- Tytuł:
- Jak istnieje sfera publiczna? Uwagi do agonistycznej krytyki teorii Habermasa
- Autorzy:
- Rejniak-Majewska, Agnieszka
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/22792575.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Uniwersytet Łódzki. Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny
- Tematy:
-
sfera publiczna
sfery publiczne
demokracja
agonistyka
konfliktowy konsensus
Habermas
Mouffe - Opis:
- Artykuł stanowi polemikę ze stanowiskiem Chantal Mouffe, dotyczącym koncepcji sfery publicznej Jürgena Habermasa. W swojej krytyce postpolitycznego neoliberalnego porządku Mouffe przedstawia Habermasa jako naczelnego teoretyka i rzecznika racjonalnego konsensu, zakładającego swoistą „aprioryczną racjonalność społeczną”, wpisaną w reguły bezstronnego dyskursu. Staram się pokazać, że krytyka Mouffe jest oparta na częściowo błędnym odczytaniu Habermasa – na pominięciu zakładanych przez niego powiązań między formalnymi i nieformalnymi obiegami komunikacji oraz jednostronnym wyakcentowaniu normatywnych założeń co do warunków „idealnego dyskursu”. By to uzasadnić, zwracam uwagę na ewolucję stanowiska autora Strukturwandel der Öffentlichkeit, związaną z przyswojeniem przezeń argumentów jego krytyków, w tym uznaniem zróżnicowania i wielości sfer publicznych. Wskazuję na osadzenie proceduralizmu w szerszym kontekście problematyki demokratycznego uprawomocnienia, a więc na komplementarność procedur i otwartego, nieprzewidywalnego momentu działania komunikacyjnego, związanego z performatywnym sposobem istnienia sfery publicznej. W dalszej części artykułu, odwołując się do proponowanej przez Mouffe idei „konfliktowego konsensusu”, argumentuję, że niezależnie od ontologizacji konfliktu, leżącej u podstaw jej teorii polityczności, ona sama nie jest w stanie zrezygnować z instytucjonalno-proceduralnych ram demokracji. Na poziomie głębszych uzasadnień teoria agonistycznej demokracji jest więc niekonsekwentna. Stawiany w niej postulat transformacji antagonizmu w agonizm – choć często w realiach politycznej praktyki wątpliwy – odwołuje się bowiem właśnie do mediacyjnej roli wspólnie uznawanych instytucji i procedur.
- Źródło:
-
Władza sądzenia; 2020, 19; 37-53
2300-1690 - Pojawia się w:
- Władza sądzenia
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł