Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Lemkos" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 24
Tytuł:
Kultura łemkowska w skrócie – dla nauczycieli geografii
Lemkos culture in the nutshell – for geography teachers
Autorzy:
Barnat, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1368570.pdf
Data publikacji:
2020-12-13
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Łemkowie
Łemkowszczyzna
kultura łemkowska
Lemkos
Lemkos region
Lemkos culture
Opis:
Niniejsze opracowanie zawiera najważniejsze informacje o mniejszości łemkowskiej, zarówno o opisywanej grupie, jak i o historycznym regionie, w którym żyją. Tekst ma posłużyć głównie zainteresowanym nauczycielom geografii, by mogli poszerzać i uzupełniać własną wiedzę. Autorka ma również nadzieję, że opracowanie zainspiruje pedagogów do podejmowania tematu Łemków w dyskusjach podczas prowadzonych lekcji oraz wybierania destynacji ćwiczeń terenowych z zakresu geografii społecznej. Artykuł odpowiada na pytania: Kim są Łemkowie? Gdzie współcześnie mieszkają w Polsce i na świecie? Czym charakteryzuje się ich kultura? Jaką wyznają religię? Jakim językiem mówią? oraz Którzy Łemkowie są powszechnie znani w kulturze oraz w nauce polskiej i światowej?
This elaboration cites in the most accurate way the most important information about Lemkos minority. The author, who is both a practicing geography teacher and a Lemkos, wants to easily provide the most important facts, both about the described group and the historical region in which they live. The elaboration is to be used mainly by interested geography teachers, so that they can expand and supplement their own knowledge. The author also hopes that the study will inspire teachers to take up the topic of Lemkos in discussions during the lessons and selecting destinations for field exercises in the field of social geography. The article answers the questions: Who are the Lemkos? Where do they live today in Poland and in the world? What characterizes their culture? What religion do they profess? What language do they speak? and Which Lemkos are widely known in Polish and world culture and science?
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica; 2020, 14; 177-191
2084-5456
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lemkos – the rediscovered nation
Autorzy:
Dudra, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450295.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Lemkos
orthodoxy
nation
ethnic minority
language
Opis:
The article describes the basic problems of the Lemko community in Central Europe, with particular emphasis on the population living in Poland, its fate, history and contemporary position in Poland, recalling, among other things, the activities of associations (the Association of Lemkos, the Union of Lemkos, organization of Watra). The author presented literature by analyzing the content of Marek Koprowski’s book.
Źródło:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2018, 8; 303-311
2084-848X
Pojawia się w:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Internet jako jedna z płaszczyzn kultywowania tradycji wśród Łemków
Autorzy:
Banias, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/471709.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:
Facebook
internet
Łemkowie
social media
Lemkos
Opis:
Social media for more than a decade, they have a very big impact on people’s lives. They allow the exchange of information or somehow contact with another person. Currently, almost every young person living in the era of globalization notice changes taking place in the world, they want to keep up with them and seek for new challenges. But they have not forgotten their roots, especially those carefully cherished by their parents and grandparents? Or maybe the newest technologies allow them to get to know their new “old” cultural heritage? These and other questions research author will try to answer in the text below.
Media społecznościowe od ponad dekady mają bardzo duży wpływ na ludzkie życie. To one pozwalają na wymianę informacji, czy poniekąd kontakt z drugim człowiekiem. Obecnie, niemalże każda osoba, żyjąca w dobie globalizacji, obserwuje zachodzące na świecie przemiany, stara się im sprostać, stawiając sobie nowe wyzwania. Ale czy przez to nie zapomina o swoich korzeniach, zwłaszcza tych usilnie pielęgnowanych przez rodziców i dziadków? A może to najnowsze technologie pozwalają na nowo poznać swoje dziedzictwo kulturowe? Na te i inne problemy badawcze autorka postara się odpowiedzieć w poniższym tekście.
Źródło:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica; 2017, 11
2084-5456
Pojawia się w:
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola tradycji w procesie zacieśniania więzi etnicznej Łemków (druga połowa XIX - początek XX wieku)
The role of tradition in the process of strengthening the ethnic ties of the Lemkos (second half of the 19th - beginning of the 20th century)
Autorzy:
Wójtowicz, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1818022.pdf
Data publikacji:
2008-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
Łemkowie
akcja
Rusini
Lemkos
Operation Vistula
Ruthenians
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2008, 6, 1; 507-516
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ wyznania na tożsamość narodową Łemków
Influence of Religion on Lemko National Identity
Autorzy:
Halczak, Bohdan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1807273.pdf
Data publikacji:
2020-01-02
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
grekokatolicyzm
Łemkowie
prawosławie
Greek Catholicism
Lemkos
Orthodoxy
Opis:
Łemkowie zamieszkują pogranicze ukraińsko-słowacko-polskie. Od najdawniejszych czasów byli związani z chrześcijaństwem obrządku wschodniego (prawosławiem). W XVI i XVII wieku stali się unitami (grekokatolikami). W XIX i XX wieku część Łemków przeszła na wyznanie prawosławne. Większość pozostała jednak wierna Kościołowi greckokatolickiemu. Współcześnie Łemkowie wyznania greckokatolickiego najczęściej uważają się za przynależnych do narodu ukraińskiego. Łemkowie prawosławni najczęściej uważają się za odrębny naród.
Lemko inhabit the borderland between Ukraine, Slovakia, and Poland. Since ancient times they have been associated with the Eastern Rite Christianity (Orthodox). In the 16th and 17th centuries, they became Uniates (Greek Catholics). In the 19th and 20th century some of Lemko people passed to the Orthodox faith. Most, however, remained loyal to the Greek Catholic Church. Today, the Greek Catholic Lemkos usually think of themselves as members of the Ukrainian people. Orthodox Lemkos usually think of themselves as a separate nation.
Źródło:
Roczniki Kulturoznawcze; 2014, 5, 2; 21-43
2082-8578
Pojawia się w:
Roczniki Kulturoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łemkowie i Łemkowszczyzna w międzywojniu
The Lemkos and Lemkovyna in interwar period
Autorzy:
Mazur, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850616.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
Lemkos
Ukrainian
Nationalism
Rusyns
Łemkowie
Ukraińcy
nacjonalizm
Rusini
Opis:
Autor przedstawia założenia ukraińskiego nacjonalizmu okresu międzywojennego oraz jego wpływ i sposoby agitacji wśród Łemków, jak również główne tezy najważniejszego ideologa nacjonalizmu ukraińskiego Dmytra Doncowa. Podstawowym źródłem analizy są Sprawozdania z życia mniejszości, odnalezione podczas kwerendy w Bibliotece Centralnego Archiwum Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. Źródła relacjonują zakrojoną na szeroką skalę akcję propagandowo-agitacyjną, prowadzoną zarówno przez Kościół Greko-Katolicki, Proświtę, UNDO i inne organizacje ukraińskie. Z analizy zgromadzonych materiałów wynika, że Łemkowie jednak nie zaakceptowali ukraińskiego poczucia narodowego.
The author presents assumptions of Ukrainian nationalism in interwar period as well as its influence and ways of agitation among Lemkos. He introduces main thesis of the most important ideologist of Ukrainian nationalism Dmytro Doncov. Sprawozdania z życia mniejszości (Reports of minority living) found in the Library of Central Archives Ministry of the Interior are the main source of his analysis. The sources present extensive propagation campaigns led by both Greek-Catholic Church, Proswita, UNDO and other Ukrainian organizations. It seems that after all Lemkos didn’t accept Ukrainian national sense.
Źródło:
Facta Simonidis; 2010, 3, 1; 167-188
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między cerkwią a karczmą – w kręgu łemkowskich paremii. Uwagi na temat książki Bolesława (Wasyla) Bawolaka, „Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic" (przepisał, przetłumaczył i zredagował Tomasz Kwoka, Wydawnictwo Żyznowski, 2021, 798 s.)
Between the church and the inn – in the circle of Lemko proverbs. Remarks on the book by Bolesław (Wasyl) Bawolak „Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic" (transcribed, translated and edited by Tomasz Kwoka, Wydawnictwo Żyznowski, 2021, 798 s.)
Autorzy:
Misiak, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26443788.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
review
proverb
saying
Lemkos
recenzja
przysłowie
powiedzenie
Łemkowie
Opis:
Artykuł zawiera polemiczną recenzję książki Bolesława (Wasyla) Bawolaka Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic (2021). Recenzowana publikacja zawiera zbór prawie 7 000 przysłów i powiedzeń, zróżnicowanych ze względu na obszar geograficzny (łemkowskie i ukraińskie), datowanie (dawne i współczesne) oraz sposób ich pozyskania (zasłyszane lub zaczerpnięte ze źródeł pisanych). Wątpliwości autorki recenzji budzą kryteria, na podstawie których tak różnorodny materiał można uznać za reprezentatywny dla mieszkańców Świątkowej Wielkiej i okolic. Recenzentka pyta także o autentyczność przekazu zawartego w przysłowiach, które Bolesław Bawolak poddał obróbce językowej. Za skomplikowany uznaje sposób uporządkowania materiału paremiologicznego – podział na 10 pól leksykalno-semantycznych, do których przypisane są słowa kluczowe wymienione zgodnie z porządkiem alfabetu łacińskiego, poprzedzające grupy przysłów uporządkowanych według alfabetu cyrylickiego. Mimo wskazanych wątpliwości autorka recenzji uznaje opisywaną publikację za cenne źródło materiału językowego i świadectwo kultury Łemków.
The article contains a polemical review of the book by Bolesław (Wasyl) Bawolak Łemkowskie przysłowia i powiedzenia ze Świątkowej Wielkiej i okolic (2021). The reviewed publication contains a collection of almost 7,000 proverbs and sayings, differentiated by geographical area (Lemko and Ukrainian), dating (old and new) and the way they were obtained (heard or taken from written sources). The author of the review raises doubts about the criteria on the basis of which such diverse material can be considered representative of the inhabitants of Świątkowa Wielka and the surrounding area. The reviewer also asks about the authenticity of the message contained in the proverbs, which Bolesław Bawolak subjected to linguistic transformation. She considers the method of organizing the paremiological material to be complicated – the division into 10 lexical-semantic fields, to which keywords are assigned, listed according to the order of the Latin alphabet, preceding groups of proverbs arranged according to the Cyrillic alphabet. Despite the indicated doubts, the author of the review considers the described publication to be a valuable source of linguistic material and testimony to Lemko culture.
Źródło:
Forum Lingwistyczne; 2023, 11; 1-5
2449-9587
2450-2758
Pojawia się w:
Forum Lingwistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Odbudowa prawosławnej sieci parafialnej na Łemkowszczyźnie po 1956 roku jako element wielokulturowości regionu
Rebirth of the Orthodox Church in the Lemko Region after 1956 as a part of the multicultural regioni
Autorzy:
Dudra, Stefan
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/965722.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
Lemkos
Orthodoxy
religious minorities
Łemkowie
Łemkowszczyzna
prawosławie
mniejszości religijne
Opis:
As a result of the post-war resettlement (1944–1946) to the areas of the Ukrainian SSR , then to the so-called recovered territories, as part of the „Vistula Action” (1947), the area of Orthodox Lemkos’ religious life ceased to exist. Most historic temples with their equipment were destroyed. The Orthodox property was plundered. The process of restoration of the Orthodox parish network began after 1956. Its result was the establishment of Rzeszów Deanery already in 1959. The revival of the parish structures encountered numerous difficulties. Among the most important should be mentioned unfavorable position of local religious authorities, poor conditions of the temples, the lack of clergy. However, by the end of the 60s it had been possible to create a network of parish temples, which in general satisfied the religious needs of the faithful. The key moment for the development and stabilization of the religious life was the erection of Przemysl – Nowy Sacz Diocese in 1983. Following the democratic changes taking place in Poland after 1989, Orthodox Church began a new period in its operations. In addition to the integration, because of the emerging opportunities, in a wider range it could fulfill its culture-creating role and become an important element of the multicultural region.
W wyniku powojennych przesiedleń (1944–1946) na tereny USRR, a następnie na Ziemie Odzyskane w ramach akcji „Wisła” (1947 r.) życie religijne prawosławnych Łemków na obszarze Łemkowszczyzny przestało istnieć. W większości zabytkowe świątynie wraz z wyposażeniem uległy zniszczeniu. Mienie cerkiewne zostało rozgrabione. Proces odbudowy prawosławnej sieci parafialnej rozpoczął się po 1956 r. Jego efektem było powołanie już w 1959 r. dekanatu rzeszowskiego. Odradzanie się struktury parafialnej napotykało liczne utrudnienia. Wśród najważniejszych należy wymienić nieprzychylne stanowisko lokalnych władz wyznaniowych, zły stan przekazywanych świątyń, brak duchowieństwa. Jednak do końca lat 60. XX w. udało się stworzyć sieć parafialną, która zaspokajała potrzeby religijne wiernych. Kluczowym momentem dla rozwoju i stabilizacji życia religijnego było erygowanie w 1983 r. diecezji przemysko-nowosądeckiej. W wyniku przemian demokratycznych dokonujących się w Polsce po 1989 r. Cerkiew prawosławna rozpoczęła nowy okres w swojej działalności. Poza elementami integracyjnymi, ze względu na pojawiające się możliwości, mogła w szerszym zakresie wypełniać swoją funkcję kulturotwórczą i stawać się istotnym elementem wielokulturowości regionu.
Źródło:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej; 2014, 3; 307-320
2300-0562
2450-0127
Pojawia się w:
Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A report on the Lemko Association and the Carpathian Institute of the USA in 2017
Autorzy:
Best, Paul J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450379.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Lemko Association
Carpathian Institute
Lemkos
United States of America
Opis:
This paper reports on the recent revival of the Lemko Association (Lemko Soyuz) in North America, under the auspices of the Carpathian Institute, a US federal and Connecticut state recognized tax-exempt, non-profit, non-political, non-sectarian educational corporation. The Lemko Association, founded in 1929, had become essentially defunct by the end of 2009. Beginning in 2010, however, in a new location and new legal status it has been revived, publishing a quarterly, “Karpatska Rus’”, books, pamphlets and flags and arranging for lectures.
Źródło:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2018, 8; 293-300
2084-848X
Pojawia się w:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
What people remember, but history does not see. Resettlement of Carpathian Roma during Operation Vistula
Autorzy:
Szewczyk, Monika Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31803975.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Ośrodek Pamięć i Przyszłość
Tematy:
oral history
Roma
Lemkos
Ukrainians
Operation Vistula
resettlement
displacement
Opis:
This article pertains to the resettlement of the Carpathian Roma during Operation Vistula and their successive relocation to the Western and Northern Territories of post war Poland. The story of their displacement is absent from narratives regarding the sub-deportation social landscape in post-1947 Poland, just as there is very little information about their subsequent resettlement in the present-day Podkarpackie Voivodeship.
Źródło:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej; 2023, 13; 86-107
2719-7522
2084-0578
Pojawia się w:
Wrocławski Rocznik Historii Mówionej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ukraińska tożsamość Łemków na przykładzie działalności Organizacji Obrony Łemkowszczyzny w Ameryce
Autorzy:
Tyda, Arkadiusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450303.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Łemkowie
Łemkowszczyzna
Ukraina
tożsamość
organizacja
Lemkos
Lemkivshchyna
Ukraine
identity
organization
Opis:
}e Organization for Defense of Lemko Western Ukraine in America, Inc. (OOL) is one of the oldest and most influential Lemkos organizations in the United States. It was necessary for them to help families in the homeland. Material assistance was donated in large part to Ukrainian schools, churches, artistic ensembles, and Ukrainian educational institutions. OOL was formed in 1936 in Philadelphia and began to publish the monthly „Lemkivskiy Dzvin”. With the arrival of the Second World War, OOL halted its activities. In 1958 OOL began to publish the monthly „Lemkivski Visti”. Having its own press organ OOL grew significantly during this time. It founded new branches, as well as increased the number of fundraisers to help the Lemko region, increased the number of subscribers to the newspaper. }e National Council of OOL in 1976 called to life the Lemko Research Foundation. From 1979 OOL publish „Lemkivshchyna” in place of „Lemkivski Visti”. Under the direction of OOL exists the Ukrainian Lemko Museum in Stamford. Members of the organization call themselves as Ukrainians. In their opinion Lemkivshchyna is a part of Ukraine.
Źródło:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2013, 2; 129-139
2084-848X
Pojawia się w:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Łemkowska architektura sakralna na przykładzie cerkwi greckokatolickiej w Łosiu - ikonostas
Autorzy:
Wójtowicz, Bernadetta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1817545.pdf
Data publikacji:
2007-12-31
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
łemkowie
ikonostas
cerkiew
architektura sakralna
Lemkos
iconostasis
Eastern Orthodox church architecture
Źródło:
Studia Ecologiae et Bioethicae; 2007, 5, 1; 471-480
1733-1218
Pojawia się w:
Studia Ecologiae et Bioethicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Museum of Lemko Culture at Zyndranowa
Autorzy:
Drozd, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/27678669.pdf
Data publikacji:
2023-03-02
Wydawca:
Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
Tematy:
Museum of Lemko Culture
Lemkos
Ukrainians
Communist Poland (PRL)
Zyndranowa
Teodor Gocz
Opis:
In 1947, as the result of the Vistula Operation, Lemkos were resettled to the Western and Northern Territories of Poland, this making them abandon their material possessions which remained at their former domicile prone to devastation. Certain Lemkos resented those developments to the extent that following 1956 some returned to their native land, determined to save their tangible and intangible culture. Amateur artistic projects were revived, and it was decided that traces of Lemko tangible heritage were to be taken care of. This led to the concept of creating an ethnographic Lemko museum. In 1968, using Teodor Gocz’s farmstead at Zyndranowa, a memento hall was created; it later assumed the name of the Museum of Lemko Culture. The institution continuously faced challenges: it lacked financing and factual supervision for its operation. Despite this, the Museum collection continued growing, and new buildings were safeguarded for the purpose. The Museum’s creators aimed not only at preserving and displaying traces of Lemko tangible heritage, but also at maintaining bonds of the displaced Lemkos with their former homeland. With time, the Museum also began playing an important role in preserving the Lemko ethnic identity.
Źródło:
Muzealnictwo; 2023, 64; 15-22
0464-1086
Pojawia się w:
Muzealnictwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Geopolitical consequences of Rusophilism of Carpathian Rusyns
Autorzy:
Mazur, Przemysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/450208.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Zielonogórski. Oficyna Wydawnicza
Tematy:
Carpatho-Rusyns
Lemkos
Rusophilism
Russia
Geopolitics
Rusini Karpaccy
Łemkowie
rusofilstwo
Rosja
geopolityka
Opis:
Rusofilizm był alternatywą dla Rusinów Karpackich, w tym Łemków dla ukraińskiego nacjonalizmu. Zainteresowanie tą ideologią wykorzystała Rosja, dla której tereny zamieszkałe przez Rusinów miały znaczenie geopolityczne. Przychylność tej ludności mogła ułatwić opanowanie Europy Środkowej i zrealizować imperialne zamiary Rosji. Konsekwencje tego są widoczne do dziś i wykorzystywane choćby do destabilizacji sytuacji na Ukrainie.
Rusophilism was an alternative for Carpathian Rusyns, including Lemkos, to Ukrainian nationalism. Russia used Interest in this ideology, for which the areas inhabited by Rusyns were geopolitically important. Positive attitude of this population could help to seize Central Europe and realize the imperial interests of Russia. e consequences are visible even today and are being used to destabilize the situation in Ukraine.
Źródło:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities; 2017, 7; 29-65
2084-848X
Pojawia się w:
Przegląd Narodowościowy – Review of Nationalities
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język rusiński we współczesnym krajobrazie językowym Dolnego Śląska
The Rusyn language in the contemporary linguistic landscape of Lower Silesia
Rusinische Sprache in der gegenwärtigen Sprachlandschaft Niederschlesiens
Autorzy:
Tworek, Artur
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/37166860.pdf
Data publikacji:
2024-01-24
Wydawca:
Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
Rusinisch
Lemken
Sprachlandschaft
Niederschlesien
Phonetik
Rusyn language
Lemkos
linguistic landscape
Lower Silesia
phonetics
Opis:
The aim of the article is to examine the presence of Rusyn in the current linguistic landscape of the Lower Silesia region. Rusyn is the native language of Lemko, an East Slavic ethnic group that at first inhabited the Polish-Ukrainian-Slovak borderlands in the Carpathians. Various political events have repeatedly provoked migrations of Rusyn people. Today there are Rusyn settlements in many regions and cities in Europe and North America. In Central Europe, the most important include Ruski Krstur in the Serbian Vojvodina, Ştiuca in the Romanian Banat, small villages in northeastern Hungary, around the Slovakian Prešov and Ukrainian Užhorod as well as many places in Poland. In both Vojvodina and Slovakia, the institutional and political situation of the Rusyn language community is the most favorable, which results in a relatively rich presence of the language in public spaces even within their settlements. The current presence of Rusyn-speaking Lemkos in Lower Silesia is primarily the result of an expulsion campaign from 1947. On the one hand, they live in larger centers such as Wrocław or Legnica, where they cannot form closed groups, and on the other hand in small villages in the west-northern part of the region, where they are the absolute majority of residents in villages like Patoka or Michałów. However, the presence of the Rusyn language in the public spaces of the local linguistic landscape is very limited, which is determined by several sociolinguistic factors. The cemeteries in Modła and Zimna Woda occupy a special place in this landscape, where not only Rusyn lexis is manifested in the grave inscriptions, but also orthographic instabilities and hybrid forms that illustrate the Rusinian-Polish or Rusinian-Ukrainian language contact can be recognized.
Das Ziel des Beitrags ist es die Präsenz des Rusinischen in der gegenwärtigen Sprachlandschaft der Region Niederschlesien zu prüfen. Rusinisch ist die Muttersprache von Lemken, einer ostslawischen ethnischen Gruppe, die ursprünglich die polnisch-ukrainisch-slowakischen Grenzgebiete in Karpaten bewohnte. Unterschiedliche politische Ereignisse haben immer wieder Migrationen der Rusinen provoziert. Heutzutage gibt es rusinische Siedlungen in vielen Regionen bzw. Städten Europas und Nordamerikas. In Mitteleuropa gehören u.a. Ruski Krstur in der serbischen Vojvodina, Ştiuca im rumänischen Banat, Kleindörfer im nordöstlichen Ungarn, um das slowakische Prešov und ukrainische Užhorod sowie vielerorts in Polen zu den wichtigsten. Sowohl in der Vojvodina als auch in der Slowakei ist die institutionell-politische Situation der rusinischen Sprachgemeinschaft am günstigsten, was auch innerhalb ihrer Siedlungen relativ reiche Präsenz der Sprache in öffentlichen Räumen zu Folge hat. Die gegenwärtige Anwesenheit rusinischsprachiger Lemken in Niederschlesien ist vor allem Folge einer Vertreibungsaktion aus dem Jahre 1947. Sie leben einerseits in größeren Zentren wie z.B. Breslau oder Liegnitz, wo sie aber keine geschlossenen Gruppen bilden können, und andererseits in kleinen Dörfern im westnördlichen Teil der Region, wo sie in Dörfern wie Patoka oder Michałów stets absolute Mehrheit der Einwohner sind. Allerdings ist die Präsenz der rusinischen Sprache in den öffentlichen Räumen der dortigen Sprachlandschaft sehr begrenzt, was durch mehrere soziolinguistische Faktoren determiniert wird. Eine besondere Stelle in dieser Landschaft nehmen die Friedhöfe in Modła und Zimna Woda ein, wo in den Grabinschriften nicht nur rusinische Lexik manifestiert wird, sondern auch orthographische Instabilitäten und hybride Formen, die den Sprachkontakt Rusinisch–Polnisch bzw. Rusinisch–Ukrainisch illustrieren, zu erkennen sind.
Źródło:
Linguistische Treffen in Wrocław; 2023, 24; 447-466
2084-3062
2657-5647
Pojawia się w:
Linguistische Treffen in Wrocław
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 24

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies