Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę ""Śląsk Cieszyński"" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 43
Tytuł:
Śląsk Cieszyński w wizjach własnych państwowości przed i w trakcie czechosłowacko-polskiego konfliktu zbrojnego
Śląsk Cieszyński In The Vision Of Own Countries Before And In The Tradition Of The Czechosłowacko-Polskie Archian Conflict
Autorzy:
Mika, Janusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/449451.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:
state
Polska
Czechoslovakia
Cieszyn Silesia
military conflict
safety
państwo
Polska
Czechosłowacja
Śląsk Cieszyński
konflikt
bezpieczeństwo
Opis:
Celem artykułu jest opisanie roli, jaką odegrał Śląsk Cieszyński w polskiej i czechosłowackiej wizji własnej państwowości w okresie odzyskania przez Polskę niepodległości i powstania Czechosłowacji. Zbrojna konfrontacja słowiańskich narodów w 1919 roku, późniejsze działania nieregularne okresu międzywojennego, które z punktu widzenia obecnej terminologii można określić mianem zamachów terrorystycznych, czy też militarne zajęcie Zaolzia w 1938 roku miały znaczący wpływ na poczucie bezpieczeństwa mieszkańców regionu bez względu na ich obywatelstwo, narodowość, przekonania. Warto podkreślić, że w wyniku działań zbrojnych w 1919 roku i Decyzji Rady Ambasadorów w Spa tysiące Polaków znalazły się poza granicami Polski.
The aim of the paper is to present the role Cieszyn Silesia played in the Polish and Czechoslovakian vision of independent state. The military confrontation of Slavic nations in 1919, later actions in the interwar period, that can be recognized as terrorist incidents, military occupation of Zaolzie in 1938 had a great influence on the sense of safety to the region residents no matter their citizenship, nationality, beliefs. Due to the military actions in 1919 and the Spa’s Council of Ambassadors decision thousands of Polish people stayed outside the Polish borders.
Źródło:
Polonia Journal; 2018, 7; 117-139
2083-3121
Pojawia się w:
Polonia Journal
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Konflikt zbrojny polsko-czechosłowacki o Śląsk Cieszyński (styczeń–luty 1919) w polskojęzycznej prasie regionu
Autorzy:
Grzegorz, Wnętrzak,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/902299.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
military conflict
Cieszyn Silesia
regional press
propaganda
Opis:
The article shows the role of the Polish press in the military conflict between Poland and Czechoslovakia about Cieszyn Silesia that took place in January and February 1919. The press at that time was of key significance due to many reasons. One of them was that local politicians were often editors and journalists of these magazines. The author analyses the articles of particular press titles, not only those that were pro-Polish, but he also takes into account the Pro-Czechoslovak ones, associated with the Józef Kożdoń’s Movement. The author shows that the press had both an informational and propagandist function. He also points out the similarities and differences in the propagandist activity in the pro-Polish press, determined by the political affiliation of the particular magazine. The author presents the methods of the press propaganda, so that in specific local circles they played a role of the pro-Polish or pro-Czechoslovak factor.
Źródło:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej; 2016, 9; 60-80
1898-4215
Pojawia się w:
Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Polsko-czesko-niemiecki konflikt o Śląsk Cieszyński w latach 1918-1920
Polish-Czech-German conflict over Cieszyn Silesia in 1918–1920
Autorzy:
Hojka, Zbigniew
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/28761864.pdf
Data publikacji:
2023-08-14
Wydawca:
Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Tematy:
plebiscyt
Śląsk Cieszyński
konflikt polsko-czeski
Księstwo Cieszyńskie
Śląsk Austriacki
plebiscite
Cieszyn Silesia
Polish-Czech conflict
Duchy of Cieszyn
Austrian Silesia
Opis:
Po I wojnie światowej jednym z czynników decydujących o kształcie granic II Rzeczypospolitej miały być plebiscyty, m.in. między Polską i Czechosłowacją o Śląsk Cieszyński. W tym okresie miał miejsce konflikt polsko-czesko-niemiecki o przynależność państwową tego regionu. Pomimo korzystnej dla Polski umowy z 5 listopada 1918 roku o podziale na zasadach etnicznych Śląska Cieszyńskiego, doszło do interwencji zbrojnej i zajęcia większości terenu przez Czechów. W tej sytuacji na konferencji paryskiej postanowiono poddać go nadzorowi międzynarodowemu a następnie zarządzono przeprowadzenie plebiscytu. Rozpoczęła się akcja plebiscytowa, w trakcie, której władze polskie uzmysłowiły sobie, że głosowanie może wygrać Czechosłowacja. W tej sytuacji zdecydowano się na odwlekanie plebiscytu go a następnie zaproponowano arbitraż. Ostatecznie w czasie wojny polsko-bolszewickiej na konferencji w Spa 28 sierpnia 1920 r. doszło do niekorzystnego dla Polski podziału Śląska Cieszyńskiego.
After World War I, plebiscites were supposed to be one of the factors determining the shape of the borders of the Second Polish Republic, e.g., borders between Poland and Czechoslovakia with respect to Cieszyn Silesia. During this period, there was a Polish–Czech–German conflict over the affiliation of this region. Despite the agreement of November 5, 1918, on the ethnic division of Cieszyn Silesia, which was favourable for Poland, an armed intervention took place, and most of the area was occupied by the Czechs. Therefore, the Paris Peace Conference decided to take the area under international supervision and then carry out a plebiscite. During the plebiscite, Polish authorities realised that Czechoslovakia could win the vote. It was decided to postpone the plebiscite and suggest arbitration. Finally, during the Polish-Bolshevik war, the unfavourable for Poland division of Cieszyn Silesia was decided upon at the Spa conference of August 28, 1920.
Źródło:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2023, 321, 2; 255-279
0023-3196
2719-8979
Pojawia się w:
Komunikaty Mazursko-Warmińskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Śląsk Cieszyński: spojrzenie na regionalizm z perspektywy geografii społecznej
Cieszyn Silesia: a look at regionalism from the perspective of social geography
Autorzy:
Matykowski, Roman
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015748.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
regionalism
identity
regionalism syndromes
Cieszyn Silesia
Opis:
The multidimensionality and multifacetedness of relations between residents and the area they inhabit in the form of regionalism, as well as the activities of organizations aimed at the development of pro-regional attitudes have found themselves in the field of interest of various scholarly disciplines, including geography. Roman Matykowski’s aim in this article is to examine this phenomenon from the perspective of geography, which in various periods of its development also used the achievements of other disciplines (e.g., sociology). In the second part his article, Matykowski uses the perspective of social geography to present selected results of his research on the specific regionalism in Cieszyn Silesia.
Źródło:
Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa; 2021, 12; 55-82
2353-9658
Pojawia się w:
Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Środowisko rodzinne a poczucie tożsamości osób w wieku późnej dorosłości na przykładzie Śląska Cieszyńskiego
Autorzy:
Jas, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/614755.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
family
identity
people in late adulthood
Cieszyn Silesia
rodzina
tożsamość
osoby w wieku późnej dorosłości
Śląsk Cieszyński
Opis:
The aim of the following study is to pay attention to a family role and importance in creating an identity of people in their late adulthood. In Cieszyn Silesia family used to be and still is a significant issue in citizens’ lives. It is considered as a place of upbringing, intergenerational contacts, source of tradition, values transmission and creation of children’s and youth identity and people in late adulthood as a result. Family life becomes an engine for taking up diverse activity by people in late adulthood. It leads the elderly to entrenchment of existing identity and considering themselves in some new perspectives.
Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na rolę rodziny w kształtowaniu tożsamości osób w wieku późnej dorosłości. Na Śląsku Cieszyńskim rodzina zajmowała i zajmuje znaczące miejsce w życiu mieszkańców. Jest miejscem wychowania, kontaktów międzypokoleniowych, źródłem tradycji, transmisji wartości oraz kształtowania tożsamości dzieci i młodzieży, a także osób w wieku późnej dorosłości. Życie rodzinne staje się dla osób w wieku późnej dorosłości motorem, który napędza do podejmowania wielostronnej aktywności, a ta z kolei przyczynia się do ugruntowania istniejącego już poczucia tożsamości lub postrzegania własnej osoby w nowych kategoriach.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia; 2019, 32, 2
0867-2040
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poczucie tożsamości osób w wieku późnej dorosłości na przykładzie południowej części pogranicza polsko-czeskiego
Autorzy:
Jas, Katarzyna Zofia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/606545.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
identity
people in their late adulthood
Cieszyn Silesia
borderline
tożsamość
osoby w wieku późnej dorosłości
Śląsk Cieszyński
pogranicze
Opis:
Identity is created throughout the whole life of a person, however, after sixties self-perceptions undergoes significant metamorphosis. At the stage of development, a human being searches for contacts with another person, finds aspects in common, things which may connect, and uniqueness and otherness of a person are moved to the background. The research and deliberating about the issue of identity creation are based on distinguishing aspects whichare identical and those which are different. The study is a statement of a research conducted in Cieszyn and Czech Cieszyn – the southern part of Polish – Czech borderline. Quantity and quality strategies were used as complimentary ones. The aim of deliberating was to know the sense of identity among people in their late adulthood who reside Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia. The results of research conducted allow to notice similarities and differences in sense of identity declarations amongpeople in their late adulthood who live in Cieszyn and Czech Cieszyn. Identity creation is a long-term process, time-consuming, contemplative, with elements of inner retrospection. People in their late adulthood develop their sense of identity against the background of differenced which are noticed in their childhood, adolescence, youth, and adulthood.
Tożsamość kształtuje się przez całe życie jednostki, jednak po 60. roku życia postrzeganie samego siebie ulega znaczącym przeobrażeniom. Na tym etapie rozwoju człowiek szuka kontaktów z drugą osobą, odnajduje to, co wspólne, co łączy, na dalszy plan schodzi niepowtarzalność i odmienność jednostki. Badania oraz rozważania nad problemem kształtowania się tożsamości bazują na dokonaniu rozróżnienia między tym, co identyczne a tym, co odmienne. Opracowanie jest komunikatem z badań przeprowadzonych w Cieszynie oraz Czeskim Cieszynie – południowej części pogranicza polsko-czeskiego. Strategia ilościowa i jakościowa zastosowano jako komplementarne względem siebie. Celem podjętych rozważań było poznanie poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej oraz czeskiej części Śląska Cieszyńskiego. Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają dostrzec podobieństwa i różnice w deklaracjach poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości żyjących w Cieszynie oraz Czeskim Cieszynie. Kształtowanie się tożsamości to proces długotrwały, czasochłonny, refleksyjny z elementami wewnętrznej retrospekcji. Osoby w wieku późnej dorosłości kształtują swoje poczucie tożsamości na tle różnic, które dostrzegają w okresie dzieciństwa, adolescencji, młodości oraz dojrzałości.
Źródło:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny; 2019, 38, 4
0137-6136
Pojawia się w:
Lubelski Rocznik Pedagogiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poczucie tożsamości narodowej osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego
Autorzy:
Jas, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1040393.pdf
Data publikacji:
2020-06-24
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
tożsamość narodowa
osoby w wieku późnej dorosłości
Śląsk Cieszyński
national identity
people in their late adulthood
Cieszyn Silesia
Opis:
W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości żyjących w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego. Rozważania dotyczą szczególnego regionu ze względu na jego zróżnicowanie religijne, kulturowe, a także tradycje kształtowania wielokulturowej tożsamości. W opracowaniu ukazano wieloaspektowość pojęcia tożsamość, które rozwijane jest na gruncie filozofii, psychologii i socjologii. Tożsamość to konstrukt, który łączy elementy indywidualnego systemu wartości z wartościami danej grupy, do której jednostka należy, świadome uczestnictwo w życiu grupy regionalnej, narodowej, europejskiej i globalnej przyczynia się do kształtowania się poczucia tożsamości osób w wieku późnej dorosłości. Wyniki przeprowadzonych badań własnych wskazują, że osoby żyjące w polskiej i czeskiej części Śląska Cieszyńskiego wykazują silne więzi z narodem.
The paper presents the results of research into the sense of identity in people in late adulthood living in the Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia. The discussion concerns a region which is special due to its religious and cultural diversity as well as traditions of forming multicultural identity. The paper presents the multi-faceted concept of identity, which is developed on the basis of philosophy, psychology and sociology. Identity is a construct which combines an individual system of values with the values of a group which an individual belongs to. A conscious participation in the life of a regional, national, European and global group contributes to forming the sense of identity in people in their late adulthood. The study results show that people in their late adulthood, who live in the Polish and Czech parts of Cieszyn Silesia, have strong bonds with their nations.
Źródło:
Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne; 2020, 10, 1; 137-156
2450-4491
Pojawia się w:
Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Los granicznej krainy”. Śląsk Cieszyński w socjologicznej refleksji Jana Szczepańskiego
“The fate of the border land”: Cieszyn Silesia in the sociological reflection of Jan Szczepański
Autorzy:
Sołdra-Gwiżdż, Teresa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015730.pdf
Data publikacji:
2021-12-31
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Cieszyn Silesia
conflict
socialization
borderline
Protestantism
Polishness
research paradigms
Opis:
The article is an attempt to reconstruct the image of Cieszyn Silesia contained in the works of Jan Szczepański. The author presents the most important elements of the image of Silesia (the Polish part of Silesia, i.e. the Silesian Voivodeship at that time) drawn by Szczepański in the interwar period, and the image of Cieszyn Silesia in the post-war period. In his opinion, the essence of Silesian reality is conflict and struggle. Treating Cieszyn Silesia as a borderland area with a strongly outlined cultural, religious (Protestant) and aesthetic distinctiveness, he argues about its Polishness, emphasizing that it is a misunderstood region in Poland. The author believes that in Jan Szczepański’s deliberations on Cieszyn Silesia, it is not possible to identify a clear “thinking style”, while Szczepański’s way of thinking about Cieszyn Silesia, despite its fragmentary nature and many understatements, is part of the two most important research paradigms identified in the sociology of Silesia: borderland and multiculturalism.
Źródło:
Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa; 2021, 12; 231-246
2353-9658
Pojawia się w:
Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Śląsk Cieszyński w refleksjach humanistów – poszukiwanie klucza do zrozumienia narracji o przygranicznym mikroświecie
Cieszyn Silesia in reflections of authorities in humanities – searching for a key to understanding a narration about the borderland microworld
Autorzy:
Bortliczek, Małgorzata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044568.pdf
Data publikacji:
2019-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
borderland
Cieszyn Silesia
Zaolzie
metaphor
Opis:
Searching for metaphors that allow us to understand the linguistic picture of Cieszyn Silesia and their residents, I refer to the anthology of conversations experienced by people with authority. The conversations influence the change and development of Cieszyn’s microcommunity and borderland (microworld). I analyse the language (common words, terms, names, and especially metaphors). The work includes three parts: the picture of space in metaphors, man in the space of Cieszyn Silesia (truths and myths) and names and brand names in the local microworld. I reach the conclusion that the metaphors describing the local community, one the one hand, grow it on tradition, culture and history and, on the other hand, express the current observations, for example about Cieszyn Silesia and its esotericism. The phenomenon of esotericism serves people’s judgment (as it is stated by some interlocutors) and sustains the opposition: autochthons are from here while strangers are not. The architectural icons of Cieszyn Silesia (for example Rotunda, Piast’s Tower) coexist with, e.g. the local taste (for example, Cieszyn cookies). Out of concern for Cieszyn Silesia identity, the knowledge about the borderland microworld should consciously be passed on from generation to generation.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2019, 26, 2; 41-60
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między Górkami Wielkimi a Skoczowem. Dlaczego Morcinek nazywał Zofię Kossak „matką chrzestną”?
Between Górki Wielkie and Skoczów. Why did Gustaw Morcinek call Zofia Kossak „the godmother”?
Autorzy:
Heska-Kwaśniewicz, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2216782.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Akademia Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach
Tematy:
Zofia Kossak
Gustaw Morcinek
aksjologia
przyjaźń
Śląsk Cieszyński
axiology
friendship
Cieszyn Silesia
Opis:
W artykule omówiono relacje między pisarzami Zofią Kossak i Gustawem Morcinkiem. Na podstawie materiałów źródłowych i literatury przedstawiono najważniejsze elementy łączącej ich więzi oraz wzajemnych wpływów ich twórczości. Dzięki Zofii Kossak Morcinek uwierzył w swoje możliwości twórcze i rozwinął swój talent. Zofia Kossak natomiast zawdzięcza Morcinkowi głębsze rozumienie Śląska i jego dziejów, fascynacje pejzażem i mieszkańcami ziemi śląskiej.
The article discusses the relationship between the writers Zofia Kossak and Gustaw Morcinek and their mutual influence. The essential elements of their relationship were reconstructed based on source materials and literature. Thanks to Zofia Kossak, Morcinek believed in his creative possibilities and developed his talent. On the other hand, Zofia Kossak owes Morcinek a deeper understanding of Silesia and its history, her fascination with the landscape, and the history of Silesia.
Źródło:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy; 2021, 2(62); 10-27
2084-5464
Pojawia się w:
Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O historykach i folklorystach z drugiej strony Olzy
On historians and folklorists from the other side of the Olza river
Autorzy:
Morys-Twarowski, Michael
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2058034.pdf
Data publikacji:
2020-12-18
Wydawca:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Tematy:
Zaolzie
Śląsk Cieszyński
Polski Związek Kulturalno -Oświatowy
„Biuletyn Ludoznawczy”
Cieszyn Silesia
the Polish Cultural-Educational Union
Biuletyn Ludoznawczy
Opis:
Recenzowana książka dotyczy 50 -letniej działalności Sekcji Folklorystycznej (później przekształconej w Sekcję Ludoznawczą) i Sekcji Historii Regionu Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. Pozycja jest skierowana głównie do osób zainteresowanych Zaolziem, ale niektóre teksty mogą zostać wykorzystane jako materiał uzupełniający przez badaczy podejmujących szersze zagadnienia, jak np. funkcjonowanie stowarzyszeń mniejszości narodowych w krajach komunistycznych czy „oddolne” wizje historii regionalnej.
The reviewed book details the fifty-year-long activity of the Folkloristic Section (Sekcja Folklorystyczna) (later transformed into the Ethnological Section [Sekcja Etnograficzna]) and the Regional History Section of the Polish Cultural-Educational Union (Polski Związek Kulturalno-Oświatowy). It is aimed mainly at persons interested in the region of Zaolzie, yet some of the texts may also be referred to as a supplementary material by researchers undertaking broader subjects, such as the operation of national minorities’ associations in communist states, or “from below” visions of regional history.
Źródło:
Wieki Stare i Nowe; 2020, 15, 20; 178-181
1899-1556
2353-9739
Pojawia się w:
Wieki Stare i Nowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ślązacy Cieszyńscy jako „nasi–Obcy” / „my–Inni” w pismach Jana Szczepańskiego
Cieszyn Silesians as ‘Our Foreigners’ / ‘We Others’ in the Writings of Jan Szczepański
Autorzy:
Szkaradnik, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1373412.pdf
Data publikacji:
2016-03-21
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
Jan Szczepański
Cieszyn Silesia
Silesians
otherness
borderland
Protestantism
Indians
Śląsk Cieszyński
Ślązacy
inność
pogranicze
protestantyzm
Indianie
Opis:
The aim of this article is to reconstruct and interpret the vision of Silesians as Others contained in the texts of the sociologist Jan Szczepański. The article begins by pointing out Silesia’s lack of homogeneity and complex relation with Poland, as well as Szczepański’s predominant identification of Silesia with his native Cieszyń and his mythologizing of it as a borderland mainstay of Polishness. In this context, there is a clear parallel in Szczepański’s writings between Silesians and Indians (that is, the maintenance of a separate culture by the autochthonous people in spite of efforts to discourage their otherness). At the same time, Szczepański shows the culture of Cieszyń to be different from the dominant Polish model, being based mainly on values connected with the Protestant ethos: industry, reliability, order, and rationality. The author explains how presentation of an idealized Cieszyń community emerges in Szczepański’s writings as the project of ‘becoming another’, a path toward understanding one’s own cultural roots in order to use them creatively to shape real conditions.
Źródło:
Kultura i Społeczeństwo; 2016, 60, 1; 9-31
2300-195X
Pojawia się w:
Kultura i Społeczeństwo
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Herczawa-Hrčava: najbardziej czeska czy najbardziej pragmatyczna wieś na Zaolziu?
Herczawa-Hrčava: the most Czech or the most pragmatic village in Zaolzie?
Autorzy:
Siwek, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1628065.pdf
Data publikacji:
2021-05-14
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
Herczawa
Hrčava
Cieszyn Silesia
joining to Czechoslovakia
railways in Beskidy Mts.
Śląsk Cieszyński
przyłączenie do Czechosłowacji
kolej w Beskidach
Opis:
Artykuł jest poświęcony Herczawie (po czesku Hrčava), jedynej gminie, która podczas czesko-polskiego konfliktu o Śląsk Cieszyński w latach 1919–1920 została przez międzynarodowy arbitraż Rady Ambasadorów przyznana Polsce, ale skutecznie zabiegała o zmianę decyzji i o przyłączenie do Czechosłowacji. Jej mieszkańcy nie byli przy tym etnicznymi Czechami ani nie ulegali czeskim wpływom kulturowym w szkole czy w kościele. Na podstawie tekstu petycji, którą miejscowa ludność umotywowała swoje życzenie, można się przekonać, że zasadnicze znaczenie miały dla niej powody gospodarcze, przede wszystkim komunikacyjne. Ponieważ Herczawa jest jedną z najodleglejszych wiosek w sercu Beskidów, połączenie komunikacyjne ze światem miało dla niej zasadnicze znaczenie. Jej mieszkańcom chodziło o zachowanie łączności z miastem powiatowym Jabłonkowem przyznanym ostatecznie Czechosłowacji oraz o możliwość korzystania z połączenia kolejowego na terenie Słowacji, które mieściło się najbliżej. Kiedy do przesunięcia granicy faktycznie doszło i Herczawa została przyłączona do Czechosłowacji, prawie wszyscy jej mieszkańcy deklarowali odtąd narodowość czeską, choć nadal posługują się dialektem polsko-śląskim.
Topic of the paper is Herczawa (in Czech Hrčava), only one village in Cieszyn Silesia, that tried hard to join itself to Czechoslovakia during the Czech-Polish conflict of Cieszyn Silesia (1919–1920). Local inhabitants were not ethnic Czechs and they were not influenced by the Czech culture in a school or in a church. The text of their petition for joining to Czechoslovakia is an evidence, that their motivation was predominantly economic, with communication demands as the first. It was the most remote village in the heart of the Beskydy Mts. and so communication with the rest of the world was crucial. Their inhabitants tried to keep connection with their district centre town Jablunkov (assigned eventually to Czechoslovakia) and a chance to use railways at the territory of Slovakia, that was surprisingly the closest. After successful shift of the new border and joining Herczawa to Czechoslovakia, their population have started to declare Czech ethnicity till now, in contrary of speaking Polish-Silesian dialect.
Źródło:
Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna; 2021, 54; 183-192
2353-1428
Pojawia się w:
Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Partyzancka epopeja. Dzieje Hellerów z Huty – górali śląskich z Brennej na Śląsku Cieszyńskim
The Guerrilla Epic. The History of the Heller family from Huta – the Highlanders from Brenna in Cieszyn Silesia
Autorzy:
Grajewski, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2057024.pdf
Data publikacji:
2015-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
genealogy
Brenna
Cieszyn Silesia
Silesian Beskids
the Heller family
genealogia
rodzina Hellerów
Śląsk Cieszyński
Beskid Śląski
Opis:
The Heller family, who originated most likely from Moravian Germany, were glassworkers by profession. They resided in Brenna, a village located in the Silesian Beskids. While adopting the lifestyle of the local highlanders, they took their Wallachian culture, Slavic language and Catholic religion. After the liquidation of the glass factory, the Heller family became peasants and started to farm on a small piece of land, due to which they were classified as a local middle class, the so-called. “Free farmers”. In the course of time the representatives of this family divided into several distinct branches, settled among others on the land No. 44, ie. na Hucie (Eng. glass factory; at factory) and No. 73 – u Filipa. (Eng. at Philip’s) They performed a key role in formation of the modern society of this mountain village. Standing out against the general culture and having strong national awareness that predestined them to perform public and social functions, during the war the Heller family organized a grassroots resistance movement against the occupier. The article attempts to present the life and work of six generations of the Heller family from Huta (No. 44) while studying various aspects of existence of the local highlanders. Dramatic events of World War II, when the ninth generation of the Heller family by their actions sealed the ideological choices concerning the Polish and Catholic character of the family, were the last stage of evolution and the formation of the new face of the family. The article describes, among others, the fate of Karol Heller, who formed a guerilla troop called “Wędrowiec” (Eng. “Wanderer”) that operated within the Home Army, his brothers – Stanisław and Wincent, who died in the fight with Germans, and their sister – Maria Kawik – nicknamed: “Beskids Antigone” or “Mother of Guerillas”, whose poems and diaries are an extraordinary witness of history crowning three centuries of the residence of the Heller family at the foot of the Beskids
Hellerowie, z pochodzenia najpewniej morawscy Niemcy, z zawodu – hutnicy szkła, zamieszkując w leżącej w Beskidzie Śląskim Brennej, zaadoptowali się do stylu życia miejscach górali, przyjmując ich wołoską kulturę, słowiański język i katolicką religię. Hellerowie po likwidacji huty gospodarujący jako chłopi na niewielkim kawałku ziemi zaliczani byli do grona miejscowej klasy średniej jako tzw. „wolni zagrodnicy”. Przedstawiciele tego rodu z czasem podzieli się na kilka odrębnych gałęzi osiadłych m.in. na gruntach nr 44, tj. „na Hucie” i 73 – „u Filipa”. Mieli oni znaczny udział w budowie nowoczesnego społeczeństwa tej górskiej miejscowości, wyróżniając się na tle ogółu kulturą i silnym uświadomieniem narodowym, co predestynowało ich do pełnienia funkcji publicznych oraz społecznych, zaś w czasie wojny – do zorganizowania oddolnego ruchu oporu przeciw okupantom. W artykule przedstawiono bliżej życie i działalność sześciu pokoleń Hellerów „z Huty” (nr 44), śledząc różne aspekty egzystencji miejscowych górali. Ostatnim etapem ewolucji i formowania się nowego oblicza tego rodu były dramatyczne wydarzenia czasów II wojny światowej, kiedy to dziesiąte z kolei pokolenie Hellerów swoją postawą przypieczętowało ideowe wybory – polski i katolicki charakter rodziny. W artykule opisano m.in. losy Karola Hellera, twórcy oddziału partyzanckiego ZWZ AK „Wędrowiec”, oraz jego braci – Stanisława i Wincentego, którzy ponieśli śmierć w walce z Niemcami, a także ich siostry – Marii Kawik – „Beskidzkiej Antygony”, „Matki Partyzantów”, której wiersze i zapisy pamiętnikarskie są niezwykłym świadectwem historii, wieńczącym trzy stulecia bytności rodu Hellerów u stóp Beskidu.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2015, 3, 3; 52-102
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Między tym, co „nasze” a atrakcją turystyczną. Prywatne kolekcje i izby regionalne na Śląsku Cieszyńskim w perspektywie antropologicznej
Between Components of „Our Heritage” and a Tourist Attraction. Private Collections and Folk Exhibitions in Cieszyn Silesia in an Anthropological Perspective
Autorzy:
Studnicki, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2052190.pdf
Data publikacji:
2014-12
Wydawca:
Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Tematy:
Cieszyn Silesia
collecting
regionalism
Śląsk Cieszyński
kolekcjonerstwo
regionalizm
Opis:
The article discusses private folk exhibition rooms, collections and museums founded by non-governmental organizations or enthusiasts of local communities’ past, history, culture and heritage. On the one hand, those places are a kind of sites of memory (lieux de mémoire), on the other, they are tourist attractions. Their appearance can be described as manifestation of cultural identity and response to changes introduced, by modernity and globalization.
Artykuł poświęcony jest prywatnym izbom regionalnym, kolekcjom, muzeom zakładanym przez stowarzyszenia społeczne i osoby będące fascynatami lokalnej przeszłości, historii, kultury i dziedzictwa. Z jednej strony są one rodzajem miejsc pamięci, z drugiej zaś są atrakcją turystyczną. Ich pojawienie się można wyjaśniać jako manifestację tożsamości kulturowej oraz reakcję na zmiany, jakie przyniosła nowoczesność i globalizacja.
Źródło:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"; 2014, 2, 2; 23-69
2353-2734
Pojawia się w:
Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 43

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies