- Tytuł:
- Podróż do kresu mapy. Destrukcja kartografii jako dekonstrukcja – perspektywa pragmatyczna
- Autorzy:
- Piotrowski, Igor
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2016551.pdf
- Data publikacji:
- 2021-11-07
- Wydawca:
- Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
- Tematy:
-
kartografia wojenna
dekonstrukcja mapy
II wojna światowa
Miron Białoszewski
pragmatyka
war cartography
deconstruction of the map
Second World War
pragmatics - Opis:
-
Artykuł dotyczy funkcjonowania map i ich wyobrażeń w warunkach wojennych na przykładzie polskiego materiału dotyczącego II wojny światowej. Punktem wyjścia jest relacja Mirona Biało- szewskiego zawarta w opowiadaniu Rajza dotycząca ucieczki jego rodziny we wrześniu 1939 roku w stronę granicy wschodniej. Opowiadanie wprowadza wątki, które są obecne w innych tek- stach okołowojennych i powojennych autora Pamiętnika z powstania warszawskiego, i które są interpretowane w kontekście innych źródeł (przede wszystkim literackich). Mapy używane podczas wojny miały wymiar propagandowy, dezorientowały zarówno swoich, jak i obcych użyt- kowników (czytelników). Okres wojenny oznacza ciągłe zapotrzebowanie na mapy oraz ujaw- nia deficyt przestawień kartograficznych, a jednocześnie ciągle zmieniająca się rzeczywistość obnaża ich bezużyteczność, w skrajnych przypadkach sprowadzając je do surowca wtórnego. Wojna jest stanem wyjątkowym, w którym proces dekonstrukcji kartografii zostaje przyśpie- szony. Jest to więc moment, w którym postulaty nurtu krytycznego w historii i teorii kartografii zostają spełnione, a pragmatyka dowartościowana. To użytkownik w konkretnej sytuacji dokonuje demaskacji racjonalnego umysłu stojącego za kartografią.
The paper concerns the topic of maps, functioning of maps and concepts of maps in the wartime conditions on the example of polish sources on Second World War. My point of departure is Miron Białoszewski’s account, as contained in his short story Rajza, of his family’s escape towards the Eastern border in September 1939. The story introduces many motifs, which are present in Białoszewski’s other texts concerning the war, and which are interpreted in the context of other sources (mostly literary sources). Maps used during the war had a propagandistic character; they confused their readers, allies and enemies alike. A wartime period results in a constant need for maps, but also in a shortfall of cartographic representations. At the same time, an ever-changing reality exposes their worthlessness and, in the most extreme cases, reduces them to secondary raw material. War is an extraordinary state, in which the process of deconstruction of cartography is accelerated. In this way, the criteria of critical currents in the theory and history of cartography are fulfilled. However, this deconstruction brings about the appreciation of its pragmatic aspect: it is the reader who, in specific circumstances, can expose the rational mind behind cartography. - Źródło:
-
Łódzkie Studia Etnograficzne; 2021, 60; 151-171
2450-5544 - Pojawia się w:
- Łódzkie Studia Etnograficzne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł