Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Polska Akademia Nauk." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 25
Tytuł:
Skąd się bierze wdzięczność?
Where does Gratitude Come from?
Autorzy:
Prot-Klinger, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343496.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
psychotherapy
Holocaust
gratitude
pchychoterapia
Holokaust
wdzięczność
Opis:
W tekście odnoszę się do klasycznego tekstu Melanii Klein "Zawiść i wdzięczność" i współczesnej dyskusji w ramach psychoanalizy na temat tych pojęć psychologicznych. Psychologiczną pracę nad przywracaniem wdzięczności pokazuję poprzez doświadczenia Ocalałego z Auschwitz. Odnoszę się także do aktualnego dyskursu społecznego, w którym konstrukty zawiści i wdzięczności pełnią ważną funkcję.
The article refers to "Envy and Gratitude", the classical text by Melanie Klein, and a contemporary discussion within the range of psychoanalysis dealing with those psychological concepts. Psychological work on restoring gratitude is demonstrated by referring to the experiences of an Auschwitz Survivor. The author also discusses the current social discourse in which constructions of envy and gratitude play a significant part.
Źródło:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa; 2023, 340, 1-2; 146-150
1230-6142
2956-9214
Pojawia się w:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dom wieczności, dom wdzięczności
House of Eternity, House of Gratitude
Autorzy:
Sznajderman, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343499.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Gorlice
Żydzi
pamięć
Holocaust
Jews
memory
Opis:
Tekst poświęcony jest żydowskiemu cmentarzowi w Gorlicach –  podkarpackim mieście zamieszkałym do II wojny światowej przez ponad 3000 Żydówek i Żydów, co stanowiło trochę ponad 50 procent całej populacji.  Na cmentarzu pozostały jedynie ochel i nieliczne macewy, ale nawet na nich trudno cokolwiek odczytać. Pamięć też jest martwa. A przecież pochowano tu tysiące ludzi – cmentarz ma już ponad 200 lat. Toczy się tu jednak życie, w którym to, co było kiedyś ludzkie, przeplata się i staje jednością z tym, co roślinne i szerzej – przyrodnicze. Cmentarz porastają stare drzewa, krzewy, kamienie rozpadają się i kruszą, wchodząc w symbiozę z  pokrywającą je roślinnością, w głębokiej trawie pasą się sarny. Jak pisze Ewa Domańska w książce Nekros: Cmentarz to  „teren szeroko rozumianego dziedzictwa, wychodzącego poza idee kultury i natury, chronologicznej linii krótkiego czasu; miejsce, gdzie czas się rozwidla i funkcjonują różne – jak nazywają je fizycy kwantowi – »splątane historie« (entangled histories), a przestrzeń załamuje się; gdzie wielorakie procesy chemiczne i fizyczne stają się procesami tworzącymi sferę sacrum”.  W centrum mojego zainteresowania są właśnie te „splątane historie”, jest właśnie ta załamująca się przestrzeń, które dają początek wspólnej – botaniczno-antropologicznej – opowieści o gorlickich Żydach, o ich życiu i śmierci, o śladach, jakie po sobie zostawili, i o nowej formie istnienia, którego są częścią. „Wpleciony / w wieczny byt –/ nie przeminiesz, / nie przeminiesz” – pisała poetka.
This text is dedicated to the Jewish cemetery in Gorlice – a sub-Carpathian town up to the Second World War inhabited by more than 3 000 Jews, male and female, i.e. slightly over 50 percent of the entire population. The cemetery contains only an ohel and several matzevahs, but it is difficult to decipher anything featured on them. Memory too is defunct in spite of the fact that thousands were buried here – the cemetery is already over 200 years old. Nonetheless, life goes on and that which once was human is now intertwined and becomes a unity with plants and, more extensively, with Nature. The cemetery is overgrown by old trees and shrubs; stones crumble and establish symbiosis with plants covering them; deer graze in high grass. Ewa Domańska wrote in Nekros: a cemetery is “a terrain of widely comprehended heritage, transgressing the ideas of culture and Nature, a chronological line of short time; a place where time unravels and assorted entangled histories, to use a term devised by quantum physicists, function, and where various chemical and physical processes turn into processes creating the sphere of the sacrum”. The author of the article is interested precisely in those “entangled histories” and crumbling space, which initiate a joint – botanical-anthropological – story about the Jews of Gorlice, their life and death, the traces they left behind, and the new form of existence whose part they are. “Woven into / eternal being – / you shall not elapse, / not elapse” – the poetess wrote.
Źródło:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa; 2023, 340, 1-2; 105-116
1230-6142
2956-9214
Pojawia się w:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transmisje pamięci
Transmissions of Memory
Autorzy:
Michalak, Hubert
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36144827.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Jan Dorman
Hanna Krall
pamięć
Zagłada
memory
Holocaust
Opis:
Artykuł poświęcony jest Powiedz, że jestem…, jednemu z ostatnich przedstawień wyreżyserowanych przez Jana Dormana (prem. 16 VI 1985, Państwowy Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu). Tekst podejmuje zagadnienie pamięci wiążąc je z wątkiem ukrywania Żydów podczas II wojny światowej. Oba te motywy zostały mocno wpisane w spektakl, a w okresie, w którym miała miejsce premiera spektaklu, były świeżym i niemal nierozpoznanym zagadnieniem na polskich scenach.Podejmując kwestię różnorakich mediów pamięci i kilku modeli jej scenicznej reprezentacji tekst usiłuje zrekonstruować zarówno koncepcję reżyserską jak i kształt artystyczny spektaklu. Poprzez wskazanie najistotniejszych odstępstw od dotychczasowych praktyk artystycznych reżysera szkicowo przywołuje ewolucję myśli artystycznej Dormana. Wspominając kontekstowo kolejne realizacje koncepcji inscenizacyjnej reżysera oraz wątek żydowskiego Teatru Renesans działającego w Wałbrzychu (nieznany twórcom) poszerza zagadnienie teatralnie rozumianej pamięci wskazując na wielostronne, performatywne funkcjonowanie inscenizacji.
The paper is dedicated to Powiedz, że jestem… (“Tell me that I am…”), one of the last productions directed by Jan Dorman (The State Drama Theatre in Wałbrzych, prem. June 16, 1985). It addresses the issue of memory, linking it to the theme of hiding Jews during World War II. Both these motifs were firmly inscribed in the production, and they referred to a fresh and almost unrecognized issue on Polish stages at the time of the premiere. By addressing the issue of various media of memory and several models of its stage representation, the text attempts to reconstruct both the director’s concept and the artistic shape of the production. And by pointing out the most important departures from Dorman’s previous art practices, it sketches the evolution of Dorman’s concept of his art. Invoking subsequent realisations of the director’s staging concept and the theme of The Jewish “Renaissance” Theatre operating in Wałbrzych (unknown to artists), as contexts, expands the issue of memory in the theatre through including multilateral, performative, functioning of this particular staging.
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2019, 68, 3/4; 213-233
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Patrząc na Buczę. Badacz Zagłady wobec wizualnych świadectw współczesnego ludobójstwa
Looking at Bucha. Holocaust Researcher on Visual Testimonies of Contemporary Genocide
Autorzy:
Leociak, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32084324.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Bucza
Ukraina
ludobójstwo
Holokaust
Bucha
Ukraine
genocide
Holocaust
Opis:
Masakra cywilów, jakiej dopuścili się Rosjanie w Buczy, jest punktem wyjścia do rozważań na temat tekstowych i wizualnych świadectw zbiorowej przemocy, aktów ludobójstwa, a przede wszystkim Zagłady. Namysłowi poddane zostały wybrane przykłady przemocy indywidualnej i działań eksterminacyjnych mających miejsce w różnych uwarunkowaniach historycznych i politycznych (od zbrodni na jeńcach podczas wojny secesyjnej, linczu, Holokaustu, wojny w Syrii i rosyjskich zbrodni wojennych popełnianych w Ukrainie). Zróżnicowaniu kontekstu historyczno-politycznego towarzyszy różnorodność mediów komunikacyjnych służących do zapisu i przekazania doświadczeń granicznych, które stały się udziałem ofiar: od świadectw pisanych po blogi internetowe i wpisy na Facebooku, od rycin i zdjęć publikowanych w prasie, po profesjonalne filmy dokumentalne wyświetlane w salach sądowych podczas procesów zbrodniarzy i w salach kinowych podczas specjalnych projekcji, a także prywatne zdjęcia i filmy robione telefonami komórkowymi i umieszczane w internecie. Przy zmienności realiów historycznych i mediów pozostaje jednak niezmienny rdzeń tego typu świadectw: po pierwsze nieodparta potrzeba, wręcz nakaz ich sporządzania, po drugie — fundamentalne podobieństwo, czyli wspólne dla wszystkich tych świadectw fundament: śmiertelny lęk, przerażenie, groza, poczucie bezbronności i opuszczenia. Autor skupia się przede wszystkim nad charakterem przekazu wizualnego, fenomenem fotografii okrucieństwa i przemocy, oraz ich oddziaływania na odbiorcę.
The massacre of civilians perpetrated by the Russians in Bucha is a point of departure for reflections dealing with textual and visual testimonies of collective violence, acts of genocide, and, predominantly, the Holocaust. The author ponders on selected examples of individual violence and extermination undertakings in assorted historical and political circumstances (from crimes committed against prisoners of war during the American Civil War, lynching, the Holocaust, the war in Syria, and Russian war crimes perpetrated in Ukraine). The differentiation of the historical-political context is accompanied by the diversity of communication media recording and transmitting borderline experiences involving victims: from written testimonies to Internet blogs and Facebook posts, from drawings and photographs published in the press to professional documentary films screened in courtrooms in the course of trials of criminals and in cinemas during special film projections, as well as private photographs and forms obtained with cell phones and put on the Internet. Alongside the variability of historical facts and the media there still remains the unchanging core of all those testimonies: first, the compelling need, an outright injunction, to create them; secondly – fundamental similarity, i.e. a foundation shared by all such testimonies: mortal fear, horror, dread, a feeling of being abandoned, and vulnerability. The author concentrated predominantly on the character of visual communication, the phenomenon of cruelty and violence photography as well as their impact upon the recipient.
Źródło:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa; 2023, 343, 4; 173-181
1230-6142
2956-9214
Pojawia się w:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Liquid Modernity and the Holocaust
Płynna nowoczesność i Holokaust
Autorzy:
Brzeziński, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407554.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
nowoczesność
Zagłada
Zygmunt Bauman
adiaforyzacja
obcość
modernity
Holocaust
adiaphorization
otherness
Opis:
In Modernity and the Holocaust, Zygmunt Bauman argued that the Holocaust had been by no means a negation of the civilising process, but was, on the contrary, its consequence. He claimed that the constitutive features of solid modernity, such as bureaucratic culture, the rise of instrumental rationality and the domination of blueprint utopia, were reflected in the genesis and course of the Holocaust. Bauman’s main aim in writing the book was to make fundamental changes in the problematization of modernity in the social sciences, and to highlight the need to develop norms, values and attitudes that were in opposition to modernity. An overview of these facts provides a starting point for my analysis of Bauman’s later analyses of the Holocaust. By focusing on two issues that he emphasised in the context of the genesis of the Holocaust, namely the mechanism of adiaphorization and the process of the social construction of “otherness”, I show how these phenomena materialize in liquid modernity. I identify their connections with a range of features of the liquid modern condition, including the development of individualism and consumer culture, the sense of insecurity and the “nostalgic turn”. I emphasise that, according to Bauman, both moral indifference and xenophobia are increasingly significant phenomena in contemporary society, which may entail pernicious – and currently barely foreseeable – consequences. I argue that the way Bauman wrote about both solid and liquid modernity was characterised by a dystopian poetics, which was a foundation for his utopian thought.
W Nowoczesności i Zagładzie Zygmunt Bauman dowodził, że Holokaust nie był bynajmniej zaprzeczeniem procesu cywilizacyjnego, ale – wręcz przeciwnie – jego konsekwencją. Przekonywał, że cechy konstytutywne stałej fazy nowoczesności, takie jak kultura biurokratyczna, wzrost znaczenia racjonalności instrumentalnej czy też dominacja myślenia utopijnego o projektanckim wymiarze, znalazły swoje odzwierciedlenie w genezie i przebiegu Zagłady. Jego nadrzędnym celem przy pisaniu tego dzieła było dokonanie zasadniczych zmian w problematyzowaniu nowoczesności w naukach społecznych, a także wskazanie na konieczność rozwijania norm, wartości i postaw, które byłyby wobec niej opozycyjne. Przywołanie tych faktów jest dla mnie punktem wyjścia do analizy późniejszych rozpoznań Baumana poświęconych Holokaustowi. Koncentrując się na dwóch kwestiach, które podkreślał on w kontekście genezy Zagłady, to jest mechanizmie adiaforyzacji oraz procesie społecznego konstruowania „obcości”, unaoczniam to, jak zjawiska te materializują się w płynnej nowoczesności. Wskazuję na ich związki z takimi cechami tej kondycji, jak: rozwój indywidualizmu i kultury konsumpcyjnej, poczucie niepewności, a także „zwrot nostalgiczny”. Podkreślam, że zdaniem Baumana zarówno moralna obojętność, jak i ksenofobia są coraz istotniejszymi fenomenami we współczesnym społeczeństwie, co może wiązać się z bardzo groźnymi – na dziś trudnymi do przewidzenia – konsekwencjami. W artykule dowodzę, że sposób, w jaki pisał on zarówno o stałej, jak i płynnej fazie nowoczesności, charakteryzował się poetyką dystopijną, która stanowiła wstęp do jego myślenia o utopijnym charakterze.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2022, 11; 1-16 (eng); 1-17 (pol)
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Lśnienie. Przeglądając się w "Kryjówkach. Architekturze przetrwania" Natalii Romik
Shining. Looking at Our Reflections in "Kryjówki. Architektura przetrwania" by Natalia Romik
Autorzy:
Drabarczyk vel Grabarczyk, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31343495.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
kryjówki
architektura przetrwania
Zagłada
lustro
pamięć
hideouts
architecture of survival
Holocaust
mirror
memory
Opis:
Dziewięć odlewów o nieregularnych kształtach, pokrytych srebrem. Dziewięć trójwymiarowych map, które odwzorowują terytoria przetrwania – kryjówki tworzone i zamieszkiwane przez Żydów w latach Zagłady, m.in. w pniu dębu, pod podłogą, w kanalizacji, w grobie. „Rzeźby są hołdem dla architektek i inżynierów, którzy je budowali” – mówiła Natalia Romik o metalicznych obiektach pokazanych w Zachęcie, towarzyszących wystawie prezentującej rezultaty interdyscyplinarnych badań nad holokaustową „architekturą przetrwania”. Jej źródłowa awizualność (kryjówka chroni przed prześladowczym spojrzeniem, „złym okiem”) znalazła na wystawie kontrowersyjny rewers, ostentacyjne, idolatryczne lśnienie powierzchni owych anty-antypomników upamiętniających ukrywających się i ukrywających. Srebro „wygląda jak rtęć, jak lustro. Odbija, ale daje też zniekształcenie” (Romik). Być może na podobieństwo tego, jak zdeformowana bywa nasza wdzięczność, bardziej zainteresowana obrazem własnym niż tym, co ukryte za połyskliwą powierzchnią. Co zatem chowają przed nami, a co odsłaniają Kryjówki?
Nine irregularly shaped and silver-plated casts. Nine three-dimensional maps copying territories of survival – Hiding Places created and inhabited by Jews at the time of the Holocaust, i.a. inside an oak tree trunk, underneath a floor, inside sewers, in a grave. “Sculptures are homage to the architects and engineers who created them” – said Natalia Romik about metal objects on display at the Zachęta National Gallery of Art, accompanying an exhibition presenting the results of interdisciplinary studies on the Holocaust “architecture of survival”. Its non-visual character (a hideout protects against a stalking gaze, an “evil eye”) found in the exhibition a controversial reverse, with the ostentatious, idolatrous glistening of the surfaces of these anti-monuments commemorating those hiding themselves and those who hide them. Silver “resembles mercury, a mirror. It reflects but also deforms” (Romik). Quite possibly similarly to the way our gratitude is deformed, more interested in its own image than in that which is concealed beneath the glistening surface. What do Kryjówki conceal from us and what do they disclose?
Źródło:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa; 2023, 340, 1-2; 99-104
1230-6142
2956-9214
Pojawia się w:
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Barbarzyństwo – dystopia w działaniu
Barbarism – The Active Dystopia
Autorzy:
Palmer, Jack
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407545.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Zygmunt Bauman
nowoczesność
Holokaust
możliwość
utopia
modernity
Holocaust
possibility
dystopia
Opis:
This is the corrected version of the retracted article under the same title, which was published with the following DOI: https://doi.org/10.11649/slh.2817. In this article, I argue that dystopia also has an ambivalently “active” function in Bauman’s sociology. Across his work, as a counter-image to the “active utopia” of socialism, the traces of the “active dystopia” can be tracked, defined as a pointed elucidation of the possibilities for barbarism latent within the present, the clearest expression of which is presented in Modernity and the Holocaust (1989). The article proceeds roughly in three steps. Firstly, I revisit the arguments in Bauman’s foundational cultural and critical sociology that developed alongside his revisionist reading of Marxism in the 1960s and 1970s, on epistemologies of the future, common sense and the limitations of the predictive ambitions of social science. Then, I develop a particular focus on an unpublished, though essential, typescript entitled “Is the Science of the Possible Possible?”, suggesting that it is usefully read in terms of the emphasis on possibility and potentiality in Modernity and the Holocaust. Throughout these sections, I intersperse a reading of Modernity and the Holocaust in the light of this foundational work, presenting it as an exemplary form of critical sociology as active dystopia, which elucidates the possibility for barbarism residing within modern societies. Finally, I consider how his thinking situates him in a lineage of critical thought animated by the “active dystopia”, arguing that what is often mistaken for gloominess and pessimism is, in fact, a crucial resource for sociology in its speculative imagination of possible futures.
To jest poprawiona wersja wycofanego artykułu o takim samym tytule, który był opublikowany z numerem DOI:  https://doi.org/10.11649/slh.2817. W niniejszym artykule ukazuję, że w socjologii Zygmunta Baumana dystopii przypisana jest również ambiwalentnie „aktywna” funkcja. W pismach Baumana ślady „dystopii w działaniu” pojawiają się jako przeciwobraz „utopii w działaniu” socjalizmu, służący „naświetleniu tkwiących w teraźniejszości możliwości barbarzyństwa”, czemu najbardziej dobitny wyraz daje Nowoczesność i Zagłada (2009; wyd. oryginalne Modernity and the Holocaust, 1989). Mój wywód przebiega w trzech etapach. Najpierw sięgam do dociekań Baumana na temat epistemologii przyszłości, zdrowego rozsądku i ograniczeń predyktywnych aspiracji nauk społecznych ujętych w jego wczesnej socjologii kulturowej i krytycznej, którą uprawiał równolegle z rewizjonistycznym odczytaniem marksizmu w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. W następnym kroku koncentruję się zwłaszcza na nieopublikowanym, acz istotnym, maszynopisie zatytułowanym Is the Science of the Possible Possible? [Czy możliwa jest nauka o tym, co możliwe], wskazując przy tym, że rzuca on interesujące światło na kategorie możliwości i potencjalności eksponowane przez Baumana w Nowoczesności i Zagładzie. W tych częściach odczytuję Nowoczesność i Zagładę przez pryzmat wyżej wspomnianej, kluczowej w moim mniemaniu pozycji, przedstawiając ją jako wzorcowy przykład socjologii krytycznej w postaci „dystopii w działaniu”, która naświetla możliwości barbarzyństwa kryjące się w nowoczesnych społeczeństwach. W części końcowej rozpatruję, jak rozważania Baumana sytuują go w tradycji myśli krytycznej, której siłą napędową jest „dystopia w działaniu”, i dowodzę, że to, co często błędnie brane jest za posępność i pesymizm, jest w rzeczy samej kluczowym zasobem socjologii w jej spekulatywnych wizjach możliwych przyszłości.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2022, 11; 1-21 (pol); 1-19 (eng)
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapomniani czy niezapomniani dokumentaliści?
Forgotten or Unforgotten Documentary Filmmakers?
Autorzy:
Hučková, Jadwiga
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31340416.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
film dokumentalny
polscy dokumentaliści
film o sztuce
filmowcy emigranci
Holokaust
documentary film
Polish documentary filmmakers
film about art
emigrant filmmakers
Holocaust
Opis:
Recenzowany tom (Nie)zapomniani dokumentaliści (2020), pod redakcją Katarzyny Mąki-Malatyńskiej i Jolanty Lemann-Zajiček, wpisuje się w nurt zwrotu archiwalnego we współczesnym filmoznawstwie i stanowi cenną pozycję w badaniach nad polskim filmem dokumentalnym. Opis sylwetek twórczych powstał na bazie gruntownych studiów i głębokich analiz. Styl poszczególnych tekstów odpowiada charakterom bohaterów, reprezentujących różne osobowości i zainteresowania. Na uwagę zasługuje fakt, że przynajmniej czworo z nich to znani autorzy filmów o sztuce, przedstawiciele niegdysiejszej polskiej szkoły tego nurtu. Już same biografie stanowią bogate dopełnienie obrazu kinematografii polskiej i złożonych mechanizmów jej rozwoju, natomiast wiedza o największych dokonaniach w tej dziedzinie, niejednokrotnie potwierdzonych nagrodami na światowych festiwalach, powinna należeć do kanonu wykształcenia humanistycznego.
The reviewed volume (Nie)zapomniani dokumentaliści [(Un)forgotten Documentary Filmmakers] (2020), edited by Katarzyna Mąka-Malatyńska and Jolanta Lemann-Zajiček, is part of the archival turn in contemporary film studies. The book is a valuable contribution to research on Polish documentary film. Nine profiles of documentary filmmakers are based on thorough studies and in-depth analyses. The style of individual texts corresponds to the characters of documentary filmmakers, who represent different personalities and interests. At least four of the nine “(un)forgotten” documentary filmmakers are famous authors of films about art, representatives of the former Polish school of this genre. Even if we focus on the biographies of filmmakers only, they are a rich contribution to the image of Polish cinematography and the complex mechanisms of its development. Knowledge about their greatest achievements, in turn, often confirmed by awards at world festivals, should belong to the canon of humanistic education.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2020, 112; 256-262
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
“Herbarium Polonorum” (“Heimatphotographie”)
„Herbarium Polonorum” („Heimatphotographie”)
Autorzy:
Janicka, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407456.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
antysemityzm
„Heimatphotographie”
Holokaust
krajobraz
fotografa przyrodnicza
historia środowiskowa
Treblinka
zielnik
antisemitism
Heimatphotographie
Holocaust
landscape
nature photography
environmental history
herbarium
Opis:
The main theme of the text is the wartime and postwar history of the area of the German Nazi extermination camp Treblinka II, seen from the perspective of the production of landscape – with a special focus on the identity aspect, i.e. the nationalization of nature and the naturalization of the nation. The argument refers to imaging conventions of nature and ethnographic photography, like the German Heimatphotographie and the Polish Fatherland Photography, that go along with landscape production. This paper also touches upon the issue of classification as the principle organizing the workings of the human mind as well as the uses made of classification in terms of cognition and identity – up to and including the deadly consequences thereof. Another crucial point of reference is the history of the herbarium as a form of organizing knowledge (Maria Sibylla Merian, Rosa Luxemburg, Szymon Syreński) and its connections with the visual arts (Krzysztof Jung, Alina Szapocznikow). The rich iconography illustrates the analyzed representation patterns, with particular focus on the axiosemiotics of Polish antisemitism, going back to its elitist forms in Jagiellonian Poland. The text summarizes fifteen years of the author’s work on Herbarium, a photographic project carried out on the site of the former German Nazi extermination camp Treblinka II.
Osnową tekstu jest wojenna i powojenna historia terenu niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Treblinka II z perspektywy produkcji krajobrazu – ze szczególnym uwzględnieniem aspektu tożsamościowego, czyli unarodowienia natury i naturalizacji narodu. Wywód odnosi się do towarzyszących tej produkcji konwencji obrazowania w fotografii przyrodniczej i krajoznawczej, takich jak niemiecka Heimatphotographie i polska fotografia ojczysta. Poruszone zostało też zagadnienie klasyfikacji jako zasady funkcjonowania ludzkiego umysłu wraz z jej zastosowaniami poznawczymi oraz/lub tożsamościowymi – do morderczych konsekwencji włącznie. Ważny punkt odniesienia stanowi ponadto historia zielnika jako formy organizacji wiedzy (Maria Sibylla Merian, Róża Luksemburg, Szymon Syreński) oraz jej związki ze w sztukami wizualnymi (Krzysztof Jung, Alina Szapocznikow).  Bogaty materiał ilustracyjny odnosi się do analizowanych sposobów reprezentacji ze szczególnym uwzględnieniem aksjosemiotyki polskiego antysemityzmu, sięgając do jego elitarnych form w Polsce Jagiellonów. Tekst podsumowuje piętnaście lat pracy autorki nad projektem fotograficznym Zielnik na terenie byłego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Żydów Treblinka II.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2020, 9; 1-142 (eng); 1-134 (pol)
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Transgenerational Memory: From Pre-Holocaust to Post-Yugoslavia
Pamięć międzypokoleniowa: od czasów przed Holokaustem do okresu postjugosłowiańskiego
Autorzy:
Vidaković-Petrov, Krinka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31339646.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Holokaust
Jugosławia
pamięć międzypokoleniowa
pamięć komunikacyjna
gender
biografa
autobiografa
hybrydyczność gatunku
Holocaust
Yugoslavia
transgenerational memory
communicative memory
biography
autobiography
hybrid genres
Opis:
The study focuses on Fanika as an example of documentary writing by firstand second-generation survivors, i.e. women in the mother-daughter relationship (Hanna Altarac/Fanika Lučić and Branka Jovičić), both from Sarajevo, Yugoslavia. The timeline of the life story of Hanna/Fanika, born in 1922 in a Sephardic family from Sarajevo, coincides on the macro level with the history of Yugoslavia (the establishment of the state and the interwar period, World War Two and the Holocaust, the postwar socialist period, the break-up of the country and post-Yugoslavia), which is important for the contextualization of the narrative. We have analyzed the motivation of first-generation survivor Fanika Lučić to present her memories of the Holocaust, highlighting the importance of communicative memory as an instrument of their transmission to a second-generation survivor as well as the process involved in their transfer from private to public narrative. Further analysis refers to the generic frames of the narrative, its hybrid character, and its liminal position at a point where biography and autobiography meet and interact. Mediation is a key procedure in Fanika, so attention has been dedicated to determining the degrees of mediation, their variation throughout the narrative and their impact on the substructures (narrative segments). Finally, we have identified, interpreted, and contextualized several gender markers appearing at various levels of the text. In conclusion, the book was designed not only to transmit the Holocaust testimony of Fanika Lučić, but also to provide a biographical account of her life in socialist Yugoslavia, her experience of the war in Bosnia, and the final phase of her life as a Canadian immigrant. Transgenerational memory and gender play a key role in the hybrid structure of this book, which is a welcome contribution to Yugoslav Holocaust literature.
Artykuł analizuje książkę Fanika jako przykład prozy dokumentalnej, autorstwa dwóch kobiet należących kolejno do pierwszego i drugiego pokolenia ocalałych z Holokaustu. Są to pochodzące z Sarajewa matka i córka – Hanna Altarac/Fanika Lučic i Branka Jovičic. Ramy czasowe historii życia Hanny/Faniki (ur. 1922 w sefardyjskiej rodzinie) zbiegają się z historią Jugosławii (powstanie państwa i okres międzywojenny, II wojna światowa i Holokaust, powojenny socjalistyczny okres, rozpad kraju i okres postjugosłowiański), co stanowi istotny punkt wyjścia dla kontekstualizacji narracji. W artykule poddano analizie zarówno motywację ocalałej z pierwszego pokolenia Faniki Lučić do przedstawienia swoich wspomnień z Holokaustu, podkreślając znaczenie pamięci komunikacyjnej jako narzędzia służącego do przekazywania wspomnień ocalałemu z drugiego pokolenia, jak i proces transferu wspomnień z narracji prywatnej do publicznej. Dalsza analiza odnosi się do ogólnych ram narracji, jej hybrydowego charakteru i jej pozycji liminalnej w punkcie, w którym biografia i autobiografia spotykają się i współdziałają. Ponieważ mediacja jest procedurą kluczową w Fanice, zwrócono uwagę na określenie stopnia mediacji, jej zmienności poprzez narrację, a także jej wpływu na narracyjne podstruktury (segmenty narracyjne). Wreszcie zidentyfikowano, zinterpretowano i osadzono w kontekście kilka wyznaczników płci pojawiających się na różnych poziomach tekstu. Podsumowując, książka miała na celu nie tylko przekazanie świadectwa o Holokauście Faniki Lučić, ale także przedstawienie biograficznego opisu jej życia w socjalistycznej Jugosławii, jej doświadczeń wojny w Bośni i ostatniej fazy jej życia jako imigrantki w Kanadzie. Pamięć międzypokoleniowa i płeć odgrywają kluczową rolę w hybrydowej strukturze tej książki, która wnosi istotny wkład do jugosłowiańskiej literatury Holokaustu.
Źródło:
Colloquia Humanistica; 2020, 9; 33-54
2081-6774
2392-2419
Pojawia się w:
Colloquia Humanistica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Pozbawiony tytułu esej z sześcioma przypisami o trzech innych esejach o milczeniu. Metodologicznie słaby
An Essay Devoid of a Title, With Six Footnotes, About Other Three Essays on Keeping Silent: Methodologically Frail
Autorzy:
Pitrus, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31341080.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Zagłada
milczenie
wideoesej
Holocaust
silence
video essay
Opis:
Autor pisze o trzech eseistycznych filmach poświęconych obozom koncentracyjnym. Powstały one w różnym czasie, a także w różnych krajach. Ich twórcy – choć charakteryzują się odmienną wrażliwością, a ich dzieła dowodzą pojemności formuły eseju – przemawiają poniekąd wspólnym głosem. Chcą mówić o tym, co w istocie nienazwane, co wykracza poza możliwość wyobrażenia sobie ogromu zła Zagłady. Żaden z nich nie jest dokumentalistą. Zamiast głośno oskarżać, eksplorują sferę milczenia. Autor artykułu próbuje dotrzeć do tego, jak można zmierzyć się z trudnym tematem – kiedyś, niemal na gorąco, i dzisiaj, kiedy przez Europę i świat przetacza się fala ruchów neonacjonalistycznych.
The author writes about three essayistic films concerning to concentration camps. They were created at different times, as well as in different countries. Their creators – although they are characterized by a different sensitivity, and their works prove the breadth of the formula of an essay – speak in a way with a common voice. They want to talk about what is in fact unnamed, which goes beyond the possibility of imagining the magnitude of the evil of the Holocaust. None of them is a documentalist. Instead of loud accusations, they explore the realm of silence. The author of the article tries to find out how to face a difficult topic – in the past, almost at the time of perpetration, and today, when a wave of neo-nationalist movements is sweeping through Europe and the world.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2018, 104; 35-44
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nireńska: o kruchości archiwum i ciele tańczącym tu i teraz
Nireńska: on the Vulnerability of the Archive and Body Dancing Here and Now
Autorzy:
Bojarska, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/36123356.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Pola Nireńska
taniec nowoczesny
biografia
kobieta
sztuka
Zagłada
modern dance
biography
women
art
Holocaust
Opis:
Punktem wyjścia do refleksji nad możliwością biografii kobiety – artystki – ocalałej z Zagłady jest zestawienie dwóch projektów będących próbą zmierzenia się z historią życia i sztuką Poli Nireńskiej, które weszły do obiegu mniej więcej w tym samym czasie. Jednym z nich jest projekt artystyczny: współpraca choreografki, tancerki i artystki wizualnej – Druga natura Grzywnowicz / Siniarska / Wolińska, drugim zaś reportaż biograficzny Weroniki Kostyrko zatytułowany Tancerka i Zagłada. Historia Poli Nireńskiej. Autorka rekonstruuje założenia obu projektów, sposób, w jaki traktują one Nireńską, i stawia zasadnicze pytania o sens biografii dziś, uwzględniając najnowsze rozpoznania zarówno z pola pisarstwa biograficznego, jak i z teorii traumy i badań nad Zagładą.
The point of departure for this article is the question of the possibility of a biography of a woman – an artist – a survivor of the Holocaust. This question is answered through the juxtaposition of two attempts to examine the history of the life and art of Pola Nireńska, which came into circulation more or less at the same time. One of them is an artistic project: the cooperation of a choreographer, dancer and visual artist - Druga natura Grzywnowicz / Siniarska / Wolinska, while the other is a written biography by Weronika Kostyrko entitled Tancerka i Zagłada. Historia Poli Nireńskiej. The author reconstructs the assumptions of both of these projects, the way they treat Nireńska and poses fundamental questions about the meaning of biography today, taking into account both the most recent diagnoses from the field of biographical writing, such as trauma theory and Holocaust  research. (Transl. K. Bojarska)
Źródło:
Pamiętnik Teatralny; 2020, 69, 3; 209-224
0031-0522
2658-2899
Pojawia się w:
Pamiętnik Teatralny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
W butach po nieboszczyku Lautmannie. Ukryta perspektywa „Sklepu przy głównej ulicy” Kadára i Klosa
In the Shoes of Lautmann, Deceased: The Hidden Perspective of “The Shop on the Main Street” by Kadár and Klos
Autorzy:
Sowińska, Iwona
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/32222547.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
Tematy:
Ján Kadár
Elmar Klos
Holokaust
Holocaust
Opis:
Za literacki pierwowzór filmu Sklep przy głównej ulicy Jána Kadára i Elmara Klosa (1965) bywa błędnie uważana nowela Ladislava Grosmana pod tym samym tytułem. Tymczasem było nim mało znane opowiadanie tego autora Pułapka. Film odczytuje się zwykle jako przestrogę przed iluzorycznym komfortem niereagowania na zło. W cieniu tej  opowieści skrywa się jednak  inna: o przemianie; o człowieku, który porzuca swoją dysfunkcyjną „aryjską” rodzinę i zakłada nową, żydowską – nie dosłownie, ale symbolicznie. Temat ten był nieobecny w źródłowym opowiadaniu. W pierwszej części tekstu Sowińska omawia je szczegółowo, aby w części drugiej uzasadnić swoją tezę o ukrytej perspektywie filmu, czerpiąc argumenty z organizacji i nagłej dezorganizacji jego warstwy wizualnej i dźwiękowej, w której ujawnia się trauma ludobójstwa.
Ladislav Grosman’s novel entitled The Shop on the Main Street is often mistakenly considered to be the literary prototype for Ján Kadár and Elmar Klos film of the same title. In fact it was the little known short story by the same author The trap that the film was based on. The film is usually interpreted as a warning against the illusory comfort of not reacting to evil. This story in turn obscures another story: one about a transformation, about a man abandoning his dysfunctional “Aryan” family, and establishing a new Jewish one, not literally, but figuratively. This theme was absent from the original story. In the first part of the text Sowińska analyses this in detail, in order to justify her thesis on the hidden perspective of the film in the second part of the article. She draws her arguments from the organisation and a sudden disruption of the visual and sound layers of the film that reveal the trauma of the genocide.
Źródło:
Kwartalnik Filmowy; 2015, 89-90; 240-253
0452-9502
2719-2725
Pojawia się w:
Kwartalnik Filmowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Catholic-National Cauldron
Kocioł katolicko-narodowy
Autorzy:
Macocha, Dominika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407541.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Dominika Macocha
kultura antysemicka
Holokaust
skażone krajobrazy
Martin Pollack
Biłgoraj
Polacy mordujący Żydów
wzór pamięci
chrystianizacja
głos żydowski
antisemitic culture
Holocaust
contaminated landscape
Poles killing Jews
memory pattern
Christianization
Jewish voice
Opis:
This letter is a response by Dominika Macocha to the discussion between Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll and Anna Zawadzka about her video-sculptural installation work “50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E” published in Studia Litteraria et Historica 9 (2020). The discussion has enabled the artist to look at her work from a new perspective, to reflect on it in a critical way and to clarify central issues raised by the discussants. The letter is a testimony to the artist’s engagement with the local community which until today lives in the shadow of those Poles who, on their own initiative, murdered Jews during the Shoah. Macocha reveals the current efforts undertaken by several actors, among them the community of Bilgoraj, to cover up the historical fact of the murder of Jews carried out by members of the local population. The letter closes with a reflection on the responsibility of the artist in view of the fact that a revolution of the symbolic system has not yet occurred.
Niniejszy list jest odpowiedzią Dominiki Macochy na dyskusję redakcyjną opublikowaną w numerze 9 (2020) „Studia Litteraria et Historica”, w której udział wzięli Elżbieta Janicka, Konrad Matyjaszek, Xawery Stańczyk, Katrin Stoll i Anna Zawadzka. Dyskusja poświęcona była pracy video-rzeźbiarskiej Dominiki Macochy pt. 50°31’29.7”N 22°46’39.1”E, 50°30’56.2”N 22°46’01.0”E, 50°30’41.0”N 22°45’49.5”E. Dyskusja ta skłoniła artystkę do spojrzenia na swoją pracę z nowej, krytycznej perspektywy oraz do sprecyzowania kwestii podniesionych przez dyskutantów. List Dominiki Macochy jest także świadectwem jej zaangażowania w sprawy lokalnej społeczności, żyjącej do dziś w cieniu Polaków, którzy z własnej inicjatywy mordowali Żydów w czasie Zagłady. Macocha opisuje współczesne wysiłki poszczególnych aktorów sytuacji, w tym gminy Biłgoraj, podejmowane w celu ukrycia historycznego faktu mordowania Żydów przez członków lokalnej społeczności. List zamyka refleksja na temat odpowiedzialności artystki wobec faktu, że głęboka zmiana systemu symbolicznego jeszcze się nie dokonała.
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2021, 10; 1-9 (eng); 1-8 (pol)
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Jack Palmer, Dariusz Brzeziński (red.), „Revisiting Modernity and the Holocaust. Heritage, Dilemmas, Extensions”. Routledge, 2022 [recenzja książki]
Jack Palmer and Dariusz Brzeziński (Eds.), “Revisiting Modernity and the Holocaust: Heritage, Dilemmas, Extensions”. Routledge, 2022 [book review]
Autorzy:
Outhwaite, William
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28407549.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Zygmunt Bauman
Holokaust
Holocaust
Źródło:
Studia Litteraria et Historica; 2022, 11; 1-6 (pol); 1-6 (eng)
2299-7571
Pojawia się w:
Studia Litteraria et Historica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 25

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies