hanusiewicz-Lavallee, Mirosława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945420.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    literatura staropolska
    metoda
    badania historycznoliterackie
    religijność
    konfesyjność
    Old-Polish literature
    method
    historical and literary studies
    religiousness
    confessional character
    Opis:
    This paper reviews the methods applied in the studies on Old-Polish religious literature. The author is sceptical about the usefulness of historical and literary analyses in the studies on the actual religious attitudes. She states that the methods of the history of literature serve mainly to unveil the sources and structures of religious culture; she stresses that the use of intertextual methods is particularly effective in the most recent works. She also emphasises that need for a better recognition of the specific genres of Old-Polish religious literature and the types of writing (sermons, postillas, hagiographies, and religious epic), and she distances herself from such categories (more and more often found in studies) as metaphysical, meditative, and mystic literature. She points at difficulties in their definition, and stresses that their scope if blurred.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 1; 17-37
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Batalia „szklanej rury”. Współzawodnictwo „starego” i „nowego” w debacie wokół doświadczeń z próżnią z 1647 roku
    Battle of the „glass pipe”. Struggle between the „old” and „new” in the debate around experiments with vacuum dating to 1647
    Autorzy:
    Kołos, Anna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1041658.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    the history of science
    Old-Polish literature
    vacuum
    physics
    the philosophy of nature
    the 17th century
    Aristotle
    Valeriano Magni
    Opis:
    The article addresses the issue of one of the more intense and captivating European scientific disputes, likewise common to Poland, in the era of the seventeenth-century transformation of knowledge formation, which centered around the possibility of the existence of vacuum, and which culminated in 1647. The fundamental aim of the article comes down to an attempt to determine a position in the scientific-cognitive debate, from which the pro and anti-Polish and European representatives of The Republic of Letters (Respublica literaria)  could voice their opinions. In the course of the analysis of the mid-seventeenth century scientific discourse, the reflections of Valeriano Magni, Torricelli, Jan Brożek, Wojciech Wijuk Kojałowicz, Blaise Pascal, Giovanni Elefantuzzi, Jacob Pierius, and Pierre Guiffart are subjected to close scrutiny. From the perspective of contextualism in the history of science, experiments demonstrating the existence of vacuum are perceived as anomalies that fall into the crisis of normal science, largely based on Aristotle’s physics. The conflict between the old and the new is not, however, presented as a battle of progression with epigonism, but merely as a contest between opposing individual views and the concept of science, which before the formation of the new paradigm was accompanied by ambiguous verification criteria.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka; 2017, 31; 167-190
    1233-8680
    2450-4947
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Apokryficzna apokalipsa Rzeczypospolitej, czyli jak Facies perturbatae et afflictae Reipublicae Jana Dymitra Solikowskiego przeistoczyła się w Apocalipsis Stanislai Orechovii
    The Apocryphal Apocalypsis of the Republic. How Jan Dymitr Solikowski’s Facies perturbatae et afflictae Reipublicae became the Apocalipsis Stanislai Orechovii
    Autorzy:
    Wolak, Jakub
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31018150.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    book history
    apocalypse
    Jan Dymitr Solikowski
    Stanisław Orzechowski
    Polish republicanism
    Old-Polish literature
    neo-Latin literature
    historia książki
    apokalipsa
    republikanizm szlachecki
    literatura staropolska
    literatura neołacińska
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest rekonstrukcja historii tekstu Facies perturbatae et afflictae Reipublicae, napisanego w 1564 r. przez sekretarza królewskiego Jana Dymitra Solikowskiego. Dyskutowane są okoliczności jego powstania, historia druku, a także przyczyny jego atrybucji Stanisławowi Orzechowskiemu oraz jego związki z pismami tegoż. Analizy historyczno-filologiczne pozwalają określić ramy funkcjonowania owego tekstu w obrębie szeroko rozumianej ideologii szlacheckiej od czasu jego powstania do początku czwartej dekady XVII w.
    The paper reconstructs the history of the text entitled Facies perturbatae et afflictae Reipublicae, written in 1564 by Jan Dymitr Solikowski, a secretary to Sigismundus Augustus, King of Poland and Grand Duke of Lithuania. Research focuses on its origin, publication history, the causes of its attribution to Stanisław Orzechowski and the connections between this text and Orzechowski’s works. The historical and philological analyses presented in the article made it possible to speculate on how the studied text functioned within the broadly understood Polish nobles’ ideology and how its various interpretations were associated with political phenomena from the text’s creation until the 1630s.
    Źródło:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2023, 66; 35-76
    0029-8514
    Pojawia się w:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Tytuły maryjne w wybranych utworach literatury religijnej polskiego baroku
    Marian titles in the chosen texts of the Polish baroque religious literature
    Autorzy:
    Łukarska, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559077.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    literatura staropolska
    Mariologia
    historia duchowości
    obrazy maryjne
    kaznodziejstwo barokowe
    literatura kościelna
    ecclesiastical literature
    history of spirituality
    Marian paintings
    Mariology
    preaching
    Old-Polish literature
    Opis:
    Tekst odwołuje się do wiedzy o tradycjach religijnych historycznej Polski. W sposób szczególny skupia się na historycznych aspektach kultu maryjnego, a dokładnie takich jego elementach jak: kult obrazów i cudownych maryjnych miejsc, narodowy patronat Najświętszej Maryi Panny oraz praktyka tzw. maryjnego niewolnictwa. Od strony literackiej, prezentowany temat odnosi się do podstawowej charakterystyki piśmiennictwa baroku. Posługiwanie się bowiem obrazowym lub symbolicznym sposobem opisu osoby albo przedmiotu było w tym czasie, tj. w XVII i XVIII w., zasadniczym wymogiem artystyczności dzieł literackich. Wśród źródeł przywołano: teksty kaznodziejskie, traktaty ascetyczne oraz fragmenty poetyckie. Artykuł składa się z kilku części. W części pierwszej zebrane zostały tytuły wyrażające chwałę Najświętszej Maryi Panny. Część druga zawiera obrazy ilustrujące relację Maryi do Boga i Chrystusa. Część trzecia obrazuje maryjną opiekę nad człowiekiem. Ostatnia, czwarta, zbiera tytuły wyrażające opiekę Maryi nad historyczną społecznością Polaków.
    The text relates to the knowledge of religious traditions in the history of Poland. It focuses especially on historical aspects of Marian cult, in particular on such aspects as paintings cult, miraculous Marian places, State patronage of the Blessed Virgin Mary, as well as on the practice of the so called Marian slavery. From the literary point of view, the topic refers to the basic characteristic of the Baroque writing. Use of illustrative and symbolic manner to describe a person or an object was then, that is in 17th and 18th century, fundamental requirement for artistic literary writings. Sources refer to preacher texts, ascetic treatises and fragments of the poems. The article consists of few parts. The first part covers titles referring to the glory of the Blessed Virgin Mary. The second part consists of paintings illustrating Mary’s attitude to God and Christ. The third part re;ects the Marian care for a human being. The last, fourth part consists of titles referring to Mary’s care for the Polish historical community.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2012, 31; 389-399
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Postaci kobiece w sztukach jezuickich od połowy XVIII wieku – na wybranych przykładach
    Female characters in the Jesuits’ plays since the second half of 18th century – on selected examples
    Autorzy:
    Mieszek, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/649911.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    Dramat jezuicki XVIII w.
    literatura staropolska
    postacie kobiece w dramacie
    Jesuit Drama 18 c.
    Old-Polish literature
    female figures in drama
    Opis:
    The article discusses selected Jesuit plays from the mid-18th century, in which there are female figures, contrary to the rules adopted at the end of the 16th century (Ratio studiorum). The analysis of the works was preceded by theoretical considerations on the attitude of the Jesuits to women’s roles. Polemical theoretical statements and the introduction of playwrights to the tragedies in which they justified the lack of female figures were reminded. The analysis showed that the heroines of collegiate art could be allegories, personifications or mythological figures. Their actions were most often a symbolic commentary on the main action of the dramas. The efforts of authors translating foreign-language dramas into Polish, aimed at adapting the original to the requirements of collegiate scenes, were also analysed. A significant part of the article consists of an analysis of several texts in which female roles appeared. Intentional dramaturgy has been presented, consisting of elevating female figures and constructing them on the basis of models known from male roles.
    Artykuł omawia wybrane sztuki jezuickie z połowy XVIII w., w których występują postaci kobiece, wbrew przyjętym pod koniec XVI w. regułom (Ratio studiorum). Analiza utworów poprzedzona została rozważaniami teoretycznymi na temat stosunku jezuitów do ról kobiecych. Przypomniano wypowiedzi teoretyczne o charakterze polemicznym, wstępy dramaturgów do tragedii, w których uzasadniali oni brak postaci kobiecych. Analiza pokazała, że bohaterkami sztuk kolegiackich mogły być alegorie, personifikacje czy postaci mitologiczne. Ich działania stanowiły najczęściej symboliczny komentarz do akcji głównej dramatów. Prześledzono też zabiegi autorów tłumaczących obcojęzyczne dramaty na język polski, mające na celu dostosowanie pierwowzorów do wymogów scen kolegiackich. Znaczną część artykułu wypełnia analiza kilku tekstów, w których pojawiły się role żeńskie. Ukazano celowe zabiegi dramaturgów polegających na uwznioślaniu postaci kobiecych oraz konstruowaniu ich w oparciu o schematy znane z ról męskich.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica; 2019, 53, 2; 287-315
    1505-9057
    2353-1908
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o przymusach metodologicznych w badaniach nad literaturą staropolską
    Some Remarks on the Methodological Compulsions in the Studies on Old-Polish Literature
    Autorzy:
    Czechowicz, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1945421.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    metodologia
    literatura staropolska
    rekonstrukcja artystycznej specyfiki minionego czasu
    elementarny repertuar reguł badania tekstu
    twórcza wolność badacza
    methodology
    Old-Polish literature
    reconstruction of the specific character of the time past
    elementary repertoire of the rules of the text under study
    researcher’s creative
    Opis:
    The paper is a hidden polemic with the texts that have recently been published (not quoted by their names or indicated in the footnotes). These texts have brought forth a diagnosis that there is a delay in terms of methodology with regard to the studies on Old-Polish literature and have postulated their application to the studies on ancient literature. The author formulates her belief that traditional philology is indispensable in the studies on Old-Polish literature with an awareness that there should be a free choice in selecting the method of its interpretation. These text emerges from a protest against the rhetoric of methodological directives formulated under the influence of fashion, ideology, or fatigue with the object of research and from radical distrust to methodological directives as such, and the majority of directives in general.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2008, 56, 1; 7-16
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies