- Tytuł:
-
Motywy religijne w poezji ks. Józefa Janiszewskiego (1880-1940) z okresu bukowińskiego (1908-1919)
Religious Motifs in Fr. Joseph Janiszewski’s Poetry (1880-1940) of the Bukovinian Period (1908-1919)
Религиозные мотивы в поэзии Юзефа Янишевского (1880-1940) буковин- ского периода (1908-1919) - Autorzy:
- Bujak, Jan
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/440932.pdf
- Data publikacji:
- 2014
- Wydawca:
- Fundacja Naukowa Katolików Eschaton
- Tematy:
-
Bukowina
Janiszewski Józef
ksiądz (1880-1940)
Kościół rzymskokatolicki na Bukowinie
poezja patriotyczna
poezja polska
poezja religijna
Polacy na Bukowinie
prasa polska XIX i XX w.
ruch abstynencki
Bukovina
Fr. Joseph Janishevski (1880-1940)
Roman-catholic Church in Bukovina
patriotic poetry
Polish poetry
religious poetry
Poles in Bukovina
Polish press 19th and 20thc.
abstinent movement
Буковина
ксёндз Юзеф Янишевский (1880 1940)
римско-католическая церковь на Буковине
патриотическая поэзия
польская поэзия
религиозная поэзия
поляки на Буковине
польская пресса XIX и начала XX века
абстинентское движение - Opis:
-
Jak dotąd nikt nie zajmował się badaniem dorobku duszpasterskiego, społecznego
i pisarskiego ks. Józefa Janiszewskiego (1880-1940) na Bukowinie. Artykuł
powstał przy pomocy metodologii historycznoliterackiej (historiograficzna analiza
dokumentu literackiego). Niniejsze opracowanie jest pierwszą próbą zwrócenia
uwagi na człowieka i jego poezję ubogacającą ducha religijnego, zachęcającą do
kształcenia, unikania nałogów, wyzwolenia się z nich, nadto do wytrwałej, zbiorowej
pracy dla wzmocnienia patriotyzmu i walki o niepodległość Polski. Działalność
oraz twórczość literacka tego wzorowego kapłana polskiego były m.in. powodem
osadzenia go w niemieckim obozie koncentracyjnym oraz męczeńskiej śmierci
podczas II wojny (zginął z rąk hitlerowskich Niemców w 1940 r.). Poezja ks. J.
Janiszewskiego może być pomocna w kształtowaniu osobowości współczesnych
kapłanów oraz świeckich Polaków. Ksiądz-poeta może służyć za wzór wychowawczy
do naśladowania w trudnym XXI wieku. Artykuł niniejszy, mający
charakter obszerniejszej rozprawy, jest istotnym przyczynkiem do dziejów literatu-ry polskiej istotnie rozszerzającym źródłową wiedzę o zapomnianych dokonaniach
literackich księdza J. Janiszewskiego. Powołanie kapłańskie złączone z potrzebą
uczestnictwa w życiu zbiorowości religijnej i narodowej zaowocowało kazaniami,
popularnymi odczytami, publicystyką prasową oraz twórczością poetycką ze
znamiennym dydaktyzmem adresowanym przede wszystkim do ludu polskiego,
żyjącego w nędzy duchowej, intelektualnej, politycznej i materialnej. Niektóre
cechy tej poezji zaprezentowano na wybranych przykładach, które dowodzą, że ks.
Józef Janiszewski był utalentowanym i pracującym nad swoim warsztatem poetą.
Mimo rozlicznych, absorbujących zajęć duszpasterskich i społecznych, zdołał
stworzyć przynajmniej kilkadziesiąt udanych, zróżnicowanych tematycznie,
formalnie i wersyfikacyjnie utworów wierszowanych. Znaczna część tych poezji
nosiła cechy tzw. kontrafaktury, tj. skomponowana była rytmicznie do rytmów
znanych już melodii, przez co nadawała się do śpiewu jako hymny, kolędy, marsze
lub inne pieśni. Autor artykułu jako pierwszy w historiografii literatury opisuje
sylwetkę ks. J. Janiszewskiego oraz opisuje i ogólnie analizuje jego twórczość
literacką (nowość). Autor jako pierwszy z badaczy odkrywa zapomnianego
księdza-poetę działającego na Bukowinie na początku XX w. (ziemie na pograniczu
obecnej Ukrainy i Rumunii). Do tekstu dodano pierwszy raz publikowaną
obszerną bibliografię podmiotową (wykaz dzieł autorskich ks. Janiszewskiego).
Until now nobody yet has studied the pastoral, social and written work of Fr. Joseph Janishevski (1880-1940) of Bukovina. The following article was prepared with the help of the historic-literary method (historiographic analysis of the literary document). This is the first attempt of drawing attention to a man and his poetry enriching the religious spirit and encouraging to education, to avoiding addictions and abandoning them, to persistent community effort for strengthening patriotism and struggle for freedom of Poland. The activity and literary creativity of this eminent Polish priest were among other reasons responsible for his imprisonment and placing him in German concentration camp, which finally led to his martyrdom during the World War II (1940). Poetry of Fr. J. Janishevski may appear helpful in shaping personalities of contemporary priests and lay Poles. A priest-poet may serve as a pedagogic pattern to follow in a difficult 21st century. The present paper, having a form of a larger dissertation, may significantly contribute to the history of Polish literature by broadening essentially the resource knowledge about the forgotten literary work of Fr. J. Janishevski. His priestly vocation together with the need of participation in the religious and national community life flourished in sermons, popular speeches, published pieces and poetic creativity. All were characterized by a significant didactism addressed mainly to Polish folk, existing in spiritual, intellectual, political and material poverty. Some features of this poetry were presented in the selected examples, which prove that Fr. J. Janishevski was a talented poet working on his craft. Apart from his numerous and absorbing pastoral and social dealings, he managed to write at least several dozens smart, various in subject, form and verse pieces of poetry. A major part of this poetry was a kind of contrafacture, i.e. it was composed according the rhythm of well known melodies, so it was ready to be sung as hymns, Christmas carols, marches or other songs. The author of this article is the first in the historiography of literature, who describes the personality of Fr. J. Janishevski and analyses his literary work (novelty). He is also the first to discover the forgotten priest-poet in Bukovina at the earliest of the 20th c. (the area at the frontier of the Ukraine and Romania). The text is supplemented with the first published wide subject bibliography (a list of works by Fr. Janishevski).
До сих пор никто не занимался изучением пастырского, общественного и писательского наследия ксёндза Юзефа Янишевского (1880-1940) на Буко- вине. Автор статьи опирается на историко-литературную методологию (историографический анализ литературного документа). Данное исследова- ние является первой попыткой обратить внимание на этого человека и его обогащённую религиозным духом поэзию – на человека, склонного к совершенствованию, к избеганию дурных привычек, избавлению от них, особенно к длительной, совместной работе по укреплению патриотизма и борьбе за независимость Польши. Деятельность и литературное творчество этого образцового польского священника были, между прочим, причиной заключения его в немецкий концлагерь и мученической смерти во время Второй мировой войны (погиб от рук гитлеровцев в 1940 г.). Поэзия ксёндза Ю. Янишевского может быть полезна в формировании личности священни- ков и польских граждан. Ксёндз-поэт может служить образцом воспитания и примером подражания в трудном ХХI веке. Данная статья имеет характер обширного исследования, является суще- ственным вкладом в изучение польской литературы, расширяющим источ- ники знания о забытых литературных произведениях ксёндза Ю. Янишевского. Священническое призвание в соединении с потребностью участия в жизни религиозной и гражданской общественности засвидетель- ствованы его проповедями, популярными докладами, газетной публицисти- кой, а также поэтическим творчеством с характерным дидактизмом, адресо- ванным прежде всего польскому народу, живущему в духовной, интеллекту- альной, политической и материальной нужде. Некоторые черты этой поэзии представлены в избранных примерах, которые доказывают, что ксёндз Юзеф Янишевский был талантлив и прилежен в работе над своим поэтическим мастерством. Помимо различных всепоглощающих занятий, пастырских и общественных, он смог создать не менее нескольких десятков удачных, тематически и по версификации разнообразных произведений. Значительная часть этих стихов имеет характер так называемой контрафактуры, то есть соответствует ритмам известных мелодий, благодаря чему они могли быть использованы для пения как гимны, марши и иные песни. Автор статьи впервые в истории литературы представляет портрет ксён- дза Ю. Янишевского и общий анализ его литературного творчества (новиз- на). Автор впервые открывает забытого ксёндза-поэта, жившего на Буковине в начале ХХ века (территория на пограничье нынешних Украины и Румы- нии). К тексту статьи прилагается впервые публикующаяся обширная библиография по предмету исследования (список произведений ксёндза Янишевского). - Źródło:
-
Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education; 2014, 1(5); 135-212
2299-9922 - Pojawia się w:
- Religious and Sacred Poetry: An International Quarterly of Religion, Culture and Education
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł