- Tytuł:
-
Katolicizmus a modernizmus v Čechách a na Slovensku v prvej polovici 20. storočia
Catholicism and Modernism in Bohemia and Slovakia in the First Half of the 20th Century - Autorzy:
- Príhodová, Edita
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/440928.pdf
- Data publikacji:
- 2014
- Wydawca:
- Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
- Tematy:
-
Catholicism
secularization
Modernism
Czech culture
Slovak culture
katolicizmus
sekularizácia
modernizmus
česká kultúra
slovenská kultúra
katolicyzm
sekularyzacja
modernizm
kultura czeska
kultura słowacka - Opis:
-
This paper deals with the mutual relationship between the process of modernization
and traditional religion (Christianity) in the context of European thinking
at the turn of the 19th century, as well as in the first half of the 20th century. It analyses
and synthetises the knowledge of Czech and Slovak literary scholarship concerning
the literary and cultural activity of Catholic intellectuals and artists. The
following comparison points out different methodological approaches and terminological
concepts of Czech and Slovak literary history. The diverse cultural activity of Catholics (Catholic modernism, modern Catholic
literature summarily referred to as Catholic aestheticism) in the environment of the
first Czechoslovak republic (1918 – 1939) is understood as one of the first reactions
to the process of the secularization of society. In conjunction with the reactions of
the Catholic Church against secularization and modernization at the level of high
hierarchy (Papal encyclicals), they offer case materials for validating the secularization
and transformation theories which developed within the sociology of religion.
The research has proved that the secularization theory, which is based on the thesis
of the incompatibility of religion and modern society, cannot be considered the
absolute and sole paradigm of their relationship. Modernization of society at the
turn of the 19th century had an activating impact on Catholics, which supports the
assertion of the transformation theory according to which religion will not be excluded
from modern society, only the displays of religion of the modern man will
change. The interdisciplinary and interliterary approach I used in my work enabled
me to explain the complex cultural processes and their consequences, which are
also characteristic of contemporary culture in the Central and Eastern European
environment.
Vedecký článok sa zaoberá vzájomným vzťahom medzi procesom modernizácie a tradičným náboženstvom (kresťanstvom) v kontexte európskeho myslenia na prelome 19. – 20. storočia a v prvej polovici 20. storočia. Analyzuje a syntetizuje poznatky českej a slovenskej literárnej vedy o literárnej a kultúrnej aktivite katolíckych intelektuálov a umelcov. Ich následná komparácia poukazuje na odlišné metodologické postupy a terminologické koncepty českej a slovenskej literárnej histórie. Rozmanitá kultúrna činnosť katolíkov (katolícka moderna, moderná katolícka literatúra, sumárne nazvané katolícky estetizmus) v prostredí prvej Československej republiky (1918 – 1939) sa chápe ako jedna z prvých reakcií na proces sekularizácie spoločnosti. Spolu s reakciami katolíckej cirkvi voči sekularizácii a modernizácii z úrovne vysokej hierarchie (pápežské encykliky) poskytuje prípadový materiál na overovanie sekularizačnej a transformačnej teórie, ktoré sa rozvinuli v rámci sociológie náboženstva. Výskum potvrdil, že sekularizačnú teóriu, ktorá stojí na téze nezlučiteľnosti náboženstva a modernej spoločnosti, nemožno pokladať za absolútnu a jedinú paradigmu ich vzťahu. Modernizácia spoločnosti na prelome 19. a 20. storočia pôsobila na katolíkov aktivizujúco, čo je dôkazom o platnosti transformačnej teórie, podľa ktorej náboženstvo nebude vylúčené z modernej spoločnosti, avšak religiózne prejavy moderného človeka sa zmenia. Interdisciplinárny a medziliterárny prístup, ktorý som pre spracovanie problematiky zvolila, umožnil komplexne vysvetliť zložité kultúrne procesy, ktorých dôsledky poznačujú aj súčasnú kultúru v stredoeurópskom a európskom priestore.
Naukowy artykuł zajmuje się wzajemnym związkiem między procesem modernizacji i tradycyjną religią (chrześcijaństwem) w kontekście europejskiego myślenia na przełomie 19. – 20. stulecia i w pierwszej połowie 20. wieku. Analizuje i syntetyzuje wyniki czeskiej i słowackiej nauki o literaturze (literaturoznawstwa) o literackiej i kulturalnej aktywności katolickich intelektualistów i artystów. Ich dalsze porównanie (komparacja) wskazuje na inne metodologiczne procedury i terminologiczne koncepty czeskiej oraz słowackiej historii literatury. Rozmaite kulturalne zajęcia katolików (katolicka moderna, katolicka literatura modernistyczna, sumarycznie naznazwany katolickim estetyzmem) w środowisku pierwszej Republiki Czechosłowackiej (1918-1939) rozumie się jako jedną z pierwszych reakcji na proces sekularyzacji społeczności (społeczeństwa). Wraz z reakcją Kościoła katolickiego wobec sekularyzacji i modernizacji na poziomie wysokiego szczebla hierarchii (encykliki papieskie) pojawia się przykładowy materiał do sprawdzenia kwestii teorii transformacji i sekularyzacji, które się rozwinęły w ramach socjologii religii. Badania wykazały, że teorię sekularyzacji, która opiera się o tezę niezgodności religii i nowoczesnego społeczeństwa, nie można uznać za absolutny i jedyny paradygmat ich związku. Modernizacja społeczeństwa na przełomie 19. i 20. stulecia wpłynęła na aktywizację katolików, co jest dowodem ważności teorii transformacji, według której religia nie będzie wyłączona z nowoczesnego społeczeństwa, ale religijne manifestacje (przejawy) człowieka nowoczesnego się zmienią. Interdyscyplinarne i międzyliterackie (pomiędzy literaturami) podejście, które sobie wybrałam dla opracowania problematyki, umożliwiło wyjaśnienia złożonych procesów kulturowych, których konsekwencje znaczą także współczesną kulturę w Europie Środkowej i na obszarze Europy. - Źródło:
-
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 2(6); 91-114
2299-9922 - Pojawia się w:
- Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł