- Tytuł:
-
Postawa Kościoła wobec wydarzeń społeczno-politycznych w Polsce na początku lat osiemdziesiątych XX wieku
The attitude of the Church towards the social and political events in Poland in the early 1980’s - Autorzy:
- Gogola, Zdzisław
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/560441.pdf
- Data publikacji:
- 2014-12-31
- Wydawca:
- Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
- Tematy:
-
Kościół
Polska
Gdańsk
stan wojenny
„Solidarność”
strajk
ojczyzna
prymas Polski
Związek Radziecki
Jerzy Popiełuszko
Lech Wałęsa
Wojciech Jaruzelski
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Church
Polska
martial law in Poland
“Solidarity”
strike
the homeland
Polish primate
the Soviet Union
fr. Jerzy Popiełuszko
Polish United Workers’ Party - Opis:
-
W polskiej historiografii stan wojenny stanowi ciągle zagadnienie budzące wiele kontrowersji. Wydaje się też, iż nawet powiększający się dystans czasowy oraz psychologiczny nie ułatwia wypracowania jednoznacznej i obiektywnej oceny dramatycznych wydarzeń z lat 1981–1983. Na ową dyferencjację prezentowanych opinii duży wpływ mają bieżące trendy poprawności politycznej oraz niedostępność stale jeszcze utajnionych dokumentów z archiwów polskich i rosyjskich. Próba dokonania rzetelnej i wieloaspektowej oceny stanu wojennego nie może obyć się bez analizy napiętej sytuacji społeczno-politycznej oraz trudnego położenia gospodarczo-ekonomicznego Polski na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Konieczne jest również uwzględnienie ważnego czynnika, jaki stanowiła założona w 1980 roku „Solidarność” – pierwszy powojenny masowy ruchu opozycyjny, zakorzeniony silnie na podłożu przesłanek chrześcijańskich. Z tego zaś punktu wychodząc, nie da się pominąć roli, jaką odegrał w okresie stanu wojennego polski Kościół katolicki, bowiem to właśnie w ramach struktur kościelnych – wobec zawieszenia działalności niemal wszystkich organizacji społecznych – udzielane było materialne, prawne i duchowe wsparcie dla ofiar represji oraz ich rodzin. Zaś postawa hierarchów oraz licznych przedstawicieli duchowieństwa (np. prymasa Glempa, abpa Dąbrowskiego, ks. Popiełuszki czy ks. Jancarza) dobitnie świadczyła o zdecydowanym potępieniu mających wówczas miejsce licznych przypadków łamania prawa, a w szczególności – aresztowań oraz internowania działaczy „Solidarności”. Rozważania powyższe – jakkolwiek ciągle niedoskonałe i zapewne przedwczesne – pozwalają wysnuć przypuszczenie, iż wydarzenia lat 1981–1983 wywołane były raczej brakiem autorytetu władz oraz podstawowych wolności społecznych aniżeli niedostatecznym zaopatrzeniem w artykuły żywnościowe, kryzysem ekonomicznym czy groźbą zbrojnej interwencji ze Wschodu. Kościół katolicki stanął w tej sytuacji w obronie praw człowieka i godności ludzkiej, czerpiąc siłę między innymi z nauczania i postawy Jana Pawła II.
In Polish historiography the martial law period is still an issue that causes a lot of controversy. It also seems that even growing period of time and psychological distance do not automatically facilitate developing clear and objective assessment of the dramatic events of the years 1981–1983. The difference between presented opinions is strongly influenced by current trends of political correctness as well as inaccessibility of classified documents still kept in the Polish and Russian archives. An attempt to conduct a thorough and multifaceted evaluation of the martial law period seems impossible without analysing tense sociopolitical situation as well as difficult economic situation of Poland at the end of 1970s and the beginning of 1980s. It is also necessary to take into account an important factor – the Solidarity movement that was founded in 1980. It was the first post-war mass opposition movement, rooted firmly on the ground of Christian ideas. Thus, it seems impossible to ignore the role of the Polish Catholic Church during the period of the martial law. It was within the framework of the Church structures – due to suspension of almost every social organization – that the victims of repression and their families were granted physical, legal, and spiritual support. The attitude presented by the hierarchy and numerous representatives of the clergy (e.g. Primate J. Glemp, Archbishop B. Dąbrowski, Fr. J. Popiełuszko or Fr. K. Jancarz) clearly proved that numerous cases of violating the law, in particular arresting and detaining the members of the Solidarity movement, were strongly condemned. The ideas and conclusions presented in the article, although still imperfect and probably premature, enable the reader to assume that the events of 1981–1983 were caused by the lack of both authority of the government as well as fundamental social freedom rather than insufficient supply of food, economic crisis or a threat of a military intervention from the East. In those times and during those conditions the Catholic Church stood in the defence of human rights and human dignity, inter alia, drawing strength from the teachings and the attitude of John Paul II. - Źródło:
-
Folia Historica Cracoviensia; 2014, 20; 259-290
0867-8294 - Pojawia się w:
- Folia Historica Cracoviensia
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł