- Tytuł:
- W poszukiwaniu koncepcji politycznej „Dziś i Jutro”. List Witolda Bieńkowskiego do Bolesława Piaseckiego z 1947 r.
- Autorzy:
- Orzełek, Ariel
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2176634.pdf
- Data publikacji:
- 2022-12-31
- Wydawca:
- Wydawnictwo Adam Marszałek
- Tematy:
-
Bolesław Piasecki
„Dziś i Jutro”
myśl polityczna
Stowarzyszenie „PAX”
Witold Bieńkowski
„Today and Tomorrow”
political thought
„PAX” Association - Opis:
-
Witold Bieńkowski (1906–1965) was a Polish Catholic activist, entangled in the dilemmas of the era in which he lived. Before the war, he was associated with Catholic youth movements, during the war, he was an activist of the Front for the Rebirth of Poland. Ge devotedly worked to save Jews in the Council to Aid Jews „Żegota” and in the Jewish section of the Department of Internal Affairs of the Government Delegation for Poland. However, as early as 1944 he was accused of the murder of Ludwik Widerszal and Jerzy Makowiecki, officials from the Information and Propaganda Bureau of the Home Army Headquarters. On the eve of the Warsaw Uprising, he found himself in territories occupied by the Soviet army, where he attempted to act as a government representative for the lands free from Germany. He then made contact with Bolesław Piasecki, but soon he was arrested by the Soviets, with whom he probably held secret political talks. Released by the underground branch in May 1945, at the turn of summer and autumn 1945 legalized thanks to Piasecki, soon assuming the position of editor-in-chief of the „Today and Tomorrow” magazine, and two years later he was appointed a member of the Legislative Sejm. He was a spokesman for the recognition of People’s Poland not only for geopolitical but also ideological reasons, proclaiming the need for radical socio-economic transformations, encouraging Catholics to support them. To gain the authority of this concept, he demanded that the communists should represent Catholics politically, but not in the form of a traditional Christian Democrat party, but with time he came to the conclusion that an informal political environment, even the most influential, meant less than a legal party. Therefore, he became a spokesman for the radical left-wing Catholic party, and when this vision failed, he persuaded Piasecki to formalize their movement ideologically and politically. This is documented by the quoted letter from Bieńkowski to the leader of „Today and Tomorrow” of December 1947, in which he noted that the environment may disintegrate if it is not bound by a specific form serving to implement the program. Bieńkowski quarreled with Piasecki in 1948, later becoming the press clerk of Primate Stefan Wyszyński, and briefly associated with the Christian Social Association. He died, forgotten in 1965, charged with suspicions of the murder of BIP officials. Regardless of this, Piasecki largely took up his concept, creating the „PAX” Association, grading, as Bieńkowski wanted, his leadership and giving it a clear, ambitious program of „overcoming the winner” through „multi-worldview socialism.”
Witold Bieńkowski (1906–1965) był przykładem polskiego działacza katolickiego, uwikłanego w dylematy czasów, w których przyszło mu żyć. Przed wojną związany z ruchem odrodzeniowym, podczas wojny działacz Frontu Odrodzenia Polski, ofiarnie pracował na rzecz ratowania Żydów w Radzie Pomocy Żydom „Żegota” i w referacie żydowskim Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu na Kraj, którym kierował. Jednakże już w 1944 r. zaciążyły na nim oskarżenia o zabójstwo urzędników Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej Ludwika Widerszala i Jerzego Makowieckiego. W przededniu powstania warszawskiego znalazł się na terenach zajętych przez wojska sowieckie, gdzie podjął próbę występowania jako reprezentant rządu dla ziem wolnych od Niemiec. Nawiązał wówczas kontakt z Bolesławem Piaseckim, wkrótce jednak został aresztowany przez Sowietów, z którymi prowadził prawdopodobnie owiane tajemnicą rozmowy polityczne. Uwolniony przez oddział podziemia w maju 1945 r., na przełomie lata i jesieni 1945 r. zalegalizował się dzięki Piaseckiemu, obejmując wkrótce stanowisko redaktora naczelnego pisma „Dziś i Jutro”, zaś dwa lata później otrzymał mandat posła na Sejm Ustawodawczy. Był rzecznikiem uznania Polski Ludowej nie tylko z racji geopolitycznych, ale i ideologicznych, głosząc potrzebę radykalnych przeobrażeń społeczno-ekonomicznych, zachęcając katolików do ich poparcia. Dla zyskania autorytetu tej koncepcji domagał się od komunistów politycznej reprezentacji katolików, jednakże nie w formie tradycyjnej partii chadeckiej, z czasem jednak dochodząc do wniosku, że niesformalizowane środowisko polityczne, nawet najbardziej wpływowe, znaczy mniej niż legalna partia. Dlatego też stał się rzecznikiem radykalnej, lewicowej partii katolickiej, a gdy nie udało się zrealizować tej wizji, namawiał Piaseckiego do formalizacji ideologicznej i politycznej ich ruchu. Dokumentuje to przytoczony list Bieńkowskiego do lidera „Dziś i Jutro” z grudnia 1947 r., w którym zauważał, że środowisko może ulec dezintegracji, jeśli nie będzie go spajała konkretna forma służąca realizacji programu. Bieńkowski poróżnił się z Piaseckim w 1948 r., zostając później referentem prasowym prymasa Stefana Wyszyńskiego, krótko też wiążąc się ze Chrześcijańskim Stowarzyszeniem Społecznym. Zmarł zapomniany w 1965 r., obciążony podejrzeniami o sprawę morderstwa urzędników BIP-u. Niezależnie od tego, Piasecki w dużej mierze podjął jego koncepcję, tworząc Stowarzyszenie „PAX”, stopniując, jak chciał Bieńkowski, jego kierownictwo i nadając mu wyrazisty, ambitny program „przezwyciężenia zwycięzcy” poprzez „socjalizm wieloświatopoglądowy”. - Źródło:
-
Polish Biographical Studies; 2022, 10; 147-180
2353-9291 - Pojawia się w:
- Polish Biographical Studies
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł