- Tytuł:
-
Epigrammata longiora sine vitio. Egzemplifikacje Jakuba Masena w cyklu Narodzenie Chrystusa
Epigrammata longiora sine vitio. Jacob Masen’s long-short epigrams in the cycle De Christo nato - Autorzy:
- Nowaszczuk, Jarosław
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1882769.pdf
- Data publikacji:
- 2015
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
epigramat jezuicki
teoria Jakuba Masena
epigramaty o narodzeniu Chrystusa
zwięzłość wyrażenia
długie epigramaty
Jesuit epigram
Jakob Masen theory
Epigrams of the birth of Christ
brevity of expression
long epigrams - Opis:
-
Niemiecki jezuita, Jakub Masen, w traktacie z dziedziny poetyki pod tytułem Ars nova argutiarum przedstawia obok treści teoretycznych również przygotowane przez siebie utwory ilustrujące omawiane koncepcje. W ósmym rozdziale dysertacji prezentuje, inaczej niż we wcześniejszej partii dzieła, utwory rozbudowane. Dzieli je na dwa cykle. Przedmiotem zainteresowania w obecnym artykule stały się wiersze dotyczące Bożego Narodzenia, zgromadzone w zbiorze pod tytułem De Christo nato. Spośród dziewięciu znajdujących się w tej grupie przetłumaczono i poddano analizie siedem, które – jakkolwiek autor uznał je za rozbudowane – nie odbiegają znacznie od zwyczajowo przyjętej wielkości utworów. Jak się okazało, potwierdzają one w wielu miejscach erudycję autora. Stosuje on barwne słownictwo; sięga po wyrazy niepospolite, pochodzące z mitologii, neologizmy poetyckie. Sięga ponadto po bardzo szeroki zestaw środków stylistycznych i figur. Korzystając z descriptio a partium numeratione, stosuje niezwykle obrazowy sposób przedstawienia. Punktem wyjścia jest często samo Dzieciątko Jezus, ukazane z perspektywy zwykłego obserwatora bądź świadomego dokonujących się rzeczy teologa. Kiedy indziej bierze za punkt wyjścia którąś z okoliczności zdarzeń (circumstantiae) i na jej kanwie buduje całe przedstawienie. Wszystkie wiersze zostały opracowane na bazie podanej w dysertacji teorii źródeł (fontes) i żył (venae). Mieszczą się one w obrębie poezji nie tyle nawet zretoryzowanej, co „zlogizowanej”. Przedstawione epigramaty nie posiadają szczególnie wyrazistych argucji, lecz jest to również zgodne z założeniem wstępnym przyjętym przez poetę. Wszystkie natomiast stanowią rodzaj itinerarium do zrozumienia barokowej poezji, która niejednokrotnie – ze względu na swoje zagmatwanie – wydaje się mało interesująca, a nawet bezwartościowa. Analiza kilku zaledwie utworów Masena przekonuje, że w jej obrębie należy posłużyć się swoistymi metodami literaturoznawczymi, które pozwolą odnaleźć całe spektrum myśli i rozwiązań „utajonych” w utworze przez poetę.
The German Jesuit, Jacob Masen, in his poetics treatise entitled Ars nova argutiarum, in addition to the theoretical content, he presents work he prepared himself illustrating the concepts under discussion. Unlike in the earlier part of the work, in Chapter 8 of his dissertation, he presents elaborate poems. He divides them into two cycles. This article is concerned with epigrams on Christmas, which appear in the collection entitled De Christo nato. Out of this group of nine, seven were translated and analysed, and although they were considered by the author as long, their length did not exceed the commonly accepted length for such type of work. As it turned out, the poems prove in many places the author’s erudition. He uses vivid vocabulary, extraordinary words and words originating from mythology and poetic neologisms. At the same time he introduces a wide range of stylistic devices and figures of speech. By the use of descriptio rerum a partium numeratione his topics are presented in an extremely vivid way. The starting point for his descriptions is often the Child Jesus himself depicted from the perspective of an ordinary observer or a conscious of things theologian. Some other time, the scholar starts from the circumstances of the event (circumstantiae) and on their basis the whole performance is built. All the poems are built based on the theory of sources (fontes) and veins (venae) expounded in the dissertation. These pieces of his work are not so much within the rhetorized poetry as within poetry guided by logic. They do not have particularly distinct argutias but this is also in line with the preliminary assumption made by the poet. On the other hand they all form a sort of itinerarium necessary to understand baroque poetry which often, due to its intricacy, appears to be not much interesting and even worthless. It is enough to analyse just a few epigrams by Masen to see that to find the whole range of ideas and solutions concealed by the poet in his poems unconventional literary methods should be used within his poetry. - Źródło:
-
Roczniki Humanistyczne; 2015, 63, 3; 123-147
0035-7707 - Pojawia się w:
- Roczniki Humanistyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł