- Tytuł:
- Jost von Küssow, kapitan zamku Vígľaš (w sprawie jego pochodzenia i działalności w połowie XV wieku)
- Autorzy:
- Maliniak, Pavol
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1591200.pdf
- Data publikacji:
- 2016
- Wydawca:
- Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
- Tematy:
-
West Pomerania
medieval Hungary
Vígľaš castle
knight Jost from Koszewo
career of nobility
rycerz Jost z Koszewa
zamek Vígľaš
średniowieczne Węgry
Pomorze Zachodnie
kariera szlachty - Opis:
-
Bisherige Untersuchungen über Jost, Begründer des Adelsgeschlechts Justh, gaben keine eindeutige Antwort auf die Frage über seine Herkunft. Ältere, aber auch neuere Untersuchungen setzten voraus, dass die Wurzeln des Geschlechts in Böhmen liegen, aber esgab auch Lokalisierungen in Schlesien und Pommern. Eine bedeutende Indiz, die auf Pommern hinweist, ist eine Urkunde aus dem Jahr 1476. Sie erwähnt den Stiefbruder von Jost Georg mit dem Adelsprädikat „de Kussaw“ und seine Erbgüter in der Mark auf dem Stettin. Die Herkunft von Jost und seinen Verwandten haben wir auf dem Gebiet von Hinterpommern in den Gemeinden Groß Küssow (heute Koszewo) und Klein Küssow (heute Koszewko) identifiziert. Das Adelsprädikat „von Küssow“ benutzte hiesiges Adelsgeschlecht, das im Spätmittelalter aus mehreren Zweigen bestand. Einer der Geschlechtszweige besaß Eigengüter in Megow (heute Mechowo). Einer der Mitbesitzer von Megow war im Jahr 1433 auch von Jost, dessen Herkunft untersucht wird. Zusammen mit Henning aus dem Geschlecht Cernin (von der Insel Usedom) traten in Dienste des ungarischen Königes Sigismund von Luxemburg. Sie begleiteten ihn auch im Jahr 1433, als er in Rom zum römischen Kaiser gekrönt wurde. Henning und Jost bekamen für ihre Dienste von Sigismund die Burg Cserép (in der Region Borsod in Ungarn) als Pfand. Beide Adligen wirkten in Diensten des ungarischen Königs Albrecht von Habsburg als Ritter. Nach seinem Tod gaben Henning und Jost im Jahr 1441 der Witwe, Königin Elisabeth, die Burg Cserép ab, aber von der Königin bekamen sie für 4000 Gulden die Burg Vígľaš im Gau Altsohl (heute Zvolen). Jost wurde auf Vígľaš zum Kapitän und seit 40er Jahren des 15. Jahrhunderts war er beim Kampf um den ungarischen Thron ein Alliierter des Befehlhabers Johann Giskra von Brandeis. Dank der erfolgreich angewandten Taktik bei den Machtkämpfen konnte er dem ungarischen Adel zuordnen und auch bei Herrscherwechseln seine Eigengüter auf Vígľaš erhalten und erweitern. Erhaltene schriftliche Quellen zeugen auch von wirtschaftlichen Bindungen von Jost mit Bürgern aus Bergstädten Neusohl und Kremnitz. Zur Etablierung in Ungarn trugen auch Trauungen von Josts Kindern mit seinen ehemaligen Opponenten bei, mit Adelsgeschlechtern Balassa und Etre.
Pochodzenie Josta, założyciela węgierskiej rodziny szlacheckiej Justh, nie jest do końca jasne, chociaż było przedmiotem wcześniejszych badań. Dotychczasowe dociekania nie potrafiły jednoznacznie wyjaśnić miejsca pochodzenia Josta – wskazywano na lokalizacje w Czechach, na Śląsku i na Pomorzu. Znaczące światło na jego pochodzenie rzuca dokument z 1476 roku wspominający o przyrodnim bracie Josta, Jerzym, pochodzącym z „Kussow”, które leżało niedaleko Szczecina. Możliwe zatem, że Jost pochodził z dzisiejszego Koszewa lub Koszewka – wsi mających średniowieczną metrykę. Najpewniej od nazwy miejscowości przydomek swój wywiódł ród rycerski von Küssow, wzmiankowany tu do końca XIV wieku. Kilku członków tego rodu używało imienia Jost. W XV wieku jedna z gałęzi tegoż rodu posiadała wieś Mechowo, którego właścicielami byli w 1433 roku rycerze Jan (I) i Jost. Założyć zatem można, że Jost z Kussow służył od około 1433 roku wraz z Henningiem Cerninem (który prawdopodobnie był członkiem rycerskiego rodu Cernin z wyspy Uznam) królowi Zygmuntowi Luksemburczykowi. Obaj rycerze byli obecni w Rzymie na koronacji Zygmunta Luksemburczyka (1433 rok) na cesarza. Obaj też za wierną służbę Luksemburczykowi otrzymali zamek Cserép wraz z okolicznymi dobrami. Po śmierci Luksemburczyka obaj rycerze przeszli na służbę Albrechta Habsburga. Gdy ten zmarł, wspomniani rycerze (Henning i Jost) otrzymali od wdowy po Habsburgu, Elżbiety, za zrzeczenie się zamku Cserép, zamek Vígľaš z sąsiednimi dobrami w zastaw za kwotę 4000 guldenów. Na zamku Vígľaš Jost w latach 40. XV wieku pełnił funkcję kapitana, a następnie – za zasługi – otrzymał go na własność. Gdy rozgorzały walki o tron węgierski, Jost zaangażował się w nie, często zmieniając stronnictwa, by utrzymać dotychczasową pozycję wśród węgierskiej szlachty. Utrzymaniu pozycji służyły również mariaże jego dzieci z rodzinami byłych oponentów pochodzących z rodów szlacheckich Balassa i Etre. - Źródło:
-
Przegląd Zachodniopomorski; 2016, 2; 7-26
0552-4245
2353-3021 - Pojawia się w:
- Przegląd Zachodniopomorski
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł