- Tytuł:
-
Oświecenie a reforma Komisji Edukacji Narodowej, jej pionierski system scentralizowanego zarządzania, program szkolny i wychowanie fizyczne: mity i rzeczywistość
Enlightenment and reform of The National Education Commission, its pioneering system of centralized management, the school program and physical education: myths and reality - Autorzy:
- Urniaż, Jerzy
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/529218.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Wydawnictwo Uczelniane
- Tematy:
-
Enlightenment
Catholic Church
Commonwealth
KEN
centralized system
financial resources
school curriculum
physical education
Oświecenie
Kościół katolicki
Rzeczpospolita
scentralizowany system
środki finansowe
program szkolny
wychowanie fizyczne - Opis:
-
In this article, the author discusses the reasons for creating the National Education Commission, its links with the Enlightenment, the school program, PE and, above all, the centralized system of management and financing of the reform. In the first place, reference was made to the characteristic trends of the Enlightenment, the way the Republic of Poland functioned until the partitions, and in the second part to KEN reform. The reform was not the effect of the long-term state education policy. It was created thanks to the coincidence of the unexpected liquidation of the Jesuit Order in Europe. The financial security of the reform was money gained from the sale of wealth of the Order, used thanks to the pioneering system in Europe of centralized management and financing of the reform. As it turned out, this system – in the absence of control – made it possible to squander and even misappropriate a large part of the funds. The effect of this was the collapse of many schools and a small number of secular teachers (eg. PE was often conducted by older students). In the KEN reform, it is difficult to find the characteristic features of the Enlightenment, because of world-view and mental-cultural issues. Moreover, the reform did not have long term prospects on the one hand due to the limited size of post-Jesussian wealth, on the other – due to the lack of alternative finacial security – regularly incoming taxes to the state, which was not the case in the Commonwealth of Poland.
W niniejszym artykule autor omawia przesłanki utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, jej związki z oświeceniem, program szkolny, wychowanie fizyczne, a przede wszystkim scentralizowany system zarządzania i finansowania jej reformy. W pierwszej kolejności odniesiono się do charakterystycznych trendów oświecenia, sposobu funkcjonowania RP do czasu rozbiorów, w drugiej – do reformy KEN. Reforma nie była efektem długofalowej polityki edukacyjnej państwa. Była możliwa dzięki zbiegowi okoliczności, jakim była nieoczekiwana likwidacja zakonu jezuitów w Europie. Zabezpieczenie finansowe reformy stanowiły środki ze sprzedaży majątku zakonu, wykorzystane dzięki pionierskiemu w Europie systemowi scentralizowanego zarządzania i finansowania reformy. Jak się okazało, ów system – przy braku kontroli – umożliwiał roztrwonienie, a nawet sprzeniewierzenie dużej części środków uzyskanych ze sprzedaży pojezuickiego majątku. Efektem tego był upadek wielu szkół i niewielka liczba świeckich nauczycieli (np. wychowanie fizyczne często prowadzili starsi uczniowie). W reformie KEN trudno – z powodu kwestii światopoglądowych i mentalno-kulturowych – się doszukać charakterystycznych cech oświecenia, co więcej, reforma nie miała perspektyw; z jednej strony – z powodu ograniczonej wielkości pojezuickich majątków, z drugiej – z braku alternatywnego zabezpieczenia, jakim są regularnie napływające podatki do kasy państwa, czego w Rzeczypospolitej nie było. - Źródło:
-
Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe; 2020, 3, 1; 11-27
2545-3211 - Pojawia się w:
- Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł