- Tytuł:
- Ekslibris Adolfa Sternschussa jako przykład poszukiwania sztuki narodowej
- Autorzy:
- Podniesińska, Katarzyna
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2083439.pdf
- Data publikacji:
- 2022-01-07
- Wydawca:
- Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
- Tematy:
-
Adolf Sternschuss
Antonii Procajłowicz
Jerzy Warchałowski
Zenon Przesmycki
Stanisław Wyspiański
ekslibris
znak książkowy
drukarstwo
litografi a
książka
biblioteka
ex libris
bookplate
printing
lithography
library - Opis:
-
Przedmiotem artykułu jest ekslibris wykonany w 1904 r. dla kolekcjonera i miłośnika sztuki żydowskiego pochodzenia – Adolfa Sternschussa. Stworzony przez Antoniego Procajłowicza znak książkowy – uchodzący za sztandarowy przykład sztuki młodopolskiej i posiadający bogatą literaturę – nie doczekał się do tej pory pogłębionej analizy. W tekście podkreślono jego związek z ruchem odnowy rzemiosła drukarskiego i poszukiwaniem nowej sztuki opartej na wartościach polskich, omówiono też szereg wystaw i wydawnictw stanowiących drogę rozwoju dla tego procesu. Inspiracją dla omawianego dzieła była ludowa wycinanka, a źródła tych inspiracji można szukać w działalności Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana, szczególnie zaś Jerzego Warchałowskiego, który był jej pierwszym miłośnikiem i badaczem. Wycinanka polska przez swoje niezwykłe bogactwo form – niespotykane wśród innych narodów – posiadała z założenia narodowy charakter. Natomiast źródła zastosowanych motywów – ptaków siedzących po bokach tablicy napisowej zwieńczonej koroną – można doszukiwać się w ekslibrisie herbowym oraz w sztuce żydowskiej (niekoniecznie samej wycinance). Jak wykazano, ten właśnie motyw – zwierząt pilnujących tablic kamiennych – należał do adoptowanych układów w polskiej sztuce, np. architekturze.
The topic of this article is the ex libris made in 1904 for Adolf Sternschuss, an art connoisseur and collector of Jewish origins. This bookplate, a well-studied specimen of Young Poland art made by Antoni Procajłowicz, has not been a subject of deep analysis yet. The author underlines the connection between the ex libris and the movement to revive the craft of printing and to find a new art style based on Polish values. She also discusses a series of exhibitions and publications that contributed to the development of this process. The direct inspiration for the bookplate was folk papercutting, whose origins can be found in the activities of the association Polish Applied Arts [Polska Sztuka Stosowana], in particular of Jerzy Warchałowski, its fi rst amateur and researcher. Polish papercutting, especially rich in form and distinct from papercutting present in other countries, had a particular national character. On the other hand, the motif of the ex libris – birds sitting on the sides of a crowned plate – might have its origins in coat-of-arms bookplate art and in Jewish art (albeit not necessarily papercutting). Th e author has argued that this motif of birds guarding a stone plate was adapted by Polish art, for example architecture. - Źródło:
-
Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 13; 127-157
2450-4475 - Pojawia się w:
- Res Gestae. Czasopismo Historyczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł