- Tytuł:
-
Dwie interesujące fibule z Ryczywołu, pow. kozienicki
Two Interesting Fibulae from Ryczywół, Kozienice County - Autorzy:
-
Kuś, Grzegorz
Rzeźnik, Stanisław - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/28328247.pdf
- Data publikacji:
- 2022
- Wydawca:
- Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
- Tematy:
-
znaleziska luźne
zapinki kolankowate
Bügelknopffibeln
okres wpływów rzymskich
okres wędrówek ludów
stray finds
knee-brooches
Roman Period
Migration Period - Opis:
-
Dwie fibule, którym poświęcone jest niniejsze opracowanie, zostały znalezione podczas badań powierzchniowych z zastosowaniem wykrywaczy metali, przeprowadzonych w 2020 r. na stanowisku nr 7 (AZP 68-70/16) w Ryczywole, gm. Kozienice, pow. kozienicki. Stanowisko to jest położone na północno-wschodnim skraju wcinającego się w dolinę Wisły cypla terasy nadzalewowej, w odległości ok. 1,5 km na południowy wschód od obecnego ujścia Radomki do Wisły (ryc. 1). Stanowisko wchodzi w skład większego zespołu osadniczego kultury przeworskiej, datowanego ramowo od młodszego okresu przedrzymskiego po młodszy okres rzymski. <br></br> Pierwsza fibula, która została wykonana ze stopu miedzi, zachowała się fragmentarycznie (ryc. 2: 1). Jest to mała (29 mm długości) zapinka kolankowata z małym grzebykiem na główce, zbliżona do typu Almgren 132 (O. Almgren 1923, 69–70, ryc.132). Zapinki typu Almgren 132 są zróżnicowanego pod względem wielkości, formy i materiału użytego do ich wykonania. Żelazne egzemplarze pochodzą głównie z obszaru kultury przeworskiej i luboszyckiej, natomiast z obszaru kultury wielbarskiej znane są okazy wykonane ze stopu miedzi lub srebra. Stylistycznie, omawiana zapinka najbliższa jest właśnie wielbarskim zapinkom typu Almgren 132, chociaż bliskie nawiązania znajduje również nad górną Łabą i w dorzeczu Morawy, głównie wśród zapinek wariantu BGKF D wg Eduarda Droberjara (E. Droberjar 2012, 239-241, ryc. 3:11). Brak bezpośrednich analogii do omówionej fibuli oraz fakt, że jest ona znaleziskiem luźnym, nie pozwalają na określenie jej bliższej chronologii. Niemniej uwzględniając jej cechy stylistyczne i odwołując się do ogólnych ustaleń poczynionych dla tej grupy zabytków, omawianą zapinkę można datować na fazę B2/C1-C1a okresu wpływów rzymskich. <br></br> Druga fibula znaleziona w Ryczywole (ryc. 2: 2) została wykonana ze stopu miedzi i zachowała się fragmentarycznie. Posiada pełną pochewkę i kulisty guzek na główce, co pozwala zaliczyć ją do tzw. Bügelknopffibeln, które znane są przede wszystkim z zachodniogermańskiego kręgu kulturowego, ale także z obszaru grupy dębczyńskiej, kultury wielbarskiej i kultury czerniachowskiej, a pojedyncze egzemplarze również z obszaru kultury przeworskiej. Omówiona zapinka należy do grupy znalezisk o zasięgu interregionalnym. Znajduje ona bliskie nawiązanie stylistyczne wśród znalezisk pochodzących z zachodniogermańskiego kręgu kulturowego jednak najbliższe analogie można dla niej wskazać wśród materiałów wiązanych z szeroko rozumianym gockim kręgiem kulturowym. Jej datowanie można odnieść do dotychczasowych ustaleń dla Bügelknopffibeln i określić ramowo - od fazy C3 okresu wpływów rzymskich po fazę D1 okresu wędrówek ludów. <br></br> Omówione znaleziska potwierdzają istnienie dalekosiężnych kontaktów ludności zamieszkującej w okresie wpływów rzymskich i na początku okresu wędrówek ludów okolice dzisiejszego Ryczywołu.
In 2020, a surface survey using metal detectors was conducted at site 7 at Ryczywół, Kozienice County. The site is located on the north-eastern edge of a promontory of a fluvial terrace cutting into the Middle Vistula Valley, about 1.5 km southeast of the present-day confluence of the rivers Radomka and Vistula (Fig. 1). It is part of a larger Przeworsk Culture settlement complex. During the survey, 10 fragments of pottery from the Roman Period or the Migration Period (including vessels made with the help of a potter’s wheel), a denarius of Marcus Aurelius and two copper-alloy fibulae were found at the site. <br></br> The first of the two fibulae is a small (29 mm long) knee-shaped brooch with a small crest on the head, similar to Almgren type 132, pre-served without a spring and pin (Fig. 2:1). Brooches of this type vary in size, form and material used in their manufacture. Iron specimens come mainly from the area of the Przeworsk and Luboszyce Cultures, while pieces made of copper or silver alloy are known from the area of the Wielbark Culture. Stylistically, the brooch in question most resembles Wielbark Culture fibulae of Almgren type 132, although close references are also found in the Upper Elbe region and in the Morava River basin, mainly among brooches of variant BGKF D distinguished by Eduard Droberjar. The lack of direct analogies and the fact that the discussed fibula is a stray find do not allow its more precise dating. Nevertheless, taking into account its stylistic features and referring to the general findings regarding this artefact group, the brooch can be dated to phase B2/C1−C1a of the Roman Period. <br></br> The second fibula (43 mm long) is likewise damaged (Fig. 2:2). It has a full catch-plate and a spherical knob on the head, which allows it to be identified as one of the so-called Bügelknopffibeln, known primarily from the West Germanic cultural circle. They are also encountered in the area of the Dębczyno group, the Wielbark and Chernyakhov Cultures, with isolated specimens found in the Przeworsk Culture territory. It has close stylistic analogies among finds from the West Germanic cultural circle, but its closest parallels can be identified among materials associated with the Goth cultural circle in the broad sense. It should be dated within the range adopted for Bügelknopffibeln, i.e., from phase C3 of the Roman Period to phase D1 of the Migration Period. <br></br> The two brooches are evidence of long-distance contacts maintained by the population inhabiting the area of present-day Ryczywół in the Roman Period and at the beginning of the Migration Period. - Źródło:
-
Wiadomości Archeologiczne; 2022, LXXIII, 73; 264-273
0043-5082 - Pojawia się w:
- Wiadomości Archeologiczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł