Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "translation history" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    Dzieje tłumaczeń, czyli o historii, której nie ma
    Acts of translation. The history that does not exist
    Autorzy:
    Święch, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/511237.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    translation
    history
    text
    discourse
    Opis:
    Translations have been an interesting part of the history of literature. What has been their function and meaning in different literary epochs? Did they promote new tendencies or influence the creativity of the writers? What has been underestimated so far is the art of translation itself, that is, the development of techniques and styles of translation according to changes in the translator’s work conditions, especially the emancipation, secularization and professionalization of the profession, so that they have been seen as equal in importance to the writers themselves. What should be analyzed are the procedures and practices of translation, which can be interpreted according to contemporary textology. The history of the art of translation is also inspired by contemporary cultural studies, because it regards translation as an institution and focuses on translation discourse, that is, the complex of images, ideas and metaphors that each translator must respect when considering their readers. The tradition of translation is partly different from literary tradition in that the rules of ‘good translation’ promoted at certain times create a codex of a translator’s work.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2016, 2(18); 23-30
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Paradoksy antologizacji poezji polskiej w przekładach na język bułgarski
    Парадокси на антологизацията на полската поезия на български език
    The Paradoxes of Polish Poetry’s Anthologising in Bulgarian Language Translations
    Autorzy:
    Kovacheva, Adriana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486721.pdf
    Data publikacji:
    2013-07-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    antologia
    antologizacja
    historia tłumaczeń
    bułgarska poezja współczesna
    stereotypy w recepcji
    антология
    антологизация
    история на превода
    съвременна българска поезия
    стереотипи в литературната рецепция
    anthology
    anthologising
    translation history
    bulgarian contemporary poetry
    stereotypes in literary reception
    Opis:
    В настоящата статия разглеждам два парадокса, свързани с редакцията на антологията Съвременни полски поети, които са свързани със съществуващите сред българските читатели и изследователи-специалисти стереотипи за полската поезия. Първият е свързан с утвърждаването на приетия още от Боян Пенев в неговата антология от 1921 година модел на въобразения читател, който ограничава възможностите за сравнителен прочит на предлагания материал. Вторият парадокс е несъответствието между декларираното в увода на антологията желание да се изяснят взаимовръзките между литературните явления от периода преди и след Втората световна война и действителното премълчаване на ролята на авангарда за развитието на полската поезия. Този парадокс е предизвикан от опита да се наложат стереотипизирани представи за поетиката и идеологията на литературния авангард като историческо яваление.
    This article explores two paradoxes related to the concept of the Anthology of Contemporary Polish Poets that are associated with stereotypes about Polish poetry which exists amongst Bulgarian readers and researchers. The first paradox is related to the establishment of a model of the reader, introduced by Boyan Penev in his anthology from 1921, which limits opportunities for comparative reading of the proposed anthologized material. The second paradox is the discrepancy between the statements made in the introduction to the anthology that the relationships between literary phenomena of the periods before and after the Second World War will be clarified and elaborated and the actual omission of the role of the vanguard in the development of the Polish poetry. This paradox is caused by attempts to impose stereotyped notions of poetics and ideology of the literary avant-garde in the time the anthology was published.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2013, 4, 1; 208-223
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia polonistyki na Uniwersytecie Macieja Bela w Bańskiej Bystrzycy
    Education of Slovak translators of Polish language
    Autorzy:
    Račáková, Anita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/511540.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Matej Bel University in Banská Bystrica
    Polish studies
    history, translation
    Opis:
    The article concerns itself with a history of Polish Studies at Matej Bel University in Banská Bystrica. The author introduces some earlier and present academic members of the university staff, discusses Polish Studies curricula, and promotes the most important achievements of the employees, their research and cultural activities as well as their cooperation with various educational and cultural institutions in Slovakia and abroad.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2015, 1(15); 105-111
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz Turka osmańskiego — między mitem, historią a przekładem (na marginesie dwóch powieści historycznych Wery Mutafczijewej)
    Образът на Османеца — между мита, историята и превода (за два исторически романа на Вера Мутафчиева)
    Representations of Ottoman Turks — between myth, history and translation (about two historical novels of Vera Mutafchieva)
    Autorzy:
    Kovacheva, Adriana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487104.pdf
    Data publikacji:
    2011-01-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Vera Mutafchieva
    mit
    historia i przekład
    myth
    history and translation
    Opis:
    .В настоящата статия са поставени два основни проблема. Първият е свързан със ситуирането на повествователната стратегия на представяне на османеца в романите "Случаят Джем" и "Последните Шишмановци" в рамките на българския исторически и литературен контекст от 60-те и 70-те години на ХХ век. Образите на мюсюлманите и турците в историческите романи на Вера Мутафчиева не могат да бъдат разглеждани без контекста на възрожденската и фолклорна традиция на представяне на османските турци. В така начертаните аналитични контекстови полета се очертават три важни конфликтогенни теми, чиeто пресъздаване може да послужи като критерий за оценка на полския превод на романа "Случаят Джем" — темата за Изтока и Запада, темата за многоетничността в Османската империя и темата за българските стереотипи за турците, исляма, за епохата на османско управление и за собствената национална идентичност. Вторият засяга полския прочит на горепосочените романи на Мутафчиева, изразен в превода. Анализът на някои значими детайли показва, че в полската езикова версия образът на османските турци не следва акцентите на оригинала и елиминира неговите локални начения, а следователно — нивелира заложените в него ключови за интерпретацията му конфликти и противоречия.
    This paper raises two main questions. The first one is how to situate the strategy of representation of Ottoman Turks in historical novels of Vera Mutafchieva "The Djem Affair" and "The Last Shishmans" in the frames of bulgarian historical and literary context of the ‘60s and ‘70s of the 20th century. It is not possibile to describe this strategy without reference to the impact of folklore and nineteenth century tradition of representing the Muslims and Turks. In this context fields three themes that causes conflicts are distinguished and their interpretation in the translation of the novel could be used as a criterium for the translation’s evaluation. These themes are the notion of East and West, the topic of multiethnicity in Ottoman Empire and bulgarian stereotypes of Turks, Islam and national identity. The second question is how the Polish translator interpreted above mentioned historical novels of Mutafchieva. The analysis of some important details shows that the polish translation of "The Djem Affair" do not follow original emphases and thus eliminate some local meanings of the novel, which means that it obliterates some of its key conflicts and contradictions.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2011, 2, 1; 61-79
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja przekładu L’ubomíra Feldka w kontekście słowackiej myśli przekładoznawczej
    L’ubomír Feldek’s concept of translation in the context of the Slovak translatological thoughts
    Autorzy:
    Spyrka, Lucyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486930.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    the theory of translation
    Slovak translatology
    Ľubomír Feldek
    history of translation
    Opis:
    V Poľsku slovenské myslenie o preklade je spájané predovšetkým s koncepciou Antona Popoviča a jeho školou prekladu. Článok načrtáva dejiny vývoja umeleckého prekladu a mys‑ lenia o preklade na Slovensku a následne popisuje zakladajúcu sa na praktických skúsenostiach koncepciu prekladateľa a kritika prekladu, básnika Ľubomíra Feldeka. Feldek takisto ako Popovič, považoval preklad za formu komunikácie. Podčiarkoval nasmerovanie na otázky recepcie. Svoje názory uviedol v knihe Z reči do reči (1977), ktorá sa stretla s veľkým záujmom medzi slo‑ venskými bádateľmi a teoretikmi prekladu. Článok uvádza polemické a kritické ohlasy ako aj akceptujúce a chváliace reakcie, ktoré odzneli vo chvíli uverejnenia Feldekovej knihy, a neskoršie komentáre až k najnovším, ktoré mapujú miesto názorov básnika — prekladateľa v slovenskej translatológii.
    In Poland, Slovak translatological thought is mainly associated with the concepts of Anton Popovič and his school of translation. The article presents an overview of the history of the de‑ velopment of translation and translation studies in Slovakia, and then discusses the poet L’ubomír Feldek’s concept based on his practical experiences as an interpreter and critic of translation. Feldek, like Popovič treats translation as a form of communication, emphasizing a focus on the issues of reception. He presented his conception in the book Z reči do reči (1977), which was met with great interest by Slovak theoreticians of translation. The article presents the polemical and critical opinions and acceptance and praise which were formulated at the time of the publication of the Feldek’s book, and the comments subsequent to the most recent controversy, which document the place of the views of the poet — translator in Slovak translatology.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 1; 64-77
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Unité d’analyse en traductologie descriptive. Une contribution à la méthodologie des DTS
    Unit of Analysis in Descriptive Translation Studies. A contribution to the DTS methodology
    Autorzy:
    Raková, Zuzana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1053754.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-28
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    translation processes
    Descriptive Translation Studies
    unit of analysis
    method of comparative analysis
    History of translation
    Opis:
    This article aims to specify one method of descriptive analysis, which can be used in the epistemological framework of the Descriptive Translation Studies and the theory of the polysystem. The challenge is essentially to define the unit of analysis in relation to traditional translation methods (borrowing, tracing, literal translation, transposition, modulation, equivalence, adaptation), defined in 1958 by Jean-Paul Vinay and Jean Darbelnet. We aim to associate the comparative stylistics with polysystem theory on the descriptive studies of translation and to propose a method of qualitative and quantitative analysis on corpus of source and target texts. The method could be profitable especially for studies in the field of the history of translation (in the phase of “historical criticism” according to the taxonomy of the discipline formulated by A. Pym).
    Źródło:
    Romanica Silesiana; 2020, 18, 2; 111-124
    1898-2433
    2353-9887
    Pojawia się w:
    Romanica Silesiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja przekładu artystycznego Dory Gabe i jej odzwierciedlenie w korespondencji z Anną Kamieńską
    Dora Gabe’s Notion of Literary Translation and its Reflection in Her Letters to Anna Kamieńska
    Autorzy:
    Kowaczewa, Adriana
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/511099.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    history of translation
    contemporary Polish poetry contemporary Bulgarian poetry
    letters and correspondence as biographical materials
    Opis:
    Dora Gabe’s concept of translation as a product and creative practice was formed by her cooperation with one of the most prominent Bulgarian scholars – Boyan Penev. Later on, after Penev’s death, the poetess has changed and modified her understanding of the process of translation significantly. In this article the author claims that a corporeal experience of the process of translation, spontaneity and a consciously recognized need to cooperate with the author are the most important characteristics of Gabe’s own translational project. Gabe’s long-lasting correspondence with Anna Kamieńska shows all those characteristics and proves that in the late period of Gabe’s work translation was a way to establish a feeling of com-munion and transgress her cultural and artistic identity.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2013, 2(12); 257-273
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Literatura tłumaczona jako naturalny etap historii gatunku? Projekt Stefana Minczewa Iz istorja na Byłgarskija Roman
    Преводна литература като натурален етап в развитие на жанра? За проекта Из история на българския роман на Стефан Минчев
    Translated Literature as a natural Phase of History of the Genre? Stefan Minchev’s Project Iz istorija na balgarskija Roman
    Autorzy:
    Pytlak, Magdalena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486698.pdf
    Data publikacji:
    2014-10-01
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    historia tłumaczenia
    historia literatury bułgarskiej
    gatunek literacki
    история на превода
    история на българската литература
    жанр
    history of translation
    history of Bulgarian literature
    literary genre
    Opis:
    Статията представя работата на българския литератур Стефан Минчев (1874—1912) — Из история на българския роман — като своеобразен проект. В публикуваната между 1908 и 1912 година студия авторът включва не само оригиналните български произведения, но също така преводите, както и побългарените съчинения. Статията резюмира проекта на Минчев и се стреми да отговори на въпроса за мотивация на неговия подход. Дали за изследователя преводът е натурален етап в равитие на един жанр? Дали чрез включването на преводите изследователят повишава стойността на млад език и литература, а може обратно — показва тяхната слабост? И дали той базира на вече съществуващ метод, или подходът му изпреварва времето, не само в контекста на българските и славяските преводни студии?
    The paper presents the work of Bulgarian literary critic and scholar Stefan Minchev (1874—1912). In his work Iz istorija na bylgarskija roman (From the History of Bulgarian Novel) created in 1908—1912, the author includes not only Bulgarian pieces, but also translated and adapted (pobalgareni) ones. The paper recounts Minchev’s project and attempts to answer the question about motivation of the literary scholar. Was it unreflective gesture, or rather treating it as a natural stage in history of the literary genre? Was it to gentrify young literature and language, or to show its weakness? And finally — was it based on already existing model or it was innovate, groundbreaking not only in the context of Bulgarian or Slavonic literary translation studies.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2014, 5, 1; 160-173
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recepcja literatury polskiej w Chinach: teoria i dzieje
    Reception of Polish Literature in China: theory and history
    Autorzy:
    Yinan, Li
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/510783.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Polish literature
    reception
    translation
    literary criticism
    Opis:
    Polish literature is popular in China. For over a hundred years some 330 works of Polish literature have been published in China along with hundreds of critical works. The article aims at presenting the reception of Polish literature inChina, it discusses issues such as: the history of translation, the selection of translated works and translators’ interests, interpretation of the works and their significance for both Polish literature and Chinese society.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2016, 2(18); 171-185
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Między przekładem, komentarzem a interpretacją - uwagi na marginesie anglojęzycznego podręcznika literatury polskiej
    In-between Translation, Commentary and Interpretation - Remarks on the Margins of an English Language History of Polish Literature
    Autorzy:
    Skwara, Marta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487197.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    translation
    commentary
    interpretation
    intertextuality
    Polish literature
    przekład
    komentarz
    interpretacja
    interseksualność
    poezja polska
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest związkom trzech „metatekstów”: przekła¬du, komentarza i interpretacji. Na podstawie rozważań Antoine’a Bermana wskazano ich wzajemne powiązania, aby przeanalizować wybrane przekłady poezji polskiej na język an¬gielski. Celem autorki jest zbadanie różnych ról, jakie mogą one pełnić w przedstawianiu literatury polskiej czytelnikowi z innego kręgu językowego. Szczególnie podkreślono rolę przekładu jako interpretacji, a także znaczenie komentarza jako istotnego uzupełnienia przekładu oraz rolę przekładów i komentarzy jako użytecznych probierzy interpretacji.
    The paper is devoted to the connections among three “metatexts”: trans- lation, commentary, and interpretation. On the basis of Antoine Bermans assumptions I demonstrate how they are intertwined in order to analyze chosen pieces of Polish poetry in English translation. My aim is to explore various roles which they can play in presenting Polish literature to foreign readers. An emphasis is put on a role of any translation as an in¬terpretation and on a role of a commentary as a crucial supplement of a translation. I also indicate how translations and commentaries can serve as useful probes of interpretations.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2018, 9, 1; 163-182
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Historia Słowenii oczami Polaka O przekładach literatury słoweńskiej Joanny Pomorskiej
    Slovenska zgodovina v očeh Poljaka O slovenski literaturi v prevodih Joanne Pomorske
    The History of Slovenia in a Polish perspective Slovenian literature as translated by Joanna Pomorska
    Autorzy:
    Cieślar, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/486838.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    esej
    prevod
    zgodovina
    Joanna Pomorska
    Drago Jančar
    essay
    translation
    history
    Opis:
    Prispevek obravnava temo prevajalčevih odločitev na primeru prevoda zbirke Jančarjevih esejev Terra incognita, ki ga je pripravila Joanna Pomorska. Članek izhaja iz teorije tropov Hay‑ dna Whita, ki svoja raziskovanja neposredno navezuje na zgodovinopisje in opozarja na past objektivne zgodovine, ki pravzaprav po njegovem ne sme obstajati. Prav to najdemo v esejih, v katerih vsebino preveva duh zgodovine, denimo Jančarjevi eseji se pogosto dotikajo teme slov‑ enske zgodovine, ki jih avtor postavlja ne samo v slovenski kontekst, ampak tudi v jugoslovanski in celo evropski. Podoba zgodovine v njegovih delih je zgrajena na izjemen način, v katerem prevladuje ironija, ki izhaja iz posmehljive trditve o kolesu zgodovine. Ta svojevrstna perspektiva ni ohranjena v prevajanju, kjer prevajalka mora upoštevati predvsem poljskega bralca, ki slov‑ ensko zgodovino le bežno pozna. Avtorica članka še posebej posveča pozornost ponazoritvi posledic prevajalskih strategij in njihovih razmerij do eseja kot nosilca zgodovine. Raziskuje in analizira prevajalske izbire na leksikalno ‑semantični ravni ter prikazuje njihov vpliv na dojemanje prevedenega besedila.
    The article deals with the topic of translator’s choices while investigating the case of the translation of Drago Jančar’s book, Terra incognita, translated in Poland by Joanna Pomorska. This article is based on the theory of tropes by Hayden White, whose research is directly related to the historiography, and points out to the trap of objective or truly scientific history which, in fact, cannot exist. The same also applies to the essays that include some threads of history, such as Jančar’s essays concerning Slovenian history, analyzed not only in the Slovenian, but also in Yugoslavian and even European context. The image of history in his works is built on the remarkable way, where prevails the irony arising from the specific argument on the wheel of history. This unique perspective cannot be retained in the translation, where the translator must take into account a Polish reader’s limited knowledge about the Slovenian history. The author pays particular attention to illustrating the effects of translation strategies and its attitude towards the essay as a relay of history. She analyzes the translation choices on the lexical ‑semantic level, and shows their impact on the perception of the text.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2016, 7, 1; 236-249
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kundera światowy? Hrabal peryferyjny? Przekład jako forma promocji?
    Světový Kundera? Lokalní Hrabal? Překlad jako forma propagace?
    Global Kundera? Peripheral Hrabal? Translation as a Form of Promotion?
    Autorzy:
    Soliński, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487237.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    historia literatury europejskiej
    przekład literack
    autoprzekład
    współczesna literatura czeska
    B. Hrabal
    M. Kundera
    A. Benoit-Dusausoy
    G. Fontaine
    P. Casanova
    J. Gruša
    J. Škvorecký
    history of European literature
    literary translation
    self-translation
    contemporary Czech literature
    historie evropské literatury
    literarní překlad
    autopřeklad
    současná česká literatura
    Opis:
    The paper attempts to describe selected aspects of the impact of new concepts (such as history of European literature or history of the world republic of literature) that have entered into the literary and translation discourse and that coexist with the traditional categories such as ancient literature, modern literature, national literature, world literature, synthesis of the history of literature or process of the history of literature. The “confusion of tongues” (confusio linguarum) connected with the emergence of these novel concepts has undoubtedly affected the discipline of translation studies and, in particular, the promotional aspects of translation and self-translation as well as other related phenomena. An interesting role in this discussion is also played by what I refer to as “perspective,” from which the incorporation of given works or authors into European literature or world literature is being observed. In two out of the four analyzed works, the French (Parisian) perspective prevails, characteristic of a certain stage of comparative studies that seemed to have lost significance some time ago. The two remaining works, written from the Czech perspective, are addressed to English- and German-speaking readers, respectively.
    Práce je pokusem popsat některé aspekty vlivu jež v dyskursu literárnědnem (i překladatelském) maji některe nové koncepty (vedle již zavedených: literatura starověká, literatura novověká, literatura obecná, literárněhistorická synteza, literárněhistorický proces). Konkrétně jde o koncepty historie evropské literatury, historie světové literatury a zejmena světové republiky literatury. To, co vycházi z těchto konceptu (svého druhu confusio linguarum) muselo změnit široce pojatou translatologii, především pokud jde o propagační silu překladu, autopřekladu, atd. Hodno úvahy je rovněž to, co popisuji jako „hledisko”, z něhož je možno pozorovat pronikaní konkretnych děl do „literatury evropské” nebo „literatury světové”. Ve dvou ze čtyř analyzovaných prací dominuje francouzské (resp. Pařížské hledisko), které je typické pro jisté období komparatistických studii. O tomto hledisku se soudi, že je již šťastně překonáno. Dvě další prace jsou napsány z české perspektivy a obracejí se k čtenářům anglo- a německojazyčným.
    W artykule podjęto próbę opisania wybranych aspektów oddziaływania nowych koncepcji (takich jak historia literatury europejskiej czy historia światowej republiki literatury), które weszły do dyskursu literackiego i przekładoznawczego i które współistnieją z tradycyjnymi kategoriami, takimi jak literatura dawna, współczesna, literatura narodowa, literatura światowa czy proces historii literatury. „Pomieszanie języków” (confusio linguarum), związane z pojawieniem się tych pojęć powieściowych, niewątpliwie wpłynęło na dziedzinę studiów translatorskich, a w szczególności na promocję przekładu i autoprzekładu oraz na inne zjawiska z tym związane. Ciekawą rolę w tej dyskusji odgrywa również to, co nazywam „perspektywą”, z której obserwuje się włączanie danych utworów lub autorów do literatury europejskiej lub światowej. W dwóch z czterech analizowanych w artykule dzieł dominuje perspektywa francuska (paryska), charakterystyczna dla pewnego etapu badań porównawczych, który, jak się zdaje, już się zakończył. Dwie pozostałe publikacje, napisane z perspektywy czeskiej, są adresowane do czytelników anglo- i niemieckojęzycznych.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2020, 10, 1; 225-241
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O najstarszych polskich przekładach literatury słowackiej
    O najstarsich polskych prekladoch slovenskej literatury
    About the Oldest Polish Translations of Slovak Literature
    Autorzy:
    Spyrka, Lucyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/487195.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    translation
    history
    Slovak literature
    Polish literature
    translator
    preklad
    dejiny
    slovenska literatura
    polska literatura
    prekladatel
    Opis:
    Studia vychadza z navrhnuteho J. Jarniewiczom clenenia postoją prekla- datelov na zakonodarcov a vel'vyslancov. Polske preklady slovenskej literatury spravidla existuju v ulohe zastupcu póvodnej literatury a kultury. Okolnosti suvisiace so vznikom alebo zverejnenim najstarsich polskych prekladov tejto literatury: l'udovej piesne, ktora je castou romanu J. Rostworowskeho Zamek na Czorsztynie, romanu J. Kalinciaka Restavra- cia v preklade P. Stalmacha a dramy J. Gregora Tajovskeho Matka prelozenej F. Gwiżdżom ukazuju, ze motlvy, ktorymi sa riadili tito prekladatelia, azda neboli spojene iba s pocitom misie a tuzbou byt velvyslancom prelozeneho diela, autora a póvodnej literatury
    The article refers to J. Jarniewicz’s concept of two types of translators attitude: legislator and ambassador. Polish translations of Slovak literature generally exist as a representative of the original literature and culture. Circumstances of creating and publication of the oldest Polish translations of this literature: a folk song, part of J. Ros- tworowski’s novel Zamek na Czorsztynie, a novel by J. Kalinciak Restavracia translated by P. Stalmach and a drama Matka by J. Gregor Tajovsky translated by F. Gwiżdż, shows the motives behind these translators probably were not necessarily associated only with the mission and with the desire to be an ambassador of a translated work, author and primary literature.
    Źródło:
    Przekłady Literatur Słowiańskich; 2018, 9, 1; 183-200
    1899-9417
    2353-9763
    Pojawia się w:
    Przekłady Literatur Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Translacja i uposażenie kolegiaty w Raciborzu w 1416 roku. Przyczynek do dziejów Kościoła na Górnym Śląsku w średniowieczu
    The Translation and Endowment of the Collegiate in Racibórz in 1416: A Contribution to the History of the Church in Upper Silesia in the Middle Ages
    Gründung und Verlegung der Ratiborer Stiftskirche im Jahre 1416. Ein Beitrag zur Geschichte der oberschlesischen Kirche im Mittelalte
    Autorzy:
    Sperka, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/27266853.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Ratibor
    Kirche in Schlesien
    schlesische Fürsten
    Johann II. der Eisern
    Racibórz
    kościół na Śląsku
    książęta śląscy
    Jan II Żelazny
    church in Silesia
    Silesian princes
    John II Żelazny (the Iron
    Opis:
    Początki kolegiaty raciborskiej wiążą się ze skutkami wydarzeń, które rozegrały się w końcu XIII wieku na Śląsku, kiedy doszło do gwałtownego konfliktu między księciem wrocławskim Henrykiem IV Probusem a biskupem wrocławskim Tomaszem II, którego wsparli książęta opolscy. W 1288 roku biskup wrocławski, odwdzięczając się swoim sojusznikom za udzieloną pomoc, ale także jako ekspiację za zakończony spór, ufundował przy kaplicy zamkowej w Raciborzu kolegiatę pw. św. Tomasza Kantauryjskiego. Zapewniał jej także podstawy materialnego funkcjonowania, uposażając dziesięcinami ze stołu biskupiego. W latach ok. 1288—1292 wzniesiono na zamku imponującą gotycką kaplicę, gdzie znalazła siedzibę kapituła kolegiacka. W następnych latach kolegiata raciborska pozostawała pod opieką kolejnych książąt władających Raciborzem: syna Przemysława, Leszka, a później przedstawicieli czeskich Przemyślidów z linii opawskiej, którzy w 1337 roku przejęli księstwo raciborskie — Mikołaja II, a potem jego syna Jana I i wnuka Jana II Żelaznego. Książęta ci czynili kolejne fundacje na rzecz kapituły i jej zamkowej siedziby, zwiększając uposażenie i powołując nowe prebendy. W 1416 roku Jan Żelazny, za zgodą biskupa wrocławskiego Wacława, księcia legnickiego, przeniósł kolegiatę znajdującą się na zamku raciborskim przy kaplicy św. Tomasza Kantauryjskiego do kościoła parafialnego Wniebowzięcia NMP w mieście Raciborzu oraz ustanowił i uposażył tam prebendy dla prepozyta, dziekana, 12 kanoników i tyluż wikariuszy. Powodem przeniesienia było problematyczne usytuowanie kolegiaty przy niewielkiej kaplicy, która w tym czasie była już niewystarczająca w stosunku do rosnących potrzeb, zwłaszcza erygowania nowych prebend. Ponadto kanonicy i wikariusze mieszkający w mieście ze względu na codzienne zamykanie bram miejskiej i zamkowej mieli trudności z punktualnym odprawianiem nabożeństw. Nowe uposażenie kolegiaty raciborskiej składało się z części pochodzącej z czasów jej powołania (koniec XIII wieku) oraz z części ustanowionej na nowo. W 1416 roku książę erygował i uposażył nową kaplicę, natomiast w 1422 roku na nowo uposażył kustodię. Przeniesienie kolegiaty z kaplicy na zamku do miasta, do kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP przez księcia Jana II Żelaznego niewątpliwie przyczyniło się do jej znacznego rozwoju w następnych latach. Kolegiata zyskała bowiem duże wsparcie ze strony władz i mieszczaństwa bogatego Raciborza.
    Die Ursprünge der Ratiborer Stiftskirche sind mit historischen Ereignissen des späten 13. Jahrhunderts in Schlesien verbunden, als es zu einem gewaltsamen Konflikt zwischen dem Breslauer Herzog Heinrich IV. Probus und dem Breslauer Bischof Thomas II. kam. Im Jahre 1288 gründete der Bischof als Dank für die Hilfe seiner Verbündeten, aber auch als Sühne für den beigelegten Streit, bei der Burgkapelle in Ratibor die dem Heiligen Thomas Becket von Canterbury geweihte Stiftskirche. Darüber hinaus sicherte er die materiellen Grundlagen ihrer Tätigkeit, indem er die neugegründete Kirche mit Spenden aus bischöflichen Zehntabgaben finanzierte. In den Jahren 1288—1292 wurde auf der Burg eine imposante gotische Kapelle errichtet, in der das Stiftskapitel seinen Sitz fand. In den folgenden Jahren stand die Ratiborer Stiftskirche unter der Obhut von Herzögen, die über Ratibor herrschten, unter anderem Lestko von Ratibor — dem Sohn von Primislaus, und später auch von Vertretern der böhmischen Přemysliden aus der Troppauer Linie, die 1337 das Herzogtum Ratibor übernahmen — Nikolaus II., und danach seinem Sohn — Johann I. und seinem Enkel — Johann II. dem Eisernen. Die Herzöge errichteten zugunsten des Kapitels und dessen Burgsitzes weitere Stiftungen, indem sie sein Vermögen steigerten und neue Präbenden gründeten. Im Jahre 1416 verlegte Johann II. der Eiserne mit Zustimmung des Fürstbischofs von Breslau und Herzogs von Liegnitz— Wenzels II., das Stiftskapitel, das sich auf der Ratiborer Burg bei der Kapelle des Heiligen Thomas Becket von Canterbury befand, in die Stadtpfarrkirche Mariä Himmelfahrt von Ratibor. Dabei stiftete er dort Präbenden für den Propst, Dekan, 12 Kanoniker und ebenso viele Vikare. Der Grund für den Umzug war die problematische Lage der Stiftskirche bei einer kleinen Kapelle, die schon damals für die wachsenden Bedürfnisse, insbesondere in Bezug auf die Errichtung neuer Präbenden, nicht ausreichte. Außerdem war es für die in der Stadt lebenden Kanoniker und Vikare aufgrund der täglichen Schließung der Stadt- und Burgtore schwierig, die Gottesdienste pünktlich abzuhalten. Das Vermögen der neugegründeten Ratiborer Stiftskirche bestand aus einem Teil, der aus der Zeit ihrer ersten Gründung (Ende des 13. Jahrhunderts) stammte, sowie einem Teil, der neu gestiftet wurde. Im Jahre 1416 ließ der Herzog eine neue Kapelle errichten und 1422 stiftete er eine neue Custodia. Die Verlegung der Stiftskirche von der Burgkapelle in die Stadtpfarrkirche Mariä Himmelfahrt durch Herzog Johann II. den Eisernen trug zweifellos zu ihrer Weiterentwicklung bei, da sie in den folgenden Jahren von Stadtbehörden und Bürgern des reichen Ratibor wesentlich unterstützt wurde.
    The beginnings of the collegiate church of Racibórz are associated with the effects of events that took place at the end of the thirteenth century in Silesia, i.e., the violent conflict between the Duke of Wrocław Henry IV Probus and the bishop of Wrocław Thomas II, who was supported by the Dukes of Opole. In 1288, the bishop of Wrocław, repaying his allies for the help they provided, but also as an expiation for the settled dispute, founded a collegiate church of St. Thomas Cantapurian at the chapel in Racibórz. He also provided it with a material for its functioning, endowing it with tithes from the bishop’s treasury. In the years around 1288—1292, an impressive gothic chapel was erected in the castle, where the collegiate chapter was located. In the following years, the collegiate church of Racibórz remained under the care of subsequent princes who ruled in Racibórz, the son of Przemysław, Leszek, and later representatives of the Czech Přemyslids from the Opava line, who in 1337 took over the Duchy of Racibórz. Nicholas II, and then his son John I and grandson John II Żelazny (the Iron). These princes made further foundations for the chapter and its castle seat, increasing the salary and establishing new prebends. In 1416, John II the Iron, with the consent of the bishop of Wrocław, Wacław, Duke of Legnica, moved the collegiate church located at the Racibórz Castle at the chapel of St. Thomas Cantapurai to the parish church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary in the city of Racibórz and established and endowed there prebends for the provost, dean, 12 canons and as many vicars. The reason for the relocation was the problematic location of the collegiate church at a small chapel, which at that time was already insufficient for the growing needs, especially the erection of new prebends. In addition, canons and vicars living in the city, due to the daily closure of the city and castle gates, had difficulties with punctual celebration of services. The new salary of the Racibórz collegiate church consisted of a part from the time of its establishment (the end of the thirteenth century) and a part established anew. In 1416, the prince erected and planted a new chapel, while in 1422 he re-endowed the custody. The transfer of the collegiate church from the chapel in the castle to the town, to the parish church of the Assumption of the Blessed Virgin Mary by Prince John II the Iron undoubtedly contributed to its significant development in the following years. The collegiate church gained great support from the authorities and the bourgeoisie of rich Racibórz.
    Źródło:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2022, 14; 185-199
    2080-492X
    2353-9720
    Pojawia się w:
    Średniowiecze Polskie i Powszechne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies