- Tytuł:
-
Katedra ormiańska we Lwowie
Armenian cathedral in Lviv - Autorzy:
-
Gosztyła, M.
Oleszek, R. - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/218167.pdf
- Data publikacji:
- 2009
- Wydawca:
- Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków
- Tematy:
-
katedra ormiańska
Lwów
architektura sakralna
armenian cathedral
Lviv
church architecture - Opis:
-
Data budowy świątyni ormiańskiej we Lwowie łączona jest z datą założenia miasta, czyli z rokiem 1256. Jednak dokładną datę wzniesienia katedry mogłyby określić prowadzone w sposób metodyczny badania. Pierwotna świątynia ormiańska we Lwowie założona została na planie prostokąta z wykształconym prezbiterium oraz nawami bocznymi zakończonymi absydami. Zgodnie z przestrzeganą tradycją świątynia była budowlą orientowaną. Ściany katedry wymurowano z kamienia łączonego zaprawą wapienną i oblicowano płytami kamiennymi. Grubość murów była dość znaczna, bo sięgała około 1,4 m. Sylweta XIV-wiecznej świątyni nawiązywała do układu bazylikowego i zwieńczona była nałożoną na przecięciu się nawy głównej z transeptem kopułą. Oryginalne rozwiązanie kopuły opierało się na żebrach łukowych wykonanych z ceramicznych naczyń (wkładanych jedno w drugie). Z zewnątrz kopułę obłożono kamiennymi płytami i pokryto dachem dwunastopołaciowym. Konstrukcję kopuły ułożono na tamburze wykonanym z cienkich płyt wapiennych, który spoczął na pendentywach łączących się z filarami kościoła. Dachy pokryto płytami kamiennymi. Powyższe rozwiązanie świadczyło o wysokich umiejętnościach budowlanych zaangażowanego przy budowie katedry architekta-budowniczego i warsztatu budowlanego. Zarówno nawę główną, jak i boczne pokryto sklepieniami kolebkowymi. Do przebadania pozostaje wyjaśnienie zachowanej różnicy przekrojów filarów, gdyż podkopułowe filary od strony wschodniej mają przekrój 0,58 × 0,72 m, a zachodnie 0,72 × 0,72 m. Do katedry prowadziły dwa wejścia – od strony zachodniej i południowej. W oparciu o literaturę przedmiotu uznaje się wejście od strony południowej za główne. Do dziś zachowały się elementy dekoracji malarskiej i kamiennej, które mogą być datowane na czas budowy kościoła. Ślady ornamentyki kamiennej ze stylizacją roślinną i geometryczną odczytać można na filarach i gzymsie w środkowej absydzie. Pomimo licznych przebudów świątyni (począwszy od XVII wieku) i niedokończonych projektów, wytworzony został swoisty fenomen architektury wyrażający się w formie wielowiekowego kościoła. Przebudowy i narastające ustroje architektoniczne oraz zachowane malowidła obrazują zmieniające się idee artystyczne. Stan ten z punktu widzenia konserwatorskiego mógł być osiągnięty, ponieważ do prac przy katedrze zatrudniani byli twórcy reprezentujący wysoki poziom warsztatowy. Obiekt o niekwestionowanych wartościach architektonicznych i artystycznych powinien być w dobie współczesnej poddany wszechstronnym badaniom konserwatorskim, które oceniłyby wielokulturowość świątyni, przenikanie się prądów kulturalnych. Należy również zadbać i oto, aby kolejne restauracje i rewaloryzacje świątyni prowadzone były z zachowaniem utrwalonych tradycji konserwatorskich i z wykorzystaniem najnowszych idei.
The date of erection of the Armenian church in Lviv can be associated with the date of the city location, namely 1256. However, the exact date of the cathedral construction could only be defined after methodically conducted research. The original Armenian temple in Lviv was designed on a rectangular ground plan, with a developed presbytery and side aisles ending in apses. According to the observed tradition, the church was an oriented building. The walls of the cathedral were built from stone bonded with lime mortar and faced with stone slabs. The walls were fairly thick, reaching up to 1.4 m. The silhouette of the 14th – century church alluded to the basilica layout, and was topped with a dome located over the crossing of the nave with the transept. The originally designed dome was supported on arched ribs made of pottery vessels (put one into another). On the outside, the dome was tiled with stone and covered with a dodecahedral hipped roof. The dome construction was supported on a tambour made from thin limestone slabs, which was placed on pendentives joining the church columns. The roofs were tiled with stone. The above described design bore evidence of remarkable building skills displayed by the building architect and the workers employed to erect the cathedral. Both the central nave and the side aisles were covered with barrel vaults. What remains to be clarified, is the preserved difference in cross-section of pillars, since the pillars under the dome on the east side measure 0.58 × 0.72 m in cross-section, while those on the west side 0.72 × 0.72 m. There were two entrances leading to the cathedral, on the west and south side. Basing on the literature of the subject, the entrance on the south side is regarded as the main one. Elements of painted and stone decorations which could be dated to the period when the church was erected have been preserved until today. Traces of stone ornamentation with floral and geometric stylization can still be deciphered on the pillars and the cornice in the middle apse. Despite numerous reconstructions (since the 17th century) and unfinished projects, the church has become a specific architectural phenomenon expressed through its centuries-old form. Reconstructions and accumulated architectonic orders as well as the preserved paintings reflect the changing artistic ideas. From the conservation point of view, such a state might have been achieved because highly qualified artists were employed to work at the cathedral. As an object of unquestionable architectural and artistic value, it should nowadays be subjected to a thorough conservation examination, which would evaluate the multi-cultural character of the church and merging of cultural trends there. One must also see to it that any subsequent restoration and conservation work in the church is carried out with the emphasis on preserving the existing conservation traditions and making use of the latest ideas. - Źródło:
-
Wiadomości Konserwatorskie; 2009, 25; 46-57
0860-2395
2544-8870 - Pojawia się w:
- Wiadomości Konserwatorskie
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł