- Tytuł:
-
Kanał Augustowski – niezwykła historia budowli hydrotechnicznej z 1. połowy XIX wieku
The Augustów Canal – the interesting history of a hydro-technological structure dating from the first half of the nineteenth century - Autorzy:
- Rymsza, Janusz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/21151089.pdf
- Data publikacji:
- 2023
- Wydawca:
- Narodowy Instytut Dziedzictwa
- Tematy:
-
Kanał Augustowski
sztuczne wapno hydrauliczne
sztuczne spoiwo hydrauliczne
cement portlandzki
cement augustowski
Augustów Canal
artificial hydraulic lime
artificial hydraulic binding agent
Portland cement
Augustów cement - Opis:
-
Wprowadzenie przez Królestwo Prus w 1821 roku wysokich ceł za tranzyt polskich towarów przez swoje terytorium, po Wiśle do bałtyckich portów spowodowało powstanie koncepcji budowy śródlądowej drogi wodnej omijającej Prusy. Zadanie wybudowania kanału, nazwanego później Augustowskim, powierzono polskiej armii, natomiast do realizacji został przyjęty projekt techniczny kanału wykonany przez ppłk. Ignacego Prądzyńskiego (1792–1850). Pod jego nadzorem w ciągu niespełna sześciu lat wybudowano kanał – od rozpoczęcia wznoszenia śluz w czerwcu 1825 roku do wstępnego uruchomienia kanału przed wybuchem powstania listopadowego (29 listopada 1830 roku). Budowę śluz nadzorowali polscy oficerowie, których średnia wieku wyniosła 29 lat. Większość z nich odegrała znaczące role w powstaniu. Z pewnością największa rola przypadła projektantowi i kierującemu budową kanału – Ignacemu Prądzyńskiemu, który w stopniu generała był wodzem naczelnym powstania. Kolejnym ważnym budowniczym był por. Feliks Pancer (1798–1851), który do wznoszenia budowli hydrotechnicznych kanału zastosował wykonane według własnej koncepcji sztuczne spoiwo o lepszych właściwościach niż cement portlandzki opatentowany w 1824 roku w Wielkiej Brytanii. Budowa kanału miała wpływ na powstanie polskiej cywilnej kadry inżynierskiej oraz wzmocnienie cywilnej kadry inżynierskiej w Europie. Z budową kanału jest związane powstanie pierwszych ośrodków polskiego przemysłu cementowego i bitumicznego oraz zakładanie osad wiejskich, a także powstanie idei turystyki wodnej. Kanał Augustowski jest wyjątkowo cennym obiektem hydrotechnicznym, zachowanym w niepowtarzalnej technicznej, historycznej i krajobrazowej formie, i jako taki wart jest wpisania na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.
The introduction by the Kingdom of Prussia of high customs duties for the transit of Polish goods through its territory, along the Vistula River to the Baltic seaports in 1821 gave rise to the concept of building an inland waterway that would bypass Prussia. The task of building the canal, later called the Augustów Canal, was entrusted to the Polish army, while the technical design of the canal approved for implementation was conceived by Lieutenant Colonel Ignacy Prądzyński (1792–1850). Under his supervision, the canal was built in less than six years – from the start of the construction of the locks in June 1825 to the initial launch of the canal before the outbreak of the November Uprising (29 November 1830). The construction of the locks was supervised by Polish officers, whose average age was 29. Most of them had significant roles in the uprising. Certainly, the designer and supervisor of the canal’s construction, Ignacy Prądzyński, played the key role – in the rank of general, he was commander-in-chief of the uprising. Another important builder was Lieutenant Feliks Pancer (1798–1851), who used an artificial binder made according to his own conception, which had better properties than the Portland cement patented in Britain in 1824, for the construction of the canal’s hydrotechnological structures. The canal’s construction contributed to the emergence of a corps of Polish civil engineers and the strengthening of the civil engineering cadre in Europe. Also associated with the construction of the canal is the appearance of the first centres of the Polish cement industry and bitumen products, the establishment of rural settlements, as well as the emergence of the idea of water tourism. The Augustów Canal is an exceptionally valuable hydro-technological object, preserved in a unique form that embraces its technological aspects as well as its history and landscape, and as such is worthy of being inscribed on the UNESCO World Heritage List. - Źródło:
-
Ochrona Zabytków; 2023, 1; 255-283
0029-8247
2956-6606 - Pojawia się w:
- Ochrona Zabytków
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł