- Tytuł:
-
ŁOWY I DYPLOMACJA. LOSY WYWIEZIONYCH W 1940 R. ŁÓDZKICH ZABYTKÓW ETNOGRAFII POZAEUROPEJSKIEJ
HUNTING AND DIPLOMACY. FATE OF NON-EUROPEAN ETHNOGRAPHIC OBJECTS LOOTED FROM ŁÓDŹ IN 1940 - Autorzy:
- Nawojka, Cieślińska-Lobkowicz,
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/432975.pdf
- Data publikacji:
- 2014
- Wydawca:
- Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
- Tematy:
-
nazistowski rabunek
restytucja dóbr kultury
Łódź
stosunki polsko-niemieckie
muzea etnograficzne
Konrad Jażdżewski - Opis:
-
The issues discussed in this article are explored from the perspective of history and political science. Based on extensive archive materials, the author presents an obscure case of plundering museum objects in occupied Poland by the Nazis and postwar attempts of restituting those from two German States, and – after 1990 – from the united Germany. Moreover, the author demonstrates the attitude of directors of Polish museums and institutions where the objects were exported to. 1,300 ethnographic objects from outside Europe, mainly from South America and Africa, included in the collections of the Municipal Museum of Ethnography in Łódź were affected. During occupation, Litzmannstadt (German name of Łódź) was part of the so-called Reichsgau Wartheland annexed to Nazi Germany. Polish national and municipal property was immediately confiscated. Three museums in Łódź were jointly directed by Germans and harnessed to ideology proving i.a. “lifetime Germanic nature” of the occupied areas. Regarded as worthless, polonica were in danger of destroying. Regarded as useless, non-European etnographica were sold in 1942 for a little money to the museum collections in Leipzig (after 1949 in FRG), Hamburg, Cologne and Göttingen (after 1949 in FRG). In the 1960s, the former director of the Museum of Archeology and Ethnography in Łódź made attempts to reclaim exported objects; museum in Leipzig and other museums in FRG reacted in a different way. In 2012/2013, with the consent of Auswärtiges Amt in Berlin, the Institute of Ethnography of the University of Göttingen admitted that since 1943 it had 300 etnographica from Łódź. The author hopes that publication of this article will accelerate the restitution of those objects.
Artykuł ma charakter historyczno-politologiczny. W oparciu o bogaty materiał archiwalny autorka przedstawia mało znany przypadek nazistowskiej grabieży muzealiów w okupowanej Polsce i powojenne próby ich restytucji z obydwu państw niemieckich, a po 1990 r. ze zjednoczonych Niemiec. Przy okazji pisze też o postawach kierowników polskiego muzeum i instytucji, do których zostały wywiezione. Chodzi o 1300 pozaeuropejskich zabytków etnograficznych, głównie z terenów Ameryki Południowej i Afryki, które należały do zbiorów Miejskiego Muzeum Etnograficznego w Łodzi. Okupowane miasto przemianowane na Litzmannstadt znalazło się w tzw. Kraju Warty przyłączonym do Rzeszy Niemieckiej. Polskie mienie państwowe i komunalne uległo natychmiast konfiskacie. Trzy muzea łódzkie znalazły się pod połączonym niemieckim kierownictwem i zostały wprzęgnięte w służbę ideologii, dowodzącej m.in. „odwiecznej germańskości” okupowanych terenów. Polonicom jako bezwartościowym groziło zniszczenie. Pozaeuropejskie etnographica uznane za zbyteczne, sprzedane zostały w 1942 r. za niewielką sumę do kolekcji muzealnych w Lipsku (po 1949 r w NRD), Hamburgu, Kolonii i Getyndze (po 1949 r. w RFN). Podjęte w latach 60. XX w. przez ówczesnego dyrektora Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi próby odzyskania wywiezionych obiektów spotkały się z odmiennymi reakcjami w Lipsku (NRD) i w każdej z pozostałych trzech instytucji muzealnych w RFN. Instytut Etnologiczny Uniwersytetu w Getyndze dopiero w 2012/2013 r., za zgodą berlińskiego Auswärtiges Amt, zdecydował się upublicznić fakt posiadania od 1943 r. 300 łódzkich etnographiców. Autorka artykułu ma nadzieję, że jego publikacja przyczyni się do ich szybkiej restytucji. - Źródło:
-
Muzealnictwo; 2014, 55; 146-161
0464-1086 - Pojawia się w:
- Muzealnictwo
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł