Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "zapinka" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-1 z 1
Tytuł:
Skarby z lamusa. Ciekawe materiały z miejscowości Łady Nowe, pow. sochaczewski
Dusted-off Treasures. Interesting Artefacts from the Village of Łady Nowe, Sochaczew County
Autorzy:
Czarnecka, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2048959.pdf
Data publikacji:
2021-12-20
Wydawca:
Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
Tematy:
zapinka
młodszy okres przedrzymski
umbo
nietypowe noże
Late Pre-Roman Period
brooches
atypical knives
shield-bosses
Opis:
W 1938 do zbiorów Państwowego Muzeum Archeologicznego przekazano zabytki pochodzące z miejscowości Łady Nowe, pow. sochaczewski. Są to dwa niewielkie naczynia gliniane[ryc. 8; 9], żelazna zapinka [ryc. 1], dwa noże [ryc. 2; 3], grot [ryc. 4], uszkodzone umbo [ryc. 5; 6], oraz kawałki nadtopionej blachy brązowej, zapewne pozostałości naczynia brązowego. [ryc. 7] Najwcześniejszą chronologię ma żelazna zapinka o konstrukcji środkowolateńskiej zbliżona do odmiany B wg J. Kostrzewskiego, zdobiona kulką i głębokim wgłębieniem na nóżce, które mogło służyć do zamocowania dodatkowego elementu zdobniczego – kawałka koralu, szkła albo kości. Najbliższe analogie to zapinka z grobu popielnicowego w Wilczej Wólce, pow. piaseczyński [ryc. 10:1] i fibula z Gradowa, pow. radziejowski [ryc. 10:2]. Są one najprawdopodobniej importami z kręgu cywilizacji celtyckiej. Znaleziska z ziem polskich, datowane na fazę A1, wiązane są często z kulturą jastorfską. Nietypowym znaleziskiem jest uszkodzony, nóż żelazny, o szerokim ostrzu z prostym tylcem przechodzącym w tulejkę. [ryc. 2] Podobne narzędzie znaleziono na datowanym na młodszy okres przedrzymski cmentarzysku kultury przeworskiej w Zagorzynie, pow. kaliski.[ryc. 11:4]. Są spotykane wśród narzędzi celtyckich, choć nie są to znaleziska częste. [ryc. 11:3] Analogie do noża z tulejką pochodzą też z cmentarzyska Kraghede, w północnej Jutlandii. W grobach A i 8 znaleziono podobne przedmioty [ryc. 11:1] Związki tzw. grupy Kraghede z kulturą przeworską i jastorfską są potwierdzone w ceramice, być może jest to kolejny przykład tych nawiązań. Funkcja tych noży pozostaje niejasna. Mogły być symbolem prestiżu służąc, zdaniem niektórych badaczy, do ćwiartowania zwierząt ofiarnych albo do dzielenia mięsa na ucztach. Znaleziska z Kraghede zostały określone jako one-edged lance head. Mogło to być też wyspecjalizowane narzędzie o nieznanej obecnie funkcji. Zachowany fragmentarycznie drugi nóż z Ład Nowych ma szerokie ostrze i jednostronnie wyodrębniony trzpień do rękojeści. Datowany jest na młodszy okres przedrzymski. [ryc. 3] Z żelaznego grotu zachowana jest tylko tulejka i fragment liścia tak niewielki, że nie można określić jego kształtu, typu ani chronologii [ryc. 4]. Z żelaznego umba zachował się tylko fragment kaloty z wąskim, tępo zakończonym kolcem, wmontowanym w otwór w kalocie i zaklepanym od wewnątrz. [ryc. 5; 6] Brak kaloty, kołnierza i nitów utrudnia jednoznaczne określenie typologiczne, a co za tym idzie chronologię tego przedmiotu. Tępo zakończone kolce są charakterystyczne zarówno dla umb datowanych na młodszy okres przedrzymski, określanych jako typ 7, wg typologii D. Bohnsacka, jak i dla umb datowanych na wczesny okres wpływów rzymskich, typ 7a wg M. Jahna. Kolce w egzemplarzach z fazy A3 najczęściej mocowane są do blachy kaloty za pomocą nitów. Technika zgrzewania nie wymagająca użycia nitów jest charakterystyczna dla egzemplarzy z fazy B2 wczesnego okresu wpływów rzymskich, ale była znana i mogła być stosowana już w młodszym okresie przedrzymskim. W miejscowości Łady Nowe najprawdopodobniej istotnie było cmentarzysko ciałopalne kultury przeworskiej, o czym świadczy sposób zniszczenia niektórych przedmiotów. Datowane jest na młodszy okres przedrzymski, może również później. Niestety nie można ustalić zespołów grobowych i omówione bardzo ciekawe znaleziska muszą być traktowane jako kolekcja zabytków.
In 1938, a collection of artefacts from the village of Łady Nowe (currently Łady), Sochaczew County, was presented to the State Archaeological Museum. It consists of two small earthenware vessels (Fig. 8, 9), an iron brooch (Fig. 1), two iron knives (Fig. 2, 3), an iron spearhead (Fig. 4), a damaged iron shield boss (Fig. 5, 6) and melted bronze sheet fragments, probably from a vessel (Fig. 7). The earliest-dating artefact is the iron brooch of the Middle La Tène construction, resembling Kostrzewski variant B. It is decorated with a round knob and a distinct depression on the foot, which could have been used to affix an additional decorative element – a piece of coral, glass or bone. Its closest analogies are a brooch from a cremation grave at Wilcza Wólka, Piaseczno County (Fig. 10:1) and a fibula from Gradowo, Radziejów County (Fig. 10:2), dated to phase A1. They are most probably imports from the Celtic culture circle; in Poland, they are attributed to the Jastorf Culture. The damaged iron knife with a wide blade and straight back transitioning into a socket (Fig. 2) is an unusual find. A similar tool was found at the Przeworsk Culture cemetery at Zagorzyn, Kalisz County, which is dated to the Late Pre-Roman Period (Fig. 11:4). Such knives are encountered among Celtic tools, although they are not common finds (Fig. 11:3). Their function remains unclear. They may have been a symbol of prestige, used, according to some researchers, to quarter sacrificial animals or cut meat at feasts. Other analogies to the socketed knife come from graves A and 8 (Fig. 11:1) at the Kraghede cemetery in northern Jutland; however, there they were described as a one-edged lance head. It may also have been a specialised tool of currently unknown purpose. The associations of the so-called Kraghede group with the Przeworsk and Jastorf Cultures are confirmed in pottery, and, perhaps, this is another example of these connections. The fragmentarily preserved second knife from Łady Nowe has a wide blade and tang defined on one side (Fig. 3). It is dated to the Late Pre-Roman Period. In the case of the iron spearhead, only the socket and a fragment of the blade have been preserved; the latter is so small that its shape, type and chronology cannot be determined (Fig. 4). The iron shield boss survives only in a fragment of the dome with a narrow, blunt spike, which was inserted into a hole in the dome and hammered flat on the inside (Fig. 5, 6). The lack of the dome, flange and rivets makes it difficult to clearly determine the typology and, in turn, the chronology of this object. Blunt spikes are characteristic of both the shield bosses dated to the Late Pre-Roman Period, identified as Bohnsack type 7, as well as the ones representing Jahn type 7a and dating to the Early Roman Period. In the case of phase-A3 specimens, spikes are usually riveted to the dome. The welding technique, which did not require rivets, is characteristic of specimens from phase B2 of the Early Roman Period; however, it was known and may have been used already in the Late Pre-Roman Period. The archaeological site from Łady Nowe was most probably a cremation cemetery of the Przeworsk Culture, as some of the objects were burnt. It is dated to the Late Pre-Roman Period, possibly also later. Unfortunately, the very interesting finds discussed here cannot be allocated to grave assemblages and must be treated as an artefact collection.
Źródło:
Wiadomości Archeologiczne; 2021, LXXII, 72; 159-170
0043-5082
Pojawia się w:
Wiadomości Archeologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-1 z 1

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies